July 8, 1936 Tarihli Anadolu Gazetesi Sayfa 2

4dE 8 /7/ 936 DÜŞÜNDÜKLERİM: Yamanlar dağı Cılız kaburgalarının altında sönük bir balonu andıran ci- gerlerini rüzgâra ve güneşe vermiş hastalardan; Kış yorgunluğunu yeşil çam dallarının altında uzana uzana sızdırmağa çıkmış insanlardan ve onların kamplarının kurul- duğu — Yamanlar — dağından bahsedecek değilim. Kendi başına bir fikir kutbu halinde yaşıyan, fakat aramızda çok az görünen “Yamanlar dağı,, adındaki mechul münevveri kastediyorum. Münevverden münevvere, kafadan kafaya, davadan da- vaya, kıymetten kıymete şüp- hesiz ki büyük farklar vardır. Münevver - vardır, midesi bayrak gibi açmıştır.. Dava vardır, altında pis bir. benliğin ihtirasları çal- kanır. Kıymet vardır. yaldızlanmış kalp bir akçe gibidir. Kafa vardır, değişmez bir takım - ölçülerle zincirlenmiş; tekâmülü inkâr eder, durur.. Halbuki, münevver vardır ki, tıpkı bizim Yamanlar dağı gibi, kendi hakiki ve olgun benliğinin dili ile konuşur. Heyecanlarında samimidir. İn- kârında bir düşüncenin mahsulü vardır. İkrarı, bilerek ve ina- naraktır. Hâdise ve fikirlerin üzerindeki parlak kabuğu kal- dırarak. içine bakar, özünü araştırır. Sathi kalmak, gösterişe ka- pılmak, birinci plâna mideyi almak, idealist ve samimi de- ğil, menfaatperest ve haris olmak, tarih boyunca vuku bulan münevverler katliâmının en korkunç vasıtaları değil de nedir? Bizim bir “Yamanlardağı,; vardı. Ben onun bazı fikirle- rine muhaliftim. Fakat onun giyabında - itirazlarımı yapar- ken, başımı hürmetle eğerdim. Münevverlerinin - konuşma- dıkları susmuş, hareketsiz bir cemiyet içinde, bu ve emsali kıymetlerin de kendi kendile- rini köşelere atmaları da bir garip haleti ruhiyedir. Etrafa kulak veriniz: Hakiki olarak, samimi ola- rak kaç münevver söylüyor?. Bir iki palavra, bir iki »gündelik eser, birkaç sathi polemik ve alt tarafı hiç!.. Cemiyetler hayatında kor- kunç şey ararken, münevve- rin sükütunu da belli başlı bir hâdise olarak ele lâzımdır. Bu sükütun altında, terletici, bunaltıcı bir büzül- me - ve kanburlaşma vardır. Ayakları saçlarına, tırnakları burnuna girmiş bir karışıklık.. Orada, fikirlerin yolu açıl- mamış, teneffüs azalmış, iç buhran, içtimai yar ölülük başlamış demektir. Ağızlarını kafalarını örümcek tutmuş münevverler, mes'uliyeti, bir taş halinde göğe firlatsalar, o taş dönüp dolaşarak başlarına düşecek- tir. Kim kimi ve nasıl itham edebilecektir. Orhan Rahmi Gökçe Italya —— Ne kadar telefat vermiş? Roma, 6 (A.A) — Habeş harbının hitamından beri ya- pılan zabıta hareketleri esna- sında üç nelerle iki zabit öl- müştür. 1 Kânunsani 936 ta- rihindenberi ölenlerin miktarı 53 € baliğ bulunmaktadıı. ve Hitler, Dançingi Alacaktır. Bir Gazete elgraf Haberleri Almanya, milletler cemiyetinin aciz ızhar ettiği bir zamanda muvaffak olmak için ortaya çıktı Zecri Tedbirlerin Kaldırılmasını Hayasızca Bir İş Buluyor.. ———aar 01010 aü Dançing âyan reisi, Berlin'de Hitler'cilerle Konuştu. Almanya, usulu takip ediyor. Komiserin evi etrafına nöbetçiler dikildi... —. o © e— —— Alman Berlin, 7 (A.A) — M. Grei- ser bugece Danzig'e