20 Temmuz 1934 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 2

*Cumhuriyet Casuslar Arasında 84 Nakili: A. DAVER ( Şehir ve Memleket Haberleri ] Siyasî icmal cıvep Olümün karşısmda Zorka, erkek casuslardan daha büyük cesaret, şevk ve heyecan gösterdi Kız, kaymakamın itirazını şu söz • mazel Zorka B. ye de ayni kordelâ fle sivil liyakat madalyesinin giimüş salip lerle karşıladı: rütpesi verildiğini neşretti. Yüzlerce cesur asker, heran canlannı tehlikeye abyorlar. Ben, niçin ayni şeyi yapmıyayım? Dışandaki tehlike içeridekinden fazla değildir. Bir mermi isabet ederse bu barakanm heBu iki genç kız, koca Avusturya men çökeceğine emjnim. Macar imparatorluğu içinde, düşman Erkânıharp zabiti biraz düşündük karşısmda gösterdikleri kahramanlık ten sonra, emri ihtiva eden kapalı ve tan dolayı nişanla taltif edilen ilk kamühürlü zarfı genç kıza teslim etti. dınlardı. Doğrmu, bu taltife de lâyıkBu, lüzumsuz bir ihtiyatkârlıktı. Çiintılar. Çünkü bu şiddetli muharebeler kü, o vesikantn içfnde ne olduğunu tesekiz gün daha devam etmiş, hatta Şalefon muhaveresi csnasmda işitmiş vebaçın tahliyesmden sonra, Sırp topçuya telgraf makinesi yazarken okumuşsu Klenaki defatle ateş altma alrmş ve tu. her defasmda iki kahraman kız, vaziOn dakika sonra kız nefes nefese felerinin başmdan bir yere aynlma • feldi ve boş zarfı, îçindeki emrin alınmışlardı. dığtm gösteren imza ile geri getirdi. 1914 te vuku bulan bu muhare • Zarfı, köprü başmdaki istihkâm kıt'abelerdenberi bir buçuk sene geç ımm nöbetçi zabiti hnzalamıştı. tnişti. Sırp ordusu, çetin bir mücadeleden sonra imha edilmiş ve Sır • Bhkaç saat sonra, erkânıharp kay bistan kâmilen işgal olunmuştu. Şabaç makarm, Petervardmde bulunan ordu mıntakpsında carpışan Avusturya kı karargâhına mütevecdhen yola çık taatı, çoktanberi başka cephelerde mışb. tki Macar posta memuru da, harp ediyorlardı. Klenak köyü postakimbiiir nerede bultmarak sur'atten zinesindeki genç kızlann nisanla taltifmi yade nezaketle Klenaka grönderildi. Bu istiyen erkânıharp kaymakamı, günun esnada Snp taarruzu îleriliyor ve topbirinde Volhynie (Volini) de 29 unçu ateşi şiddetini artınyordu. Köprü cu fırksnın erkânıharbiyesine tesadüf müteaddit defalar hasara uğradı. Klenak köyünün bazı evleri yandı ve cep etti. Bu fırka, 1914 agustosunda Şa • baçta vukua gelen muharebelere işti hane trenlerinden birine müteaddit rak eden ve sonra da ne kadar şanlı isabetler vaki oldu. Kahraman bir topbaşladise o kadar feci surette biten çn zabit vekilinin »on dakikadaki seri Sırbistana karsı ilk Avusturya taamı • müdahalesi, katann gann içinde ber ztmda birinci hatta çarpısan fırka idi. hav« olmasma meydan bırakmamışh. Zabitler, o günlere ait hatıralarmdan Şabaç, şiddetle bombardıman edil • bahsettiler ve ba arada Sırplann zih • düri igm 9 uncu kolordu karargâhı niyetmden ve taassup derecesindeki IÇIenaka gitmek üzere Sava nehrini vatanperverlikierinden bahsettiler. »ecmek mecburiyetinde kalmıştı. Sırp Miralay bey, Klenak postanesinlar. ba cekilmeyi ve kolordu karargâdeki iki genç kızı ve onlann ateş kar • knm »eni mevküni muhakkak haber " ı r ' i olı>e»klar ki ağır toplannm ate • şısmdaki cesaretini hahrlıyor