25 Eylül 1937 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 7

pp ME — 25-9 - 1937 Tarih » Kurultayında evelki gün yapılan tebliğler eril Eli e e Evvelki gün Türk Tarih Kurulta- tezlerin bir kısmını dünkü mz neşretmiştik. Profesör Şem. felsefe düşmanlarını sine dı. Artık asrının en kudretli ve sür lu imamı, o aş ur, pa an- ME TEZ m ULUS vesi içinde ii bırakmıştır azali eserleriyle yalnız elite ve rasyonalizmi yi ğa çalışmakla ikti- a e i > vi dığı nüfuza eni iş, ayni zamanda o vakte ka ve diğer âlimlerin söylediklerini bugün | ni din düşmanlarını asi beyi bir | dar Selefiye ve Kerramiye mezheğleri meşrediyoruz. eN gisi alkı ibi avam arasında nan tarikatçi. ,, Abbasi halifelerinden il lizm im ğa DR liğe de bir cazibe vermiştir. Süriyeli e, dokuzuncu asır ortalarına sil daha az tehlikeli iile zei ğin, bir haristiyanın. Re m i Şamda REN munun kurduğü rejim icabı olarak reyanı bo, A Şünüü ipl bu güne ka dar tamamiyle bilinemiyen Vezirlik, kadiyülkudatlıktan — başlamak sa 'sekikinci üzere bütün devlet teşkilâtı rasyonalist- elinde bulunuyordu. yi tarihinde bildiği arlak ilim ve te- Takki devrini te Dere a sıktan sonra ikti biatir kardeşi Mera klik jen, iş ME İN Geri zihniyet etli olan b ki mutaassı; ruhu ka zanmı EİD siyasi bir düşünce- nin de sevkiyle Ananecileri iltizam etti. Rasyonalistlere karşı bir tenkil müca. bni Ya gibi mürteci müşavirlerin hr hâ Tâsyonalistlerin b: isi olan Mehmet bin tün mallarını Yay yavaş yavaş ira dört gün cehennem azabı. çek- tikti ü ölümünden sonra felce uğra- Duvad'ın lima! d kita! bi bir ele inkılâb etti. e elsefe ve aid kıymetli e- terler am > bedbaht âlim, malları Müsadere n sonra öldürüldü. .ofların ve lâ- kitablarındaki e KE ve ya işkence işi e İiloz İk ilim emye bidatlar, ilmi esasi imha e İk üzere bir sansör heyeti tı cu İla yeni iner, edi lum; Sri mülevv kıy» aa kitablar yakıldı, ei işken. e ve felsefe dü: me Ri işin kil düşün. ©eli kütleyi kendilerine Muşlardır. Fâkat haricinde an parlak zakâ si , münevver » bu felsefe ve Girik ilim hareket. lerini | Yaşatmışlar, Pakat Seli ene kuruluşun. irmi ye iş €tmiş, onların ilmi ve felsefi metodla. Tin öğrenmiş, kırk kadar ras; Malistler sa ışt. Fakat tab'ai Mağrur ve bu zat günün birinde üvey iahazin ve rim k, bu Teisi olan Ebu Ali Cibaiye 'P' Ananı ğu Cebriye mezhebi esaslarında Sli bad yapmak suretiyle yeni bir ye ilmi ema Mücehhez ib, kudretli bir e kuvvetli bir müzahir bul- e İ bu Birikten iliberin rasyona. ği İN harekete geçti. Kor ii eğ vermek, kitaplar yazmak sı Mi açıktan açığa mücadeleye kai, kapı sp bir çevirme hareketi ile fa- ©, maziperest ananecileri, ilim ve eklen man- liyetinde bülunan zekâlar, ş Sekfenmnille” mlocibci be eipia ai en Eşari mektebine atılmakta son! üt Tefrikatü beynel fallen vez ti,, gibi eserleriyle i sistemi ha- ricindeki fikir hareketlerini hırpalamı- ya başlamış, sonra meşhur “Tehafetül #elâsife,, unvanlı eseriyle tecavüze geç- ali bu eserine filosofların dile za» ten maksadiyle şu Satırları yaz e meyi iyi bilmiyen! e dere ve deniz ke- er. nasıl