July 18, 1937 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 8
Sahife 8 AKŞAM Japon nazirları Şimali Çinde seri (Moskova müzake- /f. tedbirler almağa karar verdiler (Baş tarafı 1 inci sahifede) B. Hullun beyanatı Vaşington VT (A.A) — B. Hull, Ja- pon ve Çin mümessillerile yapmış ol. duğu mülâkattan sonra beyanatta bulunmuştur. Mumalileyh, bu beya natında ezcümle şöyle demektedir; Biz, milli ve beynelmilel sahalarda her milletin kendi ihtiyarile zaptı- nefs etmesini iltizam ediyoruz. Aynı zamanda bütün milletlerin B. Hull, Çin ve Japonyayı tasrih etmeksizin sözlerine şu suretle devam larını ve vecibelerini şu veya bu Su- retle haleldar ve müteessir etmiye- cek ciddi muhasamat zuhuru ihti- meleri nisbetinde teslihatını artırıp eksiltmeğe tabi olduğunu ilâve eyle- miştir, İktisadi #meselelerden, bahseden B. Hull, gümrük manialarının azalt masına ve her millete karşı müsavi muamele yapılmasına taraftar oldu- ğunu beyan etmiştir. Amerika mahafili henüz tereddütte Vaşington 17 (A.A) — B. Hull, Ha- riciye Nezaretinde Çin sefiri B. Wang ve Japon sefareti müsteşarı B, Suma ile yapmış olduğu mülâkattan sonra bilhassa Uzak Şarkta sulhün muha- fazası lüzumunda israr şir, Siyasi mahafli, sulh veya harp ih- timallerinden hangisinin galip oldu- ğunda tereddüd mevcud olduğu mü- İsicasında we «Karga- Şalık zuhur etmiş mntakalar» a mü- İeallik mukavelenameler ahkâmına riayet edilmesi Hüzumunu ileri sür- Meğe veya sürmemeğe karar verme- den evvel vaziyetin inkişafına intizar etmek Jâzım gelmekle olduğu kanaa- tini beslemektedir. Yaşington 17 (A.A) — Japonya bilyük elçisi, san Çin - Japon ihtilâ- fının mahalli mahiyeti üzerinde ısrar ederek bunun Pasifik muahedesi ile alâkadar bir mesele olmadığını söyle- miş ve Amerikan hükümetini bu iş İle alâkadar olmamaya davet eyle- miştir, Japon kumandanının protestosu Tokio 11 (A.A) — İstihber edildi. ğine göre şimali Çindeki Japon baş- kumandanı, Hopel ve Tehachar eye- ii | Jetleri siyasi maclisi relsi Sung-Chen- Yuan ile derhal görüşmek ve Çin hü- kümet kuvvetlerinin şimale doğru gönderilmesini Nankin nezdinde protesto cimek için tali- | mat almıştır. Çin ordusu zelilâne bir tesviye sureti kabul etmiyecek | Pekin 17 (AA) hefili, Japon devlet adamlarının 'Kwantundaki Japon ordusunun ka- bule şayan olmıyacak bir takım me- talip dermeyan etmesine mani olü- bileceğinden şüphe etmektedir. Umumi intiba, 29 uncu Çin ordü- sunun zelilâne bir tesviye sureti ka- bul etmeleri takdirinde Şimali Çin Miderlerini devirmeğe hazır olduğu merkezindedir. Çin büyük elçisi B. Litvinofla görüştü Moskova 17 (A.A.) — Tas ajansı bildiriyor: Çin büyük elçisi B. Tsiang- 'Ting-Fu, dün B. Litvinofu ziyaret ederek kendisine Şimali Çindeki va- ziyet hakkında Çin Hariciye nezareti- nin bir tebliğini tevdi eylemiştir. Bu tebliğ, Llukoodziak'a ansızın yapılan tecavüzün ve Şimali Çine mühim miktarda Japon askeri kuv- vetlerinin dühulünün Çinin tama- miyeti mülkiyesinin bariz bir surette iblâli demek olduğunu bildirmekte ve bu hareketlerin, gerek dokuz devlet anlaşması, gerek Paris paklı ve ge- rekse Milletler cemiyeli paktı ile te- zat halinde bulunduğunu tebarüz et- tirmektedir. Bu tebliğ, ayni zamanda Çinin Japonya ile olan anlaşmazlık- Jarını her hangi bir sulhcü vasıtasile halletmeğe âmade bulunduğunu da bildirmektedir. Çin büyük elçisi, aynı