June 26, 1935 Tarihli Zaman Gazetesi Sayfa 5
26 Haziran —ZAMAN— 5 Dost İrana umumi bir bakış 14 milyon nüfuslu İran, az izamünda çok ilerlemiştir | 380 kürek mahkümu bir madende nasıl isyan ettiler eviren dağların başları, senenin her mevsiminde “Tahranı bir çizgi karlıdır. 4000 metreyi bulan bu dağların beyaz başları, parlak güneşin bin y altında doyulmaz bir güzellikle gö - Fazla ve bol oluşudur. Şehirde, | hemen her yerde buz doludur. Sular, şerbetler, bozlu, mekülât buzda muhafaza olunduğ dalma taze, bilhassa etler ve- balıklar fevkalâde nefistir. Fa- kat bu buz sun'i olmayıp civar dağ. tepelerinden getirilmekte ve sebeple ucuzca bol bol İs- tihlâk olunmaktadır. Yaz aylarında Tahranlıların pekçoğu — (Şimeran) — sayfiye- sine çıkmaktadırlar ki - burası gehirden 15 kilemetre kadar uzakta 1600 metre yüksek- te gayet hoş bir yerdir. Bazı zenginler — daha — yükseklere (Demavan) dağının 3000 metre Takrana amumi Bir nazar TÜç gün evvelki nüshamız- da Şahinşahma, bir kıyanç İranın takriben onda bir par- çası ağaçlıktır. Kürdistan c Tanikased -. kazırlandığını | varında (Behtiyari) denilen bü- | yüksek yerlerinde yam. geçir. tzessüirle bildirdiğimiz İran | yük bir orman / vardır. Or- | mektedirler. Bir kısmıda ban- hakkında karilerimize bir tetkik neşretmeğe karar vermiştik. Bu yazı, dost ve y mevsiminde deniz kıyılarına giderler. Demavan - dağında, soğuk, ve kaynar maden su- bep köylüler tarafından ko- yün inek gibi otlak hayvanar komşu memlekete umümi | tin . başı boş birakılmişi | lari Dek boldur. Yakın bir bir. bakışı canlandırmak- | odün ve kömür — istihsalâtı | yarar. DU GLü kaynakları îıdır.] istihsalâtı için gelişi güzel ya- | dan ifade edilerek — sıhbi Şimalinde — Sovyet Rusya, | pılan katiyattır. kör tüi Üamüm Cadücek, Türkistan, garbında Trakya, . İrak şarkında Hint ve Afga- Yüzasklarn. “Bih mistanla ihate edilmiş olan İrak | 4.cin, ve Arapların tabiata yarı çöl denilecek bir | içilaları altında kalan İran ee teşekkülde olmakla beraber yüksek inbat kudreti veren topraklara sahiptir. Son asırlarda bu memleket bir çok istilâlara uğradığı gi- bi tabiatın da ” haşin tahriba: fina maruz. kalmış, Tahranın hhi ihtiyaçlarımı eyliyecek — kaplıcalar yapılması beklenmektedir. Tahran şehrinin su mesele- si de tasfiyeye muhtaç bir bal dedir. Gayet faideli, kâfi men- ba suları varsa da bunların na- kil vaşıtaları pek (| ir halde olduğundan temiz değil- dirler. Bu işi başarılarak su- lar asri ve fenni vasıtalarla tatmin tilâ ve tesiri altında - Gö tapan dininide terkederek İs- dâmiyeti kabul etmiştir. Son senelere kadar Garp terakki- yat ve medeniyetine bu mem- leketin kapıları kapalı kalmış, 120 kilometre şimali şarki arazinin fevkalâde müsait ol- | temizlerse şehirde sık deki — (Demavan) volkanının | aa çağınen bütün memle- | rülmekte olan tifo ve 1930 senesindeki / büyük sar- | Ketin mevcut demir yolları bir | talıkların ortadan ge sıntısile binlerce insan mah- volmüş ve paytahtta bir çok mamur binalar yıkılmıştı. cağı şüphesizdir. Tal beş milyon kadar alan bu fa- Al ve işküzar kavim az zaman kaç yüz kilometreden ibaret kalmıştıştır. -Son — senelerde Garp medeniyetine teveccuh e- çe — | Gen İranlılar otomobil seferle. | zartında ehemmiyetli terakkiler Memleketin iklimi — mutedil, | fine elverişli 1500 kilometre | göstermiştir. sıcak ve soğuk olmak üzere | /0.. Sahibi oldukları gibi gi- İ — Tahran civarında ki en ço- üç kısımdır. İdare merkezi olan Tahran 1300 mette irtifada buluduğu için hava itibariyle kuvvetl 've pek sağlamdır. Yaz gün- lerinde hararet derecesi gölke- de 40-50 ye çıktığı halde umu- mi hayata