26 Ağustos 1939 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 4
B.Roosevelt sulhu kurtar- mak için üç çare teklif etti 1 — Doğrudan doğruya müzakere, 2 — İhtilâfın hakeme tevdii , 3 — Bitaraf Amerika devlet- lerinden birinin üzlaştırıcı olarak intihabı Amerika milleti istilâ ve tahakküm siyasetine itiraz etmekte müttehiddir Vaşingten 25 (A.A.) — Roosevelt, Bitlere ve Reisicümhur Moscicki'ye sulhü muhafaza etmeleri için heye- si hirer mesaj göndermiştir. Amerika Cümhurreisi, muharib ve- Ya bitaraf bütün milletler için yeis ve ntırap doğuracak olan umumi bir harb intaç edebilecek her türlü harekete Amerika halkının müuariz bulunduğu keyfiyetine Hitlerin nazarı dikkatini ecibetmiştir. Hitlerin bu mesajı sabaha karşı sa- at 3 de aldığı tahmin edilmektedir. Mesajın metni şudur: «14 nisanda size yollamış olduğum bir mesajda büyük milletlerin liderle- rinin milletleri tehdid eden felâketin önünü almağa muktedir bulundukla- rını kaydetmiş ve halihazırdaki ihtilâf- ları muslihane ve yapıcı bir şekilde | halletmek üzere herkesin hüsnüniyet- le derhal gayret sarfetmek lâzım gel- diğini ve bu gayret sarfedilmediği tak- dirde dünyada hüküm süren buhra- nın bir felâketle neticeleneceğini ilâ- ve eylemiştim. Bugün bu felâket çok yaklaşmıştır. Geçen eylülde size gön- derdiğim mesajın cevabını alamadım. Fakat beşeriyetin de davası olan sulh davasının diğer mülâhazalara tekad- düm etmesi lâzım geldiği kanaatinde bulunduğum için vukuu yaklaşmış olan harbin ve onun tevlit edeceği | felâketlerin izale edilebileceği ümidiy- le size tekrar müracaat ediyorum. Bin- netice Almanya ve Polonya hükümet- lerinin makul müddeti bizzat kendile. ri tarafından tesbit edilecek bir devre zarfında her türlü muhasemattan içti- nap ve aralarındaki ihtilâfları aşağı- daki üç usulden birine tevfikan hallet- meleri için Polonya reisicümhuruna müracaat ettiğim gibi âcil şekilde si. ze de müracaat ediyorum. rinin bu ihtlâfların bir telifibeyn usu- lü ile halledilmesini ve bunun uzlaş- tırcı veya «nâzım» sıfatiyle Avrupa işlerile münasebatı ve bu işlerde bir güna iştiraki olmıyan Amerika ciim- huriyetlerinden birini intihap etmeği kabul etmeleri. Almanya ile Polonya hukuku hü- kümranilerine sahib iki devlet olduk- ları için teklif ettiğim üç metottan bi- ri kabul edildiği takdirde iki tarafın da yekdiğerinin istiklâl ve tamamiye. tine tamamiyle riayet etmeği kabul et. meleri tabiidir. Amerika halkı askeri istilâ ve tahak- küm siyasetine itiraz etmekte mütte- hittir. Herhangi bir hükümet şefinin veya milletin milyonlarca insanı har- . be sürükliyecek olan vasıtalara mü- Tacaat ederek maksadına varmak hak- kına malik bulunması tezini Amerika halkı mütteflkan reddediyor. Çünkü bu tarzı hareket muharib olsun bitaraf olsun her milleti yeis ve iztıraba sevk- edecektir, Halbuki bu maksatlar makül ve hak- h olmak şartile muslihane müzakere. ler veya adilâhe bir hakemlik ile elde edilebilir, Amerika halkı namına size müra- caat ediyor ve bütün dünyada sulhü seven erkekler ve kadınlar hesabına hükümetinizle Polonya arasındaki ih- tilâfları teklif ettiğim metodlardan bi- riyle halledeceğinizi ümit ediyorum. Mezkür muslihane metodlarımdan bi- rine müracaat etmek suretile Alman ve Leh hükümetleri aralarındaki ihti- lâfı halletmek