15 Ekim 1932 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Hayat Ansiklopedisi ıncı cuz u çıktı 17 umhuriyet Dokuzuncu sene: No. 3033 tSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektup adresl: Cumhuriyet, Is&anbul Posta kutusu: lstanbul, No 246 Telefon: Ba§muharrir: 22366, Tahrir müdürü: 23236, İdare müdürü: 22365, Matbaa: 20472 ••iMiıınuııumnııııııı.ıılııııııı,lıi]i,,,l,ull,mj,,,,,,,,,,t,,il,ltl,,,,ll,lll,l,,,, m ı ı m u I ! l l l l l l l ı m m ı IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMI Hayat Ansiklopedisi Mektebe başlarken alacağınız en miihim ve en faydalı kitaptır İ 15 TeSrİtlİeVVel 932 """""""""1"""""""" Londra MUIâkatı da mUsbet netice verebilecek mi ? " " •Hiıııınmımııt IflllllltllIIIIllllllllfllııııııııııılltlllflllMfllllltllllllllinilllllllllllltllllllllllllllllllllllllMIIIIIHIIIIIItlllllllllllinilMIMIIIMINinilHIIMIMIIIIIMIIIIItlllllllIllUlltllMlltirilllllllllllllllllllltllllltlfnilllMlMIIIIIIIIIIII İngiltere, Almanya'nın tahdit şartfleher türlü sılâh kuvvetlerine malik olmasını istiyor Telâşa yer yok: Millet oluyoruzî Tirol dağları: 9 ilktesrin (Baş • muharririmizden) Bir kaç gün dür Tirol'un bu dağlarını türlü yol • İarla, kâh batıdan doğuya doğru, kâh doğudan aşağı bah yönünde geçiyorum, ve iik yiice Türk Dili Kurultayınm konuşmalannı buralarda, Attilâ'nın at oynattıği bu yiiksek ormanh derbentlerde okudum. Bilir siniz ki dünya imparatorluğunu tasarlıyan ve bu dilekle ona göre bugün için de beğeneceğimiz ve hatta övüneceğimiz kadar yüksek plân kuran Türk Hakanı Attilâ bütün ordusu ve bütün obasile büyük Türk obası buralarda baraunıs, bura larda gezinmis ve buralardan sanki oyuncak oynar gibi gelip geçmisti. Attilâ'nın plânı şu idi: Tuna boylannda yerleşen o zamanki Türk Hakanlığmm buyruğu . hele Attilâ zamanında buralardan doğuya doğru ta Çin duvarlanna kadar geçiyordu. O zamamn dünyasını bir tek hakanın yani Attilâ'nın tek buyruğu altına toplamak için ortada ortadan kaldınlacak üç hakanlık vardı» Batı Roma'sı, Doğu Roma'sı ve Çin!.. Oturak yeri lstanbul olan Doğu Roma'sı Attilâ'ya vergi veri yor> fakat ikide bir bu kulluktan kaçınmak istiyen yollara sapıyordu. Bu yan yüniyüşleri çok kere Attilâ'nın sert bir buyruğu düzeltmeğe kâfi geliyor, khni zamansa Bi zanseli Türk Uakanına kafa t»t • makta ileri gidebilivordu. Bu yan yüriiyüşün ileri götürüldüğü sıra İardan birinde Attilâ ordusile aşa . ğılara sarkarak bir yandan Tsalya ovalanndan Atina'ya doğru olan tarafları kolayca ele geçirmis, diğer yandansa daha Edirne taraflanna hayli uzakta ve fakat sağlam olarak tslanbul üzerine yürümekte iken Bizans, Türk Hakanının istediğini artık artık vermeği yüklenerek bu yakıcı ve yıkıcı gelisin önüne geçebü» mişti. Hazır Bizans'a haddini feiMirmek içm yola çıkmışken düşmanm yal iaklanmalanna bakarak Attilâ'nın geriye dönmüş olmasına belki şaşılır. Fakat doğrusu bunda sasılacak bir şey yoktur. Çünkü Attilâ'ya göre Bizans'ın, hatta düsman olarak dabî, büyük manası yoktu. Onun gözündıe o zamamn