17 Temmuz 1931 Tarihli Yarın Gazetesi Sayfa 5

Bir idam mahkümu Annesini öldüren Hamdi idama mahküm oldu Trabzon, 16 (A.A) — Annesini altı kurşunla öldüren kuyum- €u Hamdi hakkındaki karar dün ağırceza mahkemesinde ka labalık kadın erkek samiin huzurunda tefhim edilmiştir. Katil | ölüm cezasına mahnüm olmuştur. C. H. fırkası meclis grupu Ankara, 16 (A.A) — C. H. fırkam grubu bugün Tekirdağı | mebusu cemil beyia riyasetinde toplandı. Geçen celsede müza- keresine başlanmış olan ceza mühakemeleri usulü kanununun bazı maddelerinin tadili hakkındaki kanun löyihasının müza- keresine devam edilmiş birçok batipler söz söylemişlir. Vaktin gecikmesi hasebile müzakerenin intacı, müteakip içtima tehir ecilmiştir. Mısır kredi fonsiyesi Kahite, 15 (AA.) — V, 3 fensiye tahvillerinin bu günkü faizli ve ikramiyeli Mısır kredi çekilişinde : 1886 senestinde çıkarılan tahvillerde 164,145 numaraya 50 Bin altn frak » 1905 » millet m 590,327 ecli. Vekâlet bütçeleri mü- zakere ve kabul edildi Ü inci sayfadan devam) 90,872 — kişiye baliğ olmaktadır ki utnum bü- fustmuza nazaran yüzde buçuğu bulmaktadır. “Vekil Bey beyanatına devam ede- edi'en miktar rek sıtmalı yerlerde mücade- | leye devam edildiğini, 3395 mahnlle ve 3331 köyde bu gasta'ığın — izalesine ğini söylemiştir. Sıhhiye vekâ- Teti bütçesi 3 721.043 lira ola- rak kabul edilmiştir: Bundan tonra Adliye büt- çesinin müzakereşine başlan. mıştır. Heyeti umumiyesi hak- kında söz a'an müstakil me- buslardan Sırrı Beay (Kocaeli) hukukumuzu mazinin tesirin- den kurtarmak için kanunla- rin kül haline alınması çok doğru ve zaruri olduğunu an- cak tatbikatta mü,külâta rast lanınca tedricen tahsisleri icap ettiğini söylemiş, icra ve iflâs kanununun tesirlerinden bah- setm ştir. Adliye vekili Yusuf Kemal bey c-vap vererek kanunları- mizin tedrici islahi. yolunda, bulunulduğunu ve teşkilâtı ad- liyede kâtiplerle mübaşirlerin daha iyi bir hale Ifrağına çalı- seseeeses cY AYA AAA Banka - Direktörleri Markın sukuütü etrafındaki | anormal vaziyet devam edi- yor. Dün de Doyçe banka Doyçe Oriyent Banka halkın tehacümü son dereceyi buluyordu. Bilhas ga Doyçe oöryent bankın önü vakıt vakıt fevkalâde tehacü- me maruz kalıyordu. Nihayet bapkanın — kapısı kapatıldı ve polisler nöbetle ahaliyi içeri bırakmağa baş- ladılar. Kapalı kapıyı gören halk ta tatili faaliyet edildi zanaı- na düşürüyordu. Doyçe bank öğlenden sonra tediyatını cumartesi sabahına ka- dar kaydile tatil etmiştir. Maamafih, dünde endi- şeyi mucip bir vaziyetin mev- cudiyeti hiesolunuyordu. Bankaların müdirleri Herr Grunberg ile Herr Post dün tekrar Ticaret müdürü Muh- sin B.in nezdine — gitmişler- dir. Uzun müddet Muhsin B. ile görüşen müdürler bir iş görmek — istiyorlardı. - Fakat, haikın Alman bankalarına olan mevduatları yekünu 5 miliyo- nu mütecavizdir. Markin şukutundan müte- vellit vaziyetin sabâha doğru gidıp gitmeyeceğinde, şehrimiz mali mehafili bir karar ver- m'yorlar. Mark fiatı ) eyaat bşı:. ssa iki bir | çalışıldı- | | şacağını söylemiştir. Fasılların müzakeresine geçilerek adiiye bütçesi 7,377.833 lira olarak kabul edilmişlir. Maarif