12 Eylül 1939 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 5

POLİTİKA Bitaraf devletlerin vaziyeti Avrupada bütün bitaraf devletler topraklarının, kara sularmın, havala- rinin ve enginlerdeki gemilerinin şu veya bu suretle beriki yahud öteki muharib devlet tarafından ihlâl edileceğinden endişe ediyorlar, Meselâ Ok- yanuslara ve iç denizlere yayılmış bulunan Alman tahtelbabirlerinin Al manya hükümeti tarafından hukuku düvel ahkâmına riayet edileceğine dair verilen teminata rağmen çok serbes hareket edeceklerinden korkuyor- #ar. Gene İngilterenin Almanyayı iktisadi sıkıştırmak için bitaraf gemileri $ıkı tekayyüdala tâbi tutacağına Ihtimal verilmektedir, Bugün bitaraf devletlerin bu halde kalmaları ya beriki yahud öteki taraf için faydalı görülmektedir, Bundan zarar eden her hangi büyük dev- Jetin yahud grupun sırasına göre bitaraflığı bertaraf etmeğe yahud büsbü- tün kuvvetlendirmek için tazyikta bulunmasına ihtimal verilmektedir, Bunun için bitaraf devletlere şiddetli ihtarlar yapılıyor. Meseli mareşal Göring malüm nutkunda Avrupanın cenubu garbisinin Almanyanın ham madde tedarikine açık ehemmiyetle dederken Romanya ile Yugoslavyanın bitaraf kalarak âkilâne hareket ettik- kay- lerini söylemiş ve şayet Almanyaya hücum etmek istedikleri zaman bunun neye varacağını yıldırım süratile derhal anlıyacaklarını ilâve etmiştir. Bu sözlerle Romanya ile Yugoslavyanm hali harpte bulunan Almanya- ya daima petrol, demir ve bakır gibi ham madde ve hububat gibi yiyecek vermeleri icab eylediği anlaşılmış oluyor. Bitaraf devletlerin harp inkişaf ettikçe daha bu gibi ihtarlara ve ihtimal cebir ve tazyiklere uğrıyacakların- dan ve bu yüzden birçok siyasi müşkülât çıkacağından korkuluyor. AKŞAM aaa a aa nnihehÂl Sarın doğusunda çok şid- detli çarpışmalar oluyor (Baştarafı 1 inci sahifede) Siegiried hattının ileri mevzilerine taarruza devam ediyoruz. Fakat bu taarruzlar takviye olunmuş öncülerle yapılmaktadır. Bu müsademelerde çok istiladeli bir çok köy ve tepe ele İki gündenberi Almanlar ileri mev- zilerini müsademesiz terketmek iste- miyor gözüküyorlar. Bilhassa topçu- muz için göztleme yeri teşkil edo- bilecek olan yerleri şiddetli müdafaa ediyorlar, Bu yüzden bazan çok ciddi mahiyet alan mukabil taarruzlarda riben 20 kilometrelik bir çephe üze- rinde yapılmaktadır. Bu cephenin üçte ikisinde öncülerimiz normal ola» rak ilerlemekledir. Diğer üçte birin- de ise ilerleyişimiz daha güç olmak- tadır, Paris 11 (A.A) — Havas ajansının cephe vaziyetleri hakkındaki telgra- fı: Bugün bütün harp cephelerinde mesut inkişaflar hasıl olmuştur. Polonyada, Alman radyosu ilk de- fa olarak Varşovanın zapti teşebbü- sünün akametini itiraf omecburiye- tinde kalmıştır. Batı cephesinde, Fransız genel kurmayının tebliği, düşmanın mukavemetine rağmen, Sarın doğusunda mühim harekâtın 20 kilometrelik bir cephe üzerinde «ehemmiyetli o ilerilemelero o imkân verdiğini teyit eylemektedir. Pariste tehlike işareti Paris 11 (A.A.) — Gece saat dördü altı geçe, tehlike düdükleri, Parislile- Tİ uykudan uyandırmış ve kadın, er- kek bütün halk intizamla sığınaklar “dolmuştur. Saat beşi yirmi