gelmiştir. Diplomasi mahafili statusunun refarandum yolile tadil ve 1s- lah edilebileceğini tahmin et- mektedir. M. Foster'in geçen- lerde Berlin'de M. Hitler ve M. Göring'le görüştüğü zaman onlara bu şekli tavsiye etmiş olduğu söylenmektedir. Alman | mahafili böyle bir referandum neticesinde Almanya'nın geçen sene Sarre'de yapılan plebi- sitte kazanmış olduğu ekseri- | yet kadar ezici bir ekseriyet kazanacağına kani bulunmak- tadırlar. Varşova, 7 (Radyo) — histan hükümetinin resmi bir tebliği Dançig hakkında Le- histan'ın asker hazırladığı hak- kındaki şayiaları tekzip etmiş- tir. Bu tebliğe göre bazı ec- nebi matbuat, Dançig mese- lesini Alman — Lehistan mü- nasebetlerini “ibiâi' için vesile addetmektedir. Dançig şehri âyan reisinin de dediği gibi Alman ile Lehistan ara- sında bu mesele yüzünden bir hâdise çıkarılmasına meydan verilmiyecektir. Londra, 6 (A-A)— Morning Post yazıyor: Habeşistan işinde uğramış olduğu muvaffakıyetsizlik dola- yısiyle —milletler cemiyetinin meydana çıkan aczini istismar etmek için tam muvafık ad- dettiği bir zamanda Alman- 'ya'nın ortaya bir hadise ç- karmak istemesi için birçok bir | sebepler bulmak mümkündür. Fakat en ziyade nazarı di | kate alınması lâzımgelen nokta almak | Lehistan'ın bu etmiş olmala- Almanya ile iş te elbir rıdır, Daily Herald diyor ki: Bu hususla şüphe ve tered- düde mahal yoktur. M. Hit- ler'in hedefi serbest Dançig şehridir. Millerler cemiyeti iki şeyden birini ihtiyar mecburi- yetindedir. Dançig'deki otori- tesini teyit etmek ve yahut Âli komiserini oradan çekerek muahedelerin kendisine tahmil etmekte olduğu taahhütlerden vaz geçiek. Dançing, 7 (AA) — M. Greiser dün akşam buraya dönmüştür. Milletler cemiyeti fevkalâde komisesinin oturduğu bina etrafına - nöbetçiler kon- muştur. Greişser'in Milletler cemiyeti konseyindeki nutkunu tenkit eden muhalelet gazete- lerinden Dantziger Volkszei- tung ve Dantziger Volkstinme gazeteleri polis tarafından mü- sadere olunmuştur. Londra, 7 (A.A) — Birçok gazeteler Dançig — mes'elesi ebetile endişe et- Avusturya'da da ayni Leh Munasebatı Ne Olacak?. * Na VY M. Hitler arkadaşlarile beraber mektedirler. Gazeteler; bun- dan başka dün avam kama- rasında M. Eden'in artık Al- manya'dan İngiliz muhtırasına cevap vermesini istemeğe mü- temayil olmadığı suretindeki sözlerini de ebemmiyetle kay- detmektedirler. İtalya'ya karşı tatbik - edil: mekte olan zecri tedbirlerle meşgul olan yegâne gazete Neğs Chronikle'dir. Bu gazete ezcümle diyor ki: — Şurası muhakkaktır. ki herkesten evel ticari mübade- leleri yeniden tesis edenlerin daha müsait ekonomik şart- larda istifade edecekleri ümi- dile devletlerin İtalya'ya karşı yapılan - tazyikin kaldırılması hususunda hayasızca biribir- yarışacaklarına — şahit Milletler — cemiyeti Habeşıstan'da lerile olacağız. asamblesinin göreceği! işler için muhtaç ola- cağı yardımda bulunmak üzere henüz bir karar |ittihaz etme miş olduğunu kaydetmek mu- vafık olur, Berlin, 7 (ALA) B. Gre iser dün bütün gün Nasyonal Sosyalist liderlerile görüşmüş- Üniversite rektörünün beyanatı üniversitemizde