20 Temmuz 1940 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 2

AKŞAM 20 Temmuz 1940 Dün Geceki ve Bu Sahahki Elfaberler B. Roosevelt'in nutku Amerika demokrasiyi üdafaa edecek Vaşington 19 — B. Roosevelt Reisi- cümhür seçiminde namzedliğini koyma- $ kabul etmiştir. Bu münasebetle Şika- godaki kongre azalarına hitaben radyo- da bir sutuk söylemiş ve ezcümle demiş- tir ki: Avrupada birçok milletler, | diktatör veya istilâ yüzünden normal demokratik politikzlarını terketmeğe mecbur kala- rak, bazı kimseler tarafından «yeniz ve «faydalı» diye tavsif edilen hükümet ş€- kileri ihdas etmişlerdir. Arkadaşlarım, bunlar yeni şeyler değillerdir. Eski tari- he, Piramidler zamanına, bin sene evvel Avrupayı bükmü altına almış olan Ro- ma prokonsülleri, esirleri, feodal sistem. leri devirlerine, Napolyon zamanına ru- €w etmekten ibarettir. Zulüm, tarihte gö- rölmüş olan hükümet usullerinin en eski- si, en rağbet görmemiş olanıdır. Zulüm, daha insani bikümet şekillerinin yerine kaim olduğu zaman, esbabı harici ol. maktan fazla dahili olmaktadır. Biz kendi demokrasimiz içinde ve he- müz fethedilmemiş olan demokrasiler içinde yaşamakta olanlar, insanların haysiyeti için daha hayati olan emniyet- lerin terkini istiyen, sözde emniyet usu- Minü hiçbir zaman kendi arzumuzla ka- bul etmriyeceğiz. B. Roosevelt, kendi hükümetinin dal. ma açık Dir tarzda diktatörlüğün inkişa- fhına mani olduğunu hatırlatarak, tecrü- besiz bir hüküm kendisini istihlâf etti- Bi takdirde, bu hükümetin mezkür poli- kayı terk sderek demokrasileri imha et- mek istiyenlere karşı bir yatıştırma si- yaseti kullanmıyacağı ümidini izhar et- miştir. B. Rooseveli kendisinin ve B. Hull'ün mütecavizleri takbih eden ve tecavüze st edenlere sempati göstermiş olan dünkü beyanatına ilâve edecek bir şeyi olmadığını, ve tecavüz kurbanlarına yapmış olduğu yardıma hiç acımadığını ilâve etmiştir. B, Rooseveki sözlerini şöyle bitirmiştir «Reisicmhur kaldığım müddetçe bu günkü siyasetin dış siyasetimiz olarak kalmasını temin için elimden geleni ya- pacağım. Bu memlekette banşı idame etmek ve memleketi vukubulacak ber türlü hâdiseye karşı maddi ve manevi hazırlamak için o yaptıklarım hakkında yurddaşlarım tarafından hüküm veril mesini rica ederim. Amerika mille, temsilt bir demokrasiyi müdafaa edecek ve istikbali cesaret ve imanla karşılaya- caktır.» Yeni Japon Hariciye Nazırının iki hedefi 1 — Asyadan İngiliz ve Fransız nüfuzunu uzaklaş» tırmak, 2 — Almanya ve İtalya ile ittifak akdetmek Tokyo 19 (A.A.) — Rewter ajansı bil Ma rr ap mari veli sırlar toplanarak diriyorı Nichi Nichi Chimbun gazetesi- me göre, ayni zamanda deniz aşın işleri Bazırı olan yeni Hariciye Nazını B. Yo- suke Matsuoka'nın iki hedefi vardır: Asyadan İngiliz ve Fransız nüluzunun bertaraf edilmesi ve İtalya ve Almanya e bir ittifakın akdedilmesi, Ayni gazete B. Matsuoka'ya şu noktai mazarları da a'feylemektedir: Kendi he- deflerinin o tahakkuku için Japonya evvelâ Şarki Asyadan İngiliz ve Fransız süfuzlarım bertaraf etmelidir. Saniyen Japonya, Mançuskoyu, Çini ve esnup i ihüva eden yeni geniş bir bünyenin tevazününü temin eylemelidir. Nihayet Japonya bir itilâf akdetmek için "Almanya ve İtalyaya yaklaşacaktır. Fa- kat şimdi totaliter devletlerle şartsız bir yaklaşma teşebbüsü faydasız olar. şu meseleleri görüşmüş- lerdir: 1 — Şarki Asyada, cenup denizlerin! de ihtiva