zorlu hakafnlığı Batı Roma'sı idi. Attilâ Bizans'ı ezse ve yıksa da, Batı Roma'sı ayakta oldukça, temelli bir iş görmüs sayıl mazdı. Doğu Roma'sı, başı sdaldık» ça Batı Roma'sından yardım istiyor, ve Batı Roma'sı îse Doğu Roma'sının yardımıba yetismeği ve onu bütün bütün yıkılmaktan korumağı kendi fay dası biliyordu. Onun için Attilâ'ya göre asıl vurulacak yer, Batı Roma'sı idi. Bir kere Batı Roma'sı vurulsa ve yıkılsa gerisi, yani Doğu Roma împaratorluğu da kendiliğinden ortadan silinmiş olacak ve hatta Çin'in iinlü duvarlan bile sarsılacak ve yıkılacaktı. Tarih bu kadar parlak, anlaytşlı ve kavrayışlt büyük plân yazmamıştır. Bu Türk'ün Attilâ'sı • nın Dünya împaratorluğu plânı idi. Bu plân, yalnız düşünceden iba ret bir hayal değildi. Onu düşüneh demir kafanın bütün ordusile be raber demir elleri ve demir ayakları da vardı. Gene tarih bu plânın yapılışı kadar" büyük bir ordu yürü • yüşünü hiç bir çağında yaprakları na geçirmemiştir. Roma'yı vurmak için yalnız Roma üzerine yürünülmezdi. O zamamn Roma'sile yapı lacak bir savaş için ancak (Ren) in yukarı boylarından dolaşmak lâ zımdı. Son olarak Attilâ'nın genîş ve yüksek plânı, bütün bir göz karaIığfle ve büyük bir çalışma ile ya pılma yoluna konulmuş olduğu halde, îstenilen, hani onun istediği surette yerine getîrilemedi. Bunun sebebi Attilâ'nın ömrünün beklenil miyen bir zamanda kesilip bitivermiş olmasıdır. Yoksa Attilâ Ro • ma'nın kapılanna kadar dayanmıstı. » * • Reisicutnhur Hz. Dün akşam Sakarya ile bir tenezzüh yaptılar Reisicumhur Hz. dün akşam Sakarya motörile Adalar civa rında bir tenezzüh icra ederek saraya avdet etmişlerdir. ^ ~^^V^^~ ^^^B^B^ ^^^^^.^ ^^^^^ ~^^^^* ~^B^P^V~ ^^B^^~ ~^^^^^^~ ^^^^^^~ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ~ ^ Muallim maaşları Maarif Vekili Ankara'ya vâsıl oldu Reşit Galip Bey ilk iş olarak hocalarm giinü gününe maaş almaarı ile meşgul oluyor Ankara 14 (Hususî) Bugün Ankara'ya avdet den Ma arif Vekilimiz Doktor Reşit Galip Bey ilk işleri arasına idarei hususiyelerin henüz maaş alamamış muallimlere maaş larının verdirilmesi mes'elesini koymuştur. Öğrendiğime göre idarei hususiyelerden maaş alan mual limlerin teşrinisaniden itibaren maaşlarının muntazaman ve diğer memurlarla siyanen verilmesi tamim edilecektir. Şimdiye kadar maaşları geri ka Ian 20 vilâyetten (15) vilâ • yette muallimlerin maaşları verdirilmiş, diğer beş vilâyet teki muallimlerin de maaşla • rının sür'atle verilmesi temin olunmuştur. Yeni Maarif Vekilimiz çok mühim projeler üzerinde çahşmaktadır. Yakında maarifte hayırlı ve büyük inkılâplara şahit olacağız. Alâettin Ctfmil M. Makdonald M. Heryo arasmdaki mülâkatlar AJmanya ve İtalya'nın da iştirakile konferans akti için teşebbüse geçilecek Londra 14 (A.A.) M. Heriot saat 18,30 dan biraz sonra Başve . kâlet dairesinden ayrılmıştır. O vakte kadar yapılan görüsmelerde ne gibi terakkiler elde edildiğini so . ranlara «çok bir terakki husule gel. medi» cevabını vermiştir. Buna mukabil tngiliz mehafili dünkü