6 Nisan 1938 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

İÇ SAH.FELERDE 3 üncüde: Siyaset âleminde Lüdavik Nodo i üncüde : Hikâye: Yıldınm. Hamdi Varoğlu 5 incide : Sağlık bahisleri Dr. İhsan Rijat San'at abidelerimizin hali Salâhaddin Güngör Ondörduncu yıl sayı: 4990 umhuriyet 240 ve Telefon! Baflmufiarrtr ye ert: 22366 Tanrlı taeyetir 24298 îdare »e matbaa nsnu 24299 • 24290 r FRANSIZCA TÜRKÇE Büyük Dil Kılavu İ. H. Danişmend, A. Süha Delil' Reşad Nuri, N. Ataç 3 BÜYÜK CİLD Fransızcadan türkçeye mükemmel lugat Her üç cildin fiatı 12,5 liradır. KANAAT KİTABEVİ Çarşamba 6 Nisan 1938 Matbuat kongresi ve Iktısad vaziyeti giltikçe sıkışıyor Parti^rupunıla Franko kuvvetleri dün de Konseyi yarın toplanıyor iki mühim toplantı Rumen murahhas heyeti Halklarımızın müşterek refahı ve devletlerimizin müşterek kudreti için gayret sarfedecek olan Balkanh delegelere biitün kalbimizle mesailerinde muvaffakiyetler temenni ederiz. lci mühim hâdise: Balkan Antantı Ekonomik konseyi ve Balkan Matbuat Birliği kongresi yarın şehrimizde ayn ayrı toplanıyorlar. Bir hafta mıiddetle aramızda göreceğimiz komşu mılletler delegelerini ve dost meslektaşlarımızı burada hararetle selâmlar, kendilerine «hoş geldıniz arkadaşlar!» deriz. Ciddî esaslara dayanan siyasî teşekküller kuvvetli olurlar ve uzun zaman yaşarlar. Balkan Antantı bu gibi teşekkullerin en sağlamlarından ve istikbali en parlak olanlarından biridir. O belki kendıne fazla reklâm yapmaktan hoşlanmıyor. Toplantılann şatafatlı bir surette ilân edıldiğini işitmiyoruz. Fakat sulh ve anlaşma yolunda her sene bir adım daha ileri gidıldiğini, Balkan milletleri arasındaki münasebetlerin faydalı bir şekilde inkişaf ettiğini elde edilen müsbet neticelerden öğreniyoruz. Avrupanın bu bölgesinde yaşıyan altmış milyondan fazla insanın refah ve saadetini temin edecek olan verimli bir poiitürarrm daha ileri merhalelere ulaştırabîttfleaı, Balkan devletlerini idare eden şeflerin iyi niyetlerile beraber, belki ondan ziyade, teknik bir mekanizma olan iktısadî konseyin ve kültürel sahada oynadığı rolün ehemmiyetini kimsenin inkâr edemiyeceği Balkan matbuatınm gayretlerine bağlıdır. * * * B Balkanlarda işbirliği Ispanyada hükumetçilerin Başvekil dün mühim izahat verdi Muvazene vergisinde 4,5 milyon liralık tenzilât yapılıyor Ankara 5 C. H. P. B. M. M. gurupu bugün (5 4/938) Antalya Saylavı Dr. Cemal Tunca'nın reisliğinde toplandı: Maliye Veküi Fuad Ağralı muvazene vergisinde yapılacak tenzilâ» ta dair hükumetçe düşünülen proje üzerinde izahat verdi. Formüle aid bazı münakaşalardan sonra kürsüye gelen Başvekil Celâl Bayar devlet bütçesinde iftiharla müşahede ettiğimiz inkişaf ve muvazeneden cesaret alarak sayım vergisinde olduğu gibi muvazene, kazanç ve buhran vergilerin de de hsr seneki bütçemizden yapabileceğimiz fedakârlıkla halkı mızın vergi yükünü hafifletmek, devlet prensipi olarak kabul edilmiş oldugunu ve buna binaen sayım vergisinden yaptığımız tenzilâttan başkaca dört buçuk milyon lira bir fedakârhkla muvazene vergisinin tahfifine başlamaktan mütevellit memnuniyen'ni beyan etti. Bu beyanat sürekli alkışlarla gurup heyeti umumiyesince tasvib o J ılerı yuruyuşe devam etti Hükumet, tekrar Valânsiya'ya nakletmeği düşünüyor, kabinede değişiklikler oldu , ,, SöftCOS dün şehrimize geldi , //f^|W Yugoslav ve Yunan heyetleri de bu sabah bekleniyor. İçtima Yıldız Sarayında yapılacak D Franko kuvvetlerinin son ilerileyişinden sonraki vaziyeti gösterir harita Dün şehrimize gelen Rumen murahhas heyeti Yarın Yıkîız sarayında açılacak olan Balkan Antantı Ekonomik konseyi toplantısına iştirak edecek Rumen heyeti dün şehrimize muvasalat etmîşrir. M. Tabakoviç'in riyaseti altında bulunan Rumen heyeti aşağıdaki