21 Ekim 1935 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 7

21 Birinciteşrin 193b CUMHURtYET Genel nüfus sayımı dün bitti NüfusSayımı intıbaları (Baş tarafı birinci »ahifede) kollarını sıvamış, dort telefon arasında nü, 5,35 te Bakırköy sayımı bitirmışler deniz sayımının intizamla ve çabuk bit dir. mesi için çırpınıp duruyor. Nihayet top atılıyor Liman bomboş... Boğazcîan transit Şehirle irtibatı olmadığmdan Adalann olarak geçen bir iki şilebden başka gö Bayımı bitirmesıne lüzum görülmemis. sa rünürde birşey yok. lstanbul liiüanınm at 5,40 ta Nüfus Sayım bürosu şefi Şe bu kadar (sütliman) hali hiç görüîme hir meclisi azasından Suphi telefonla Be miştir. yazıd kulesini aramış, ve orada biırodan Evlerde âlemler! alınacak parolayı bekliyen Sayım Bü Saat dokuzdan sonra şehrin bütün farosu Genel Sekreteri Şehir meclisi baş aliyeti pencerelere toplanıyor. Bu taîıl kâtıbi Zühdüye: gününü evinde kapalı geçhmeğe mecbur « Zühdii!. Kutlu olsum> demiş kalan halk pencerelerden ayrılmıyor. tir. Herkes sokağa hasretl? bakıyor. Hava Zühdü bu parolaya cevaben kendi da aksi gibi güzel mi güzel... Pencerelersoy adı olan: Çobukçuoğlu cevjbın» ver deki bu kalabalık ve sokağa manalı bamiştir. kışlar, ihtiyarımızda olduğu zaman kıyBu telefon üzerine evvelce kararlas metini bilmediğimiz hürriyetin bizden atığı veçhile kulenin yanındaki direklere lındığı zaman nekadar kıymetlendiğine bayraklar çekilmiş, bu görülünce şeh ne güzel bir misal... Dün lstanbul sokaklarında gürültü dc fin dokuz yerinden top atılarak sayımm bittiği şehrin her tarafına ilân edilmiş yoktu. Ve hiçbir kuvvetin tesiri olma tır. Topların atılmasını müteak'b vapuı makla beraber gürültü ıle mücadele prenlar da üç dakika düdük çalmısîardır. Bu sipi dün tabii ve ideal bir şekilde tatbik güzel sonbahar havasmda ev'.erindf ka edilmiş oldu!.. Fakat evlerin içi ayrı ayranlığa kadar oturmağa m^ctur olan rı birer âlem... Her açık pencereden bir ses geliyor: halk nihayet geriel affe mazhar olnıuş Radyo, gramofon, ud, keman sesleri, mahpuslar gibi ve çocukların etrafı kaplıyan sevinc sesleri arasında sokaklara dö şarkılar, gazeller... külmüş, kısa bir zaman içinde seh'r başBirçok işini bılir kimseler bu hapis gülanbaşa kalabalık içinde kalm:şt:r. nünü yalnız gerırmemenın yolunu pek âlâ bulmuşlar. Birçok aileler bir evde Adada sayım toplandılar. Sofralar kuruldu. Içki, şar Adalar kazası dün akşam saat altıya kı, eğlence arasında gün sıkıntısızca öl doğru ve sonuncu olarak sayımı bitirmışdürülmüş oldu. tir. Halbuki ufaklığı dolayısıle Adalann Fakat, evlerinde yalnız kalanlar için ilkönce bitireceği ümid edıliyor, kara ıle iltisakı olmamasından dolayı sayım biter vaziyet berakis oldu. Bunlar ellerinde sabitmez diğerlerini beklemıyerek halkın at oruçlu bir tiryaki gibi topun atılmasıdısarı çıkmasına müsaade edılmesi dü nı bekledıler ve kapılarınm önünden gcçen memurlara sık sık ne vakit top atılaşünülüyordu. cağını sorup durdular. « Affedersiniz bayım, kolunuzda işaret olmadığı halde nasıl olup ta gezebiliyorsunuz?» Vesikamız olduğunu öğrenince tekrar soruyor: Peki benim için şimdi bir vesika tedarikine imkân yok mu? Ne yapacaksınız? O biraz düjündükten sonra cevab veriyor: Tam üç aydır birisinden alacaklıyım. Hergün eve gittiğim halde bula mıyorum. Şimdi tam fırsat?.. Kız Yurdu talebeleri yazılıyorlar Bir nüfus artıyoruz! Bu sırada kulağımıza enteresan