26 Eylül 1960 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 22

İKTİSADİ VE MALİ SAHADA Ticaret Milli Korunma Geçen haftanın ortasında hala me- muru olduğu Dışişleri Bakanlığın- da çalışkanlığıyla şöhret kazan- mış olan yeni Ticaret Bakanı Meh- met Baydur, bir basın konferansı tertipledi. Bakan tayin edilip yeni çıkardığı vesikalık dağıtan Baydur, artık hayli açılmıştı. e Gazetecilerin yazılı sorularını derli toplu ve sistemli bir demeçle (cevaplandırdı. £ İddiasızdı, mütevaziydi. Bu haliyle de hem ba- -ın mensupları üzerinde iyi bir tesir bıraktı, hem de Geçici Hükümet dev- resinin memur - Bakan anlayışına ta- mamen uygun düştüğünü ispat etmiş oldu. Baydur, ilk önce, Milli Korunma Kanununun yürürlükten kaldırılma- sı konusundan bahsetti. 1958 Ağus- tosu istikrar tedbirlerinin tatbikatını yakından takip etmiş olan bir eksper sıfatiyle, Milli Korunma Kanununun getirdiği tahditlerin istihsal ve istih- lakin ayarlanması bakımından fiyat nizamını bozucu ve bahse konu ayar- lanmanın yapılmasmı zorlaştırıcı bir tesiri olduğu okanaatindeydi. Şimdi, fiyat nizamı serbest bırakılmıştı. Ay- rca, Milli Korunma mevzuatı parti- zan baskıların bir vasıtası (oolara kullanılıyordu. Bütün bunlar kalkıp Milli Korunma suçları da affedilince, piyasa eskisine nisbetle çok daha bü- yük bir itimat hissine kavuşacaktı. Baydurun bu sözlerinde (o büyük bir hakikat payının mevcut olduğu şüphesizdi. Ancak, belli bir plan dahi- linde Devletin fiyat mekanizmasına müdahale etmesinin gerekebileceği haller de vardı. Bu bakımdan, Milli Korunma Kanunu elde duruyordu, kaldırılmamıştı, sadece tatbikatı bir Bakanlar Kurulu kararıyla durdurul- muştu. Ancak, Milli Korunma Kanu- nunun dahi bugünkü şekliyle Devlet müdahalesinin şeklini ve şuurun, ne- ye dayandığı belli olmayan sınırlarla tahdit ettiği muhakkaktı. Bu durum- da, şimdi yapılması gereken şey, -C. H. P. nin Anayasa Komisyonunun anketine verdiği cevapta talep ettiği gibi- bir İktisadi Tedbirler Kanunu- nun çıkrtılmasıydı. Bunun için de a- cele etmeğe lüzum yoktu. Başbakan- lığa bağlı Plan Dairesi kurulur kurul- maz bu Daireyle işbirliği ohalinde, planlamanın da icapları göz önünde tutularak bu Kanunun sindire sindire hazırlanması çok yerinde (olacaktı. Bayduru ve Alicanı bekleyen belli- başlı vazifelerden biri de işte buydu. Baydur, piyasa mekanizmasından bahsetmekle beraber, pek tuhaf ge- leneklere uyarak çalışan iş adamları- na nazik bir ihtarda bulunmaktan da kendisini alamadı. Fakat, bu ko- nudaki bellibaşlı ihtar Anadolu gezi- sine çıkmış bulunan Milli Birlik Ko- mitesi Genel Sekreteri Kur. Bnb. Or- han Erkanlıdan geldi. Erkanlı, bir takım kapitalistlerin istikrar progra- mını istismar etmek için uğraştıkla- rını söylerken, herhalde, bazı özel işletmelerin, krediye dayanarak bol stok yapmak suretiyle kar marjları- nı düşürmemek ve fiyatları oObunun için yüksek tutmak istediklerini kas- detmiş olsa gerekti. OECE eksperle- rinin de yabancısı olmayan bu davra- nış hakikaten pek zararlıydı. Bu gi- biler, bu davranış içersinde kar marj- larım düşürmemek için tam kapasi- teyle çalışmıyorlar ve bu yüzden iş- çi bile çıkarıyorlardı. Bu suretle, bir yandan ihracat imkanlarımız heba ediliyor, bir yandan da müstehlik za- rar görüyordu, istihsal düşüklüğü ve işsizlik ise çabaydı. Türkiye gibi az gelişmiş bir memleketin bunlara da ha uzun müddet tahammül etmesi el- bette beklenemezdi. Bu iş adamları böylesine çirkin bir yolda odevama yeltendikleri takdirde, fabrikalarına el konması veya evvelden tesbit olu- nacak kar hadleri dairesinde kontrol AKİS, 26 EYLÜL 1960