musu • nuz? ş»i Kl«rnka tevcih ettiler ve karar Nasd hatırlamam. Onlar harpte i » ' n crvar nı adam akıllı ıslathlar. ilk defa nisanla taltif edilen kadınlar • r »»» 12 Hk bir mermi, kolordu ku dı. mandam jeneralin ve erkânıharbiye re Şimdi ne olduklarmı biliyor muüinhı arkasına saklandığı bir yol henrfdrinin öminde yığılı bulunan enka • sunuz? zm tam ortasında patladı. Bu tam isabet, bir tesadüf neticesi olabilirdi ama Hayır, ondan sonra bir daha kolnrdu Uorargâtının ntcş altına alın • kendilerini görmedim. Lâkırdılanm da ması pek te tesadüfe atfedilemezdi. işitmedim. Terfi ettiklerini tahmin ediÇünkü karargâhm mevkiini gösteren yorum. biçbir alâmet y.oktu. Hatta burası, neh Esmer Milena, terfi etti; fakat rin karşı sahilinden görünmüyordu biStekini, sanşını, sormayın. Eylulde le... Sırplann Timok fırkasuu imha ettiklen sonra, Şabaçm şarkında Mava ovasmda muharebeler tekrar başladığı za Bu ktzgın muharebe gecelerinden man, düşmamn barekâtımız hakkında birinde erkânıharp ksymakamı, Kle gayet iyi malumat aldığını öğrendik. naka telefon ettL Telefonda konuşurBizim tarafımızdan birinin Sırplara teken patlıyan mermilerin giimbürtüsü lefon etb'gi anlaşılıyordu. Klenak köyü nu isib'yordu. thtiyat zabit vekiii, ko postanesi civannda bir mahzende gizyün saatlerdenberi şiddetle bombar • li bir telefon merkezi bulduk. Bu teledıman edildiğini, fakat posta merke • fon merkezini 1914 ağustostanberi işzme henüz hiçbir isabet vâki olmadı • leten sarışın Zorka idi. tşin sonu malum. ğuıı, halbuki komşu evin alevler içmZorka, o güzel kız idam edildi ve yalde yandığını bildirdi. Bu evde 58 mci nız başma ölmedi. Omı yakaladıktan Ihraya mensup yaralı bir mülâzim ya tıyordu. Onu, eidip Zorka ölümden sonra ele geçirdiğimiz diğer bazı ca kurtarmıştı. Zrbit vekiii, şimdilik, genç suslar da öteki dünyaya genç kızla bekızlar gene yalmz kalmıstı. Çünkü varaber gittiler. Fakat ölümun karşısm • ziyet vahimleşince Macar posta me da Zorka, erkek casuslardan daha bümurlan kaçmışlardı. yük cesaret, hatta daha ziyade şevk ve Kaymakam sordu: heyecan gösterdi. Onun yegâne teessüf Genç kızlar duruyorlar mı? ettiği şey, kurşuna dizilirken, taşımak Miralay bey, bu kızlar cidden tan büyük iftihar duyduğu, knrruzı bekahraman, büyük cesaret gosteriyor • yaz seritli küçük giSmüş salrbin göğsünde bulunmaması idi. Kazığa bağlanırlar ve sonuna kadar vazifelermden ayken bile nişanmı düşünüyordu. nlmıyacaklarmı söylüyorlar. Bunlar, Nasrettin Hocanın çalı hikâyesi! İhtikârla mücadele komisyonu hâlâ «etüt» e hazırlık vaziyetindeü thtikirla mUcadele komisyonu dün Belediyede Iktısat müdürü Asım Süreyya Beyin riyasetinde top lanmışttr. lçtimaa Ticaret Odası namına sigortacı Rifki, Zahire borsası namma Fortunzade Murat Beyler îştirak etmişlerdir. Asım Süreyya Bey, içtimaı müteakıp bir muharrirünize şu izahatı vermiştir: < Komisyon, son beş senelik toptan havayici zaruriye fiatlerine ait istatistikleri tetkik etmiş, bu maddelerden fiatlermde en ziyade temevvüç görülenksri ayırarak bunlar üzerinde tetkik a t yapılmasını kararlaştırmıstır. Şimdilik mesaimiz ihzarî mahiyettedir. Cumartesi gürrii (yarın) tekrar toplanarak toptan fiatlere ait noktai