bütçesinin müza- keresinde müstakil mebuslar. dan Rüştü bey (Bursa), mektep olmıyan köylerin arazi hayvan vesnir. — vergilerinden maarif hissesi alınmamasını ve kaldı- rılan gazete piimlerinin köy mekteplerine tahsisini — iste- miştir. Maarif vekili Esat B. ge- rek bu suale ve gerek bütçe- nin heyeti umumiyesi Üzerin: de mözaköre yâpılırken Suat Bey (Kastamoni) terafından yapılan tenkidata cevap vere- | rek demiştir ki: * Maarifin muayyen bir. proğramı mev- cultur. Bu husus icap ettikçe izah edilmiştir. Maarilimizin cümhuriyet idaresinin iptida- sındaki yekünlara göre hem mektep ve hem de talebe iti barile yüzde 20 lâ yüzde 30 farklıdır. Bundan sonra Vegil Bey yapılan mektep merdive- ni ve köy mektepleri tahsisa- tı hakkında izahat vermişlerdir. sesseeeaan Yarın gazetesi müdiri- | *yeti. âliyesine 16 Tarihli Akşam gazete- sinin dördüncü — sayfasınnın üçüncü — sütununun başinda ve “66 okka esrar, serlevhası altında şahsıma ait ve bir sü- rü mubağalarla dolu bir yazı intişar etmiştir. Halbuki zabi- te bizden ancak 66 gram esrar bulmuşlurki bunu sihhi maze retime yani mübtelâ bulunduğum uyku hastalığından doloyı te- timal etmekteyim, Tabancalar bahsma gelince; evim silâh deposu değildir. Akşam gazetesinia yazdığı gibi de evimde yüzlerle silâh değil, enberi evimde do- lap köşelerinde atılmış bulunan bir tek küçük tabanca bulun- muştur. Binaenaleyh 66 gram esrar 66 bir tabancayı yüzlerce banca gibi ve tek sabıkam ol- madığı halde sabıkalar eslia- bından olduğumu neşri - ilân eden “Akşam,, gazetesinin bu vadideki neşriyatı katiyen ya- landır. Yukarıda yazıldığı şekilde tekzibini rica ederim efendim Galatada Serçe sokak 26 numarada Baltaçı Anastas İ İ | gün de türk lirasına tahnevül ettiği miktar 70 bin, ve Döyce bankın 12 bin 8 lirasıdır. bu ik, gün zarfında yaptıkları - tedi. yatta D. O, Bankın 1,5 mil yon arasında D. B.da 1,5 1 milyon arasındadır, Bugün Londra borsasında Mark 21,50 açilmıştır. ta- | Nereye Gidi;orsun, Almanya? (Birinci sahifeden devam) “Amerika nüfusu, yirmi sene <onrı divtne kifayet edecek bir de- receye gelecektir. O zaman, İhcacatsızlıklar mütevellik İşsizlikte olmyar caktır., Bu ifade köçük “Amerikayı kastediyordu. Fakat, büyük Amerika gayesinden mübin,dl. Bugün iste, henüz bu gaye temin edilmiş değildir. O halde, bu müdahalelerin sebepleri ne olabilir? Vilson, Amerikanın itilâf devletlerine verdiği paraları kurtarmak için Almanya aleyhine hareket etmişti. Çünkü Almanyanın zaferi- halinde milyarlarını alamıyacaktı. Bu sayede, itilâf devletlerinden senevi 448,000,000 lira - taksit almaga muvaffak oldu. Avrupanın şimali, vasali ve conu- bi Amerika üzerindeki mali nüfuzunu da ortadan kaldırdı. Amerika, bu müdaheleden sonra etki siyasetine avdet etti. Hattâ, Avrupalıların hâkim oldukları Cemiyel Akva- , ma bile girmedi. Hoover, Vilson gibi kestirme bir harekette bulundu.