tebliğin, Va- şington paktını imzalayan diğer do- kuz devlete yapılmış olduğundan da B. Litvinof'u haberdar etmiştir. iŞankhayda barut fabrikasında iştial © Şankhay'1T (A.A. — Çunçing'da bir'barüt fabrikasında yükua gelen iştinl neticesinde yüz ev yıkılmıştır. Şimdiye kudar 70 ölü ve 300 kadar ya- | rfahı tesbit olunmuştur. Japonya 400 bin kişiyi silâh altına aldı Şanghay 17 (A-A.) — Çin'askerleri- nin Paontingfuya girdikleri hakkın- daki haber, Çin makamları tarâfin- dan teyid dilmemektedir. Yarı resmi «Ceniral News» ajansı Japonyanın, Çine sevkedilmek üzere 400 bin kişiyi silâh altına almış bu- Junduğunu — bildirmektedir. o Aynı ajansın haber verdiğine göre, Tient- sine mühim mikdarda harb levazımı çıkarılmış ve 400 Japon tayyaresi de Formoza inmiştir. Jeoloji kongresine murah- haslarımız gittiler Temmuz sonralarına doğru ve Moskovada toplanacak olan beynei- milel 17 nci jeoloji kongresine işti- Tak etmek üzere üniversite fen fakül- tesi ordinaryös profesörü B, Hâmid Naliz Pamir, Eti bank umum müdür muavini B. Bedri, mâden tedkik ve araştırma kurumu reisi B. Reşad dün şehrimizden Rusyaya hareket etmiş- lerdir. Bu heyet, Rusyada bir ay kal- dıktan sonra şehrimize. dönecekler- dir. Beynelmilel akıl hıfzıssıh- hası kongresi Paris 17 (A.A.) — Beynelmilel akit hafzıssıhha kongresi, bugün reisicüm-. hüfB, Töbrunün Fiyaseti altında açıl- mıştır. Kongre, kli “teşevvüşlere kar- $1 vaki tedbirletle yapılacak tmiücade- leyi tensik edecektir, Birçok hükümetler, köngreye mü- messiller göndermişlerdir. Kuyudan su çekerken sanci- lanarak öldü Üsküdarda Körbakkal caddesinde oturan 29 yaşlarında Makbule evvel- ki gün kuyudan çektiği fazla suların tesirile sancılanmış ve Haydarpaşa Nümüne hastanesine kaldırılmıştır. Makbule, hastanede dün ölmüştür, Ölümünün sebebi etraflı şekilde ga bıtaca tahkik edilmekedir. | viyesi de emredilmektedir, Maaşları arttırılacak ziraat vekâleti memurları Ankara (Telefon) — Yeni Zirâat Vekâleti teşkilâtı kanunu mucibince maaşları bir derece arttırılacak deniz ve taşra memurlarının listeleri vekâ- letçe hazırlanmıştır. Bugünlerde alâ- kadarlara tebliğ edilecek olan bü lis- telerle şimdiye kadar kadro imkânsız- lıkları yüzünden terfi edememiş olan memurların maaşları ağustos ayın. dan itibaren birer derece artırılmış 0- Jacaktır, * Bu terfiler yapıldıktan sönra yeni teşkilât kanununun merkez ve taşra teşkilâtını değiştiren hükümleri tat. bik mevkiine konulacaktır. Arzularile yer değiştiren maliye memurlarına harcirah verilmiyecek Ankara (Telefon) — Maliye Ve kâleti alâkadarlara gönderdiği bir ta- mimde, kendi arzuları üzerine beca- yişlere veya başka memleketlere ta- yinlerine idarece muvafakat edilecek İ memurlara nakll harcirahı verilmeme- sini bildirmiştir. Ayni tamimde kendi arzularına müstenid olmıyarak idarenin gördü- ğü lüzum üzerine şimdiye kadar vuku bulmuş becayişlerden dolayı verilmiş nakil harcirahları varsö bunların teş — Çin siyasi ma- | ! | j i releri hakkında tebliğ neşredildi (Baş tarafı 1 inci sahifede) hükümeti | duğu halde hareket etmişlerdir. Aynı trenle Türkiyenin Moskova büyük elçisi B, Zekâi Apaydın dü Moskovayı terk eylemiştir. Türk Vekilleri, istasyonde B. Litvi- nov, Yejor, Stomoniakov, Karski ile İren büyük elçisi Sepahbudi, Litvan* ya elçisi Antonov, Afganistan Masla- hatgüzarı Yunus han, Yunanistan mâslahatgüzarı Kindilis