24 Nisan 1940 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 5

SÖZÜN GELİŞİ | Müsamere ve İmtihan isan ayı mekteplerde talebelerin müsamere verdikleri aydır. Arkasından mayıs gelir ve talebeler bu sefer imtihan vermeğe hazırlanırlar. Bir mele tep çocuğu için birincisi ne kadar eğlenceli, zevkli bir şeyse ikincisi, © Müsnmerede kolaylıkla «alkış» toplayan talo- «numara» toplamak için hayli ter döker, kadar a 2 a Dinin san bir memleketin pme | Çoktanberi ektep müsameresin» gitmemiştim. Pazar günü muak deniz ve hava kuvvetlerinin çok | m sesinin müsameresine davet etdi. O günkü ha- b sart eyi meram kabe | beni, Bahar aydınlığı ve bahar renkleri içinde ÇE GM eek ün ala çıkara yol geçiler: yvanlacak kadar az harikulâğe idi. Gimel tabiatın, JASif manzaranın tadını çıkara yakın İse © memleketin sahillerine bas- «Krizantem» isimli bir operet oynana. İbn sere sıkar Hang oimak kak. İ Gene aklıma gelen ilk şey imtihan oldu. Demek çocuklar ginedi imtihana zayi, > mekteplerde şu müsamere denilen şey, i lânacaklar? Bana öyle geliyor ki, cihangirleri bile dehşetini bir müddet akıllardan bir oyundur. Zaten bu mü- Şevket Rado mes kolay ve süratle yapılabilir. Fakst ihraç ordusu yalnız piyadeden ibaret değildir. Top, tank, hayvan, iaşe meva» dı, cephane ve saire gibi ağırlıkları va" pura bindirip indirmek mevzuu bahe- olunca betaet ve müşkülüt baş gösterir. Binaenaleyh ağırlıkların ovapurlara yük- İenmesihe o piyadenin bindirilmesinden evvel başlamak iktiza eder. Bindirme ameliyesinin gizli tutulınası ihracın mu- vaffakiyetle yapılmasına tesir eder. Şü- yu bulan bir ihraç hazırlığı müdafilerin karada tedbir ulmasını denizden ve ha- vadan taarruzlar tertib o etmesini iatağ eder, Gerek kıtaatın ve gerek ağırlıklar rın vapurlara o yerleştirilmesinde | İhtag mevkiinde bunlardan hangilerinin daha evvel indirilmesi lâzum geleceği düşünür lür, Ağırlıkları taşıyacak vapurların kuv- wetli vinç ve dikmeleri bulunmak lâzrm- dır. İhraç ordusunun vapurlara bindirilip İndirilmesi evvelden talim ve mümare» oyalayıcı ve : .. Talebeler gibi seyirciler de i Şocukluk, o neşe ve eğlence dolu hayata karıştılar. herşeyi unuttular, Nihayet perde kapandı. Güzel müsamere sona erdi. belli. imtihan ayından evvel Deniz muharebeleri İngiliz ve Alman donanmalarının uğradıkları zayıat hakkında yeni malümat e — İngiliz makamları iş asndanberi kaybettikleri harp ge- İleri hakkında bir istatistik meşrol- Mişti. Verilen malümata göre İngi İzler ceman 18 harp gemisi kaybet ; ; ise 22 büyük harp gemisi, | © Pazar günü gece yarısı biten hafta sare my et e e | tahtelbahir, nakliye vapuru | finda üç İngilin vapuru kaybedilmiştir. Bu | | |, o e mi “ | İ © DE amire kaybetmişiz Bu mikser | zaddne saraada higiir Pramea yaza Diler | KLla ieen mnkanme yükleme ve anmanın kayıpları asdur harbin başlangıcın muntazam bir teşkilâta geçme- pe iz #İ | dünberi tesbit edilen haftalık vasatinin | leri lâzımdır. Vapurların imandan sali : yarısıdır. men çıkmalar; için o civarın harp gemi- İhigiltere: 15 saffıharp zırhlısından Mezkün hafta zarfinda zaptedilen VEYA | leri ve tayyarelerle emniyete alınmam İrini Royal Oak'ı, yedi tayyare ge De le müzün Cnn vapuru ie saga | “poyrrtiur. Düşman takaelkakizellln Misinden birini Couragoous'u kaybet | tontuk Torgen Fritsen vapuru. irmm a e yyl Miştür. İngiltere malik olduğu G2 | İnein denizler Se Mena ei İvan çıkış merasim ve alacağı mevki gile Kruvazörden hiç birimi zayi etmemiş e emil teren bir pin tanzim edilerek Ve fakat 185 destruyerden 10 umu ve e marry mel vapar sü i im denizallıdan da, beşini kaybetmiş- | pun, M nisanda bir karileye dahil dört