nazanmızı tesbtt edeceğiz ve sonra bunlara nazaran, perakende satışlarda gayritabiilik olup olma dığını tetkik edeceğiz. Toptan eşya fiatlerinde, okka yerine kilo sîstemi tatbik edildikten sonra umumiyetle yükselme yoktur. Birkaç maddede tereffü olmasına mukabil diğer bütün maddelerde tenezziil vardır. Zaten beş senedenberi gıda maddeletinin toptan fiatlerinde müte • madi surette sukut görülmüştür. thtikâra karşı yapılacak müca • dele tedbirleri ancak perakende fiatlere ait tetkikler bittikten sonra tayin edilebileceğinden şimdiden bu hususta birşey «öylemek miimkün değildir. Geçenlerde, ihtikâr olmadığı ve perakende satışların normal bulunduğunu söyliyen Asım Bey, dün muharririmizin sualine karşı, şimdi işe komisyonun el koyduğunu, ancak komisyonun raporile vaziyetin ne olduğu anlaşılabileceğini, esasen kendisinin beyanatta bulunmağa salâhiyettar olmadığı cevabını vermiştir. öğrendiğimize göre, mücadele komisyonu yalmz ihtikârın nasıl yapıldığını tayin etmekle kalmıyacak, piyasadaki perakende satış • larda görülen gayritabiiliklerin sebeplerini ve izalesi çarelerini de raporunda izah edecektir. Zabıta tabibi nerede? Hu. Fakültesinin 1 senelik bilânçosu İlk sınıftan yalnız 82 talebe geçti, 566 talebenin mühim kısmı döndü Oniversitenin Hukuk fakültesinde imtihanlann bittiği malumdur. Şimdi jre kadar her dersin net*cesi talebeye bildnrihnif ve henüz Medeniye dersi notUn okunmamış bulunduğandan smıfı prcenlerle kalanların adedi sahih olanh bilinemiyordu. Dün birinci sınıfın Medeniye not Iarı okunmuş ve netice şu sietle tezahir etmiştir: Smıfta 748 talebe kayitlidir. Bunlardın 283 talebe lisan kurslarma devam etmediklerinden hiç imtihana alınmarms ve ipka edilmiştir. Geriye kalan 465 talebeden de ancak 82 si doğru • dan doğruya yani ikmalsiz olarak ikind smıfa geçmeğe movaffak olmuştur. Talebeden de bir kısmı imtihanlarda mavaffak olamıyarak dönmüşler, muhim bir kısmı da eylul devresi üntihanIknna kalmışlardır. Almanya, Lehistan ve Şark misakı Avus'uryada i'k nişan alan kadınlar Bh tramvay arabaîannda iflerinden olan, tren ve vapurlannt kaçvan halk niçin düşünulmüyor? Dün öğleden sonra saat tak riben îki buçukta Beyoğlunda Altmcıdaireden tstanbul taraftna geçmekte olan tramvay arabalanndan birinde, ihtknal sıcağin tesirile, bir adam fücceten vefat etmiş... Bu vaziyette yapılacak olan mu • amele gayet basittir: Belediyenin cenaze otomobili derhal hâdise mahalline gelir ve ceset azamî süratle, nihayet beş on dakika zarfında, ortadan kaldınlır. Fakat dün Altıncıdairede böyle olmadı. Tramvay arabası, ta • biî, polis tarafından durduruldu; ceset yanm saatten fazla bir zaman oradan geçen binlerce ki • şilik bir kalabalığa teşhir olundu ve yanm saatten fazla münakalât inkıtaa uğradı. Evvelâ manzaranın çirkinliğini tasavvur e • din: Bir adam ölmüştür ve kadın erkek, genç ihtiyar, yüzlerce insan tarafından bir mumya imiş gibi sevrolunuyor. Sonra bu kolayca Snüne gecilebilecek karışık • hk yüzünden vazifesme gectken leri, vapırrunu, trenini kaçiran Ian düşünün... Peki sebep ne, niçin ölüyü vaktile kaîdırmıyorlar, diyeceksiniz. Hâdiseden 20 dakika sonra tesadüf en oradan geçen bir muhar rırimiz tahkikat yapmış