günün ve yapılan mülâkat . lann çok dostça ve memnuniyeti mucip olacak surette cereyan ettiğini söylemektedir. «Mülâkatlar öğleden sonra saat 18,30 a kadar devam etmiştir. Gö. rüşmelere yarın saat 10 da tekrar başlanacaktır.» Salâhiyettar Ingiliz mehafili ta rafından verilen izahata göre bu görüşmelerden maksat silâh kuv . vetlerinin azaltılması hakkında Cenevre'de yapılan müzakerelerin kar. şısına dikilen çıkmazı vücude ge . tiren sebepleri ortadan kaldrrmak . tan ibarettir. Halbuki, alâkadar hükumetlerin mümessilleri arasında karşı karşıya gfljçilerek fikir tea tisinde ve bazı görüsmelerde buhm. maksızm böyle bir neticeye ulaş . mağt unm«İa nnkân yoktur, İstihdaf edilen gaye tahdidi teslihat konferansının faaliyetinde de. vam etmesini mümkün kılmaktır. Dünkü içtima ve mülâkat iki ta raftan her birinin öteki tarafın fikirlerini anlamasına imkân hazır . Futbol birinciliği Istanbulspor, Konya şampiyonunu 4 3 yendi tzmir 14 (A.A.) Bugün beş grup arasında Türkiye futbol birincilikleri müsabakalan basladı. Alsancak stadyomunu dolduran binlerce kişinin önünde takımlar bir geçit resmi yaptılar. 13,40 ta baslıyan bu geçit resmi çok alkış. landı. Merasun bittikten sonra tstan • bulspor ve Konya takımları sahayı işgal ettfler. Hakem Trabzon mınta. kasından Cafer Beydi. Takımlar şu şekilde yer aldılar: fstanbulspor: Kemal, Ali, Sami, Âziz, Hasan, Fahri, Nihat, Salâhat. tin, Salâhattin, Orhan, Tevfik. Konya: Nebil, Sırrı, Sabri, Süley. man, Şevket, Cemal, Nail, Resat, Hakkı, Adnan, Arif. Oyuna Konya basladı. İlk akın tstanbulspor müdafiler! tarafmdan kesildikten sonra Konya kalesine doğru akan İstanbulspor forları bir kaç pastan sonra Salâhattin'in ayağile ilk golü kaydettiler. Golden sonra Konya'Iılar mukabli bir hü . cum yaptılar. tstanbulspor aleyhine bir korner oldu. Korner dışarı atıldK 14 iincü dakikada Salâhattm'in sıkı bir şütü Konya kalesinin dire . ğini sıyırarak dısarı çıktı. Biraz daha teknik oynadıkları görülen tstanbulspor'lular henüz hâkimiyeti alamadılar. Salâhatitn bir iki çalımdan sonra tekrar güzel bir şüt atti. Konya kalecisi bunu tuttu. 18 inci dakikada 18 yarda haricinde bir iki çalımdan sonra kendisine verilen pası Salâhattin ikinci defa Konya ağlarına taktı. Bu gol den sonra Konya'Iılar durakladı. tstanbulspor forlarmın hep Salâ • hattin'i beslemelerine bir türlü mâni olamıyorlar. Nitekim Salâhattin gene güzel bir pas aldı. Derhal ka leye havale etti. Fakat, hakem bunu of sayt çalmış bulunuyordu. 22 inci dakikada Konya sağ içi İstanbulspor kalesi önünde çalım yaparken İMabadi 6 tncı sahifede) Halline intizar edilen ii muadele: A.H.,,Bey Siirt meb'usu Mahmut Beyde dün şiddetli bir makale neşretti Liman Şîrketinin Kooperatif mecmuasında «Sanayici efendilermiz, biraz susar mısınız?» baslığile çıkan yazıya «batarya ile ateş» devam ediyor. lstanbul meb'usu Alâattin Cemil Beyin evvelki gün Cumhuriyette intifar eden şiddetli tenkidittden sonra dün de Siirt meb'usu Mahmut Bey «Memlekete en büyük fenalık sınıf kavgasına