4 Kasım 1930 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

YEDINCI SENE N* 2333 Başmuharrlri NADİ İDAREHANESİ Î ] Öüjıuınarannıiye karşısıoda dairei mahsnsı < Telgraf: tstanbul Cumhurîyet \ Posta kutusu: N° 2 4 6 MHailtlHIIIIMH4 • Başmuharrlr ; 236? . Tahrlr mUdUru : 3236 rnUdürU 2365, Kitap kısroı 472 »««M «W»*H««»«MI»MIIII Cu m h u riyet Gazi Hazretİerî *tff!•*•••III•••»«•!•«••«?«•«••««t SALI 4 TEŞRiNIŞANI 193O ABONE ŞERAİTİ j MÜDDET: jTÜRKİYE İÇİNj HARİÇ İÇİH Seneliği : 1400 Kr. : 2700 Kr. | 6 Aylığı : 750 Kr. 1450 Kr. 3 Ayhğı • 400 Kr. 800 Kr. i eselesi: Dayinler Geliyo Meclis ıınııınıııııınmMi = 5 Kurustur m Nttshası her yerde Derdin Başı Nerededir ? Dün bir aralık şehrimizde zahire ticareti ile iştigal olunan bir sahadan geçtim. Orada mülâki olduğum bir dost ile kendisini ziyarete gelen ve zahire borsasında çalışanlardan olduğu anlaşılan birisl arasında yalnız kendi aralarında anlaşüabilir bir lisan ile Bazı muhavereler cereyan ediyordu. Dört buçuk dediler ama almadım. Hiç mi alıcı değilsiniz? Ben dört dedim. (Dudaklarmı bükerek:) Dört mü dediniz? Evet, dört dedim. Nihayet dört kuruş beş^paraya kadar yolu vardır, ama *öz uzamadı, orada kaldı. Ya!... O gitti. Biz biraz hoş beş ederken toza dumana garkolmuş, elbisesinde ütüden eser yok, sacı sakalına karışmış diğer biri pürtelâş içeriye girerek yazıhane sahibinin: Buyurun, "• ^ Demesine bile haret kalmadan kendisini bir koltuğa attı. Mağaza sahibinin: Siz hâlâ buralarda mısınız, yoksa gittiniz de tekrar mi geldiniz? Sualini bitirmesine meydan dahi vermeden açtı ağzını, yumdu gözünu: O gün bugün hâlâ buradayım. Bugiin tam otuz birinci gündür. Seksen ton arpa ile başıma haller geldl. Nihayet bagün otuz bir gün vade ve 1200 lira zararla sattım da biraz rahat nefes aldım. Vah vah bu kadar nznn? Bn kadar uznn ya. Evrelâ bir münakasaya girerek arpayı oraya vereyim dedim. Beş yüz lira teminat akçesi de yatırdım. Tama dünyası bu. Mahma güveniyordum. Böyle olabilseydl belki 7800 lira kadar da kâr olacaktı. Üste bizim beş yüz llra da güme gitti. Malı beğendiremediniz demek? öyle oldu. Şimdi 1200 lira zararla Işin içinden çıkıncıya kadar anamdan emdiğim süt burnumdan geldi.., "lşleri hakkmda malumat istedim. Hlç iyi değil! Mukaddemesile bir hayli izahat vererek ezcümle şunları söyledi: ' Geldiğiniz esnada dört buçuk, dört filân dediğimiz mal çavdardır. Düşünün çavdann kilosu dört kuruşa. Bu mal Edirne'den buraya gelmek için hiç olraazsa altmış para masraf yer. Geriye kalan 100 para yalnız blr kutu kibrit parası. Bizim ahp sattığımız maldan rençperin eline bir şey geçmediğini, yahut pek as bir şey geçtlğini bununla pek iyi anlarsınız. Buğday fiatları nasıl? Tabiî onlar da iyi değil. Dünya rekoltesine nazaran fiatların rençper hesabına pek iyi olmıyacağı zaten malumdu. Buna bir de Rus'ların piyasaya ucuz mal dökmeleri inzimam ederek vaziyet bütün bütün karıştı ve fenalaştı. Şimdi fiatlar nasıldır? Cinsine göre: Altı buçuktan sekize, seklz baçuğa kadar. Mal piyasaya gelmek için yapılan masraf düsünülürse köylünün bir sene başında beklediği malın kıymetindeki hazin düşüklük daha iyi anlaşıhr. Geçen sene bir dolar yetmiş sent (cent) olan Amerikan Şikago fiatı bn sene yalnız 70 senttir. Rusiar piyasayı bütün bütün allak bullak