bir haber çalındı: Kumkapıda oturan mo » bilyacı Hamdinin refikası Sabiha vaz'ı Vali Muhiddin Üstündağ Sayım Bürosunda yazılıyor *""* haml etmek üzere... Derhal imdadı sıhhî otomobili koşuyor.. Doktorlar. ebeler faaliyette, Haseki hastanesinde bir te lâş: Şaka değil, bir nüfus artıyoruz.. Daha yavru dünyaya gelmeden ismi takıldı. Erkek olursa (Sayım), kız olursa (Sayime) !.. Çıka çıka ortaya pehlivan gibi bir oğlan çıktı. Doktoru Mahı Cihan ve ebesi Belkis âdeta iftihar ediyorlar. Sayım memurları faaliyette.. Yeni doğanın sayımı için merasımi mahsusa yapılıyor.. İsmi, cismi yazıldıktan sonra sıra (kaç yasında?) sorgusuna geliyor. Sayım memuru hemen şu kelimeleri yazıyor. Bir saatlik!.. Sulukulede sayım... Sulukulede... Sayım Bürosunda dünkü faaliyet ölgün limanı iki taraftan çevreliyen durgun ve tenha îstanbul... Yolumuz Sulukuleye düştü.. Burası ayrı bir âlem... Sayım memuru Sulukule sakinlerinden birinin evinin önünde durdu: Bası kırmızı yaşmakh bir zat Netice llbayhğa bildirildi kemali ciddiyetle ve yere kadar iğilerek İlbay yazılırken... Sayım bittikten sonra kaymakamlar memuru selâmladı. Kendisini yazdırdı. Vîlâyetteki Sayım bürosunda da fa nahiye müdürlerile ve diğer me Şimdi efradı ailesini birer birer takdim aliyet müthiş. İlbay Muhittin Üstündağ murlarla birleşerek yekunları toplamışlar ilk yakalananlardan! etmeğe başladı. İrili ufaklı çıkıyorlar. ve kadın erkek sayısını ayırmışlardır. Ne1, 2, 3, 5, 8, 11; boyuna sayıyor. Biz Valimiz, Sakızda doğduğunu, kadın hepimiz hayret içindeyiz: İki odadan bu tıce dün gece İlbaylığa bildirilmiştir. Nümı erkek mi sualini soran memura erkek kadar adam nasıl çıkar? fusumuzun yekunu Istatistik Genel Di olduğunu ve inşallah bunu yazdığım rektörlüğü tarafından toplu olarak ilân için bana darılmaz elli bir yaşında buMaamafih bu nüfus adedi gittikçe edilecektir. yükseldi. 12, 13, 16, 17... Hepimiz lunduğunu söyledi. Bu sırada bir telefon Sefaretler, konsoloslar, askerî kıtaat sesi... Kumkapıda bir kadın doğurmuş. donakaldık.. En sonda bir de kundakta kumandanları ve askerî müesseseler di Muhittin Üstündağ gülerek bu yavruya bir yavru getirdiler. 18... rektbrlerı mevcudlannı muhitinde bu (Sayım) adının konmasını teklif etti. Pes... lundukları kaza kaymakamlarına bildir Diğer evlerin önünde çamaşır, bulaFakat sayım günü aramıza karışan bu mışlerdir. Bunlar genel sayıma ilâve edil yeni ve minımini yurddaş tek kalmadı, şık yıkanıyor, hasır sandalyeler orülü tnışlerdir. daha başka yerlerden de doğum haberleri yor, sağdan keman, ud, dümbelek sesielstanbul Ilbaylığının genel nüfusu mül ven ri geliyor.. Burada bumumuzun dırcğiıldi. hakattan gelecek rakamların eklenmesile Şehir, bir zehirli gaz hücumuna ma ni kıran kokuya dayanabilseydik daha hakikî şeklini alacaktır. Bundan evveiki ruz kalmış ta halk yerin altına saklan bir müddet kalaeaktık. sayımda şehrin nüfusu 350,425 i erkek mış gibi... Bereket versin kalabalık penSaatler ilerledikçe evlerde halkın cave 340,432 kadın olmak üzere 690,857 j cereler insanı böyle korkulu bir hayal • nı sıkılmağa başladı.. Daha 14 olmachn kişi idi. Bu defaki rakamlarda mühim den kurtarıyor. herkes Ramazan topunu bekler gıbi samiktarda fark olduğu anlaşılmaktadır. Şehir bu halile akşamı etti ve sayım yım topunu beklemekte. Saat 15 oldu, Memleketin genel nüfusu ancak üç intizamla bitti. hâlâ birşey yok. 16 oldu.. Sabırsızlık gitgün sonra ilân edılebilecektir. Sayımm yüzüsuyu hürmetine dün so tikçe artıyor.. 