yl rsa mu zofların kita, mütale: gi il ERE emiş ait kelime karışmış ol ilozof sözlerini Sini pe men olun- malıdır.,, — li ayni eserinde me felsefe- yi menetmekle kalmıyor, abe ee e siymiyanı b din hesal fet sayıyor, ve git a geçirdiği on söne- N çişi e ei conra, âde bir engizisyon reisi kesiliyor. Felsefe ve lâik dink ğraşanları ezmek boğ- İ ne ünl ed dalâl, ı eserinde felsefe ve lâik ilimlerle uğraşanları ten. ii ği müte. da oi düşünme ali almadı. ie flroflr, | hik ilim an e ir etmesi, ilim nilen şeyi Eşari sisteminden ibaret idi termesi Eke zümre arasında Tas- yonalizi olan temayülü ıtmüuş, bd za Byeşar Yemlerin emiş a ekomliğimai şu iki meş'um m erdi, m kudsi ve ilmi emsalsiz şöhre- tinin parıltısı karşısında kama: ler, yarasalar gi sömiyse hale gel diler. Gittikçe daralat lan bir çerçeve da- Rl la di. mektebinin ei leri içinde deyen ta meskeni atalete sürükliyen tarikatçilik ie öm : i sistemi, zekâları ve bir va göeberi e e ir kteb anlar di idi ki €den a bu halifenin oi geniş yoldan sapma başladı. Neticede zaman ve mekânm val ve ve şeraitin tebeddülü ile hüküm- n de değişmesi zarureti unutuldu. İ- sm ve fikri esaslar gibi hukuki hi m ei ratan ibtidal te) Et : si zamanın, ihtiyacm doğurduğu k için in umumi oldu. Zamanın da e düşünerek kısaltma- ğa mecbur gum şu izâh müslüman dünyasi a eri hakiki sebeble- ak | Adi Kai da tebarüz ettirmiş Si cağını ediyo: e ve lâik ilimler * — Görüyorsunuz Ee e ve lâik ilim- lerin doğması islim dünyasının inhi. ti iebilen esi sebebini türki istilâ. e mi kiri hasmıcan olan 7: mı Selek eriyik islâm dün a hâkimiyeti İranı istila <etikten sonra İrak ağdada gitmi bu şe- Tait içinde bene olan e devle- tinin islim dünyasına yetinin iki neticeleri şu oldu ; 1 — Yakın şarkı sarsmakta a- narşik devir nihayet buldu. Mini. lan Akdeniz ike Mısır hudud. ia ağ -an sahalarda tek bir < ağ disiplinli bir imparator- lu k aral Geniş ye dahilinde herkesi malından, min ola- a cari ol mağa ME r tanzim edildi. Halkı e- zen aklin) usuller a ldırıldı, 4 — Türkistandan enize kad. uzayan gi da asayişin tekarrü: ticaretin ya yol açtı, Şarkla > ipek ticareti yolu ndaki niden e li âzgird zaferi, anarşik dı virden ederek bir taraftan uma diğer taraftan Hi oma imparatorluğunu yetini inde etmek y alanda vi item ve; e ün di in ve mezheplere kar. ane hareket etmek seciyesiyle Sn olan türkler, biri ( diğerini Dk istiyen ve dei için ela To. en mezhep grev- iy deler o toritesini tanıttırdı. yük şehirle r harb sahasına çeviren| wv barın, a çapuçulu- ğuna ki ihayet verdi. Bu suretle m Din ve GE anaat Hüriyeti temin edil- miş oldu. 7 — Selçuk sultanlarının islâm dün- yasına kazandırdıkları huzur ve asayiş Samani oğulları ülkesi müstesna olmak üzere bir zamandanberi durmuş olan ilim hareketine ayi bi inkişaf hızı ver. di. Rey de, İsfahan Bağdadda, e e yeni üniversite ea İka; ırkları hakkında brakisefal veya doli- miş, neticede Ortasyada Tunaya kadar olan sahada uzun veya orta boylu bra- kisefallerin galib ve hakim bulunduğu memi i leketlerle, uzun boylu dolikosefal- rle