Çünkü, bugünkü Amerikanın milyarlarını kurtarmak için Alman- yayı kurtarmak: lâzımdı. Amer(ka, bugünkü Almanyayaya on milyar Türk lirası vermişti. Bu milyarlar, Amerika halkının şahsl servetiydi. Almanyanın hususi sanayline yalırılmıştı. Tıpkı, harp zamanındaki milyarlar gibi bun- larda tehlikeye girmişti. Hooyer müdahalesi, herhalde Vilson müdahalesinden daha zayıf olamaz. O halde, Almanya kurtarılacakmıdır ? Almanya niçin iflasediyor? Bu meselenin mahiyeti, Almanyadaki mali manın izab le unlaşılabilir. Alinanya, You'ng pilânı galiplerine — senevi” 750,000.000 - Jira vermeği taahüt etmişti.Bu güne kadaF işe, on milyar Türk lirası verdi. Fakat, buü seneki taksiti Veremiyecek bir vaziyete geldi. Bilakis, memleketteki cenebi sermayesinin faiz ve temet- tüyleri için asgari bir milyar marka mühtaç bir vaziyette bulunduğunu avlamıştı. Bu getice, birkaç aydan beri anla- şılmağa başlamıştı. makaniz- muck- bince Fakat, Fransanın lâkaydisi karşısında siyatl konferans- ların mevzuu olamıyordu, Fransa diplomasisi; Almanyanın beynelmi'el vaziye ini sarsmak için sistematik inanmamaz. lık tekniki kullasıyor, her A'man mütebasımının rakam ve hesapları altında “ sulha karşı bir svıkast , bulunduğunu Heri sürüyordu. Dr. Ş-haht, akibetin Bu hale geleceğini söylediği zaman Nasyonalist diktatörlüğü ile ittiham edilmişti. Halbuki, muammanın halli de gayet basitti. 1924 İnflâsyonu, Almanyayı yıkmıştı. Bu Almanya, be saba kıtaba gelmez muharebe haraçlarını — yerebilmek mpecburiyeti altına girmişt.Frnosa, malistemiyor altun istiyor, Young plânınıda'bu esasa göre tertip ettiriyosdu. Şüp- hesizki,ihracat malıla bu altun nakt temia olunabilirdi. Alman ihracatı ite, sanayie İstinat ediyordu, O halde, Alman sanaylibi inkişaf ettirmekten başka çare yoktu. Al- man sapayi ise, makine ile sermmayeye ayrılmıştı. Serma- yeli sanayli yoktu. — Bir sanayi müessesesi, . bir sipariş alır, bu siparişe karşı bankalardan kredi bulur, bu kredi ile bu siparişin amele, mevadı iptidalye, vergi masraflarını temin ederdi, Halbuki. Almanyada bu sermaye yoktu. Her halde bu güne kadar on milyar lira verildiğine nazaran on milyar lira kazanç getirecek bir sanayi sermayerine ihtiyaç vardı. Aksi halde, Almanyanın hâtp haracini tediye etmesine im- kân yoktu. Fransa, Almanyanın veremiyeceği mıktarlarda musirdi: Kalamanso söylemiştiki. “Yirmi milyon fazla Alman vardır. Bunları yok edebi- lirsek Fransayı kurtarabiliriz., , Fransa dıplomasisi, üçüncü Napolyon siyasetine sarıldı. Bu yirmi milyon Almanı yok etm ık için Ren havalisini datımi bir işgal altında bulundurmak,şarkı Prüsyayı'da Lehistana vermek İstiyordu. - Fransama bu hesabi İngiltereyi Va: terlco — meydana — çıkardı. — Amerika — ise, itilâf. dev- letlerinden paralarını alabilmek için Almanyanın tediye kabiliyeti temin etmek mecburiyetinde idi. Çünki, itilâfçılar- dan aldığı senevi448000009ürüyı'da Almanyamın itilâfçılara verdiği senevi 750000000 liradan alabilecekti. Ecasen, bu gaye için harbe girmemiş miydi? Alman diplomasisi, ilk devrelerde vaziyeti anlamamıştı. Fakat, Rathensw ve Stresmannın meşhur siyasetleri, Ame- rika ile İngiltereyi Almanya tarafına oturttu. O zaman, A manyayı para verebilecek bir vaziyete gatirmek projesi . tertip olundu: A'manya sanayline kredi açmak ! Bu siyaset, kolay bir şay değildi. Herşeyden evvel, Al- manyanın