17 oldu.. Bıçak kemiğc Dün gelen trenler :aklar, ayaklar ve tekerlekîer adama dayandı. Vilâyetteki sayım bürosunda adeta Dün Ankaradan biri 9 da, diğeri :ıllı dinlendi. Yazıma mühim bir not ilâve edece panik var.. Telefonlar ardıarası kesil 12,30 da iki tren &*Imiştir. Bunların yolmeden işliyor. culan Haydarpaşa garında toplanarak cım: sayımları yapılmıştır. Dün şehirde hilâfı mutad hiçbir oto Her yer bitmiş, yalnız ah Büyükada! Avrupa ekspresile 7 yolcu ve 17 tren mobil ve tramvay kazası olmamıştır, yalNihayet Ada cevab veriyor: memuru gelmiş bunlardan Toros ekspre nız Sayım bürosu azasından Suphinin o Bitiyor efendim, az kaldı, bıtiyor. sine yetişecekler motörle Haydarpaşaya :omobılının cığnedığı zavallı güvercin Nihayet, bitti.. götürülerek trene bindirilmişler, dığerleri müstesna!. Şehir; insanların kazadan saToplar gürüldüyor: im kaldığı bir günde bir kuş şehid verotellere gönderilmişlerdir. Bovvv!.. Konvansiyonelle gelenler top atılıncıya Vapurlar ötüöyor, küçük büyük herthsan Arif kadar Sırkeci garında kalmışlardır. Sakes sokaklara db'küldü. O kadar ki köyımlan da orada yapılmıştır. Komik sahneler türürn olanlann bile sokağa çıkacakları Etraftan gelen motörlerin sayımları Kapı çahnınca içeride bir telâştır git geldı.. Çünkü: yanastıkları yerlerde yaDilmıştır. i. İrice gobeklı, ve gözlüklü bir zat ka Affı umumî ilân edildi... pıya çıktı: Aslan Tufan Buyurun efendim, fakirhaneyi şeŞafak sökerken reflendırmez mısınız? Dün sabah daha alaca karanlıkta soVe derhal sesleniyor: Ankara 20 (Özel) Günün ilk ışıkaklarda faaliyet başladı. Manga man Kız Ikbal benim şu sîgarayı yu ğı Ankara caddelerini bomboş, fakat ga askerler sokak sokak aynldılar. Her karıdan.. pencereleri ve balkonları sokağa bakan sokağa birkaç süngülü nöbetçi dıkildı. Sayım memuru derhal sözünü kesiyor: insanlarla dopdolu buldu. Alaca karanDığer fasılaları da polisler, mahalle bek Aman bayım ikram memnu, lut lık içinde ilk yolcu kafileleri kendıleriçileri ve inzıbat memurlan işgal ediyor fen çabuk cevab verin.. ne verilen semtlere doğru yürüyen salardı. Bu suretle şehir baştanbaşa kordon Ne olur efendim, zatı devletleri, yım memurları idi. altına alınmış bulunuyordu. .. fakirhaneyi sekiz yıldan sekiz yıla şeref2000 den fazla işyar defterleri kol lendiriyorsunuz malumu âliniz.. Sekize doğru tuklarında birer birer bütün şehre yayıl Bayım çok rica ediyorum, vazifem dılar. Birçok evlerin kapıları hatta yediSaat sekize doğru sokaklarda kolları den evvel çahnmağa başlandı. İçlerinde beyaz pazubendli sayım memurları gö uzayacak, lutfen biraz acele ediniz.. A, canım evlâdım acelen ne? Acı ödevine vaktile yetişmek için, hatta bürünmeğe başladı. Memurlar kontrolör lerden dırektif alarak mıntakalarına da bir kahvemizi de içmez misiniz? (!).... tün gece uyumıyanları bile olan memurlar sayım işine erkenden başlamış olu ğıldılar ve derhal işe başladılar. Etratta *i> *(• "»* yorlardı. Bu sırada şehrin en kalabalık çıt yok... Her taraf tam sessizlık içinde.. Üniversiteli bir sayım memuru penceHer sabah sekizde kopan satıcı yaygara releri kafesli bir evin kapısını çaldı. Ih ve en hareketli noktası Vilâyet Konağı idi. lan yerine fasılalı ve sönük ayak sesleri.. riyar bir kadın göründü: Sayım kontrol memurları da bir tarafBır iki gazete müveziinin guya bu sessiz Kimi arıyorsun evlâdım? tan semtleri dolaşarak vaziyeti öğreniyorliği bozmaktan çekinir gıbi çıkan zayıf Ben sayım memuruyum valide, evlar ve hemen her gittikleri yerden de Başseslenmeleri... de kimler varsa sayacağım. Sayım memurlan tenhalık içinde kapı Ustüme iyilik sağlık a dostlar, o bakan Ismet İönünün biraz evvel avnı yeri dolaşarak vaziyeti bizzat tetkik etkapı dolaşıyorlar. Defterler kolaylıkla lur mu hiç? Sonra eksilirler.