ve za • bıta tabibinin gelmediğinî, cese • din bundan dolayı kaldmlama • dığını anlamıştır. Vak'a mahalli Altıncıdaire dir. Yani Beyoğlu kaymakamhğınm muhteşem binasmm tam karşiH. Kısaca şebrin en işlek yerinden birL Böyle bir yerde za • bıta tabibi çabucak bulunmaz da nerede bulunur? Kendisine telefonla malumat verilmesi nihayet üç dört daki • kalık bir zamana bağlı olan tabip bey bu haberi almış ta neden hemen koşup gelmemiştir? Yoksa tramvay arabasmı boşaltarak perdeleri kapamayi bile olsun akletmeden hâdise mahallinde sadece dolaşan polis memurlan telefona lüzum görmemişler de meselenm zabıta tabibine kendiliğinden malum oimasmı ve kalkıp gel mesini mi beklemişlerdir? MAARlFTE IReşat Şemsettin Bey Parise gidiyor Maarif Vekâleti umum müfettişBfine tayin edilen eski ilk tedrisat unum müdürü Reşat Şemsettin Bey dün sabah Ankaradan şehritnize gelmiştir. Reşat Şemsettin Bey bir kaç güne kadar Parise hareket edecektir. ransa Hariciye Nazın M. Bartu Londrada iken Fransa iîe Sovyet Rusya ve civar. devletler arasında askerî ittifak ma hiyetini haiz bir misak akdi hak kında tngiltere hükumetile istişa rede bulunmuştu. tngiltere Hari ciye Nazın tarafından avatn kamarasında ahiren irat olunan nutuk tan ve bu münasebetle cereyan e • den münakaşadan anlaşıldığı veç • hile tngiltere, böyle bir misakta kendisinin hiçbir taahhüt ve iştiraki olmaması, misaka dahil olanlar hak kında tam bir müsavat ve mütekabiliyet hakkı gözetilmesi, hiçbir devlet aleyhinde hükümler bulun • matrmsı ve silâhlan azaltmak mukavelesine yol açması şartlarile bu tasavvura karşı manen teveccühkâr oiacağını bildirmişti. M. Bartu bu şartların cümlesini kabul etmişti. Bunun üzerine tngiltere hükumeti Berlin, Roma ve Varşova hükumetleri nezdinde teşebbüste buluna • rak mezkur misak lehinde vesaya da bulunmuştu. M. Musolini derhal bu vesayayı kabul etmiş, tngiltere hükumetine gönderdiği cevapta şarl misakı denen bu misak münasebetile tngiltere gibi ttalyanın dahi hiçbir taahhüt altına girmiyeceği ni, silâhlan tahdit etmeğe ve dev • letler arasında müsavat hakkım terviç eylemeğe hâdim olması şartile bu misakı nazan teveccühle telâkki edeceğini bildirmişti. Fakat gerek M. Musolini gerek Sir Con Simon son sözün alâkadar devletlere ait bulunduğunu da kaydet mişlerdi. Alâkadar devletlerden Fraosa ile Sovyet Rusya şarkî Avrupa misakı tasavvurunu ilk defa kendi leri ortaya attıklanndan son sözlerini ilkönce söylemişlerdir. Çekoslovakya Fransanm askerî müttefiki olduğundan ve ihtimal evvelce fikri ahndığından itirazda bulunmı yacaktır. Misaka tam bir cüzü ve teşekkül olarak girmesi meşrut bulunan üç Baltık hükumeti Estonya, Lettonya ve Litvanyanm evvelden kendi aralannda uzlaşmalan ve birleşmeleri ve sonradan da misaka karşı vaziyetlerkıi tayin etme leri icap ediyor. Bu işler kolay olmadığından M. Bartu bu diyara dahi bir seyahat yaparak telkin ve tesirde bulunacaktır. Binaenaleyh misakın yapılıp yapılmamasında âmil olacak son sözü söylemek Lehistanla Almanya ya düşüyor. Almanya Londradaki kararlan ve bilhassa müsavat hakkı ve silâh meslesinde kararlaşb nlan noktalan müphem gördüğünden tngiltere hükumetinden müsavat ve silâhlanma haklarının mi • sakın akti şartlanndan olup olma dığım sormuştur. Eğer bu haklar mi sakrn aktinden sonra bakılacak bir iş addedilecek olursa tabiî Almanya bu misaka iştirakten imtina edecektir. Bundan başka Almanya kendisine ademi tecavüz misakı ile bağlı bulunduğu komşusu Lehistan devIetinin rey ve muvafakatmi istihsal etmeğe lüzum görmektedir. Lehi» tan ise şark misakmda en ziyade menafi temin edecek devletkı Sovyet Rusya oiacağını ve Lehistanın kendisi için faidesi ve alâkası ol • mıyan başka devletlerin hudutla > rını müdafaa etmek mecburiyetinde kalacağım hesaba katarak şark misakına taraftar görünmemekte • dir. Baltık devletleri de kat'î karar vermek için bu iki büyük devletin ne yapacaklarım bekliyorlar. Hulâsa şark misakının vücut bulması Almanya ile Lehistanın nzalarına bağlı bulunuyor. MUHARREM FEYZİ Muallimlik için müracaat eden ler Maarif idaresine şimdiden mu • allimlikler için müracaatlerde bu • hmanların adedi çoğalmaktadır. Müracaat edenlerden ekserisi ec • nebi ve ekalliyet mekteplerinde nuallimlik istemektedir. Maarif idaresi henüz münhal hiçbir tnuallinv Hk bulunmadığını müracaat eden • Jere bildirmektedir. Sarışın Zorkanın feci akibeti VlLÂYETTE INü'us kaydi işine bii'ün memurîar yardım edecek Mektum nufus vak'alan kayitlermin fctran evvel yapüabilmesi için hâkim 1lerden maada bütün devlet memurla•Bin nüfus dairelerine yardım edebilmeti hakkında vilâyetlere bir tamim eönderilmistir. Herkes kaçıyor, kızlar yerinden ayrılmıyor «Malzemei ihtikâriye!» tetkik için taksim edilmiş! Komisyonun şimdiye kadar yaptığı etütlerden anlaşıidığına naza • ran, ihtikâr, toptan muamelelerden ziyade perakende satışlarda vukua gelmektedir ve mücadele bunlara karşı yapılacaktır. tşi kısa bir zamanda bitîrmek îçîn, tetkik edilecek maddeler ko • misyon azaları arasında taksim edilmiştir. Belediye lktısat müdürlüğü bü rosu da bu hususta komisyona yardım etmektedls*. Takdir edilen valiler Son çıkan tdare mecmuasında okunduğuna göre sabık Bursa Valisi (şundiki Maarif Vekiii) Zeynelâ • Vidin Beye Reisicumhur Hz. ile Baş•rekil tsmet Paşa Hz. nin son defa Bursayı teşriflerinde gördükleri fa«liyet ve mesai eserlerinden mem xmniyetlerini izhar buyurduklann • dLan dolayı Dahiliye Vekâletince fs.ltdir ve kendisine teşekkür edil zaiştir. Kocaeli Valisi Eşref Bey mezruata zararı dokunan yaban domuz • l&rının imhasındaki faaliyetinden, Sinop Valisi Abdülhalik Bey, Sinop Vilâyet metrkezinde vücude getiri len meşberin terttp ve tanzimine jrard'ım ettiğinden, tstanbul Valisi Muhittin Bey de Vilâyet zürramın »!ah ve terakkisinde göstcrdiği aLaka ve mıizaheretten dolayı Ziraat Vekâletince takdir edilmişlerdir. ADLİYEDE Afâett n Beyin muhakemesi Maslak yolunda bir jandarmanın ö lümile neticelenen otomobîl kazasmm suçlusu klişeci Alâettin Beyin nruha • kemesme dün de üçüncü cera mahke • mesinde devam edilmiş; ilk tahkikatı yapan müddeiumumî muavinlerinden Salim Beyin de şahit sıfatile maluma • tına müracaat olunmuştur. Yeniden bazı şahitlerin celbine lüzum görülerek bunlarm celbi için dava talik olun • muştur. Bu suale cevap isteriz! Ağustos içinde Dört büyük fabrikaya daha temel atılacak tktısat Vekiii Celâl Bey dün e • vinde istirahat