biçbir fena tesir yapmamakta, çok yaşlı, sakal- ları boyalı İraniler gençler gibi ve hafif haraketlerle iş. Gök yözü daima max Beşlidir. Tal 4000 metre yüksek ğların beyaz başları mavi göğün ve parlak güneşin altında doyulmaz bir güzellik ında #kilerle kayak eğlenceler da - boş Kış ayl mendifer senelik bir. proğrama raptet- mişlerdir. Beş sene sonra bir. hat bütün İranı / cenuptan gi mmale katedecektir. “yapılan Demaven dağı “Yaban domuzu, karca, gazal, Take gee Mt tavşan ve keklik pekçok bu- lunür ve avlanır. Kış ayının Hemdan cinarındaki yarı don- fenni zeriyata başlandığı tak- muş dereler etrafında kurtlar, dir de — zirmat çakallar dolaşır, Yazın aymı bir kazanç yerler malarya taşıyan sinek- | — Memlekettesporakarşı umu- | lecektir. lerle dolar. “Maamafi hudüt. İ ixt bir temayüi, ve sevgi gö- | ——— ” ada ari bastalıklardan cid | rülmektedir. - Kış aylarında | Zamanın takvimi iyetle tahaffuz olunduğu için Kolera, Veba, ve emsali nadir Haa eimanadakk kiyüle dal HAZİRAN dal tepelerinden — &kilerle kayak Tinde Dizanteri, ve Tifo bas- | eğlenceleri tertip edilmekte || 191 & öakklerına * vik l > daşi (Damavan) dağına kadar çıkl. || — 26 olunur. maktadır. Bu dağ Monbilân |)| Hese Hınır Haz e kadar yüksek ve tehl * el BŞ hfmııb hfğh mamakla — beraber yine kış ÇARŞAMBA mın “üzümleri ve bunlardan | sporları ihtiyacını karşılamakta || SKEKRT — — — TIMBAK. pi iy ç BAK gekilen şarap, Reştdutları, Ma- | Süslü eşekler üstünde he 5. zenderan tütün ve tümbekisi | .f halk bu eğlencelere İştirak — meşhurdur. etmektedirler. ERİ İranda Arabistan öre yoktur. Hemen / hemen ağaçlar tamamile ortadan ga- ip olmaktadır. Bügün - bütün Tdfiyan Yalsr man 5. (0. Tahranın yazın bir bususiye- tide büz sa DN nn fevkalâde zlrkslmı Yer altında bir isyah ; 40 saet süren mücadele —Gardiyanlar esir oluyor—"İçimizden birinin burnu kanarsa elimizdeki tuttuğumuz gardiyanları öldürürüz,,—Nihayet havasızlık kürek mahkümlarını yola getirdi ve... i hallerine burakmalc istedi.“Açıkınca birbirlerini yiye- *cek degillerya... Elbet yukarı Şıkarlar dedi Halbki yanılıışta. İsyan etmeği kuran mahküm- lar aşağıda birkaç gün kala. gaklarını derpiş ederek bera- ber yiyecek getirmişlerdi. Yukarı çıkıp çorbanızı içiniz yoksal... MM:k;vım:â 40 saat sürdü. alan asiler vehin - olarak ellerinde tuttukları lardan iki k ue karı gönderdiler, Ve şu tek- Hfle bulundular 1 — Gidamızın bizi besliye. isyan bareketin- eza verilmemesi. Direktör elçilere “şu cevabı den dolayı Yukarı çıkıp - çorbalarını i- çanlarır. Yokua. Hans bariki larını kapatıp hepsini in gardiyan. larınız ile beraber ölürüz. Bunun üzerine bacalar tı- kanmış... Ve zaten 40 saat- tenberi sıcak / ve havasızlıktan bunalan mahkümların havala- v küşbeli bundan sonra ken- bü- Gardiyanların nezareti altında mahkümlar asansöre çıkıyorlar Güneşten ve aydınlıktan u- J kavuruyordu. Rüzgâr esmiyor. Fen eti metre | Bacalar, havayı çekmiyordu. Garinlğinde görca ve yaptaz | Hergünküi gibi o gün'de/ 380 Hl çalşmağa rağmen, yamak | Fişiden mürekkep olan kafile NC ' asansörlere binmiş ve onbir ölmemeğe muvaffak olan insan-| Zardiyanin © akttlr ellmnda! lar vardır. Bunlara maden a- melesi deriz. İşçilik hayatının en betbaht ve talisiz sınıfı bunlardır. Ametikada kürek mahkümlarını| da ocaklarda ehemmiyetsiz ve haymetsiz yevmiyelerle çalıştırır. lar. Onların mesai saatleri iğerlerinden daha uzundur.Bun- lara nadiren bile bir bardak şarap içmelerine müsaade e- dilmez, ancak hayatlarını ida- me edecek kadar yemek verilir. Amerikada,hapishane isyanları maruftur. Fakat şimdi, madenin dibine inmişti. ve havasızlığın tesi balde sıkılan