istedikleri takdirde Ame- rika hükümetinin, 14 nisan tarihli me- sajımda bildirdiğim şekilde, dünya sulhünü tehlikeye koyan meselelerin haline yardım etmeğe her zaman ha- sir bulunacağını tekrar eylerim.» Polonya cümhurreisine Vaşingion 25 (AA) — Roosevelt ta- * halkının tam ve hararetli İ sulh lehinde nüfuzumu kullandığımı «Hali hazırdaki buhranın vehameti, ber şeyin fevkinde olarak, umumi bir harbin patlamasına mâni olacak bütün çarele- rin süratle tedkikini ğ dvesm etmektedir: Bu metodlar vasıtasile bir sureti tesvi- ye bulmağa çalıştağınız takdirde Amerika senpalisirzi kazanacağınızdan emin olabilirsiniz.» Roosevölt tavsiye ettiği metodların ted- kiki esnasında her türlü hasmane hare- İ ketten içtinap etmesini Moseleki'den ta- İep eitikten &mra netice olârak şöyle de- mektedir: «Amerika halk namına söz söylerken ve anmağa devam edeceğimi bildiğinizi sangediyorum. Büyük ve küçlik memle- ketlerin muhtelif sınıflara mensup halkı sulbü istemekte ve askeri istilâlar arama- maktadır. Bu halk arada sirada milletler arasında kavgalar, taeipler ve mukabil talepler vukubulacağını bilmektedir. Fa- kat bu münakaşalar bilületima muslhane usullerle halledilebilir. Yeter ki, iki taraf arasında İşlerin bu nz belli arzu edilsin.» B. Köoiivellie İtalyan kralına mesajı . Vâşnigten 25 (A.A) — Relslcüm- hur B, Roosevelt'in İtalya kralına göndermiş olduğu mesajın metnidir: «Dünya işlerinde yeniden başgüstermiş olan buhran, millet reislerinin kendi mii- letlerinin ve hattâ bizzat böşeriyetin mu- kadderstı bahsindek! mesuliyetlerini mey- dana çıkarmaktadır. İtalya ile Amerika arasında ananevi bir anlaşma ve vatandaşlarımızdan milyon- lartası arasında kan karabeti bulunmüsi- , gerek Amerikan milleti ma- | Jestenizin ve hükümelinizin harbe mâni olmak için büyük bir nüfuza malik oldu- çektirecek, milletler için ve ihtimal doğ- rudan doğruya müteessir olan milletlerin ve hükümetler için bir felâket ie milletinin dostları ve bu meyan- da Amerika milleti, Avrupa hükümete. rinin ve bilhassa İtalyan milletinin geçen nesillerinin tahakkuk etâirmiş oldukları muazzam eserlerin mahv ve harap oldu- Bunu görecek olursa bilyük bir keder du- yacaklardır. Muhtelif milletlere mensup insanlardan mütecanis bir millet vücuda getirmiş ol- duğumuz Amerikada biz Amerikalılar için nüfus ve erazi itibar'le bizden çok küçük olan Avrupa mileltleri arasında ekseriya buhranlara sebebiyet veren hüsumetlere akıl erdirmek müşküldür. Fakat bu mil- letlerin arzu etikleri takdirde istiklâlle- rini muhafaza etmek hususunad mutlak bir hakka sahip olduklarmı kabul edi- yoruz. Eğer bu akide, salim bir akide ise en kuvvetli milletlere olduğu gibi en zayif milletlere de tatbik edilmek icap eder. Bu nokta hazarın kabulü büyük bir ebemmi- yeti hattdir. Çünkü kuvvetlierin zayıfla- ra tahakküm etmesi yalnız harbi inteç etmekle kalmaz belki istikbalde uzun seneler galipler tarafından tecavüzlerde | bulunulması ve mağlüplerin kıyam ve is- yanı neticesini tevlid eder, ” Tarihten almmış bir ders, budur. 