edecek bir siyasi, iktisnd! mıntaka ihdası, 2 — Japon - Alman - İtalyan, Ja- pon -İngiliz - Amerika. Japon - Sovyet mü- nasebetleri, dahilt politika. Gazeteler yeni kabinenin muvaffak ola- cağma emin bulunuyorlar, Hochi gazetesi, Birmanya meselesinin halinden bahsede- rek bunun kâfi olmadığını, Şarki Asyada açıkça ecnebi aleyhtarlığı esasına istinad eden bir siyaset takip edilmesi lâzım gel- diğini yazıyor. İngiliz gazeteleri ne diyorlar Löndra 19 — Gazeteler Birmanya yolulile Çin'e sevkiyatın Omeni münasebetile memnuniyetsizliklerin! sakiamıyorlar, «Alel- Ade zamanlarda İngiltere bu gibi tavizleri reddederdi. diyorlar. Gazeteler katanılan samanın Uzak Şarkta Çinin irtiklâl ve ta- mamiyetini temin edecek bir sulhün tees- süsüne hizmet edeceğini ümid ediyorlar. Amerika hükümetleri Ispanya ile Londra 9 —Şın Bükümeti, kendisile siyasi #ine sert bir nota İle cevap vermiştir. Şili bu notada, milletin tey ve arzusile iktidarda bu- zamanında Madriddeki Şili sefarethanesinde bin milliyetperverin Yenduğu ve dahili harp münasebetlerini kesen İspanya hüküme- olan Panamerikan konferansının Amerika devletleri mrasın- Hitler, harbe devamını mecbur kılacak sebepler göremiyor (Baş tarafı 1 inci sahifede) Führer, İtalyaya teşekkür ettikten son- ya, müttefik devletle işbirliğinin gerek siyasi gerek askeri sahada tam olduğu- su kaydeylemiş ve zaferin iki millete evvelce sileceği baldeki vaziye birinci derecede ehemmiyeti haiz bulun- maktadır. Alman ordumu, kazandığı za- ferlerden sonra, her zamankinden daha giyade, 10 mayıstaki vaziyetinden daha çok kuvvetlidir. Alman milletinin ve al- man ordusunun iaşe bakımından vazi- yeti hakkında du ayni şeyler söylenebi- Tir, İaşe, harbin bütün devamı müddetin ce temin edilmiş bulunmaktadır. Sovyet - Alman münasebatı da kart şekilde halledilmiştir. İngilizler, Sovyet- lerle aramızda ihtilâf çıkacağını, Ukrayna- yn, Finlândiyay: ve Romanyayı zaptede- ceğin.ki iddia ederek Türkiyeyi de kor- kutmağa çalıştılar. Bütün bunlar, hayal mahsulüdür. Alnanyarın bayat sahalarile Rusyanm #mniyeti bâkımndan muhtsç olduğu mwniaka hakkında iki devlet arasında tam anlaşma hasıl olmuştur. Almanya ile Rusya arasında hiç bir ihtilâf kal- | « Mamıştır. v6. B. Hitler, sözlerini yeniden 6 Teş- ye ve Fransaya yaptığı hitaba intikal ettirmiş ve vukuatı tamamlle evvel den haber vermiş olduğunu kaydey- lemiştir. Olacakları bildiği halde, B. Hitler, o zaman sulhtan başka birşey istememişti. Fakat silâh fabrikaları sahipleri başka fikirde bulundular. Bunu müteakip Führer, İstikbalde pek muhtemel olarak vukua gelecek hâdiseleri anlatmıştır. Silâhlanma Te menfaatdar olanlar Kanada'ya gideceklerdir, fakat halk İngilterede kalacaktır. B. Hitlerin niyeti harpler yapmak değildir, fakat çok yüksek kültürlü yeni bir sosyal nizam kur- maktır. B. Hitler, bununla alâkadar ols- Tak, Churchill'in son zamanlarda söy- Tediği bir nutka işaret etmiştir. Chur- chili, bü nutkunda, harp İstediğini tekrar eylemiştir. Führer, bunun ne- ticelerini göstermiştir. Alman cevabı İle milyonlarca insan müdhiş izti- raplara duçar olacaktır. B. Hitler demiştir ki: Bunun neticesinde, mahvedilmesi- ni hiçbir zaman İstemiş olmadığım büyük bir dünya imparatorluğu yıkı- siyasi münasebetlerini kesecekler mi? Alman beyaz kitabı Eski Hollanda Başkumandanı bunun hileli mahiyetini bildirdiğinden tevkif edildi Anop ajansı Londra 