ve- edecek deniz kuvvetlerine verilir. tir. Demek oluyor ki, İngütere 327 | “Ja yannda Warvikte batarıldıkı bildirilen Kafilede bir kumandan bulunun, far 5 mağ gemisinden, İZ ni ai mer Z T. Buna Tu tonluk Janwellem. bek Realyindiyi de ire enfelı, 6888 tonluk Aachen, S892 tonluk İzmir fuarı ii gerektir. Alana, 4983 tonluk Bockenhetm. ST ton ii h lık ukabil Alman; iki Wak Fiser Martin Hendrik, tonluk e, maka mam | Bam m en amp ve | Çİ İAAZITĞI kün: tan. isen ve Shamhorati, 09 cep mu Siber Almanların ekl e Ecnebilere kolaylık gösteril vazörün, ini Graf Spes ve 400,000 tona baliğ olmaktadır mesi Milan e ağır kruvazör- Yan 114800 tonu 18 ulna kadar maptedli kararlaştırıldı den her ikisini Biber ve torpilenen ilg ya e e am İzmit (Akşam) — Dahiliye Vekâleti, | yğerini kaybetmiştir. Bundan bâş- | denimliilar tarafından batırılmış ve 62000 e e © kruvazörden dördü batırılmış ton Narvikte tahrip edilmiştir. bakımından ebepimiyek | Sovyet Rusyanın Balkan siyaseti B. Molotof, Ribbentropa bir mektup göndermiş Atman hududu 23 CALA) — (Him : Emin bir meobadan alınan malâ- & L i ş timmasız vize verilmesi kararlaştırımış ve bu hususta alâkadar konsolosluklarımıza tebligat yapılmıştır. Bu seyyahların İzmir funrını gördükten sonra İstanbula git- #melerine müsaade edilmek suretile kem dilerine bir avantaj da temin olunmüş tur. Fanr sahasında yapılacak muhtelif in- gmat projeleri Belediye fen heyetines har gırlanmıştır. a bir lere göre bu seyahat e tereddütlerile alâkadardır.» yetinin merkezi olmuştur ve Stalin fle Molotof, yeni bir takım menfaatler oi kat kafilenin sevk ve idaresi himayeye memur filonun kumandanın aittir, Va- purların limandan çıktıktan sonra tophi bir seyir teşkilâuna geçmesi harita veya masa baışnda düşünüldüğü gibi koley olmaz. Vapurların liman dışında topla- narak sıraya dizilmesi ve yekdiğerinderi muayyen aralıklarla mevki alması, rü- yeti işkâl edecek düman çıkarmaması ve gemiler aramnda işaretle anlaşma gibi hususat evvelden talim edilmemiş ise kafilenin hareketi terhhüre duçar olur, Düşman tahtelbahir ve tayyareleri eni müsaid hücum fırsatını vapurların kafile teşkilâtima geçmek üzere olduğu esmada elde ederler. Kafileyi himayeye memur filonun kuvveti ihraç ordusunu olan vapurların adedine ve makledileceği mesafeye bağlı olduğu gibi düşman de niz ve hava kuvvetlerinin taarruz kudre- tine göre tesbit olunur. Meselâ üç fırka | lık bir kolorduyu deniz aşırı uzak sefer- le nakletmek için beheri 10,000 tonluk olmak üzere 68 vapura bindirilmesi lâ» am geldiğine göre ber sıraya 5 vapur konmak üzere 14 sıradan müteşekkil bir takalarda düşman tahtelbahirlerinin hü- cumu nazarı dikkate alınarak bu büyük kafileyi iki kısma ayırmak tercih olunur. Karaya asker ihracı Denizden emniyete alınamıyan ihraç hareketi akamete mahkümdur şerait hakkında evvelden csneh tadini düşmanın ve tayyare muna karşi enniyet tedbirleri alınır, İl düşmanı baskına uğratmak ve gündüz müddetinden üzami istifade et ehemmiyeti haizdir, İhraca başlarken vapurlar suyu suyuna demirlenerek makineli o tüfeklerler mü cehhez filika ve dubalara bindirilen ke taat söratle sahile götürülür. Filikalarım kolayca sahile baştan kara edilebilecek rteli az su çeken bir vapur yahud ür duba ihraç esnasında baştan kara edilerek bununla muvakkat bir iskele yapmak askerin karaya çabuk atlama” sına hizmet eder. Askerin sırtındaki ağır- lik denize düşrüğü zaman boğulmasına sebeb olacak kadar fazla olmaması İnkat karada karşılaşacağı hava ve ik- İim şersitinden kendisini mühafaza ede- bilecek kalitede olması şayanı ehermmi- yettir. Son zamanda Norveçe yapılmakta olan müttefikin ihracı bü