ettiler. Rusiar zararına mı mal satıyorlar? Orada maliyet fiatı düşünülmediği İçin onlar daima piyasadan aşağıya mal arzetmek suretile fiatları hercü mercettfler. Rns istihsali bütün dünya ihtiyacına tekabül etmiyeceği için bunun deTamlı bir şey olacağı kabul edilemez. Orası öyle ama buğdayın cihanşümul olan fiatını şimdiye kadar bozmuş bnlnndular. Şimdi şimdi haber alıyoruz Id Rusya'da artık harice arzolunacak mal kabnamış gibidir. O halde vaziyetin biraz düzeleceğine hükmedilebilir... Dostumuzun Rus'lar hesabına söylediği fiat farkının da nisbî bir şey olduğunu biz flâve edelim. Nisb! demek ehemmiyetsiz demek değil. Buğday gibi bir metam kilosunda otuz kırk paranın da büyük ehemmiyeti vardır. Fakat piyasayı bozan Rns malı aradan çıktığı halde düzelecek olan vaziyet nihayet malımızı şhndiki fiatlarmdan belki yirmi otuz veya kırk elli para yukarısma çıkaracaktır Bu da bir şey olmakla beraber bu halde dahi fiat gene rençperi memnun edemiyecek kadar azdır. Rençperin maliyet fiaUan ile diğer ihtiyaçları bu fiatlarla telâfi olunamaz. İşte bilhassa bizimki gibi ziraî olan memleketlerde iktisadî buhran hesabına derdin bası buradadır. kadar azdır. Rençperin maliyet fiatları ile diğer ihtiyaçları bu fiatlarla telâfi olunamaz. İşte bilhassa bizimki gibi zirai olan memleketlerde iktisadî buhran hesabına derdin başı buradadır. Memleketimizin 14 milyon olan umumî nüfusunun 89 milyonu bizzat veya dolayısile rençperdir. O halde bu memlekette iktisat hayatı ziraate istinat eder demektir. Ziraat malları para etmeyince rençperin iştira kuvveti kalmaz veya pek Uzun bîr tetkik seyahatine çıkıyorlar Reisicumhur Hz. halkın ihtiyaç ve temayüllerini yerinde tetkik edecekler Ankara'dan verilen habere göre Re isicumhur Hz. pek yakında memleket dahilinde uzun bir tetkik seyahatine çıkacaklardır. Bir iki ay devam edecek olan bu seyahat programı kat'î surette tesbit edilmemekle beraber Gazi Hz. nin tzmir ve havalisi ile Antalya, Mersin, Adana, Konya, Samsun ve diğer Vllâyetlere uğramalan takarrür etmiş gibidir. Reisicumhur Hz. ne mutat zevattan maada Dahiliye Vekfli ve diğer Vekâletler erkânından mürekkep mütehassıs bir heyet de refakat edecektir. Son hadiseler ve yeni ihtiyaçlar, hükumetin muhtelif sahalarda ötedenberi tasavvur ettigi ıslahat ve İcraatın bir an evvel tatbikl lüzumunu hlssetmiş ve yeni hükumetin beyannamesinde de izah ettiği veçhile bunlann tatbikat sahasına isali için ilk adımlan atmıştır. Gazi Hz. bu ihtiyaç ve icraatı mahallerinde bizzat tetkik ve memleketin temayüllerini daha derinden ve yakından müşahede ile lüzumunda icraat progranunı tevsi etmek üzere bu seyahati ihtiyar ediyorlar. Gazi Hz. seyahatleri esnasmda belediye intihabatı münasebetile bazı yerlerde tezahür eden ve Cumhuriyetin bakası ve mevcudiyeti noktasından dikkate şayan görülen mevzularla da ya kından alâkadar olacaklardır. Dün toplandı ve celse perşembeye talik edildi Fethi B. in istediği istizah müzakeresi haftaya açılacak Izmir'e yardım Dahiliye Vekilidün İzmir'e hareket etti Sıhhîye Nekili yerinde tetkikat yapa^ rak icap eden tedabire başlamıştı Sellerin İzmir'de yaptığı tahribat ile sokaklara ytğdığı insan yunda topraklar temizlenirken bo Ankara 3 (Telefonla) Dahiliye Ve Ieyin 12 de hususî vagonla tzmir'e harekili Şükrü Kaya Bey İzmir felâketini ye ket etmiştir. Vekil Beye ü. jandarma kurinde tetkik ve seylapzede vatandaşların mandanı Kâzım Pş. refakat etmektedir. Btırabını tehvin etmek üzere bugün öğ( Mabadi 4 üncü sahifede Gazi Hz. Mectiste nutuManm irat buyururlarken.