9 Mart 1939 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 9

ağa idia rin mat ci sip şi Al sin- ke- ne :ek- nız nı tedbir alınmasına devam ediliyor. Yukarıda Londrada Regent Parkta yapılmakta olan siperler ve inşası biten bir siper görülüyor Londrada Filistin konferansmda Yemen delegeleri konferanstan m Pariste bu hafla görülen kuşlu şapkalar Yapon tayyarelerinin yakınına bombalar attıkları Höngkong İngiliz müstemlekesinde tayyareye karşı müdafaa topları Yazan: Seli; Bu sabah Maarif Nezaretinin refa- | katime memur ettiği mektepler mü- | dettiş, otele gelip beni buldu ve çün ları söyledi: — Araba hazır! Sizinle evvelâ ünir İ versiteye uğreyalım, kütüphane İ görelim. Sonra bir kız, bir erkek İ fimnazını, bir projinnaz, bir #£ i mektebi, bir ana mektebini ziyareğ | ederiz, vaktimiz olursa milli kötüp- | haneyi, fen akademisini, mürik aka- demisini de görürüz. Otelden hareketimizden beş daki- ka sonra arabamız kral sârayının arka cephesinde üniversitenin kapı- İl sında durdu. Çar (Osvoboditel) bul. | varını tezyin eden bu muhteşem bi- na 1930da inşa edilmiştir. Ben bu- rasını 1932 de henüz daha tamam. lanmamış iken ziyaret etmiştim, O zamanki halıra defterimde şu notlar var: sİnşası henüz bitmek üzere olan bu irfan sarayı Evloghi Guöorglefi ve Christo Güöörglett adında iki kardeşin Bulgâr vatandaşlarına he- diyesidir. Bu iki güzide Inan Ro- manyada ticaret âleminde çok zen- gin olmuşlar, Bükreşte bir banka te- sis etmişler. Bundan otuz sene evyâl ufak fasılalarla ikisi de hayata göğ- lerini yumarken 6 milyon altın leva- ık servetlerini Sofyada bir üniversi- te yapılmak üzere devlete terk et- mişler. Bu para otuz sene içinde 60 milyon olmuş Yedi fakülyeti ihtiva eden bu ir- fan yurdunun cephesinin iki yanm- da, iki fedakâr kardeşin bronzdan heykelleri var. Üniversitenin ders salonlarını gez- dim. Bir dershanede profesör (Dâ- nailov) - (Economle politigue) dersi veriyordu. (Danailov) sabık Nafia Nazırıdır. Ondan 'wetn eski ve yeni nazırlar- dan üniv. sitede on bir müderris var, Beynelmilel Ohtkuk profesörü (Da- | 0. Şubat 939 İ i fesörü (V, Mollov) sabık Maliye Na- zın, istatistik nazariyatı profesörü doktor o (Michaikov) sabık Ticaret Nazırı, hukuku umumiye profesörü (Ganev esbak Adliye Nazırı, hukuku diniye profesörü (Bobtehev) sabık Maarif (Nazırı, iktisad profesörü (Stankov) . sabık Şimendiferler Nazı- rı, Bulgar ceza kanunu profesörü (Kövlev) esbak Adıiye Nazırlarından, hukuku idare profesörü (Stainov) es- bak Şimendiferler Nazırı ve saire. Üniversitenin * yedi fakültesinde 3,917 si erkek, 1,710 u kız olmak üzere 5,627 talebe var. Hukuk şubesinde 1,462 erkek, 304 kız ceman 1,766 talebe, tıbda 1,462 erkek, 304 kız doktor nâmzedi ders görmetedir. Fen 373 erkek, 291 kız ceman 664 genç tahsil görmektedir.» Bulgarların istatisik işlerinde dünyaca şöhreti vardır. Orada ede- biysttan daha ziyade rakamların di- line ehemmiyet vermişler. Amerika- ardan sonra ihsalyat işlerinde Buk garlar ikinci geliyor. Onün için ben de bu sefer maarif hususunda Tü kamların belâğatine müracaat ettim. -1937 - 38 yılı istatistiklerine gö- re umumi nüfusu 6,171300 olan 'Bulgaristanm hâlen üniversite ve yüksek