20 Mayıs 1937 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 2

ULUS Günün içinden: Bir iki duygu 19 mayıs bayramının Ankara stadında geçen tatlı hâtıralarile göz- lerim ve gönlüm dopdoludur. Bu satırları, içime yığılmış coşkun hâtı- raların önünde iki büklüm olan bir kalemle yazıyorum. n geçen ve sahada hepimize gurur ve heyecanm “sağ ve sağlam vücutlarla yazılmış zinde mısralarını sunan Âtatürk çocukları- nın başındaki bayraklı kıta, halâ, gözümün önünde dalgalanıyor: Onu taşıyan çocuklar, 1919 yılının 19 mayısından önce o al bay- rakların gönderlerinden masıl indirildiklerini hatırlamazlar. Onların körpe kalplerinde çöker gibi olan, yıkmdır gibi olan bir vatanın yanık manzarası karşısında duyulmuş çarpıntılar yoktu. Ne mutlu idi onla- ra ki, bütün hâtıralarını 1919 mayısından sonraki tarihin içinden al- mışlardı. Bir daha yere çalınmıyacak, bir daha gönderinden indiril- miyecek bayrak, onların omuzlarına ne kadar yaraşıyordu.. Onların sevimli yüzlerinde onsekiz yıl önce başlayan bir tarih fas- İmın tazeliği ve gürbüzlüğü gulı.ınısegıgım görüyordunuz. Kız ve erkek çocuklarımızı türlü renklerde elbiselerde sahanın yeııyeıilçıııeıla-ıııunıııleıı_ bir Bayan şöyl ededi: — Bunlara 19 mayıs çiçekleri adını vermeliyiz. Nuarettin ARTAM Sarıkışlada 19 mayıs Değerli fısker ocağında büy uük bayram candan törenle kutlandı Dün 19 mayıs, Ankara stadyomunda olduğu kadar coşkun ve içli, kutlandı. Başkumandanm arkasında memleketi kurtaran ordu; milleti hatı- rı sayılır bir varlık haline getiren oıü.enbıyıkııektebohıordı spor ve gençliğin kaynağı olan ordu, dünkü büyük bayramda hakkı o- lan sevinç ve heyecanımı, hâtırası gelecek 19 mayısa kadar sürecek Sarıkışlada da olan bir coşkunlukla gösterdi. Sarıkışlanın tarih devirlerini yaşamış olan görgülü toprakları üstünde dün yurdun kahraman bekçisi ve türk istiklâlinin en kuv- vetli garantisi olan Mehmedcik güldü, eğlendi, dinç ve gürbüz vü- cudunun, güçlü kolunun, işleyen dimağının göz ve gönül alan hare- ketleri ile kendisini seyredenleri hayran Geçiören'in yamaçlarına dayanan ye- şil sırtlar hemen hemen stadyom kadar kalabalıktı. Ankaralılar; caddelerde sert adımları ve tunç yüzleri tanıdık- ları Mehmedciği beyaz gömleği ve kısa spor pantalonu ile büsbütün başka bir hüviyet içinde gördüler. Birinci ve i: kinci taburların birinci bölükleri ara. sında bir futbol müsabakası yapildı ve baştan nihayete kâdar heyecanla geçen oyun, birinci tabur bölüğünün oyunu 3-1 kazanmasiyle bitti. aha Kahramanlık, vatan sevgisi, yiğitlik ve merdliğin kaynağı olan türk ordusu için Kültür Bakanımız geçen sene Ka. mutayda “Memleketin büyük mektebi,, demişti. Dün Sarı kışlada olmıyanlar, köyüne bir öğretmen olarak dönen Mehmedciğin, beraberinde —nasıl bir spor aşkı, spor heyecanı ve spor ahlâkı götürdüğünü öğrenmek için de şu fık- rayı okumalıdırlar: Değerli bir valimiz şumu anlattı: « — Vilâyetin köylerini teftiş edi - yordum. Umüm? manzarası bütün diğer- lerine benzeyen bir köyde, mektebin arlka tarafında dört köşesi kireçle çi- zilmiş düzgünce bir yer gördüm. Yerde bir demir yuvarlak duruyordu. Biraz ileride muhtelif boylarda kazıklar ça. kılmış ve bunların arasına ipler geril. mişti. Muhtara bunların kimin tarafından yapıldığını sordum. İhtiyar bir adam olan muhtar sıkılarak cevap verdi : « — Bizim Mehmed onbaşı var. As- kerden yeni geldi. Buraya bunları yap- tı, Mektep çocukları ve delikanlılarla berâber durmadan bunların — üzerinde POELLİ HOA VA Dün