ile Türkiye büyük elçiliğinin bütün memurları tarafından selâmlanmıştır. İstasyon, bu münasebetle, Türk ve Sovyet bay- raklarile süslenmiş (bulunuyordu. Türk Vekillerine Odesaya kadar Ha- riciye Halk komiserliği birinci Şark dairesi şefi muavini B. Miller refakat etmektedir. (Akşam; Talikikatımıza göre Ha- riciye ve Dahiliye Vekillerimiz salı günü şehrimize avdet edeceklerdir.) Resmi tebliğ Moskova 11 (A.A) — Tass ajansı bildiriyor: Aşağıdaki resmi tebliğ neğ- redilmiştir: 'Türk hükümetinin iki mümessili- nin, Hariciye Veklii B. Rüştü Aras ve Dahiliye Vekili ve Cumhuriyet Halk partisi genel sekreteri B. Şükrü Ka- yanın resmi ziyaret suretile Moskova- ya muvasalatları ve Halk komiserleri Meclisi reisi Molotov, Hariciye Halk komiseri Litvinov ve Sovyet hüküme- tinin diğer azası İle görüşme ve ko- nuşmaları, beynelmilel siyaset mese- leleri üzerinde en dostane ve en açık muahedeler ye anlaşmalarla takviye. olunmuş bulunan ve bu kadar uzun bir devre esnasında ehtrenasyonal hâ- yatın bütün safhalarının imtihanını geçirmiş olan samimi dostluk müna- sebetleri, mühakkâk surette iki mem- Teket menfaatleri için tam kiymetleri- ni isbat etmiştir. 2 — Bu ayni menfaatler, halibazır- daki münasebetlerin, bütün şümulleri ile, istikbalde de iki devletin harici siyasetlerinin değişmez ve sağlam bir unsuru olarak idamesini taleb elmek- tedir, 3 — Sovyet - Türk dostluğu, umümi sulh için büyük ehemmiyeti haiz bir 4 — Enternasyonal münasebetlerde hâlen mevcud olan ve enternasyonal hayatta kendisini gösteren tecayüz- kâr femayüller tarafından yaratılmış bulunan bulanık vaziyet, bütün sulh» cü devletlere, sulhün taksim kabul et- mezliği ve kollektit emniyet esasları üzerinde sulhün ve umumü emniyetin idamesi için hususi endişeler tahmil etmekten hâli kalamaz. 5 — Sovyetik sosyalist cümhuriyet- leri birliği ile Türkiye arasındaki dost- Tuk ve karşılıklı emniyet münasebet- leri bunların sülh fikirlerine ve mil. letler cemiyetinin yukarıda Kaydedi- len prensiplerine samimi bağlılıkları ve sulh kuvvetlerinin en iyi bir suret. te teşkilâtlandırılmasına omüzaheret eylemek ve etcavliz kuvvetlerine bir müzaheret veya bir teşvik olabilecek her şeyden tevakki etmek azimleri, sulh'potanslelinin bütün unsurlarının takviyesi için, ikl memleket arasında hassaten müsmir bir işbirliği esası yaratmaktadır. Moskova 17 (AA) — Tas ajansı bildiriyor; Dün Tevfik Rüştü Aras ve B, Şükrü Kaya refakatlerindeki zevat ile birlik- te, Volga - Moskova kanalını ziyaret etmişlerdir. B. Rüştü Aras ve Şükrü Kaya B. Bermandan kanalın inşası, faydaları ve işleme sistemi hakkında mufassal malümat almışlardır, Bir kadın kocasından şikâyetçi SARAY. va BABLÂLİNİN İç YÜZÜ Yazan: SÜLEYMAN KANİ İRTEM — Tercüme iktibas hakkımahfuzdar, Tefrika No.“918 Mahmud paşaya gaipten'bir yardım: 1000 ipa lirası geliyor Abdülhamid Fransua — Jozefe Komşum yardımınızı dilenmeğe geldim. Fransua Jojet — Başka kapıya! — Kılıcımı padişah aleyhinde kul- Janmak nankörlüğünü yapamam. Mil- leti severim ama padişah emrederse ağlıya, ağlıya keserim de... Cevabını aldı. Kalben makhur, av- det etti, Mahmud paşa Mısıra gitmeden ev- vel fevkalâde komiser Ahmed Muhtar paşaya beraberce çalışmak teklifinde bulunmuştu. Aldığı cevap çok ihtiyat- kürüne ve nazikâne bir red mahiyetin- de olduğu için iki paşanın arası pek iyi değildi. (1) Mahmud paşa Mısırda hoca Meh- med Kadri Nasih efendi ile tanışmış, orada çıkarılan (Kanunu esasi) gaze- bulunmuştu. 