tahsil müesseselerine devam *İ eğen gençlerin adedi 10,148 dir. Lise ve meslek -mektöplerinde 106,220, orta mekteplerle sanat mek- töplerinde 255,255 ve ilk mekteplerde ise 717.566 talebe okuyor ki osman 1,089,189 genç ve çöruk mekteplere devam etmektedir, Üniversiteden bu ihsai malümatı topladıktan sonra şunları da öğren- dim: 1934" yılında yapılan nüfus sayı- munda Bulgaristanın ehâlisi 6,077,939 imiş. Bu nüfusun (2.694.881) i, yani yüzde 44,40 1 okuyup yazma bilmiyor. | rinde etüdleri yapılmaktadır. muş. Yalnız bu adedden yaşları sıfırdan Sofya Üniversitesinde rakamların belagati fakültesinde ise u m Sazzı Tarcan yediye kadar, yanl mektep çağına girmemiş olan o(1,136,091) adedini tarh etmek lâzımdır, öyle olunca oku ma yazma bilmiyenlerin mikdan (658,770) e iner ki yüzde 315 1 cahildir. Bu adedin (503,997) si er. kek, (1,054,778( ü kadındır ki erkek lerin yüzde sekseni okuyup yazıyor demektir. 1910 yılının istatistiklerine naza- ran Bulgaristanda okuyup yazma bi- lenlerin mikdarı yüzde otuz imiş. 1920 de bu adet yüzde “kırk ikiye, 1926 da yüzde kırk sekize, 1934 te yüzde yelmişe yaklaşmıştır. Gene 1934 yıh istatistiklerine gö- re umumi nüfusun 1,020,085 i #k mektebi bitirmeden mektepten ay- rılmış, 1;180,341 si “ik mektebi bitir- miş. 394,008 ü orta mektebi yanda bırakmış, 272,985 i“ortü ve sanat mektebini bitirmiş. 170,178 i lisenin son sınıflarından ayrılıp hayata atil mış, 109,602 si liseyi bitirmiş. 23,509 u yüksek tahsili yanda ( bırakmış, 33,031 i yüksek tahsili ve üniversite» leri bitirmiş. Üniversitede bu malümatı topla- dıktan sonra müessesenin umumi kütüphanesine de bir gözüttık. 'Tekmil beton olan bu dairenin ka pıları demir, kilap rafları ise saçtan idi. Talebe ve hocalar ayrı ayrı mü- nev) esbak Başvekil, hukuku ceza pro-| talâa salonlarında tedkik ve teteb- büle meşgul idiler. Kütüphane me- murundan tavanlara kadar yükselen kitap raflarında ilim, edebiyat ve fel- sefeye dair 212,000 cild eser bulun- duğunu öğrendikten sonra parmak- larımızın ucuna basa, basa bu irfan yurdundan ayrıldık. Selim Sırrı Tarcan Trakyada elektrik ve Su işleri Birçok kasabalarda tesisata başlandı Edime (Akşam) — 'Trakyanın bayındırlık faaliyetleri arasında-elek- trik işi başlıbaşına bir - harekettir. Bütün şehir ve küsabalar en modern tesisatla elektrik ihtiyaçlarını kar- şılamaktadırlar, Öğrendiğime göre son günlerde Kırklareli elektriği de ihale olunmuş, Babaeski elektriği eksiltmeye kon- muş, Vize elektriğinin projesi Nafia Vekâletinden tasdik edilmiştir. Bun- isrdan Vize belediyesi yakında istik- rTaz işini bitirip elektrik tesisatını eksiltmeye çıkaracak, Babaeski ise bu tessiati doğrudan doğruya mer- cud varidatiyle yapacak ve borcu gir- miyecektir. Eksiltmede olan Vize elektriği de ihale edilmiştir, * © - Keşan elektriği bir kaç ay içinde bitmiş olacaktır. Çorlunun Su e elektrik işi Belediyeler bankasınon kabul olunmuş ve 70,000 lirası vet- miştir. Yakında eksiltmeye ko“ caktır. Sarayın su işi bitmek üzeredir. Lü- leburyaz su şebekesinin parcası veril- miştir. Yakında o da bitecektir. Pı- narhisar ve Kaynarca elektriği sudan slınmak üzere ye beygirlik bir kuvvetin temin edilece- &i umuluyor.