13 Ekim 1959 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 22
SH a F A ea " — —— tilmektedir. Ametikan kontrol istas- yonlarının Rus peyklerinin Feza için- deki hareketlerinden, Moskova çev- releri Tresmi açı alarda — bu- unmadan önce. bılgi sahıbi olmala- yının sebebi budur. Lunik II'nin gürati, bu sistem için- de hazırlanmış ve yer yüzünden Dopp- ler - Fizenu nazariyeleri ile kontrol edilip, ölçülmüştür. Lunik III te he- saplar çok daha İileri bir ölcü içinde ulmuş ve Peykin Dünya ile Ay a- rasındaki mesafeyi katedecek kıtvvet- te olması yanında süratinin de “İkinci sürat'ten biraz daha eksik bulunmasına gayret edilmiştir. Bu mevzuda en açık bilgi Tchebatarev'in hesaplarında görülmektedir. Bu Rus bilgini Aya ulaşmanın her zaman için etr temi içindeki hareketlerinin buna mü- aade 8 Gene “Feza istasyonu” mevzuunda r başarı temin etmekte, peykin Ay- Ja birlikte Dünya etrafında aynı ha- reket kabiliyetine ulaşması İle kabil Ü, e- Ğ ğ yani aynı hareket gücünü temin ediş için de peykin süratinin enbinde beş nisbeti gibi son derece hassas bir Öl- kilometre n ik başarı işte bu noktalarda toplanmak- r. Gökyüzünün fethinde bundan son- Ya nereye gidilecektir? Gaye ne ola- cnktır" Gaye, Ay ile Dünya arasında olacaktır. Zira bu mesafede bir Feza iatasyonunun Dünya çevresindeki ha- seketinin Dünyanın kendi çevresi et- ındaki areketire eşit olduğu he- saplanmıetır Böyle! kle, Gökyüzünde- ki yeri itibariyle, Dünya ile aynı ölçü- ler içinde hareket ettiğine göre, Feza istasyonu sabit kalacaktır. Bu istas- yonun metcorolojik bir merkez şek- Bnde kullanılması, en iyimser tah- ı onundan Tad- yo yayınları yapmak ta kabildir, Yer- yüzlünü kontrol etmek de m Üün dür, ÖĞRETMEN ve VETLİLERE Çocuklarınız. matamatikten muvaffak olamıyorra bir defa da İsmall AYDOĞDUNUN kl- taplarını deneyiniz. ARİTMETİK ALFABESİ flk- okul : 1 sınıf 150 kr. ARITMETİK PRORLEMLE- Bİ Tikokul : 2 sınıf 150 kr. E PROBLER Bl İlkokul : 8. sınıf 1 KENDİ K NDİNE MATE“A— A e a e KİTAPLAR” BÜYÜK YAZARLAR (İstanbul, Varlık Yayınevi, 1959. 889 sayfa. Fiyatı 5 lira. “Varlık Ya- yınları, .Sı.ı,_ıı 3 708”, “Faydalı — Ki- taplar: £”) x arlık Yayınevi, “Faydalı lar” serisi ınladığı yük” kompozitörler'den sonra, seri- nin ikinci kitabı olarak “Büyük ya- zarlar”'ı çıkardı. İkinci adı “Batı ede- biyatının seksen yazarı” olan kitapta, doğum tarihi 1749 o Goethe'den 1913 doğumlu Camus'ye kadar sek- sen yazar, doğum tarihlerine göre sıralanmaktardır. Kitabın belırll ride yaymlanması şitli Kitap- “Bü- hacimdeki bir se- hazırııyanlın çe- sınırlı hareket et- meğe zorlamıştır. Üyük yazarlar"m en büyük kıs- mı Ondokuzuncu ve Yirminci asır yazarlarına ayrılınıştır. Eger rakka- ma vurmak gerekirse, 1749 - 1799 arası 7 yazara, 18500 - 1849 arası 15 yazara, - 1899 arası 48 yazara, 1900 den sonrası da 10 yazara ayrıl- mıştır Okuyucunun daha çok i!gilen- cağdaş yazarlara daha geniş yer _vrılması düşüncesi tamamiyle yan- hş sayılamaz. Yalnız, bu yazarlardan bir kısmının gereksizliği, bazıları- yrılan yerlerin öbürlerine göre nispetsiz derecede geniş tutulması göz önüne alınırsa, bunlara ayrılan yerlerden — faydalanmak “batı edebiyatı” yazarların değil, Avrupa edebiyatlarının ilk bü- yük — temsilcilerinden başlatmanın