zevattan mürekkebdir: Eski Nazırlardan M. Viktor Badules ku, M. Kristu, M. Stoikoviç, M. Gusi, M. Penesku Kerş, M. Stefan Veron, M. Skarlat Radulesku, M. îonesku, M. Duma, M. Bals, M. Aleksandr, M. Luigi Benzi. lArkast Sa. 7 tutun 4 te] îspanya, Fransa ve IngilFransız İspanya hudutereye ııota verdi dunda bir hâdise mi? Salamanka 5 Resmî bir tebliğde hildırildığıne göre, Franko kuvvetleri Lerida'dan öteye ileri yürüyüşlerine devam ederek Noguera nehrinin bir kolu olan Rivagorzola'ya varmışlardır. Salamanka 5 Salamanka radyosuna göre, Katalonya hududunda bir yerdeki askeri hedefleri bombardıman eden Franko tayyarelerine Fran?a Kat^lonya^ ^ hııdndundaki Prtnsız hava topları ateş açmışlar "dır. (a.a.) ekoslovakya nasıı müdafaa ediletek? Parise davet edilen Fransanm Moskova, Varşova ve Prag elçileri Hariciye Nazırına izahat verdiler Paris 5 Bu sabah Hariciye Nazırı Pol Bonkur'la Fransanm Moskova, Varşova, Prag ve Bükreş sefirleri ara smda yapılan görüşrneler esnasında bilhassa Anşlus'dan sonra orta AvTupada hasıl olan vaziyetle Çekoslovakyanın müdafaası meselesi mevzuu bahsolmuştur. Fransız elçi ve orta elçileri 12 mart tarihınde Almanlar tarafmdan yapılan kuvvgt darbesinin bulundukları mem leketlerde bıraktığı intibalan, husule getirdiği akisleri ve alâkadar hükumetınııııııııı Balkantar ve italya Konseyin kararları Italyaya bildirildi Sol cenah kuvvîÖeri BotTSTK*yî "zif» tetmişlerdir. [Arkası Sa. 7 sütun 3 tel Ekonomik işbirliği sahasında Balkan milletlermin her birine ayn ayrı menfaatler temin edecek bir çok imkânlar var. Modern ve pratik oir zihniyetle hareket edıldıği takdırde kısa bir zamanda memnun edıci neticeler elde edileceğine inanmalıyız. Balkan Antantının parolası: Her zaman ve her sahada beraberlıktir. Bu parolayı kabul etmiyen bir Balkan devleti, herhangi bir büyük Avrupa de\letinin oyuncağı olmağa mahkumdur. bu noktayı çok iyi bilen Balkanlılar, Balkan dışındaki devletlere karşı hareket serbestilerini koruyabilmek için, aralarmda anlaşmak suretile iktısadî istiklâllerini elden kaçırmamağa azmetmiş bulunuyorlar. Balkanh devletler, ekonomik sahaaı i'bırhği temin edemiyerek ayn ayrı kendı başlannın çaresıni aramak mevkiinde kahrlarsa, bazı devletlerin tahakkümü altına girmek tehlikesile karşılaşacaklardır. İktısadî uşakl'ğın ergeç siyasî uşaklıkla neticeleneceğini düşünürsek yarın toplanacak olan Ekonomik konseyin başarmağa çalışacağı vazifenin ehemmiyetini anlarız. Coğrafî benzerlik, Balkan devletlerinin ihrac ettikleri maddeler arasında da bir benzerlik vücude getiriyor. Balkanlarda, ayni maddeyi ihrac eden memleketler vardır. Bu maddelerin ihracı bir nizama konulduğu takdirde Balkanlılar araamda manasız ve lüzumsuz bir rekabetin önüne geçmek kabil olacaktır. Bir Balkan memleketinde yetişen bir maddeyi dığer Balkanlıların dışarıdan getirtmiyerel komşularından almalan bahsi de basit fakat lüzumlu ve halli lâzım gelen bir mevzudur. Balkan memleketleri arasında seyrü" sefer işlerinin de Ekonomik konseyde müzakere edıleceğini isitiyoruz. Bu arada turizm meselesile meşgul olunacagı ve müşterek bir deniz seyrisefer talimatnamesinin hazırlanmasma çalışılacağı anla" şılıvor. Halklarımızın müşterek refahı ve devletlerimizin müşterek kudreti için gayret sarfedecek olan Balkanh delegelere bü[Arkası Sa. 5 sütun 1 de] ler tarafmdan alman'tedbirleri birbiririi müteakiben berayi malumat anlat mışlardır. Yakın bir zamanda Moskova ve Varşovadaki Fransız büyük elçileri " Rorna 5 Kont Cıano, Yunanistamn ile Prag ve Bükreşteki Fransız" orta el Roma sefıri Metaksas'ı ve müteakiben çilerine Avrupa meseleleri ^hakkında Türkjye büyük elçisi Hüseyin Ragıb malumat ve direktıfler verilecektir. Bayduru kabul etmiştir. İki elçi, Kont