profe- sör ve doçentler Ahenkli bir 'şekilde calışıyorlar, yabancı doçent getirilmiyecektir Ankara, 6 (A.A) Gaze- telerimizin son günlerde üni- versiteye dair yaptıkları neş- riyat üzerine Ankara'da ken- disine müracaat ettiğimiz üni- versite rektörü C. Bilsel şu beyanatta bulunmuştur : — Müuhtelif vesilelerle söy- lediğim gibi üniversitenin en esaslı hedeflerinden biri de yarının genç Türk âlimlerini yetiştirmektir. Bu ana hedef hiçbir zaman değişmiyecektir. Bunun için de şimdiye kadar döçentlik ve asistanlıklara"bir tek yabancı getirilmemiştir. Ve getirmek fikri 'da yoktur. Dö- çentlerimiz bugün yerli ve yas bancı profesörlerile tam bir ahenk - içinde profesörlerinin ilimlerinden âzami istifadeye çalışmakta oldukları gibi pro- fesörleri de onların yetişmele- rine âzami gayret göstermek- tedirler. Bu ciheti rektörlük önemle takip eltmektedir. Şurasını ilâve edeyim ki, )ıükn büyük fedakârlık- larla üniversitemiz için seçtiği Garplı profesörlerin değerli çalışmaları diğer Türk kollej- leri gibi her türlü takdire lâyiktir. Üniversite gibi bir ilim ocağında yerli ve yabancı hoca f:ırkı olmaz. Hepsi üni- versitenin hürmete değer birer uzvudur. Edebiyat Fakültesi- nin kendi hariminde yaptığı profesörler toplantısındaki ko- nuşmayı yanlış tevil eden bir hava- etmiş- zatın gazetelere verdi dis hepimizi mütees tir. Bu yanlış havadisin men- şei tahkik olunmaktadır. Yol- suz hareket eden hakkında gereken muamele yapılacaktır. Şükrü Kaya Ankara'ya döndü İstanbul, 7 (Husust muhabi- rimizden) — Burada makta olan Dahiliye vekili ve parti genel sekreteri Şükrü Kaya, bugün Ankara'ya git- miştir. bulun- | tür. Bu görüşmelerin mevzuu hakkında hiçbirşey — ifşa edil- | memiştir. Siyasi mahafil Dan- çig meselesinin — Berlin - ile Varşova arasındaki iyi anlaş- h ma için bir engel teşkil et- mesi — lâzimgeldiğini kaydet- mektedirler. Havas Ajansının muhâbiri, Nazi Liderlerinin Dançig âyan reisine son derecede itilâfçü- yane bir hattı hareket kabul etmesini tavsiye etmiş olduk- larını istihbaratına atfen bil. dirmektedir. Berlin, 6 (A.A) — Valkişer Beebahter gazetesinin bir mu- habirine beyanatta bulunan Danzig âyan meclisi reisi Dr. Grciser şöyle demiştir: Eğer milletler cemiyeti Danzig işlerine karışmakta de- vam edecek olursa Danzig mes'elesi hakkında Cenevre'de yapılacak müzakerelere iştirak etmekten — vazgeçeceğiz. Ben milletler cemiyeti âli komise- rinin Danzig'in dahili işlerine karışmasına bir nihayet vermek için imkân dahilinde herşeyi yapmağa kat'iyen azmettim. Danzig'le Cenevre arasındaki münasebetler de vukua gelecek bir tebeddül Alman-Leh mü- nasebetlerini hiçbir — veçhile mütcessir etmiyecektir. Bilâkis bu münasebetler daha ziyade salâh bulacaktır. Paris, 7 (AA) — M.Pierre Bernus Journal — gazetesinde Dançing hakkındaki müzake- relere ait Mmütaiealar yürüt- mektedir. Mumaileyh, Alman- ya'nın pek yakın zamanda bu araziye tamamile el koymak niyetinde olduğunu, ancak bu- nu kuvvete müracaatla değil, daha mahirane bir takım usul- İler kullanarak yapacağınını yazmaktadır. M. Bemus, Dançing ve Avusturya'da kul- lanmakta