14 Nisan tarihinde bir anlaşma teklif etmiş idim. Bu teklif mucibince müsellâh kuvvetler hiç biri müstakil diğer bir mii- Iete taarruz ve onun erazisini istilâ et- miyecek İdi. Ve bu cihet kabul edildikten sonra teslihatın ağır yüküne bir çare bul- mak ve her milletin iktisadi ve muslihane hayatı için zaruri olan iptidai maddelerin mernabil de dahli ölmak üzere beynelmi- Jel ticaret yollarını açmak için müzakere- lere girişilecek idi, O zaman Amerikanın doğruya alâkadar oldukları siyasi mesele- lerle erazi meselelerine müteallik musli- hane müzakerelere girişlimesi imkânını bahşedecek idi. Majestenizin hükümeti için şimdiki buhranın sulhen halline müteallik teklif. ler serdetmek imkinı mevcud ise Ameri- kanın pek hararetli olan sempatisinden emin olabilirsiniz. italya krallığı hükümeti ile Amerika fe- deral hükümeli, son zamanlarda zulmet içinde bırakılmış gibi göfünen hiristiyan idenllerini eri sürebililer, Meramlarını anlatmak imkânalrını elde edemiyen mil- yonlarcs İnsanın sesi, bir kerre daha boş yere feda edilmemelerini istiyor. Papanın sulh mesajı Koma 25 (A.A) — Dün akya: Bi papa, | AKŞAM İstanbul yelken şampiyonası Üç gün devam edecek mü- sabakalara dün başlandı Su sporları ajanlığı tarafından tertip edilen ve üç gün devam edecek olan İstanbul yelken şampiyonasına dün saat 15 de Moda koyunda baş- Tanmıştır. (12 M.) şarpiler arasında yapılan yarış rotası Moda, Kalamış, Fenerbah- çe ve Hayıruzada açığı olmak üzere dört buçuk mili idi. Galatasaray, Güneş, Demirspor, Fenerbahçe klüplerile Kadıköy Halk- evinden 10 şarpinin İştirak ettiği ya- rış rüzgür olmadığı cihetle çok ya- vaş bir şekilde cereyan etti. Netice. de Güneş klübünden İbrahim Ho- rTozun idare ettiği Aybike isimli şar. Pİ birinci, Galatasaraydan Niyazinin idare etliği tekne az bir farkla ikin- ci, Demirspordan Feyyazın idare et- tiği Sert isimli tekne üçüncü, Fener- bahçeden Hayrinin idare ettiği Ka- rTayel isimli: tekne dördüncü oldular. Müsabakadan sonra birinci gelen Güneş teknesinin yarış “esnasında dümen darbesi yaptığı anlaşıldığın- dan diskalifiye edildi. Ve sira ile on- dan sonra gelen tekneler derece al- dılar. Müsabakalara bügün Moda ko- yunda saat 14 de devam edilecektir. Dün yapılan yarışların neticesine göre Galatasaray 4, Demirspor 3, Fenerbahçe 2 puvân almışlardır, 25 Ağustos 1939 Esham ve Tahvilât “ 5 1938 İkramiyeli * 5 1988 Ergani w0— Sıvas - Erzurum 1 1980 PARA ve ÇEKLER (Kapanış fiatleri) 1 Sterlin 50 100 ei la 100 15 100 Liret 6.9ri5 100 İsviçre Pr. 20815 19— 100 Pengo 100 Ley 100 Dinar 100 Yen 100 İsveç Pr. 100 Ruble Aleni teşekkür Zevcemin vazı hamli esnasında gösterdiği fevkalâde hazakat ve alâ- ka ile âllemize iki hayat doktor bay Cemal Zekiye alenen te- şekkürü bir vicdan borcu telâkki ederiz. Mustafa Cahid Aksüt TİYATROLAR: RAŞİD RIZA VE ERTUĞRUL SADİ TEK birlikte Tepebaşı Bahçesinde saat 2130 da BEŞTE GELEN Vodvii 3 perde, EGE TİYATROSU Nureddin Gençdur ve arkadaşları Bu gece Kocamustafapaşa oÇınardibi #inemasında ÇILDIRAN ADAM İİ milletleri israrla sulhü Idame ellirmeğe davet etmiştir. Papa, dünyanın müdhiş bir Kararın arifesinde bulunduğu şu sirada «bu ka- dar çok mesuliyetlerin yükünü taşıyünla- nn kendi sesinde İsa'nın sesini duyma- larıs için dua etmiş ve demiştir ki: «Cihanı bir felâket tehdid ediyor, Hü“ kümetieri ve milletleri, silâhları birak- mağa, tehdidlerden vazgeçmeğe ve şimdi. ki ihtilâfları yeşine hakiki yol olan büsnünlyet ve analşma yolu ile halletme- ge israrla davet ediyoruz. SUâK kuvveti- nin değil, nizam ve aklı selimin