geçe, dü- dükler, alarm'ın nihayet bulduğunu ilân etmiştir. Fransada teşkil edilen Çek lejyonu Paris li (AA.) — Çekoslovakya- nın Paristeki orta elçisi B, Osusky, Fransız topraklarında Çek ordusu- nun teşekkülü hakkında radyoda yaptığı enteresan beyanatta (teşek. kül eden kıtanın bir gönüllü lejyonu değil, diğer memleketlerde olduğu gi- bi hakiki bir ordu olduğunu, Çekos- lovakya işgal edilmiş olmakla bera- ber hukukan müstakil ve Fransız hükümetinin de bunu tanımış bu- lunduğunu, Fransadaki Çeklerin bir mülteci gibi değil, Fransa, İngiltere ve Polonya ile birlikte harp eden bir memleketin askerleri olarak addedil. diklerini ve bu ordunun şimdiden 50 bin mevcudu bulunduğunu ve Fran. daki Çek lejyonlarının eski kuman. danı general! İngre taralından ku. manda edileceğini bildirmiştir. Fransız Başvekili mareşal Petaine ile görüştü Paris 11 (A.A) — Başvekil Dala- dier, bu sabah maroşal Petain'i kabul etmiş ve kendisile uzun müddet gö- rüşmüştür. Paris VU (AA.) — B. Daladler öğ- leden sonra general Gamelini ve Pransanm Roma büyük elçisi B, İngiltereye yardım teklifleri Londra 11 (A.A) — İstihbarat ne- zareti bildiriyor; İngiliz Honduras'ı meclisi Krala müstemlekelerin sadakatini *ve mil * letle hükümetinin imparatorluğun diğer kısımlarile taarruz ve zulme karşı harp İçin teşriki mesaiye hazır olduğunu bildiren bir telgraf gönder- raiştir. Diğer taraftan Baratse devleti reisi ile Bomba - Ongoni - Dehea reisi de İngiltereye yardım teklifinde bulun- muşlardır. Simla 11 (A.A.) — Hindistan umu- mi valisi krala gönderdiği bir telgraf- ta yarımada milletlerine gönderilen mesajdan dolayı bu milletlerin hara- retli teşekkürlerini ifade eylemekte ve bütün Hindistan milleti ve şeflerinin büyük prensipleri müdafaaya üzmet- miş olduklarını bildirmektedir. İngilterenin avantajları Londra ll (AA) — Sir Henry Page, Bourmemouth'da söylediği bir nutukta İngilterenin bugünkü harp- te haiz olduğu avantajları kaydede. rek ezefimle demiştir ki: «Evvelâ stratejik vaziyette bir ay. danberi hasıl olan büyük değişikliği kaydetmeliyiz. Bu değişikliği Alman- yanın feci tehdit karşısında dikkatini İtalyayı, İspanyayı, Japonyayı ve diğer devletleri alâkadar eden tall ehemmi- yetteki meseleler üzerinde teksiften istinkâf etmiş olan İngiliz diplomasi. sinin kiyasetine borçluyuz» Hatip, Alman - Sovyet ihanet pak- tanın diplomatik sahada da vaziyetle. ri mühim surette ğe hiz. met eylediğini müşahede ve tesbit eylemiştir. Tiyatro binası münakasaya konacak Tepebaşında yapılacak tiyatro bi. nasının Fransız mimarı B, Götyenin yaptığı plâna göre Belediye imar müdürlüğü tatbikat projesini hazır. lamıştır, Bu pfoje Vali doktor Lütfi Kırdar tarafından da tasvip edildiği Bir sarhoş yakalandı Kömürcü Etem isminde biri, evvel ki gece Balıkpazarında son derece Bakırköy halkının sebze ve meyva ihtiyacını karşılamak üzere Bakır. köyünde bir bâl binası yapılması dü- şünülmektedir. Bunun için tetkikat yapılmaktadır. Bir Alman gemisi torpile çarptı Stokholm 11 (A.A.) — Malmö'den alınan haberlere göre açık denizde mü- rakebe vazifesini gören Alman avizo- larından biri dün torpile çarpmıştır. Biraz sonra büyük