yol açmaktır» serlevhasile şiddetli bir makale neşretti. Sanayicilere «sus!» işareti veren yazının sahibi ise, henüz «benim!» diye ortaya çıkmış değildir. Maamafih, Liman Şirkeit müdürü Ahmet Hamdi Bey, yazısının altında A. H. imzası bulunan meçhul ikti satçının fikirierine iştirak ettiğini söylemiştir. Bu münasebetle tavzihi icap eden bir nokta daha kalıyor: Liman Şirketinin Kooperatif mectnuasının daha evvelki dört nüshasında da A. H. imzalı başmakaleler vardır. Acaba, onlardaki fikirler de Hamdi Beyin «Almanya'da tahsil görmüş; fakat ismini söylemiyen bir genç» olarak tavsif ettiği muharrire mi aittir? Zira bundan evvelki makalelerin şimdiye kadar Ahmet Hamdi Bey tarafından yazildığı zannolunuyor du. (A. H) Bey di Bey, evvelki günkü Akşam refikimizde şöyle izah etmişti: < Makale muharriri demek istiyor ki memleketimizde sanayi mamulâtı hknaye edildiği kadar ziraî mahsulât himaye edilmiyor, bizde sanayi ne zamana kadar himaye edilecektir? Meselâ çikolata sanayii gittikçe ilerliyor, bu fabrikalann mevcudu 17 yi bulmuştur. tpek sanayii lüzuUUabadi 2 inci sahifedet Günün dedikodulu mes'elesi Concha*İE!a goriişen iki Basvekil: M. Mac Donald ve M Herriot lamı* ve karşıhkh bir kavrayısı kolaylastrrmıstır. Şimdiye kadar yapılan mülâkat. lar müzakereden ziyade görüfme mahiyetini haiz bulunmaktadır. Bu görüşmeler hakkında yapılan ( Mdbadi 6 tncı sahifede ) Selânik takımı gelmedi Dün Karagümrük'te Cumhuriyet turnuvasî maçlarîna devam edilmiştir KENDİ KENDlMlZt TENKIT: Ziraatte müabaka ttalya'da M. Musolini'nin iktisadi ttalyan seviyesini yükseltmek için açtığı mücadelelerden biri de buğday ziraatine verdiği ehemmiyette gbrüldü, ve M. Musolini bu teşebbüsünde hakikaten muvaffak ta oldu. İtalyan zahire ihtiyacının % 8 0 i İtalya'dan çıkarıldı. Buğday fiatımn iki üç senedir em salsiz düşük olmasına rağmen ttalya buğday ziraatini himayeden vaz geçmiş değildir. Orada buğday ziraatini teşvik FCaragumriiIc saKasînda CumKuriyet turn uvasîni takîp eden »eyîrciler'den bîr grup için yapılan işlerden biri de buğday mahsulü üzerinde her sene tertip edilen muhtelitinin oyununa bırakılmutı. müsabakalardır. Selânik muhtelîti, evveOd gün, Ro* En iyi ve en çok verimli buğday çımanya vapurile hareket edeceklerine karanlar takdirlere ve mükâfatlara dair buradaJd alâkadarlara telğrafla mazhar oluyorlar. Bu maksatla mem rnflİMnnjtt vermiş, bu suretle Selânik'li leketin buğday yetiştiren bütün mın futbolcuların gelmeleri bir emri vaki Gayrimüttefik kulüpler arâsîn'da tertakalrında evvelâ mahallî müsabaka olmuştu. Fakat dün sabah, Selânik'ten tip ettiğimiz turnuva maçlannm ikinci lar tertip ediliyor. Buralarda kazanan ikmci bir telğraf gelmistir. Bu telğraftasfiye mnsabakalari dün yapılmışbr. ta, oyuncular arasında dört tane mü • lann en büyük müsabakası ise Roma, Evvelce tanzim edilen fikistür muci da bizzat M. Musolini'nin riyaseti al badil oyuncu olduğu ve bunlara son bince dün de alh kulüp arasmda üç tında yapılıyor, ve bu son müsabakaya dakikaya