\ * Fethi Bey Ankara 3 (Telefonla) B. M. Meclisi saat 2 de toplandı. Encümen intihabatı perşembeye bırakılmış, başka müzakere mevznn da bnlunmamış oldâgundan celse de perşembeye talik edildi. Yarın sabah saat 10 da H. Fırkası grupu toplanacaktır. İçtimada meclis encümen intihabatmın mevzuu bahsolması mantemeldn*. fahatmdanjeflcârı neyl inniitazaman haberdar etmek olduğu gibi bunda da doğrudan dogruya mlHetin içine girerek ve halkın en sa için matbuat erkânından tensip buyumiml dilek ve dertlerini kendi ağızla racakları bazı zevatın kendilerine renndan dinliyeceklerdir. Bu tetkik ve ir fakatleri mutasavverdir. Haricî borçlar için bir karar verilmemiştir Taksitlerin 3 te biri tediye ediJeceği haberi teeyyüt etmemektedir Fransızca tstan kara muhabirine atfen verdiği habere göre Maliye Vekâ leti, Düyunu umu miye meclisinin tebliğine verdiği cevapta Türkiye' nin malî ve iktisadî buhran hasebi1? borçlarını tamamer tediye etmesine imkân olmadığırr ve bu sebeple ha ziran 1928 tarih'; Duyunu umv/miye hâmüler veküleri M. Paris itilâfnamesinDekloziye ve M. Vayt de tadilât icrasını talep etmek mecburiyetinde kala akşam refîkimiz de verdiği Ankara haberine atfen Gazi Hz. nîn vnt • cağını beyan etmiştir. laında tşaret edildiği veçhfle borçAnkara'dan bir haber ( Lutfen MtAfeyi çevtrtniz ) Diğer taraftan dün çıkan bir MIITIIMIMIIIIIlflJtlllllllllllllllllllltlltllMIIMItllflll l l l l i r i l l l t ^ l l i l I I I I I I I I I I I I I I M I M I I I I I I I I I M I I I I I I . Venizelos Atina'da! Ankara 3 (Son Posta) Serbest Fırka bul gazetesinin An( Mabadi 4 üncü sahifede HIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHMMIIIIIIIIIIMIİIIIIIIIIIItUIIMIMIIIIIIIIIIIIII Fethi Beyin takrîri Halk Başvekili, otomobilini çekerek taşıdı "Ankara'da geçen günler altın harfle insaniyet tarihine yazılmahdır,, diyor Atina 3 (Hususi) Dün saat onda M. Venizelos ve M. Mihalokopulos ve refikaleri Helli krovazörile Pire'ye avdet otmişlerdir. Helli krovazörü limanda görünür görünmez M. Venizelos'un mnvasalatına intizar etmekte olan muaszam bir halk kütlesi başvekili şidedtle alkışlamışlardır. M. Venizelos'a nazırlar, Atina ve Pire şehreminleri, erkânı mülkiye ve askeriye ve Türkiye maslâhatgüzarı Zeki Bey tarafmdan beyanı hoşamedi edilmistir. Zeki Beyin refikası, Madam Venizelos'a güzel bir buket hediye etmiştir. M. Venizelos alkışlar arasında otomobiline bindiği sırada, halk asker hattını kırarak ileriye atılmışlar ve bir kaç dakika Başvekilin otomobilini çekmişlerdir. Atina 3 (Hususî) M. «Venizelos» «Küçük saray» da bir müddet istirahat ettikten sonra nazırlar meclisini içti M. Venizelos'un Ankara'da alınmış maa davet etmiş ve müstacel bir çok bir resmi mes'elelerle «Pangalos» hadisesini müyük bir hüsnü kabul gördüğünü söyliyezakere etmiştir. rek demiştir ki: M. Venizelos'un beyanatt « Türkiye merkezinde geçirdiğimiz Atina 3 (Hususî) M. Venizelos Pan günelr, unutulmaz günlerdir. Bu günelr sralos hadisesi hakkında gazeteciler ta iki millet ve umumiyetle insaniyet