hem mümklün, hem de çok daha ye- rinde olacağı anlaşılır. Hic olmazsa, izumsuz bazı yazarlar atılmak su- n Dante, Shakespeare, Cervantes, Montaigne, Defoe, Rous- Seau gibi yazarlar alınarak, aradaki boşluk büyük kısmıyla doldurulabi- v ,.. İkmcı ölçüsüzlük, ele alınan devre içindeki yazarların iminde kendi- ni göstermektedir. Şüpheıiz ld böyle bir seçim vapılırken, herkesi aynı za- manda memnun etmeğe imkân yok- tur. Birinin beğendîğim. önemli gör- üğü başka biri hiç de o şekilde kabul etmiyebilir. Yalnız elbetteki bu uyuşmazlık da yine 'belli bir ni8- pet içinde kalabilir Meselâ Fransız edebiyatından Alai Gionı Rumen asıllı Istrati Lacretelle'i alıp da Laclos, Sartre, Verlain, Baudelaire, Rimbaud'nun bir kenara itiHşini mazur görmeye imkân yoktur. Aynı duruma diğer edebiyatlarda da rastlanmaktadır. Meselâ Amerikadan Pearl Buck, Saroyan, Gertrude Stein, Wolfe, Upton Sinclalr, Frost alını- yor, buna karşılık Melville, Whit- man, O'Neill, Willlams veya Auden bırakılıyor. İngilizlerden Galsworthy, Woolf gibi yazarlar Hardy, Wilde, D. H. Lawrence, Yeats veya Austen'e tercih ednıyor 'Hele İskandirav ya- zarların daha yeni ve iları N bel armağanı kazandı diye Hamsun, Lagerkvist, Lagerlöf ve Laxneaa'in rıp da îbıen 8Strindberg veya An- derıen in bir yana bırakalmasını anla- mak ZO . Diğer bir ölçüsüzlük, edebiyatlar 2 ve piyes yazarı serpiştirilmekle iktifa edilmekt Fakat kitabın en önemli aksaklı- &, tertipteki bu ölçüsüzlüğün hemen aynıyla muhtevada da sürüp gitme- sıdir. “ k yazarlar'daki 80 mad- denin dörtte üçü, yabancı kaynaklar- dan tercüme edılmiştir. Bu kaynak- ların ve yazarların oluşu, bu maddelere alabıldlğme karışık bir faydalı şeyler olsa bir dere! dar mazur görülebilir. Halbuki mad- i rtte Üçü, yazarın ha- yatına ait tarıhler sıralamaktan, şu n geçmiyor. Açın Chateaubriand'a veya Stendhal'e ait kısımları -bunla.r kitepta en geniş ver avrılan arlardandır-, sayfa- lar boyunca bu bıyografik bılgılerden başka birşey bulamıyacaksınız, H buki asıl önemli olan, en ktlçüğlln e en büyü; bulunab. lecek bu çe! maları değil, arın kendi edebiya- tında, dünya edebiyatındnkl yeri, eserlerinin getirdiği yenilikler, edebi- yata kattığı değerlerdir. Eğer kita- bın çesitli hazırlayıcı ve ceviricileri, meseclâ Poe, - desine bakmış olsalardı, böyle bir ki- tapta neyin bulunması gerekeceğini daha iyi Aanlıyabilirlerdi. Önsözde, “ihtiyacımıza ceva| tarzda 1 bir esere rastlamış olsıydık. elbetteki işimiz cok kolaylaşm cak, size daha metodlu bir bıyograf— ya kitabı verebilecekuk Ancak böyle bir kaynağa rastlamadığımız için bir- birinden pek &çüd kaynaklardan faydalanmak kaldık” mazereti, Batıda bu yoldaki e- serlerin bolluğu göz önüne alınınca çok garip kaçmaktadır. Anlaşılan kıtabın hazırlayıcıları, kendi calış- tıkları sahadan z kimseler. Hepsi bir yana, şu A merlkım cep kı— taplarında vayınlanan “The Reader' Companion to World Literature” bble. en kabası bir iki sayfayı geçmiyen maddelerinde, “Büyük yazarların” on sayfada anlatamadığı yönleri çok güzel bir şekilde ortaya koymakta- “Büyük yazarlar”ın bu şekliyle en faydalı tarafı, kitapta ele alınan ya- zarların Türkçeye çevrilmiş kitapla- rının yeni harflerle baskılarına ait Dürd vUd 1$ EKİM - 1959 C AKİB, " 4 k A