siyasi ve'iktisadi istikiâline karşı beynelmilel bi emniyet telkin. ettirmek icap ediyordu. Bunun için ise, Fransanın işgal siyasetini rüc'at ettirmekten başka çare yoktu. —Ameriko - İng'o- Almanya — komplosu, — projenin ilk kısmını tahakkuk ettirdi. ğ Fransa, kısmi tahliyeye başlar başlamaz, Amerika ve İngilir sermayesi de Almanya ya gelmeğ başladı. Almanya bu sermayenin “ahsulünü veriyordu. Bugün anlaşılıyor 1 i, Amerikadan oa miliyar lira âlmış, Harp harcıda ayni miktartarı — vermiş. Demek ki, aldığını vermiş, değil mi? Halbuki bu on milyarın asğarl yarım milyar kadar senevj feizlerini vermek icap ediyordu. Almanya, resülmali ziya- deleştirerek faiz vermek usülüne müracaat etti. Bu suretle, Taylor sistemi de Alman sanayline girerek kolosal bir imalât başladı. Pi'hassa Almanların Ratlonaliz'rung sıstemid emevadı ip tidaiye ile mamul kırıntâarının ,abrikasiyonunu temin et- miş, Alman sanayiide Fransız, Çek ve Leh sanayilde müthiş bir rakıp olmuştu. Bu vaziyet, Almanyeyı diriltiyordu. Fransz'ar, bu di- Alman kabinesi Gecelridetoplaniyor Mali buhranın Uuyandırdığı heyecana rağmen Berlinde sükün var Berlin, 15 (A.A.) — Alman | fakat borsa kapandığı zaman kabinesi, büyük bankaların müdüri ve büyük sanayi erba bının mümessilleri ile yaptığı müzakerelere bütün gece de- vam etmiştir? Kabine bilhassa dahili tediyatı kolaylaştırmak için eski Rentenmark gibi te. davülü mecburi bir hususi pa« ra çıkarılması meseleri hak- kında tetkikattaa bulunmuş ve harici bir moratoryom ihti- malini de tetkik etmiştir. Mali buhranın uyandirdığı heyecana rağmen Birlinde sü- küâün ve huzuru ihlâl edebilecek hiç bir vak'a olmamıştır. Alman markı Berne, 15 (A.A.) — Ce- nevre ve Bâle borsaları Al. man markını fiyat cetveline kaydetmemektedirler. Zuzich borsası marka itibari bir fiyat dayin etmekte, fakat tediye- yi taahhüt eylememektedir. Yüz franga talep - edilen mark 120 Franiga satılığa çe karılımaktadır. Aradaki fark şimdiye kadar misli görülme. miş bir nisbet teşkil etmek- tedir. Novyork borsasında vaziyet Nevyrk, 15 ŞALA.) — Fran- sız ve Felemenk dövizlerinin ehemmiyetli bir surette yük- seldikleri Londra — kambiyo borsasında — vukubulan - fiyat temevvüçleri Nevyork borsa- sınıda aksi bir tesir yapmıştır. Nevyork borsasında en ziyade nazara çarpan hal İogiliz lira- sınıt düşmesidir. Flvaki, İn- giliz lirası 4 dolar 83 Semt'ten aşağı düşmüştür, İ»giterenin altın. mikyasına avdet etti- ği tarihlen beri böyle bir tenezzül kaydedilmemiştir. Nevyork borsasında bugün daha fazla bir faaliyet var- dır. 2 milyon 6 yüzbin aksi- yon alınıp satılmıştır. Barsa açıldığı zaman düşük olan fi- yatlar biraz sonra yükselmiş rilmeden ürktüler, yine düşmüştür. Almanya taksitini verdi Paris, 15 (A.A.) — Ak manya, Youog plânı mucibin: ce vadesi bulül eden ve Fran saya ödemesi lâzım gelen şarta gayri tabi taksiti beynelmilel tediyat bankasina yatırmıştır. Banka bu parayı derhal Alman | demiryorları hesabına tahsis et miştir. M. Hendersonun mülâ- katları Paris. 