tatarafından vaki elan suale verdîği ce rihinde beş asırdanberi sui tefehhümler vanta uzun mesai ve müsmir müzakerat dolayisile yekdiğerinden ayrılmış olan neticesinde elde edilmiş olan Türkiye iki milletin uhuvvet ve telifi beyinlerine Yuran muahedelerirm arefesinde, an bir misal olmak üzere, altın harflarle cak bir müvazenesiz ve deliler grupu yazılmahdır. İki milet bugün saadetlenun hükumeti hazıravı devirmeği dü rinin hakikî esasını, Şarkı karipte sulşünebileceirini söylemiştir. ha temin edecek olan sıkı bir teşriki Atina 3 (Hususî) M. «Venizelos» mesaide bulmuşlardır. matbuata vaki olan beyanatmda AnkaM. xVenizelos» bir nutuk irat ra seyahatinden pek iyi intibalarla avedecek det ettiğini ve Ankara ve İstanbul'da Atina 3 (Hususî) M. Venizelos buTiirk hükumet ve Trilleti tarafmdan büIIIIIIIIIMIIIIIimilllllllllllllllllllllllllMIMIIIIIIIIIIlllllllirilllllllllllllllllll gün saat yeclide münakalât nezaretinin ziyade azalır. Bundan da bittabi diğer balkonunda mühım bir nutuk irat edesahalara da sirayet eden umumî bir cek ve bu nutkunda dostluk ve bitarafbuhran çıkmış olur. İşte olan budur, ve lık misakı ve ticaret muahedeleri imzası işte çaresi bulunacak dert buradadır. hakkında tafsilât verecektir. ( Mabadi 4 üncü sahifede YUNUS NADİ Pehlivanlara Amerika'ya gitmek istiyen ağır siklet pehlivanlar idaremize müracaat etmelidirler Amerika'da Nevyork şehrinde oturan vatandaşlanmızdan ve gazetemizin karile rinden Cemal Abidin B. bize bir mektup göndererek evvelâ Çoban Mehmet Pehlivanı Amerika'ya davet etti. Sonra diğer pehlivanlarm müracaatı üzerine Türkiye'nin en kuvvetli pehlivanmı bulup Amerika'ya göndermemizi rica etti Cemal Abidin B Am°rika'ya gidecek pehlivanın bUetini ve yol masraflarını şimdiden Osmanlı Baikasına göndermiştir. Mekrubnna lefftti^i muka velenameve nazaran, altı ay müddetle oda, yemek, idm?n ve dişer ma=raflarını tesviye edecektir. Bnna mukabil gidecek pehlivan. Cemal Abidin Beyin istediği goreşleri yapacaktır. Cemal Abidin B. pehlivanın yaptığı maç lann hasılatrndan yüzde 33 ve bir taksim üçünü hisse olarak alacaktır. Mukavelenin müddeti üç senedir ve diğer bazı tâli şeraiti daha vardır. Cemal Abidin B den aldığımız mektup üzerine en kuvvetli pehlivanımızı seçmek maksadile bir müsabaka tertip ettik Bu müsabakaya girecek peblivanların ağır sıklet olmaları şarttır. Müsabakalar, Galatasaray kulübünde ve İstanbul Güreş Heyeti Reisi İsmail Hakkı Bevin teşkil edeceği bir Pangaltı'daki Harbiye mektebi binarı hakem heyeti huzurunda icra edilecektir. Ankara 3 (Telefonla) Yeni ye ihale edilmistir. Bu bina iki ve Müsabakanın şeraitini ilân etmeden evvel Amerika'ya gitmek arzu eden ağır sık Müdafaai MiIIiye binasının yanın ya üç buçuk sene zarf ında ikmal elet profesyonel pehlivanlarımızın, idare da Dikmen sırtları üzerinde yapı dilecektir. Binanın plânı Müdafaai hanemize müracaat ederek Cemal Abidin lacak olan muazzam Harbiye mek MiIIiye binasının plânlarım yapan B. in mukavelenamesini bütün teferrüatile ögrenmelerini ve işlerine geldigi takdirde tebinin inşası bir milyon yedi yüz mühendis Maysner'in muhteşem müsabakaya kaydolunmalannı rica ederi». elli bin liraya mühendis Nafiz Be bir eseridir. Harbiye mektebi lllllllllllfl Ankara'da 1,750,000 Hraya yeni bir mektep yapılıyor