'Komiserlik yaveri iken Mısırda ev- lenmiş olan Dağıstanlı Ali Sab bey kendisini Jön Türklük neşriyatına ver- mişti. Mesleğinde" doleyı Ahmed fiz “Beyi pek” tâkdir ederdi; Mimle Adeta onun vekili idi, Babriyeli Rıza bey Hidivden aldığı para ile (Hak) gazetesini çıkarıyor, gençleri Abdülhamid eleyhine tahrik ve teşvik eyliyordu.. "Hoca Kadrinin dostu Rodoslu Salih Cemal Kanunu esasi matbaasını tesis eylemişti. İ Kahirede Jön Türk rengine boyana- rak Abdülhamid aleyhine yazı yazan- lar, fakat hakikatte şantaj ile ondan da iken mabeyinden sefarete kendisi- nin ve yanındakilerin evdete İkna edilmeleri için biribirini müteakib ira- deler tebliğ ediliyordu. Setaret müsteşarı Abdülhak Hâmid bey Mahmud paşa ile Hüseyin Daniş beye çıkmaz bir yola girdiklerini söyle- miş, İstanbula avdet tavsiyesinde bu- JTunmuştu. Hüseyin Daniş bey zaten girmiş'olan AN Kemal bey Hüseyin Daniş beyin Mısırdan İstanbula avde- tini temin etti. Mahmud paşa takımı için bunu başka bir sıkıntı takib etti. Sâbahaddin ve Lütfullah beyler Mahruse yatını emirlerine âmade bu- Tundurduğunu bildirdi. Bu teklif Mahmud paşayı çok sars- tu. Fakat oğulları: — Biz gitmeyiz. Siz isterseniz dö- nünüz. Yahut bizim gibi her şeyi göze alınız. Avrupaya. gidelim. . Herhalde yakın bir amanda pare bulacağız ve cihadımızda devam edeceğiz. Cevabile babalarını mukavemete teşvik ettiler, Tam bugünlerde kendilerine gaip- ten bir yardım geldi. Mısır Osmanlı bankası yapılan hesaplarda yanlışlık olduğunu, merkezde daha bin İngiliz liraları bulunduğunu, bu parayı ne vakit isterlerse alabileceklerini bildir- di, Muhakkak, ki bu para kendişini or- taya koymak istemiyen birisi taralın- dan Mahmud paşa namına bankaya verilmişti. Mahmud paşa parayı bankadan al- di. Beş yüz lirasını oğullarına verdi. Sabahaddin ve Lütfullah beyler bu para İle Avrupaya gideceklerdi, Seya- hâtlerinin bir arızaya uğramaması düşüncesile Mahmud paşa Hidive kar- şı İstanbula avdete meyyal göründü. İki oğlu Avrupaya gittiler, Kendisi 'Misırdâ kaldı. 1901 senesinde (Şürre) alayı günü Mahmud paşa da davet edilmişti. Hi- div o gün Malımud'paşayı gayet s0- Zuk bir surette selâmladı. (2) Mahmud Paşa da bu muameleye karşı merasi- mi bırakarak İskenderiyeye, oradan Fransaya hareket etti. Mahımud paşahın avdete iknaı ka- bil olamadıkça aleyhindeki tedbirler ve tazyikler de şiddetlendirildi. Mısırda İken Mahmud paşanın Av- rupaya şair Siret beyl göndererek di- namit tedarik ettirmek teşebbüsünde bulünduğu, hoca Kadri efendinin (3) 'bu dinamitleri Yıldıza Kullanacağı saraya haber verilmişti. Atinadan da bu yolda haberler gelmişti. Bunun üzerine Abdülhamid devletlerce anar- şistlere karşı Roma kongresinde itli- haz edilmiş kararların Mahmud paşa 'hakkırıda da tatbiki için Avrupa hü- kümetleri nezdinde teşebbüslerde bu- Yunulmasıni > Osmanlı sefarellerine emretti. 11 Ramazan 1319 - 22 kânunuevvel 1901 tarihinde irade ile adliyede mü- teşekkil komisyonca Mahmud paşa ve oğulları hakkında kanuni muame- le ifası sadarete tebliğ olundu. (1) Ahmed Bedevi: amiiimelri (2) Ahmed Bedevi: (Emel Peşinde). (3) İstinsaf rimlesinin sahibi, Şalt Eş- yet (Şah ve Padişah) risalesinde bu zatığ ilmini ve hamiyetini medheder, (4) Mahmud Kemal: Son asrın Türk şairleri, Gu ME