19 (A A.) — bildiriyor: Hollanda başkumandamı ge- heral Winkelmanın on beş gün evvel tevkif edilerek barp esiri mfatile Alman- yaya gönderilmesinin sebebi, kumanda- nın Alman işgal ordusuna rağmen kendi kıtaatına bir tamim göndererek beşinci Alman Beyaz kitabının bileli mahiyeti- ni bildirmiş olmasıdır. Bu kitap Hollanda ve Belçikanın müt- tefiklerle teşrik! mesai etmek suretile bi- taraflıkla ımı bozmuş olduklarını isbat için tanzim edlimiştir. Irlandanın vaziyeti Alman ihracı tehlikesine karşı A ne yaçılacak? Dublin 19 -— (Havas): Bazı emper- yalist İngiliz gazeteleri, Almanya tara- fından işgal edilmesi ihtimaline karşı klandanın işgalini tavsiye ediyorlar. Bu işgal İngiliz askerleri tarafından değil, Polonyalı ve Çek askerleri tarafından da olsa Irlanda bünu kolaylaştırmağa mey- yal değildir. Diğer taraftan bir kısım İngiliz ve Ir. landa ricali adayı Alman askeri ihracı Da karşı müştereken müdafaa etmek için serbes Irlanda devletile şimali İrlanda arasında bir birleşme tavsiye ediyorlar. Bu tavsiyeler karşılık görmemektedir. Serbes İrlanda, kendisini, İngilterenin yanımda harbe sokacak her şeyden çe- kinmektedir. Havana konferansı Amerika Hariciye Nazır yola çıktı Nevyork 19 (A.A.) — Hariciye Na- an, Hull refakatinde mesai ahkadaş- ları olduğu halde 21 Amerika devletinin iştirekile cumartesi günü açılacak olan Havana konferansına iştirak etmek üzere çıkmıştır. Vaşington 19 (A.A.) — Havanaya bareket etmeden evvel Cordeli Hull, Panameriken konferansında üç imesele- nin görüşüleceğini söylemiştir. Bunlar iki Amerikenin menfaatleri ve iktisadi siyaseti, Almanyanın işgali altında bulu- nan memleketlerin Amerikadaki müs- temlekeleri ve Amerika devletleri ara- sındaki mübadelelerde totaliter sistem meselelerinden ibarettir. Hâkim ve müddelumumiler arasında terfiler yapıldı Ankara 19 (Telefonla) — Hâkim ve müddeiwmumiler arasında yeni tayin ve terfiler yapılmış, bu arada İstanbul icra hâkimi B. Hamdi, İsatnbul ticaret mah- kemesi azalarından B. Kâmil Doro ve B. Remzi ile İstanbul müddelumumi mu- avinlerinden B. Reşad Sakanın maaşları birer derece yükseltilmiştir. Fransız gemicileri General de Ganlle İngiltereğekilere Butuk söyledi Londra 19 (A.A.) — Fransız bahri- yelilerinin büyük bir içtimsında söz alan general de Gavlle demiştir ki; Yakında, Fransaya dönmek veya bu- rada kalarak Fransa için barbetmek şıklarından birini intihap vaziyetinde kalacaksınız. Mücadeleye devam etmek bitiyoruz. Sevgili Fransamız için müca- dele edeceğiz. Fransa ölmemiştir. Kurtu- labilir. Bir ordu, bir donanma ve bir hava kuvveti istiyoruz. mız olursa o kadar iyi olacak ve zafere © kadar çabuk kavuşacağız, Nihai zale- rin geleceğine emin olunuz. İzmirden Macaristan'a susam gönderiliyor İzmir 19 (A A.) — Konya vapuru Macaristana sevkedilmek üzere 450 ton susam alarak İstanbula hareket etmiştir. İzmir valisi Samsundan hareket etti Samim 19 (Akşam) — İzmir valili- ğine tayin edilen valimiz B. Fuat Tuksal vazifesine başlamak üzere bugün İzmite müteveccihen hareket etmiştir. ...erarara eananEsE sea FEANAREE ENES EE SEREN muhasımdan birinin tam mahvı ile neticelenebilecektir. Churchill, mah- yolacak tarafın Almanya olacağına inanabilir. Ben biliyorum ki mahvo- lacak taraf İngiltere olacaktır. Akhselime yine bir defa, fakat bu sefer son bir defa daha kitap eden Führer, harbe devamını mecbur kılâ- cak sebepler