oldukları — tabiyeter arasında yakınlık görmektedir. Her 'iki yerde'de Almanya'nin bu anda başlıca kaygusu Hit- lerci unsurların dahilde nüfuz ve-hâkimiyeti ele geçirmelerini temin etmektedir. —Bundan başka her iki mıntakada © mıntakaya komşu bulunan ve oranın Almanya'ya doğrudan doğruya ve dolayısile irtiba- tına muhalefet edebilecek olan devletin bitaraflığını elde et- mekte Almanya'nin takip et- mekte olduğu bir gayedir. Bu devletler de Avusturya mes- elesinde İtalya ve Dançing işinde Lehistan'dır. Şimdiye kadar M. Bek bu manevrayı | teshil eder gibi görünmüştür. ' Bu siyaset her türlü terkipten mahaum karmakarışık bir po- İ litikadır. Ka a Hitler'cilerin Küçük Haberler : Vanad k'te Gondollar Venedik 6 (A.A) — Ahali: nin protestoları üzerine şehir memurları gondollara motör konulmasını yasak etmişlerdir. Türkiye - Yugoslavya anlaşması Türkofis Ankara merkezin: den şehrimiz şubesine gelen bir mektupta 20-7-934 tarihli Türkiye-Yugoslavya ticaret ve kliring anlaşmalarının feshedi- leceklerinin Yugoslavya hükü- metine haber verildiği bildi- — miştir. Bu anlaşmalar 20- 7 - 936 tarihinden itibaren mer'i- yet mevkinden - kaldırılacak ve yeni anlaşma akdi için ya- kında müzakere başlayacaktır. — Alman muharipleri: İ Bezlin 7 (Radyo) — Alman eski muharipler birliği, 12 ve 13 temmuzda Berlin muhare- besinin 20inci yıldönümü için Fransız'ların davetini kabul etmiştir. 500 Alman, bu da- vete iştirak edecek ve yapı- lacak törende bulunacaktır. M. Mussolini'nin kızı Roma, 7 (Radyo)— M. Mus- — solini'nin kızının sıhhati iyilik © safhasına girmiştir. Normandi gecikti Paris, 7 (Radyo) — Nor- mandi vapuru sis hasebile iki gün teehhürle Havr limanına gelmiştir. 1687 yolcu getir miştir. Olimpiyada giderken: Nevyork 7 (Radyo) — Ame- rikan olimpiyad sporcuları on güne kadar Manatam vapuru ile Avrupa gideceklerdir. Evel- den tutulmuş olan 300 kama: ranın 40 indan sarfınazar edil- miştir. Bu hâdise, Berlin olim- piyadına olan teveccühün azal- dığını göstermektedir. Varşaova'da tevkifat Varşova, 7 (A.A) — Muha: — lefet fırkası âzasından elli kişi tevkif edilmiştir. Surye'lilere bir ziyafet Paris, 7 (Radyo) — Hari- ciye Bakanı M. Delboş Paris'te bulunmakta olan Suürye mu- rahhaslarına Hariciye daire“ sinde bir ziyafet vermiştir. Habeşistanda iktisadiyat Adis-Aba, 7 (Radyo)— Ha> — beşistan'ın iktisadi idare sis- temi İtalya'da olduğu gibi korporatif şekilde olacak ve şahsi teşebbüslere mu;ıade' edilmiyecektir. Zozo öldü İstanbul, 7 ( Hususi muha- , birimizden) — Yunan artisti Zozo Dalmas, hastalanmış ve Selânik'te tedavi altına alındı* ğı hastanede ölmüştür. Olimpiyada İştirak edecek Bisikletçilerimiz.. İstanbul, 7 ( Hususi muhas birimizden') — Berlin olimpi" yadlarına iştirak edecek olafi bisikletçilerimiz, — Ankara'ı dı" buraya gelmişlerdir. Binicilik müsabakalarına girecek bini* cilerimiz. de yarın Berlin'€ hareket edeceklerdir. Hilekâr Bir ticarethanenin marifetleri İstanbul, 7 (Hususi muhâ birimizden) Almanya'yt ihraç ettiği pamuk - balyalari içine taş doldurarak fazla kil€ çekmesi için hile yapan bil" tıcııethınn hakkında kın