bir su sütunu yük- selmiştir. Tarraka çok şiddetli oldu- Gece maçları Galatasaray - Şişliyi 1-0 mağlüb etti 'Türkiyede ilk defa olarak dört klüp arasında tertip edilen gece maçlarının ikincisi dün gece saat 21 de Galatasaray ile Şişli arasında Taksim stadında yapıldı. z Adnan Akının idare ettiği bu ma- ça Galatasaraylılar talebe olduğu için geçen sene oynayamıyan Salim, Eşfak ve Bülendi de alarak şu şekil. de çıktı. Osman « Salim, Faruh - Yusuf, Enver, Celâl - Salâhadiin, Eşfak, Cemil, Boduri, Bülend. Şişli her zamanki kuvvetli kadro- sunu aynen muhafaza ediyordu. Bi- rinci maçta projektör tertibatında görülen noksanlar izale edilmiş ve yeniden lâmbalar ilâve edilecrek ışık tertibatı mükemmel bir hale getiril. mişti, Üç bin kadar seyircinin takip et tiği oyuna Şişlinin hücumu ile baş- landı, Seri bir şekilde geçen oyunun ilk dakikaları mütevazin cereyan et- ti. 15 inci dakikadan itibaren sarı kırs mızı takım hafif bir üstünlük te mine muvaffak oldu. 28 incel dakikada merkezden yapi- lan yeni bir hücumda karışıklıktan istifade eden Bülend sıkı bir şütle takımının yegâne golünü çıkardı, Ve birinci devre 14 bitti. İkinci devrede her iki takımın ça- lışmaları bu neticeyi değiştirmedi ve müsabaka 1.0 Galatasarayın galebesi ile nihayet buldu. Üçüncü müsabaka çarşamba akşa- mı Fenerbahçe - Şisli arasında yapt- lacaktır. Bu müsabakanın hakemi Nuri Bosuttur. Hakkımıza ve kuvve- timize dayanıyoruz! (Baştarafı 1 inci sahifede) | coğrafi vaziyeti bakımından harbe sürüklenmesinde fayda ve imkân (a- savvur olunamaz. "Türkiyenin vaziyeti sarihtir: Taah- hütlerimize tamamen sadıkız. Taah- hütlerimizle mili o menfaatlerimiz arasında hiçbir Ayrık olmadığı içindir ki verilmiş sözlerimizi yerine getirmek icap ettiği gün bizim için bir vatan müdafaası mevzuubahs de- meklir, Böyle bir anda, Türkiye için zaruri bir harbe karışmakta tereddü- de asla yer yoktur. Başvekilin beyanatında bilhassa dikkate değer nokta, Sovyet Rusya ile aramızdaki dostluğun kuvvetli suretle tebarüz ettirilmiş olmasıdır. Türkiyenin, Kemalist rejimin teessü. sündenberi değişmez politikasına te. mas eden doktor Refik Saydam, Rusya ile münasebetlerimizin dostane olduğunu ve dostane kalacağını bir daha tekrarlamış Ve iki hükümet arasındaki temasların samimiyetine işaret etmiştir. İçinde bulunduğumuz hadiseler arasında, bu sözlerin ne de- Tece ehemmiyet kazandığını anlatmaya hacet yoktur. Türkiye ile Sovyet Rusya arasında gittikçe artan ve samimiyet kazanan bu dostluk, yalnız Karade- nizde, bugün olduğu gibi istikbalde dahi sulhün ve statükonun muhafazası bakımından değil, Balkanlarda da sulhün muhafazası için en kuvvetli bir garanti teşkil ediyor. Yarın Avrupa» da hadiselerin alacağı şekil ne olursa olsun, bir taraftan, süratle nihayete ermesini temenni ettiğimiz Türkiye - İngiltere « Fransa müzâkereleri, di- Zer taraftan Türkiye - Sovyet Rusya dostluğu şarkta her türlü istilâ emel. lerine ve bozgunculuk teşebbüsleri. ne sed çekecek ve dünyanın bu kıs- mında sulhü ebediyen koruyacak yı. kılmaz bir kale olücaktır, kilin dediği gibi hakkımızdan eminiz, hakkımıza ve kuvvetimize dayanan bir siyaset takib