görmediğini tebarüz et- tirmiştir. Churchill'in bu hitabı din- Jememesi mümkündür. Fakat her ne İngiltere - Fransa münasebâtı Fransa Hariciye Nazırı siyasi münase- betlerin iadesi için Fransız gemilerinin serbes bırakılmasını istiyor Cenevre 19 (A.A.) — Vichy'den bildiriliyor: Fransız Hariciye Nazır, diplomasi münasebetlerinin yeniden tesi- sine müteallik olarak İngiltere tarafın- dan yapılan teklife cevaben, aşağıdaki beyanatta bulumuştur. «Mers » el - kebir mikasdinden sonra Fransız hükümeti, İngiltere hükümeti ile diplomasi münasebetlerini O katetmeğe karar vermiştir. Derhal Londradaki maslahatgüzarımıza bu kararımızı İngil- tere hükümetine bildirmesi ve sefaret erkânı ile beraber Fransaya dönmesi emri verilmiştir. Bu emir, 4 temmuz tari- binde telgrafla verilmiş ölüp İngiltere hükümetinin bunu bilmemesine. imkân yoktur, Fakat telgraf muhaberatındaki fena şartlar dolayısile resmi nota, Lon- 'draya ancak 8 temmuzda gönderilebil- miştir. İngiliz Hariciye Nazır, bu karardan malümat almakla iktifa etmemiş, iki memleket arasında diplomasi münasebet- lerinin yeniden tesis edilmesi tavsiye- sinde bulunmuştur. Fransa hükümeti, İngiltere hükümetine dehal cevab vererek talebinin ancak bazı şartların evvelce yerine getirilmesi halinde nazarı itibare alınabileceğini bildirmiştir. Bu şartlar arasmda en başta İngiltere tarafından İskenderiye İimanı ile İngiliz limanlarında haksız olarak müsadere edilmiş olan gemilerin iadesi ve İngilir taarruzuna kurban olanlara tazminat ve bu münasebetle vukua gel- miş olan hasar dolayısile zarar ve ziyan itam vardır. Fransa hükümeti, bu mesele hakkında biç bir tebliğ vermemiştir. İngiltere hükâ- meti, aynı iktiyatı göstermemiştir. Fil- waki Londra radyoları menşelerini, un- surlarını ve şumulü dairesini tasrih etmek» sizin bir takım müzakerelerden böhset- mektedirler. Bu gernit altında Fransa hükümeti, vaziyetini alenen tarif etmeğe lüzum görmemiştir. Londradan almakta olduğumuz ha- berler, İngiltere hükü Fransız gemilerini serbes bırakmağa kabule mü- temayil olmadığını o göstermektedir. Halbuki Fransız hükümeti, bunu en esaslı şart addetmektedir. Bu babda pazarlığa gitişilemiyeceği aşikârdır. çünkü (Fransa O hükümeti bu babda vesair hususatta mütareke mukavelenameleri mucibince | girişmiş olduğu taahhütleri yerine getirmek kay- gunundandır. Şu halde vaziyette katiyen müphemiyet yoktur. İngilterenin hattı hareketinin netsyici ne olursa olsun Fransa, bu netayicin önüne geçmek ve bunlardan tevellüd edebilecek mesili- yeti yüklenmemek için muhali mümkün kılmağa çalışacaktır. Daha şimdirlen Londradaki Fransız maslahatgüzarma almış olduğu tedbirler, kendisinin yarın İngiliz topraklarını terketmesine müsait bulunmaktadır. Tayyare akınları İtalyan tayyareleri Cebelüttarıkta tersaneyi ve diğer askeri hedefleri bombardıman etti İtalyada bir yer 19 (AA) — İtalyan umumi karargâhinin 40 numaralı tebliği: Hava filolarımızdan biri muhalif hava şartlarına rağmen 3200 | yer m Cebelüttarık üssüne varmış Ne diğer askeri hedefleri isede b bir era bombardıman etmiştir. Sicilya kanalını geçmeğe teşebbüs ettiği mrada tayyarelerimiz tarafından yaknla- nan bir vapura iki bomba isabet etmiş ve vapur ağır hasara uğryarak mürettebatı tarafından kendi haline bırakılmıştır. Bü- $ön tayyarelerimiz üslerine dönmüşlerdir. Doğu Akdenirinde bir düşman denizaltı batırılmıştır. İngiltere