galebesi için bükümtelerin girişebilecekleri bütün #sulhcüyane teşebbüsleri (teşvik etmek maksadile bu daveti yapıyoruz. Papa, sulhcüyane müzakerelerin hiç bir zaman şerefli bir suresi Lesviyeye mâni ol- madığını tebarüz ettirerek devletlerin kuvvetlerini bir tahrip vasıtası olarak de- BU, milletlerin sükünetle yaşamalarını te- min için kullanmalarını temenni etmiştir. İtalya kralı Roosevelte teşekkür etti Roma 25 (A.A.) — Kral, Ameri- kanın Roma sefiri vasılasile, gön- deriniş olduğu mesajdan dolayı Amr- rika Reisicümhuru B. Roosevelte ih- lâskârane teşekkür etmiştir. Eral, bu mesajı hükümete tevdi 25 Ağustos 1939 TÜRKİYE POLONYA DOSTLUĞU Varşova Büyük Elçimiz itimatnamesini Leh Reisicümhuruna tekdim etti, nutuklar Meze Varşova 26 (A.A.) — Polonya ajansı bil- diriyor: Yeni Türkiye büyük elçisi B. Ce- mal Hüsnü Taray, dün öğleden sonra Relsicümhur B. Moseleki'ye itimatnamesi- ni takdim etmiştir. Türkiye büyük elçisi, refakatinde riya- seticümhur memurlarından bir zat ve bü- Tük elçilik erkânı olduğu halde, bir hafif süvari kıtasının ortasında ilerliyen bir oto- moblile kral şatosuna * hareket etmiştir. Büyük elçiyi, şatonun avlusunda sancaklı bir piyade taburu selâmlamış ve muzika İsiklii marşını çalmıştır. Yeni büyük elçi, ve askeri memurlarıkın Kendisini selâm- ladıkları bir kaç salonu geçtikten sonra Merde Yiariciye Nazırı B. Beck tarafından karşılanmıştır. Polonya Relsicümhuru Möseteki, refa- katinde Başvekil Skladowki, Adliye Nazırı | Posta Telgraf Nazırı Kalniski, | Grabowaki, "Ticaret Nazir muavini halde, şöra Ionda Türkiye mekte kü, Türkiye büyük elçisi B. Cemal Hüsnü Taray, Hariciye Nazım B. Beck'in refska- tünde şövaliyeler #ajonuna dahil olmuş ve Reisicümhura itimatnamesini vermiş” tir, Büyük elçimizin nutku Büyük elçi ba esnada söylediği kısa nu tukta, asli meziyetleri Türk milletinin ta- ki Blduğ 1 aktan duydu- idirmiş ve sözle- ya milletinin içinde bul #u derin memnuniyeti Fine şöyle devam etmiştir «Vazilem, Polonya - Türkiye dostluk Riyaseticümhür sivil | | hisleri ile | ra sün kalbimle | itimad ve sikı dostluk bağlarının sağ: lamlığını ayfea tebarüz. ettirmeğe ihti- yaç yoktur, Bu sarsılmaz dostluk, bir kere duba, sulbun idamesi asil eserinin zaferi- İ ne tahsis edilmiştir. Bugünkü şerait içine de, iki milletin dostane işbirliği, Husus si bir ehemmiyet arseylemektedir.. Büyük elçi, Polonya Reisleümhurunun şahsi saadeti ve Polonyanm refahı hak- kında Relsicümhur İsmet İnönü adma en İ hararetli temennilerini bildirerek sözünü oitirmiştir. | Polonya Reisicümhurunun İ nutku İ Polonya Relledmhuru Meoseteki, elçinin “dost de kâr etmiş ve söy büyük 5€i bir hadiseler de iy İki milletin asırların sl eiziği cesâret ve ikdamımı: kbal hak“ kında ve sulh için b adelenin neticesi er verdiğini müşahede Poloiyada vazilesinin. Jerasında wüzaheret gürtceğini temin etmekle sözlerine nihayet vermiştir. Türkiye büyük elçisi, şatodan dönerken meçhul âsker mezsrinin önünde ofomo- bilden inmiş ve merasimle mezara bir bağlarını kuvvetlendirmektir. Büyük Po- * çelenk koymuştur. 