meskün mu etleri - az çok tak ribi olarak - ayırmıştır. Bu tetkike göre Igarlar, arablar ve efganlılar doliko- faldir. Bununla beraber tebliğ sahibi en sonra ükümler verebil- k iç ın daha ziyade İ- lerlemesi ve bilhassa tetkik edilen fert- lerin sayısının muayyen ve çok mikdar- olması icab ettiğini ilâve etmiştir. » İNCİ CELSE Başkan 10 dakika teneffüs edilmek üezre a tatil etti. İkinci celse Maarif vekili (Saffet Arıkanın başkanlığında toplandı. Sek- reterlik e de Fakihe Öymen (İs- tanbul) ve Reşad vardı. sözü Prof. Fuad Köprülüye a larda türklere ait bir hususiyet aran. et eseri değil. se, kötü bir gal ki i maz.,, hükü; şey değildir. Eğer selçuk İstilâsının ha- . Bu üniversitelerde Hayyam iğslüman tütklerin kurdukları kiki netice in anacak olursa, İslâm vi riyaziyat ve felsefede temayüz kn elledi #mrie hukukunu tedkik e dünyasını ee Seğile sirklendi.) bir Alim, iengal Bit tb müellii Ebi | zek tarihin en caki ğe rinden ar ği kati k h gibi İm Ze devletler kurmüş, imme ul m Bu tebarüz ettirmek £ i- lizof tabib, Takvimülebdan fi T. vücuda getirmiş Sl sre İ saikierin » Ceyhun boylarına in- müellifi fi İbn Cezle gibi bir rabiyk olduktan sonra da eski hukuki anane. Ti sırada İ la ği <tirdiklerinden beyi ği manzarayı çizeceğim. Manzar; Mel reç bin Tayyib da tabiiyat 8 Bü, Büyü as imparatorluğu parça. | yetişti. dar muhtelif zaman ve mekânlardaki biribirlerine rakib feodal dev. gel Si türkleri ağ Sürk devletiriğin siyasi ve idari Mü e ere bölüme. Mütemadiyen bir. | Ön Asyada da boğmak yi bl Ga pg birbirine mn birleriyle si pirensler, muhtaç ol. | sokmak bırsı “le şarka e aldi pi ları par: m çin a kendi teben karşı İn Suriye Mısır ve en EŞİ müsün sair kom: eler müesseseleri üzerindeki la te. ya ği ei Bu e sefale”. Türklerin centilmenlikleri haç- İ barüz etti di sürükledikleri halkı sonunda kan ve İN tahrikatının uyandı iş ve! içinde boğuyor em Sik sik batıp eli izale etti. Bu seyede şar! Prof. Rossinin Sözleri le on birini ae ile uzun die eksi te- Fuad Köprülüden sonra Pr. Rossi, rn a yarısını el ordu. Bun- kürsüye gelerek İtalya kütüphane ve lardan bağ, ilüfet merkezini is ve, e emas ve sikik nihayet garbte | arşivlerin ihin: tür! 18 eden Buvey oğulları bir taraftan ken- | rönessansı doğuracak bir zemin hazırla.) ve italyanca mehazler hakkındaki dik- dilerine er Me veren halife | mış oldi kate değer mat türkçe ol müstekfiyi sürüyerek sarayından çıka. Türk e düne kadar bizzat türk- | yapmış ve “e şiddetli Pr zıp gözlerini oydururken li taraftan. | ler tarafından yazılıp müdafaa edilme- | riyle karşılanmı da ri süni ve ğinden üslü: dünyası için ğa / neticesi olarak Bağdadı yağma ettiri- | değil bütün beşeriyet için my ei Bener m ır, bigünah halkı sokak. el Bundan sonra başkan, profesör. | yor, yaktırıyor, bigün: hızı olan selçuk eli a N , larda yi yorlardı. mi di ir felâket âmili gibi güner. Bosch'un maalesef hasta olduğunu e tatini halife ei İeeditini en ede o bulunmadığını söylemiş rullah, şi birinde Mi Kölelerin a ihmal edilmi IDütfen sayfayı çeviriniz| me Gi an siiniölini,