üzerinde Londra 19 (A.A) — İngiltere üzerindeki Alman hava baskınlan bu gece de kü- çük mikyasta olmuştur. Bir Doğu - Cenup,şehri üzerinde Alman olduğu zannedilen bir tayyatenin görül- mesi üzerine projöktörler fanliyete geçimiş- , tir, Hiçbir bomba atılmamıştar. İngilterenin doğu şimâlinde de ayni süretle Layyare'er haber verilmiş, projek- törler ve daf topları faaliyete geçmiştir. Hiçbir bomba atılmamıştır. Tendra 19 (AA) den teblig edilmiştir: Düşman tayyareleri İskoçyanın bazı bölgelerine yangın ve in- filâk bombaları atmışlardır. İki şehirde bazı binalar hasara uğramıştır. Banlar- dan birinde bir kaçı oğir olmak üzere ba- zı kimseler yaralanmıştır. İtalyan Somalisi hududunda 'Nafrobi 19 (A.A) — Öğle İngiliz tebliği: » Dün gündüz sakin geçmiştir. 17 'Termuz- , da, düşman, Buna'ya hücum Yapmıştır. 120 bomba atılmış ise de hiçbir hasar ol- mamış, hiç kimse ölmemiştir. İtalyan Somalisi hududuna kadar ka- radan keşif hareketleri yapılmıştır. Harp malzemesi Bir İngiliz Nazırının lordlar kamarasında beyanatı Londra 19 — Lordlar kamarasında Kanadadan ve şimali Amerikadan gelen harp malzemesi hakkında bir müzakere olmuş, azadan biri imalâttaki yavaşlığı tenkid etmiştir. Lord Woolyton hükümet namina demiştir ki: «Bidayette Amerika ve Kanada sanayii harp programını tatbik için ha- zır değildi. Şimdi imalât artmaktadır. a Avrupa imalât kabiliyetinin büyük bir kısmını kontrol etmektedir. Amerika kıtanın bütün menabiini se- ferber etmesi yalnız bizim muvaffakıye- timiz için değil, bütün dünyanın muvaf- fakıyeti lâzımdır. Garp medeniyeti- ni korumak içit lüzumlu cephaneyi ancak bu suretle tedarik edebiliriz.» Nazır top ve cephane imâli hakkında bazı malümat verdikten sonra bidayet- teki güçlüklerin azalnınkta olduğunu söylemiştir. Fransada memuriyet Londra 19 — Öğrenildiğine göre bun- dan böyle yalnız babası ve anası Fran- wz olanlar Frunseda memuriyetler #la- bileceklerdir. İsviçrede hava tehlikesi işareti Ber 19 — Lozanda geçen çar- şamba günü verilen hava tehlikesi işaretinden sonra dün de Montrcauz endüstri mıntakasındaki küçük şehirlerde tehlike işareti verilmiştir. a >. Cebelüttarıkta Karaya 1600 İngiliz askeri ve bir miktar top çıkarıldı Madrit 19 (A.A.) — Haber alındığır Da göre, Atiantikten gelen 3 İngiliz nak- liye vapuru Cebelüttarık körfezine gir- miştir, Vapurda bulunan kuvvetten 1600 asker ile bir miktar top karaya çıkan mıştır, 1700 asker vapurda kalmıştır. Bunların da karaya çıkıp çıkmıyacakları malâm değildir. Fransız kabinesinde yeni müsteşarlar Cenevre 19 (A.A.) — Mareşal Pötain tarafından hazırlanmış olan yeni müste- garların tam listesi aşağıdadır: Hariciye müsteşarı eski Vatikan sefiri Charles Roux, idare ve polis müsteşani eski Arjantin sefiri ve eski Tunus umu” İ mi valisi Peyrouton, Mülteciler müsteşs” ni: Repert, Sıhhiye Müsteşarı: Huart, Zi” raat müsteşarı: Preand, İaşe müsteşar: Brassard, Endüstri ve dahili öcaret mü? teşari: Bichelenne, Müstemlekât müste“ şar: Faton. Peyrowtona tevdi edilen idare ve p©” Tis sekreterliği dahiliye sekreterliğini yerine küim olmaktadır. Ankara Gazi lisesi talebesi Atatürkü” muvakakt kabirlerine çelenk koydul8” Ankara 19 (Telefonla) — Ankar? Gezi lises' son sınıf talebeleri 20 günlük © kumiplarım bitirdiler ve bugün Atatürkü” muvakkat kabirlerini ziyaret ederek 8”. bire ve Zafer anilına birer çelenk ko?” — Emniyet Nezaretin- ,