mikyasta bar ihraç hareketi olup zikrettiğimiz esas- İmr bütün teferrüatına kadar düşünülerek tatbik edilmekte olduğuna şüphe yoktur. İngiliz kıtaatının hangi limanlardan va- purlara bindirildiği malüm değilse de Norveçe kurbiyeti hasebile Şimali İskog- a sahillerinden bindirildiği ve Fransış talarını hamil vapurların in hillerini takiben İskoçyaya kadar çıkarak oradan karşiya geçtiklerine ihtimal veri- lebilir. Bu süretle kafilelere Alman tah- telbahir ve tayyarelerinin hücumu nisbe- ten önlenmiş olur. Diğer taraftan Norveş sahillerinin mahfuz Haliçlerden ibaret alması deniz şeraiti bakımından mütte- fikler için müsaid vaziyet hasıl etmekte- dir. Norveç sahillerine müttefikin ihracının hususiyeti Alman istilâ kuvvetinin ikmal yollarmı donanma O kuvvetile kestikten yapılmasındadır. «na rağmen müttefik kuvvetlerin Norre- çe ihracı ve ikmal kuvvetlerile baslen- mesi muvaffakiyetle devam edecektir, Zira deniz hâkimiyetini müttefikler tama- man elde etmiylerdir. AB. Tabii coğrafya bakımından NOR #omaktler ve şistler çarpar. Nof- veç, dünyadaki en eskilerin dendir. Norveçin dağlarına İskandivya Alpleri denirse de, bunların ami Alplerte hiç bir aikası yoktur. Cenupta, Trondhjem arz dairesine kar dar dümdiyelerin düzleştiği bir yayi İ mevcuddur. Bunun en yüksek noktam 2860 metre irtifadaki Ymes fjeld'dir. Trondhjem şehrinden Hibaten yaylâ dan ralır. Tepeler daha ziyade şahsiyet kesbö- der; böylelikle Norveçin şirmali yaylidan i ziyade dağ silsilesini andırır, İsveç hudü- dundaki Kjoelen dağı meşhurdur. Narveç haritalarında raslanan fjeld ke- Bmeleri sahraları, boerge kelimesi ise dağ» ları ifade eder. Daha şimalde, dağlar tekrar yaylâ halini alır, Finmark yaylâsı donen bu mevkide Reista Galsa 1106 metre irtifaımdadır. Bur rada da, cümudiyeler doludur. Fakat cümu- diyelor Aipierdeki gibi donmuş nehirler ha» ini arsetnez, buz dolu oyalar halindedir. Bunlara ice tjelde denir. Norveçin cenubum- da 1600 metre rakımdan ve aimalinde 890 #metre rakımından ibaren hep bu cüme- diyeler göre çarpar. Basan cümudiyeier pek Mtif kaakadlar halinde dökülür. i Tiyetle daha dar, daha yılankayi ve kena$- | Yarı ağaçlı — tabir cnizoç — deniz çikmâz | sokakları pek çoktur. Bu uzun koylar | deniyor. Bunlar, denize batmış erki | ovnlarıdır. Nisbeten sıcak olan İ VEÇ nazaran, pek sert değildir. Fakat halk sa- billlere toplanmıştar. Zira, dahililer, yüksek- Mik dolayısile pek otarılmaz bir hsidedir. Memleketin oçnubu Atlantik gahillerins nazaran daha, soğuktur, Bergen'de aklim mülâyimdir; fakat rütubetli ve yağmurlu. dur. Buna mukebil onnupta bulunan Oslo'da she alti 30 dereceye sik sık raslanır, Yağ- ları ise sıfır üstü 30 derece kaydedilir. San hillerda deniz iklimi, dahillerde kara elimi büküm sürer. Yazın gündüzler datmiye yal laşır; kışın İse alaca kararlık hüküm sö rer. Dereler ancak osnupin inkişaf edebil miştir. Giommen, Drams, Laaggen, Nisser Skar gerrak'a dökülür, Diğer elhetlerdn dağlar #ühile pek yakındır ve buralardan aka sular kıymetli bir muharrik kuvvet teşkil eder. sına kadar arpa, Trondhjem şehrinin ag şimaline kadar buğday ekilir. Narveş bir orman memleketidir. Kayın, çam, meşe ağaçları boldur. Hayvanat noklasından ise; Şinside geyiklere, mavi tikilere, lem- ming denen ve köstebeğe benriyen hayvan- lara raslanır. Oenupta Norveç tavşanları, kurtlar, m- gınlar, porsuklar vardır. Norveçte bayaz kuğular da yaşar. Trondhjem şehri 'Trondhjem şebrini bir ismi de Dront- hetn'dır. Kendi adile anılan İyorun en di- binde bulunan bu şehir, ayni zamanda Al- Tantik Okgunusıma sçilan bir limandır, 58.000 nüfusu ve on tkinel asırdan kalma bir kilisesi vardır ki