15 (A. A.) — hngiliz hariciye pazırı M. Henderso- nun Fransız nazırlarile bugün yaptığı mülâkatlar — neticesi olarak Fransanın noktai na- zar ve fikirlerini Berlinde Al- man nazırlarıle görüştüğü z2a- man hakiki bir vukuf ile keae dilerine anlatması imkân da- biline girmiştir. Fransız efkârı umumiyesi, bu günkü vaziyet ve hal kar- şısında, Almanyanın omuzları- na çöken felâketen çok uzak bulunmakta ve vaziyetin mes'- üllerini aramakszın Almanya- ya malı yardımda bulunmak imkân ve ihtimalini derpiş et mekten imtina eylememekte- dir. Bununla beraber son sene- ler zarfında yapılan — tecrü- beler hükümetini millf Ççerveti talle bağlı ve tehlikeli muamelelere sevket- — mekten bizzarüre alıkoymak icap eder. İşte bu sebepten dolayıdır ki Almanya göreceği yardıma mukabil esasli temi- nat göstermeğe mecbur bu- kunmaktadır. Henderson - Stimson mülâkatı Paris, 18 (A.A) — İngiliz hariciye nazırı M. Hendesson ile Amerika hariciye nazırı M. Stimson bugün Amerika sefaretinde görüşmüşlerdir. Fransa mamul eşya yerine altun nakit verdi- ren Young plânını tertip ettirdiler. Ayai zamanda, Fransa, Fransız ve Belçika müstemlekeleri ile küçük itilâf memle- ketlerinde Alman sanayi mamulâtının para bulamaması için meşhur Flandin plâmı kuruldu. Bu hal, Şür-prodüksiyon me selesini ortaya çıkardı. Bilhassa, cihanşümul ebemmi- yeli haiz birçok Alman markalarının Fransa ve Belçi- kada taklitleri (boya, aspirin gibi) de mühim tesirler yapmağa başlamışıt. Almanya Rusya kapısını açarak mu- kabelede bulunmak - istedi. Bu, bir muvuffakıyetti. Yalnız, Rusların altın paraları yoktu. Alman sanayline para ver- mek için Dumpiug usulüne müracaat ediyorlardı. Bu usul ise, hem beynelmilel kapitalist iktısadiyatını yıkıyor: du, hem de umum! bir buhran tevlit ediyordu. Bu hal, altının yüz'e 10 yükselmesine ve istihlâkin yüzde yirmi beş nisbetinde azalmasına sebebiyet verdi. Tabiidir ki, Amerikada da hoş tesir bırakmadı.: Halh, Avrupaya para virmemeği — daba doğru bulu- yordu. Fransa dip'omasisi, Bu firşattan istifade etil. Bu defa, Almanya gibi kültür sahibi demokrat bir milletteki fikir ceryanları üzerinde ispekülasyona başladı. Şüphesizki, medeni bir mililet ilelelebet haraç vörmek zilletine katlanmaz, bunun kaldırılması çarelerini düşünür ve dünya siyasetini de bu esaslara istinat ettirirdi. Akdeniz itilâfına karşı Avusturye gümrük ittihadile mukabelede bu- Avrupaya — müadil — teslihatına lundu. Fransanın bütün karşı; da dört krovazör yaptırdı. Fıransanın hükâmet firkas bu hareketleri o kudar izam etti ki, Almanyaın haraç ver- memek için bir harba hazırlandiğaı resmen söylüyordu, Buna mukabil de Fransız maliye nazirı Flandin nin Rus: yayı abluka siyasetı de beynelel pazarlada Almanyayı kadro paraların çekilmesi Idi. Rusya ve Türkiyeden aldığı gibi. İ harici — bırokıyordu. — Bunun netice tse, Almanyadan, Almanya, — resülmali Tazlalaştırarak faiz ve haraç wyeriyordu.Bu defa hem resü!malin arkası kesildi, hem de re- sülmalin çekilmesine başlandı. Biltabi, haraç ödemek için görülen yeni Alman sermayesi yıkılacaktı. Bu uydurma hesap, yıkıldı. Fakat, Almanyayı da yıkmak istiyor, galiba! Almanya yıkılncak em? Bu ciheti de yarınki makalemizde tetkik edeceğiz. Maci İSM