hava bulutlu geçti Dün şehrimizde hava öğleye kadar az bulutlu geçmiş öğle üzeri başlayan hafif yağmur bir saat kadar devam et miştir. Dün ısı 19 derece olarak kaydedil- miştir. Meteoroloji işleri genel direk. törlüğünden verilen malümata göre dün yurdun Ege mıntakası açık, Trakya ve Kocaeli mıntakası kapalı, diğer mınta- kaları ise yağışlı geçmiştir. En çok yağış S “ota olmuş ve kara metreye 28 kilo- Bee Zu birakmıştır. b c od atlıyor. Şu demir yuvarlağı da ileri fır- latryorlar. Ne kadar yapma dedisek, dinlemedi. Bunlar vücudu kuvvetlen - Mehmed onbaşıyı çağırttım. Asker - den yemi gelmiş, taylan bir Anadolu çocuğu.,. Üstü başı, saçları, dişleri her yanı tertemiz... Bana askerde öğren » diklerini köyünde yapmasını kuman - danlarının söylediğini; köy dehlmlı - larımı ati ya, — sıç top oynmaya, bol bol ata binmeye alış. tırdığını anlattı. Yaşları mektep çağını aşmış olanlara yazma okuma da öğret- tiğini ilâve etti. Siz birgün, 40 bin türk köyüne spo- run girdiğini görürseniz bunun Meh - med onbaşılar tarafından sokulacağına hiç hayret etmeyiniz. Ordu, köye spor sokacak en kuvvetli vasıtadır. » ya, yanaya, 33116 Subayların Toplantısı 19 mayıs 1331 de (1915 de) mekteb- lerinden orduya çıkan subaylar, her yıl yaptıkları toplantıyı dün gece Şehir lo- kantasında tekrarlamışlar; orduya ayak bastıkları günün en büyük Şefi. miz Atatürkün Samsuna ayak bastığı güne rastlamasını değeri ölçülmez bir tesadüf sayarak mesud neşeli bir gece geçirmişler ve eşsiz kurtarıcının göster- diği yolda son nefeslerine kadar canla başla çalışmaya and içmişlerdir. diğer memleket işlerinde vazife almış o- lanlar da bulunan eski arkadaşlar; ge- ce geç vakte kadar beraber kalmışlardır. Giresun civarında bir kamyon kazası Giresun, 19 (A.A.) — Bugün Gire- sun ile Kasap nahiyesi arasında bir yol- cu kamyonu devrilmiş sekizi ağır olmak üzere 15 kişi yaralanmış ve hamile bir kadın da çocuğu ölü olarak doğmuştur. Vilâyetçe kaza mahalline doktor ve sıh- hiye malzemesi gönderilmiş we ilk teda- vileri yapılan yaralılar memleket hasta- hanesine nakledilmiştir. Polis tahkikat yapıyor. — | İstanbulda sis İstanbul, 19 (Telefonla) — Bugün lHimanda büyük bir sis oldu. Seyrüsefer bir müddet kesildi. Bazı ufaktefek ka- zalar oldu. Nevyork ekspres vapuru Mo- da açıklarında karaya oturdu. Öğleden sonra kurtarılabildi. Beşiktaş açıkların. da Yıldırım adında bir vapur bir san- dal batırdı. Fakat nüfusça kayıb yok. tur.. Ekonomi Bakanı geliyor Estanbul, 19 (Telefonla) — Ekono- mi bakanı B. Celâl Bayar bu akşamki eksprsele Ankaraya hareket etti. Bir yabanıcı kKaptan İstanbul, 19 (Telefonla) — Vapur- da kalan tahmil ve tahliye amelesinden İbrahim oğlu İsmaili> — tedbirsizlikle anbara düşürerek ölmesine sebeb olan Amerika bandıralı Eksiper vapurunun kaptanı B. M. Jan hakkında bugün sor- 20-5-1937 ——— İnhisarların geliri artıyor Bu seneki Bütçe yekünu 45.546.000 liradır Kamutay bugünkü toplantısıyle, yeni büdcenin görüşmelerine baş- lıyacaktır. Bugünkü ruznamede İn hisarlar genel direktörlüğünün 937 mali senesi büdcesi vardır. Büdce encümeninin projede yaptığı tadillere göre inhisarlar i- daresinin 937 mali yılı masrafları 7.812.560 liradır Bunun 3.642.420 lirası memur ve müstahdemler üc- reti, 651 bin lirası merkez ve taşra masrafları, 85 bin lirası daimi har- cirahlar, 30 bin İirası muvakkat ha.rcmıhlar 60 bin lirası tecrü 11 aylık satış kârı Tütün 25.027.000 Müskirat 6.650.000 'Tuz 3.978.000 Barut 1.075.000 Yekün 36.730,000 Satışların son aya kadar aynı nisbe- cı mütehassıslar ü ları, 225.000 lirası tekaüd ıı.