2 “ÇORUM SEYLÂBI 130 haneli bir köy tamamile harab oldu Altı kişi boğuldu, dört ağır yaralı var. Hayvan ve mahsul zayiatı mühimdir Çorum 25 (A.A) — Salı gönü bu- rada husüle gelen sel neticesi 130 haneli Duğabağı köyü tamamile ha- rap olmüş ve bu köy halkının ev €j- yaları ve harman mahsulâtı sel ta- rafından götürülmüştür. Bu meyan- da bir de çocuk ölmüştür. Hayvan zayiatı mühimdir, Teslim köyünde 200 hayvan telef olmuş, Mühürler köyünde bağ, bah- çe tamamile hasara uğramıştır. 'Türkayşe, Çalkışla köylerinde de ehemmiyetli hayvan ve mahsul zayi- atı vardır. Kayı köyünde 4 ev sular tarafından götürülmüş ve dört kişi ölmüştür. Dört kişi de ağır yaralıdır. Mahsul ve hayvan zayiatı mühim- dir, Bu köydeki zarar miktarı on bes bin bira tahmin edilmektedir. Ova- saray köyünde çay kenarındaki har- manlar tamamile mahvolmuş ve bir çocuk ölmüştür. Umumi zayiat mik. Tıp fakültesinin göz kliniği yakında merasimle açılacak Cerrahpaşa hastanesinde yapıl makta olan tib. fakültesi yeni göz kiliniği, bitmek üzeredir. Klinik, ge rek insaat bakımından, gerekse âlât ve lâboratuar cihetinden Avrupa kli- niği ayarındadır. | Ismarlanan yeni göz hastalıkları âletleri ile bir kat daha mükemmel leşen göz kliniği, Balkanların modern bir enstitüsü haline gelecektir. Âlet- lerin çoğu gelmiş olduğundan bura- sı, önümüzdeki ders yılı başlangıcın- da merasimle açılacaktır. Klinik 60 yataklı olacaktır. Hâlen Cerrahpaşa hastanesinde fa- aliyette bulunmakta olan göz kliniği 25 yatakldır... Dört hırsız çocuk Sirkeci civarında üç dükkân soyan on bir yaşlarında Marko, Mehmeğ, Yaşar ve Ali adlarında dört çocuk yakalandığını yazmıştık. Yhrsız ço. cuklar dün adliyeye verilmişler, Sul- tanahmed birinci sulh ceza mahke- mesinde yapılan isticvap neticesinde dördü de tevkif edilerek tevkifhane- ye gönderilmişlerdir. em m m aaa m cv Gagaloğlu çifte saraylar bahçesinde mw, Her âkşem saat 9 dan 10 a kadar Misir Yıldızı KİKİ tarı kati olarak tesbit edilmektedir. | Felâkete uğrayan yurddaşlar tama mile açıktadır. a | o Viâyetçe ilk yardım olarak felâ ketzedelere yiyecek gönderilmiştir. Sivasta doludan bazı köyler zarar gördü Sıvas 25 (Akşam) — Çok şid- detii dolu yağmaktadır. Verilen ha- bere göre, Cenkali köyü doludan en fazla zarar gören köyler arasındadır. Kartalca köyünde Sultan adında bir kız yıldırım isabet ettiğinden öldü. Doludarı sonra yağmur başladı, Şid- detli bir surette devam ediyor, Şarkikarahisarda yağmur Şarkikarahisar 25 (A.A.) — Kaza- | ma üç gündenberi sakin ve fasılalı yağmurlar yağmakta olduğundan harmanlar birkaç gün geri kalmış- potir. İlkmekteb muallimlerinin kadroları hazırlaniyor | Maarif Müdürü B. Tevfik Kut yeni ders senesinin yaklaşması münasebe- tile ilkmektep muallimlerinin kadro- larını hazırlamakla . meşgul , olmak- İ tadır, Ekmek meselesi Yırınların ayni evsafta. ekmek çi- | Karmalarının telkik edildiğini yaz mıştık. | Bundan başka Belediyenin açacağı | ekmek fabrikaları için Belediye, bazı mütebassısların fikrine müracaat edecektir. Avrupadan da islenen'ma- lümat geldikten sonra kurulacak ek- mek fabrikaları elrafında bir prog- ram hazırlanacaktır. Kamyon çocuğa çarptı Şoför Mehmed Eminin idaresindeki kamyonet o Eminönünde Arpacılar caddesinde Ali Kemal isminde bir çocuğa çarparak yaralanmasına s€- beb olmuştur. Şolör yakalanmış, Ali Kemal tedavi altına alınmıştır. Yö arkadaş- ları, Saat 10 dan sonra Sinemada müntebap filimler. Fiatlar 10 - 15-20 uştur. Pazar günü saat 4 te 6 çift tarafından Boks müsabakaları.