odiyoruz. Necmeddin Sadak Bir Alman tayyaresi Litvanyada karaya indi Kaunas ii (AA) — Polonyanın her tarafında şiddetli harb oluyor Varşovanın kapılarına dayanan Almân motörlü kıtaatı ricat ediyor “m Polonyayı imha plânının suya düştüğü, Polonyalıların mukavemetinin arrttığı bildiriliyor Zam 11 (A.A.) — Polonya umu. mi karargâhının 10 numaralı tebli- ği: Alman hava kuvvetleri bombar- dıman faaliyetlerine devam etmiştir. Suwalbi mıntakasında ve Bidrza'nın yukları vadisinde vaziyet değişmemiş- tir. Alman Kıtaatı Varşovanın kapıla- rmdan çekilmektedir. Vistül kenar. larında düşman zirhli kollarını inki- şaf ettirmiştir. N Almanlar, Varşova radyosunun işaretlerini kullanmak ve Varşova- rın zaptı hakkında yalan haberler vermek suretile beynelmilel Cenevre radyo mukavelesini ihlâl etmişlerdir. Varşova postası normal olarak işle- mektedir, Lwow pazar günü altidefu çok şiddetli Obombardıman o edilmiştir. Çok kalabalık olan Znlesenie mahal- lesine birçok bomba düşmüştür. Ölü ve yaralılar vardır. Varşovadan Lwowa giden trenlerdeki yolcular, Alman tayyare hticumlarından kur- tulmak için yolda 72 defa trenlerden inmek mecburiyetinde kaldıklarını söylemişlerdir. Alman tebliği Berlin 11 (A.A.) — Alman başku. mandanlığı tebliğ ediyor: Polonyadaki büyük meydan mu- harebesi sonuna yaklaşmaktadır: Po- lonya ordusunun Vistül garbinie imbası, Cenubi Pİolonyada düşman şiddet- li mukavemetine rağmen San nehri- nin ötesine atılırken ve Alman kıta- atı bu nehri Javernik Polski - Sanek muıntakasile Radymne ve Yaraslan'da geçerken şarkta muhtelif muntaka- larda ihata edilmiş bulunan Polonya kıtaatı silâhlarını teslim etmeğe baş- lamışlardır. Düşmanın Alman kıtaatı tarafından tesis olunan çemberi yar- ma teşebbüsleri tardolunmuştur. Nagew üzerinde Polonya istihkâm. ları için yapılan çok şiddetli çarpış- malardan sonra, Alman kıtaatı mez. kür nehrin cenubundan köprü başları teslis etmeğe muvaffak olmuştur. Almanlar Varşovanın dış mahallelerinden çekildiler Lwow (Lemberg) ii (AA) — Po. Jonya erkânıharbiyesinin o neşrettiği bir tebliğde Alman Kkıtalarının Var. şovanın dış mahallelerinden çekildiği bildirilmekte ve radyo İstasyonunun normal bir şekilde işlediği ilâve edil. mektedir, Tebliğde Varşovâdan ko- nuştukları iddiasile hakikati değişti. ren Alman radyolarına karşı müte- yakkız bulunulması tavsiye edilmek. tedir. Vistül cephesinde motörlü Alman kıtaları yeniden mukabil Ünarruza geçmişlerdir. Ostrow - Mazowiecki - Boguz nehir cephesinde vaziyet değişmemiştir. Hitlerin Polonyayı imha plânı suya düştü Londra 11 — Hitlerin Varşovayı süratle ele geçirerek Polonyayı imha etmek plânı suya düşmüştür, Varşo- va şiddetli müdafaada bulunuyor. Alman ileri hareketi durdurulmuş. tur. Almanların iddiasına göre Alman- Jar Varşovaya kadar gelmişler, fakat takviye kıtaatı almadıklarındar geri çekilmişlerdir. Polonyalıların maneviyatı çok yüksek Bükreş 11 (A.A.) — Havasın Var. şova muhabiri Romanyaya gelmiştir. Muhabir, Polonya vaziyeti hakkında şunları söylemektedir: Almanların adetçe ve malmezece büyük faikiyetine ve durmadan bir. biri ardına devam eden tayyare hü- cumlarına rağmen, gerek