ııılıgı na yardım, 182.000 lirası fevkalâ- de masraflâra harcanacaktır. Projede idarenin 937 mali yılı geli- Ti 45.546.000 lira olarak gösterilmekte- dir. Bu miktarın 40.920.000 lirası satış kârları, 700.000 lirası türlü — resimler, 100 bin lirası para cezaları, 210.000 lira türlü gelirler, 3 - 516.000 lirası tütün ve- müskirat müdafaa vergisinden alınaca. ğı tahmin edilmiştir. İmalâtı artırmak ve satış teşkilâtını genişletmek için ayrıca kullanılması lü- zumlu görülecek memur ve müstahdem- lerin ücretleri büdcenin ücret faslından ödenecektir, İnhisarların geliri artıyor: Büdce encümeni mazbatasında geli- rin artmasını şöylece izah etmektedir: “Hükümet, teklif eylediği bu Jâyi- ha ile 1937 mali yılı için varidatı, 1936 yılı tahminlerine nazaran 1.372.500 lira fazlasiyle 45.112.500 lira olarak tahmin eylemiştir. Bu hesabın 1936 yılmın sekiz aym- da elde edilen waridata göre yapıldığı anlaşılmakta olup büdcenin encümeni- mizde müzakeresi gırasında senenin on bir aylık hesabları elde edilmiş olmak- la bu hesablara göre vaziyet yeniden incelenmiştir. On bir aylık satış kârları hakkında encümenimize şu izahat verilmiştir :, Kütüphaneler, gençler ve çocuk kitabları Geçenlerde İzmir kütübhanesini gezdim. Derhal .kaydedeyim ki İz- mir kütübhanesi bina ve kitab ba. kımından iftihar edilecek bir tesis. tir. Kütübhanenin, yüksek tavanlı, tatlı ışıklı geniş oküuma salonunda, kız ve erkek, yalnız Tise talebesi var. dı: okuyor ve sarı kâğıdlı defterleri- ne notlar alıyorlardı. Ankara Halkevi kütübhanesi bü. yüyüp zenginleşiyor. Oranın okuma salonunu da dolduranlar gençlerdir. Bu iki müşahededen şu hukumle- ri çıkarlmnmaz mıyız? Gençler okuyor. — Her gencin istediği kitabı te. darik etmesi, bu zamanda kolay ol. madığından, umumi kütübhaneler değilse bile büyücek “şehirlerimizde okuma salonları kurmak, kültürü neşir için faydalıdır. Geçenlerde bir zat, resmi bir ku- ruma bir takrir vererek, bir çocuk kütübhanesi tesisini istemişti; evve. Jâ, çocuk,kitablarının bir listesini çıkarması kendisinden rica edildi. Hazırlanan listedeki kitablar bir ki- tab dolabını dolduramazdı. Halbuki okuma zevkini en kü. çük yaşlarda aşılamak lâzımdır. Sa. yılr günlerde çocuklara iyi cildlen. miş kitablar hediye etmek avrupalı- darın en güzel âdetlerindendir. Ediblerimize hatırlatırız: — halk #çin kitab yazılabildiği gibi çocuk için de kitab yazılabilir. Bu çeşid ki. tablardan bazıları müelliflerine ebe- dîhı;âhetaemmmşat iııvı!:, hizmetçi, ana kız iki kadının geldiği- aEİE bartdüvütüi yekerlir n yanına haber vermiş. 'Bayan sormuş: “Misafir odasına aldın mı?,, — Bir tanesini aldım. — ÜÖtekini almadın mı? — Bir biletle iki kişiyi nasıl içeri alırdım ? Taç giyme törenlerinde masraf Yapılan hesablara göre İngiltere kıralının taç giyme törenipaşağı yuka- rı, üç buçuk rmlyon türk lirasına mal ştur, Beşinci Corcla Yedinci Edu- ard'm taç giyme masrafları ancak bu- nun yarısı, kıraliçe Viktoryaya har . canan para ise bir milyon kadardı, Bu fazlalığın sebebi, hoparlör, telsiz telgraflı polis otomabilleri, elektrik- le donanma gibi bir takımı modern te- sislerdir. Görülüyor ki yirminci asra mahsus fenni terakkiler, bu törenlerin şaşaa. sı gibi masraflarını da çoğaltıyor. Bugünlerde Loııdn'dı yeni bir kız mektebi ştır. Mektebin ta - rih, nebatat, oo-ıiyı we diğer bazı S — Demiryolu siyasetimiz ne zaman kanunlaştı ? C —3 mart 924 de. S — Köy