mahkümlar ev- velce / kararlaştırdıkları “gibi aşağıda vagonlardan çıkar çık- maz derhal gardiyanlara hü- cum etmişler ve adamları ev- evelâ bir. güzel dövdükten sonra sıki sıkı bağlamışlardır. Bu ameliyeden sonra asan: sörleri işleten elektrik cere- yanını bozmağa teşebbüs. et- mişler ve gardiyanların teh> like işareti vermelerine mâni olmak istemişlerdi Maden - idaresi — vaziyetten geçirenler, göğüsleriz layanlar, bir dirhem hava için hayatlarını vermeğe kalkanlar çoğalmış, derhal telefona ko- şarak bilâkaydüşart teslim ol- duklarını söylemişler. Ve mese- le de böylece kapanmış, fakat sin içindeki ve zarar ziyan iyük olmuştur. m: çok Hergün 5 kelime Matbuat Umum Nüdürlüğünden gönderilen Otuz sekizinei liste: 1 MESMUAT - Duyuk lar kürek Örnek : Sofya aytarı. mahkümlarının çalıştıkları yer- | derhal baberdar olmuş, asiler mnızın dayukla rina göre, lerde ve bilhassa 200 metre | imdad zillerini bozmadan bir İ| 2 . HAVADİS - Bilget derinliklerde — böyle tehlikeli | gardiyaneli onu harekete ge- HABER - Haber (T. kö) 3 - HASILATISAFİYE - Özürüt HASILATI GAYRİ SAFİYE - Hamürüt tirmişi Direktörlük bunun üzerine dişlerine kadar müsellâh beş gardıyabı bu gibi hâdiselerde oyunlara giriştikleri görülme- mişti. Anlatacağımız ” vakada asiler, nevmidinin verdiği bir birsla harekete geçmişler ve ne olursa olsun ölmek veya | Kullacılmak üzere hususi ya- kurlulmak çarelerinden birini | Plmış zihl bir asansörle aşa- orelk n dd K jpıya İadirmiş. Asiler yolun med. letinde Lansing baplabancsi yar. | Palinde birikmiş bekliyorlar ve dır. Y EM M Va aa aa küfürler ediyor. Bu bapishanenin ö hlar | Tardı. Her ağızdan kindarane şpihanenin tabukallar | Cümleler dökülüyordu. Nihayot arasında öhreti Te aa Ya aeaa b göare l a dan biril müzakere Bilhassa — büyük - suçlarla | “İMeğe muvafakat ettiler ve dikleri şeyleri ona - anlat koyuldular. Direktörlük mahkümlarla pa- zarlığa girişemezdi. — Binaen- aleyh yukardan gelen bir emir üzerine gardiyan muhavereyi kesmeğe mecbur oldu. Şu va- ziyete çok kızan kürek mah: "”ı""”""“'“d' akitlerinigeçi. | kümları evvelâ - kömürleri tu- Ni tuşturmağa karar verdiler ve Bu talisizlere herkes bor bas ) valala eazonları çelmele için kar; hattâ onların sıhhatleri- | kullanılan katırların samanla. oraya düşenlerin “Allah yar dimcisi olsun, kanaati pek umumidür Her gön kafile kafile asan- sörlerle aşağıya inerler, akşı a kadar. hayat ile müve daları ke Otuz dokuzuncu liste 1 - BİTAB ETMEK - Aytamak HİTAP - Ayta HATİP - Aytaçş orduluk İş görür. 2 « Bir: sözmenle bir aytacı çoğun birbirin. den ayırt atmiyoruz. 3* MUHATAP « Aytıç nek 1 Bu meselede le alâkadar olan doktor bilo.. | vımı / tutuşturdular. Bu. ateş İmeem ei ei < Geçenlerde bunların bir tane- | asil ” onların işine adı. KATİRE bastalanınış ve doktora mü- | Duman ” evvelâ — kendilerini J| * MENFAMTPERİEE » Sutel racnat etmiş, kapıdan mahkâ- yaktık- rinde asiğcil olmayınız, 'mü gören doktor uzun müze 'düler. Gzgeçi (teragat ) göre yeneye lüzum görmemiş ve ta, üzerine teriniz. Üücreden astanaye geçmesi! | atep açmağa karar verdiBuna || 4 - RİSSİKABLELVUKU - Ön: İi anlilan sladmlllsı Tukabil mahkümlar da yuka- Bi Zatüirreğte yakalanmış olan bir| YO *4 haberi yulladılar : Örnelk:” Bu - teliketi, haç güü sonra ölmüş ve “İçimizden birinin burnu ka- bir. önseri İle, çoktan bubafı doktora da hiçhi act, | Rarsa elmizde rehin olarak tut- eee Vyet tretlip etmenişlir — | tuğumuz. cebir gardiyası L İ 5 - Facla - âan Gürürüz., Vaziyet ehemmiyet peyda ediyordu, sesini çıkarmıyarak Yeraltı lsyanıt 19 Haziran günü büyük biş Faak düçin ie arünak Klarsilya acımımı unu