Polonya ordusunun gerek sivil halkın mane- viyatı ve azmi çok yüksektir. Fran. , İS üreme — Tonyalıların mukavemet aztnini bir kat daha fazlalaştırmıştır. Polonyalıların mukavemeti artıyor Paris 11 (A A.) — Buraya gelen haberlere göre, Polonyalıların omu- kavemeti orta Vistülde ve San nelyi Üzerinde artmaktadır, Polonya bü- tün kuvvetlerini henüz harbe sok- muş değildir. Lwow 11 (A.A) — Doğu cephesinde muhasamatın onuncu günü akşamı Polonyalıların çıkıntısı Varşova ve Modlin'de bulunan muazzam bir kavis teşkil etmekte idi. Bu kavsin üst kolu Suwalki'de doğu Prusyası ve Litvanya hududunda ve alt kolu da San nehri. nin ilâvesile orta Vistül vadisindedir. 700 kilometreden fazla inkişafı olan bu muazzam cephe üzerinde Polonya kıtaatı Bug'un, Vistül'ün ve San'ın ba- ta şimalinde her tarafta, yani müda. faa hatlarının ilerisinde muharebe edi- yor. En şimalde Suwalki bölgesinde Bug ve Vistül'ün birleştiği yerdeki mü- sellesin merkezinde, Serok ile Modlin ve Varşova etrafında ve en cenupla da San nehrinin sol sahili cephesindeki muharebeler bilhassa şiddetlidir. Varşova 11 (A.A) — Polonyadaki Alman kuvvetleri, adetce kahir fai- kiyetlerine rağmen ricate mecbur kaldıkları şu anda doğu çemberi mu- hasamatın başlangıcındaki 1300 ki- lometreden 700 kilometreye inmiş bulunuyor. En mühim hâdise Varşo- vanın kapılarına dâyanan Alman motörlü kıtaatının ricatleridir. Ma. lüm olduğu üzere, Alman radyosu ve hatta Göring dahi nutkunda Varşo- vanın zaptedildiğini bildirmişlerdi. Hitler Silezya ordusu karargâ Berlin 11 — Koridordaki harekât bitmiş telâkki (o olunabileceğinden Hitler, Varşovaya doğru ilerliyen Si- lezya ordusu karargâhına gitmiştir. Hitler Vistülün garbında, bazı Polon- ya fırkalarının muhasara ödildiği Kielçe - Radom mıntakası cephesi üzerinde tayyare İle uçmuş ve Pa- domda karaya inmiştir. Öğleder son- ra kendi karargühına dönmüştür. Lise ve orta mekteplerde kayıd muamelesi 1 eylülde başlanan lise ve orta mekteplerdeki talebe kayıt ve kabul muamelelerine devam ediliyor. Kayıt için müracaat eden talebenin mikta- rna göre mekteplerde şimdiki a- nıf ve şubelerin miktarı kifayet et. mektedir, İhtiyaç görüldüğü takdir- de Niselerle orta mekteplerde mev. cuda ilâveten yeniden elli şube açıl- ması için Maarif Vekâleti maarif mü. dürlüğüne salâhiyet vermiştir. Mevcut muallim kadrosu yeni şu- belerdeki tedrisatı idareye kifayet etmezse yüksek tahsili gençlerinden yardımcı muallim tayin edilecektir. Vali muavini vekili işe Vali muavini B. Muzafferin emni- yet müdürlüğüne tayini üzerine münhal bulunan vali muavinliği ve. kâletne tayin edilen mülkiye müfet. tişlerinden B, Rauf İnan dün yeni vazifesine başlamıştır, Almanyadaki gemileri tesel- lüme giden heyet Almanyada inşa edilen gemileri tesellüm etmek için eski tahlisiye umum müdürü B. Necmeddinin ri. yasetinde Berline giden heyet, henüz memlekete dönmemiştir. Bu heyetin bir müddet daha Almanyada kalma. sı muhtemeldir. Almanyada inşa edilen gemilerin tesellümü, mukave. le mucibince, yine Almanyada yâ- pıldığından, tesellüm heyetinin he- nüz avdet etmeyişi, başta Doğu ol mak üzere diğer gemilerimizin bize yan we