kanunu ne zaman ka- bul edildi ? C — 18 mart 924 de. $ — Dördüncü Büyük Millet Meclisi ne zaman açıldı ? C — 4 mayıs 931 de. S — Hiyaneti vataniye kanunu ne zaman çıkarıldı ? C — 29 nisan 920 de. $ — Ankara hukuk fakültesi ne zaman açıldı ? C — 5 ikinci teşrin 925 de. derdenndo tıtbîkat ıçuı bol m'îıı fi. limleri ve bunları g bir N , €v KI d .Elll de üç oddı baynolu, mutbaklı ve saireli bir dairesi vardır. Genç kızlar bu mektebte, kendilerine hayatta lüzum- hu olacak her ameli ve nazari bilgiyi elde edeceklerdir. < W T gp P TT ti muhafaza ederek tezayüd etmiş bu- lunması nazarı itibara alınmak suretiy- le son bir ay zarfında da elde edilecek satış kârları da şu şekil de tahmin olu- Tütün 2.465.000 Müskirat 490.000 Tuz 377.000 Barut 108.000 Yekün 3.440.000 satış kârları tutarının 40.170.000 liraya baliğ olacağı anlaşılır. Bu paradan maliyet hesablarında nazarı itibara alınması icabeden — tesi- sat aşınma payları için 450.000 İirayı tenzil edersek hakiki satış kârlarının 39.720.000 lira olduğu görülür. Ancak varidatın bu faslıma konulan miktarı tamamlamak için bu paraya ma- Hiyet fiatlarının hesabında mütedavil sermayeden başka büdcenin fabrika ve atölyeler tahsisatından tediye edilmek- te olan 1.110.000 lira ile muhtelif gelir olarak elde edileceği umulan 90.000 lira nın ilâvesi lâzımdır. Şu vaziyete göre varidat büdcesinin satış kârları faslını 40.920.000 lira ola- rak tesbit etmek icabeder. İnhisarlar varidatına eklenmesi lâ- zım gelen tütün ve müskirat müdafaa vergisi dahi satış fazlalığı ile mütena. siben artmış öOlup bu varidatın on bir aylık vaziyetine ve geri kalan son ayda elde edileceği sumulan miktara göre 3.516.000 lira olarak tesbit edilmesi lâ- zım geleceği neticesine varılmış ve geri kalan diğer varidat membaları üzerin- de dahi incelemeler yaptlmış bunlar i- çin büdceye konuları miktarların on bit aylık vaziyete uygun olduğu görülerek aynen kabul edilmiştir . Bu suretle 1937 mali yılı inhisarlar varidatı, hükümet teklifinden — 433.500 Tira fazlasiyle 45.546.D00 Tira olarak tes- bit edilmiş bulunmaktadır. Artı seyri İnhisar maddelerinin satış seyirleri hakkında yaptığımız incelemeler şu ne- ticeleri vermiştir. : 'Tütün satışı; 1935 yılında 11.813.700 kilo olduğu halde bu ıenmın on biray. lık bu m se- ne sonunda 12.141.200 kiloya varacağı anlaşılmaktadır. Bundan başka 1935 yı- lında yaprlan satışlardaki kilo vasati fi- atı 329;/65 kuruş olduğu halde bu sene 11 aylık satrşa nazaran bu fiat 33340 kuruşa çıkmıştır. Müskirat satışı; 1935 yılımda 8.853.640 lira olduğu halde 1936 yılının on bir aylık satışlarına nazaran sene sonunda 9.985.000 liraya baliğ olacağı anlaşıl: maktadır. 1935 yılında 240.000 litre o- lan şarab satışının bu senenin on bit a. yında 600.000 litreye çıkmış olması bil- hassa kayde şayandır. 'Tüuz satışı; 1935 yılında 151.981.000 kilo iken bu senenin 11 aylık satışları- na nazaran sene sonunda 157.600.000 ki- Joya varaçağı tahmin olunmaktadır. Bu Buretle tuz fiatlarındaki tenzil sebebiy- le 1935 mali yılında 9420 ye yakın olan istihlâk tezayüdü 7927 ye yaklaşmış bu- lunuyor . Barut satişı; 1935 yılında 1.771.900 lira olduğu halde 1936 yılı sonunda bu miktarın 2.386.800 liraya çıkacağı anla. gılmaktadır. Bu rakamlara göre inhisar maddele- rinin her birisine aid satışda hisolu- nur derecede tezayüd vardır.,, Deniz erbaş mektebinde İstanbul, 19 (Telefonla) — Bugün Kasımpaşada deniz erbaş mektebine ko- man Atatürk büstü askeri törenle açıldı. küz el