î tiğini işitiyorlardı. Filhakika Başbaka dolduruluyor. Bazı memurlar çok süratli Bu evde kaç kışisirV? ? nımız bilhassa inşaat yerlerini de gezip yazıyorlar. O kadar ki sayıma baslıyalı Ah, ah evlâdım, hatırlatma bana bir saat olduğu halde defterini doldurup gene eski günleri, bizim efendi merhum sayımı murakabe etmiştir. sayımını bitirerek kontrol memuruna olduktan sonra.. İsviçreli sayım mütehassısı da ayrıca (tekmil) haberi verenler pek çok... dolaşarak tetkıkatta bulundu. Yol amele Canım ona Allah rahmet eylesin Denizde sayım... sile yapı işçilerinin toplu bir halde bu şimdi kaç kişisiniz?. Allah bağışlarsa bir ben, bir de lundurulduklan yerlere giderek tetkikat Bir taraftan da denizde sayım devam kızım var, fakat o laporlu (raporlu) ol yaptı. ediyor... Limana aid bütün küçük meraSayım birkaç saat içinde bitmişti. Sokib bir filo halinde Galata rıhtımına top duğu için burada değil. Alacaklıyı bastıracak mış! kaklara eski hayatını verecek top sesi lanmış... Bunlar grup grup deniz mıntaCağaloğlundan geçiyoruz. Pencere bekleniyordu. Fakat bekliyenler içinde kalarına yayılıyorlar. Sayımını bitiren lerden Rumba, Karyoka havalan sokak en sabırsızlananlar minimini şehirlilerdi. memurlar Deniz Ticaret Müdürlüğüne gelerek defterini teslim ediyor. Deniz Ti lara taşıyor. Pencerelerde bize gitpa ıle Her zabıta memuru, hem sayım işyan, her kontrolör işi arasında yüzlerce ço caret Müdürü Miifid Necdet, odasında bakajı birisi soruyor: Karaköyden Köprüye ve lstanbul tarafına bir bakış. Silüeti semalara aksetmiş bir Türk askeri limanı bekliyor Avrupa Konvansiyonelinden çıkan yolcular Sirkeci garında sayımm üzücü saatlerini bitirmeğe çalışıyorlar tfuharrirlerimizin infıbaları: Ankarada sayım Yüksekkaldırım caddesi büsbütün boşaltılmış bir şehri ne kadar andırıyor! cuğa da cevab vermek mecburıyetmde kaldı. Bu arada Cumhuriyet karilerine verilebilecek bir habere de telsiz civarında Bayatıf mahallesinde rasladım. Tam sayım memurlarının kapıyı çaldıkları sırada bir bebek te gözlerini dünyaya açtı ve ismi elbirliğile (Sayım) kondu. Sayım Ankarada saat 14 te bitti. Top sesile birlikte halk sokaklara döküldü. İstatistık Genel Direktbrlüğüne her taraftan malumat gelmektedir. Şimdiye ka dar 74 kazadan malumat gelmiştir. İsta Taksim meydamnın tıstık Genel Dırektörü bu gece sabaha kadar çalışacaktır. Sayımı Türkiyede en çabuk bititen Balye kazası olmuştur. İkinci Ayaş, üçüncü Dıyarbekirın Kolp kazasıdır. İzmirde sayım 14,30 da bitnıiştir. Ankaranın yekunu derhal alınmış, Başbakana bildirilmiştir. Devlet mer kezinin nüfusu geçen sayımda 74 bin küsurdu, bu sayımda nüfusu 123 küsur bine çıkmıştır. Umumî netice burada memnuniyelle karşılanmıstır. bu kadar tenha zamanı yalnız dün görülebilmiştir! Memlekette sayım Dün gece aldığımız pek çok telgrafiaı, sayımın her yerde çok mükemmeliyet ıçinde geçtiğini bildircnektedir. Bütün Türkiyede sayım dün akşama kadar bi tirilmiîtir. Beyazıd meydamnda bir tek eantt yokt