kadar pasaport almak kabil müsabaka yapüacakb. Fakat Selânik olmadığı ve hareket anında baska o adeta millî büyük bir bayram şatafatı muhtelitinin şehrunize gelerek dün Kaveriliyor. yunculara da pasaport yapbrmak ka ragümrük takımile müsabaka yapması Buğday iKtiyaci noktasindan memle bil obnadığmdan hareket edemedSderi mukarrer olduğundan turnuvanın üçünketimiz İtalya'ya benzememekîe berabüdirumistir. Selânik takımımn gelmicü müsabakası olan Pera • Moda maçı ber buğday ziraatinin evvelâ verim, (Mabadi 6 tnct sahifede) tehir edilmis ve bu maçın saati Selânik saniyen cins itibarile islahına biz de ııııııııııumııııııııııımımıııııııııııımHiııımıtııııuınııııııııınıııııııııııiiiıııııııııııııııııııııııııııııııııııııınıııııııııııııııııımıııımııııııı ıııımıııııııı mecburuz. Bizde buğday ziraatinin urek, ne de artık korku ile sanki yelışmaları ve sSzleşmeleri Attilâ'nın mumî vasatisi verim noktasindan bire rinde mıhlanmıs gibi geride kalmak dönüp dolaştığı bu yerlerde okumuş 56 dır. Bunu behemehal ona, on beşe gerek, yapılacak is, soğukkanlı • olmak bende düşündürücü daygu çıkarmahyız. Sonra buğdayı standar lıkla yapılacağı yapmaktır. lar uyandırdı. Bu arada hoş olmı dize edebilmek için iyi cins terniz mahŞunu bilelim: Bilgî yönünden devyan bir tek görüşüm ve duyusum sul alabilmeliyiz. Ziraat Vekâletinin letîn birinci smanıçı milletçiliktir. var ki o da bu is etrafında topla • bu iki işi bir müsabaka mevzuu yapması Milletçiliğin en doğru ilk kımıldanif nanlardan kiminin çok ileri atılmak bizim için pek esaslı ve pek ehemmı yeri ise dildir. Bizim şimdi dört yaisteyişleri, kimininse çok ileri atılışyetli bir temenni mevzuudur. nında dolandığımız iş, işte bu iştir. tan biraz çokca korkularıdır. Ne arYUNUS NADİ tık ateşlenerek çok ileri ahlmak ge Hamdi Beyin izahati A. H. imzalı makaledeki fikirleri Liman Şirketi müdürü Ahmet HamlllllMIIIIIIIIIIlllitlllllttllilllIIIIIIIllllllllllMllfftltll •IM11I lllllllFt1l1tlirMrlllll1IIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIHUIIMllllltlllllllltIt(IIIIT1tlll«IIIIIMIIIf1lttl» Şu manzaranın çirkinliğine bakınız! Heybeliada, Türksporu Altay Edirnekapîyı yendi Türk dilini düzeltmek istiyen ça Resimde görünen . binalar Taksiıs meydanuıda yapılan sıra apartunan lardır. Bunlar hiç bir kaideye tabi tu tulmadan yapıldıkları için şehrin bediî manzarası . kaybolmaktadır. Bilhassa iki yüksek bina arasına sıkışmıs olan iki kath bîr evin nasıl acaip bir şekilde durduğu meydandadır. Maalesef bugün elde mevcut olan ebniye kanunu binalann yamız azamî irtifaım takip etmek. te olduğundan bu hususta bir şey ya • pılamamaktadır. Maamafih bunun şehrin güzelliği noktasindan doğru olmadığını alâka • darlar da teslim etmektedir. Yalnız haber aldığımıza göre yeni tanzim olunan yapı kanunu bu tarz insaata mani olacak maddeleri ihtiva etmekte ve bele • diyeye salâhiyet vermektedir. Binaenaleyh esasen merasimi hemen hemen tekemmül etmiş bir halde bulunan yeni kanunun biran evvel mevkii tatbika geçmesi temenni olunur.