etmiştir. Vekil Bey bir hafta kadar burada kaldıktan •onra Ankaraya dönecektir. Müteakıben ağustos ortasında Başvekil tsmet Paşa ile birlikte Izmite ge • lerek evvelâ tzmit kâğıt fabrika • sının, sonra Bakırköy bez, Paşa bahçe cam, Zonguldak sömi kok fabrikalannın temelâtma merasi • mini yapacaklardır. Başvekil tsmet Paşanın Zingal ormanlannı ve oradaki tesisatı da ziyaret etmeleri muhtemeldir. lakdir ve mükâfata lâyıktırlar efendim. On beş gün sonra resmî gazete, zabit vekfline birinci rütpeden giimüş askeri liyakat madalyesi, asistan Matmazel Mflena N. askerî liyahat madal • yesi kordelâsile sîvfl Uyakat madalyen n alhn salip rütpesi ve stajyer Mat Ben, o nişanı ateş karşısmda kazanmışhm. Ateş karşısmda o göğsümde ölmek isterdim, diyordu. Filvaki bu Avusturya tebaast Sırp kızı, o nişanı, hem Avusturyaya, hem Sırbistana hizmet ederken kazanmıştı. ÜNİVERSÎTEDE Yanan evrakın yenileme mühleti bitti Adliye yanguunda yanan evrakı yeniden tanzhn etmek üzere teşekkül eden yenileme bürolannın müddeti dün bitmiş ve son gün olmak münase betile bürolara dün pek çok müracaat» ler olmuştur. Bundan sonra yapılacak raüracaatler kabul edilmiyecektir. DünkU umumî içtima üniversite Rektörü Cemil Beyin rîyasetinde dün öğleden sonra bütün dekanların da istirakile bir içtima aktedilmiftir. Bu içtimada bu *ene fakültelere alınacak muhtelif îlmî kitaplar hakkında da görüşülmüştür. Cemil Bey, öğleden sonra da beraberinde Nurettin Âli Bey olduğu lıald« Edebiyat ve Fen Fakültelerini fezmiştir. Cemil Bey, yarın Haseki, Gureba ve Cerrahpaşa hastanelermi gezecektir (Mabadi var) Halkevinde dünkü içtima Bir " iş bulma ., taciri mahkum oldu Muhtelif kimselerin iş bulmak bahanesile eşyalarmı dolandırmakla maznun Amavut Halidin muhakemesi dün neticelenmiş; cürüm sabit görül düğü için yedi ay hapsine karar verilmiştir. Içtimada bulunan tstanbul/Malkevi Tarih ve Edebiyat şubesi kongresi dün Köprülüzade Mehmet Fuat Beyin riyasefinde Halkevi içtima salonunda toplan • miftır. Kongrede subenin muhtalif lardan bir grup faaliyetleri hakkında MAUYEDE ŞEHİR ÎSLEKİ RUştU Bey Parise gitti tzmir Kasaba ve temdidi hattmın mubayaası münasebetile çıkanlacak olan tahvillerin Pariste basılmakta ol • duğunu yazmıştık. Birkaç gündenberi şehrimizde bu • Iunmakta olan Maliye Vekâleti Nakit İşleri müdür rouavini Rüştü Bey tahvillerin tabı işmi kontrol etmck üzere dün ekşamki trenle Parise hareket etmiştir. Berberlerin ehüyetname'eri Belediye, yarından itibaren şehri mizdeki berberlerin ehliyetnamelerini değiştirroeğe karar vermiştir. Dükkân sahibi berberlerden 3 lira, kalfalardan bir lira ehliyetname harcı •Jmacaktır. Bundan başka ehliyetnamesiz olan berber ve kalfaları imtihana sevkedileeeklerdir. Cumhuriyet Nüshası 5 Kuruştur j Türkiye Yaz tatili yarın başlıyor görüşülmüş, Mahkemeler yarmdan ftibaren mutat yaz tatillerine başlıyacaklardır. Tatil eylulün yirmisme kadar iki ay devam edecektir. Bu müddet zarfında yalmz nöbetçi mahkemeler çalışacaklardır. yeni idare heyeti rntihap edilmiştir. Toplantı geç vakte kadar devam etmistir. Senelik 1400 Kr. Î.70Ö tfr. Altıayhk 750 1450 Üçç aylık 400 80Q y yoklur B ayhk 150 hk Bir şeraiti I * m >Iatîç için