Fransız zimamdarlarına göre, bu me Ciano'ya bundan böyle Balkan Antantı sseleler. îspanya meselesile birlıkte, hali konseyinin kararları mucibince «İtalya hazırdaki beynelmüel vaziyete hâkirn Kralı ve Habeşistan İmr>aratoru> nezdinde murahhas sefir olduklannı bil bulunmaktadır. dirmişlerdir. [Arkası Sa. 5 sutün 2 de] Hükumetimiz resmen Italyan Imparatorlu Çemberlayn, «bu teklifin amelî neticesi Avrupayi h ğunu^Janıdı *' / ikiye ayırmak ve bizi harbe sürüklemek olur» diyor Amele fırkasınm teklifi ekseriyetle reddedildi Garro'nıın Paristen dönmiyeceği söyleniyor Antakya (Hususî) Cenevrede Hataya aid intihab nizamnamesinin 921 itilâfı gibi tatbik edılemiyeceği şeklinde baslıyan propagandalara hız verilmiştir. Bu nizamname ile Cenevre anlaşmasının da kâğıd üstünde kalacagı, Fransızlann kat'ivyen Sancaktan çıkmıyacağı söyle nerek simdiden anlasma aleyhinde propaşranda yapılmaktadır. Manda memurlarının eli altında çalışan müsellâh adam" lar, köylerde dolaşmakta ve halkı hükumetin kurduğu İttihadı Vatan cemiyetine yazılmaları için icbar etmektedirler. Nahiye müdürleri, jandarma kuman danlan, köylerde şapka giyenleri dög " mektedirler. Karbeyaz köyünde manda memurları, halkı ikiye ayırmışlardır. Sık sık kanlı hâdiseler oluyor. Delegenin emrile kapatılan Yenî Gun gazetesi yerine bir broşör çıkarılmakta dır. Proşörün ilk sayısında: «Türkün selArkası Sa. 7 sütun 6 da} i * ' Hatayda tahrik ve propaganda! ııııııııııııııımıiHiınıııııııııııııııııiıınMiııııımııııııııııiıııı IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIinilllllllllMIIIIMIIIIIIIIItllllllMlllllllinill Londra 5 (Hususî) Avam Kama « Böyle birşey Fran6a, Sovyet Rus« rası, hükumetinin haricî siyasetıni takbih ya ve Ingiltere afasmda herhangi bir ile yeni intihabat yapılmasına müteallik devlete veya devletler grupuna karşı te« olarak Amele fırkası tarafmdan veril cavüzî ve tedafüî bir ittifak akdi teklifin, mis olan teklifi 152 reye karşı 359 reyle den başka birşey değildir. Buna kollektifreddetmiştir. emniyet namı verilebilir mi? Artıele fır Başvekil M. Çemberlayn bir Fransız kası teklifinin amelî neticesi, Avrupayi îngiliz Sovyet konferansının içtimaa da ikiye ayırmak ve bizi içtinabı gayrikabil vetini" istiyen Amele fırkası teklifini red bir şekilde harbe sürüklemek olacaktar.» Kont Ciano Tirana gidecek lArkast Sa. 7 sütun 5 te\ ' Roma 5 Hariciye Nazırı Kont Ciano dederek demistir ki: nisanın son haftasmda Arnavudluk Kra IIIMIIMIIIinilllllliniltlllllllllllMIMinillMIMIIIMlMllllllinilllltlllllllllllllUllllfllllllllllllllllllMIMIIIIIIIlllllilllllllllllllllllfMlllllllllllllllllllllllilllll lınm nikâh merasiminde sahid olarak hazır' bulunmak üzere Tirana gide cektîr. (a.a.) T. Rüştü Arasın Mısır seyahati Fransada yeni bir kabine buhranı mı olacak? Hükumetin teklif ettiği yeni malî projenin kabul edilmiyeceği ve kabinenin düşeceği söyleniyor Tahrikçiler> her tarafta yeni hâdiseler çıkarmak Hariciye Vekilimîz bu sabah şehrimizden ve bir panik havası yaratmak istiyorlar, hareket ediyor şapka giyenler insafsızca doğülüyor NADIR NAD1 Delege Garn* Hariciye Vekilimiz doktor Tevfik Rüstü Aras bu sabah saat 9 da Romanya seyrisefer şirketinin Daçya vaptırile maiyetindekj zevatla beraber Mısıra hare ket edecektir. Hariciye Vekilimize refakat edecek olan emniyet umum müdürü Şükrü Sökmensüer dün sabahki ekspresle şehri^ize gelmiş ve heyetimize iltihak etmiştir. Doktor Tevfik Rüştü ile beraber, Mısmn Ankara elçisi Cezairli de ayni vapurla îskenderiyeye gidecektir. Daçya vapuru Pirede üç saat kadar tevakkuf edeceğinden, doktor Rüştü Aras fırsattan istifade ederek Atinaya gidecek ve Yunan Başvekili General MeFransız Başvekili M. Blum taksas'ı ziyaret ettikten sonra Mısıra müteveccihen yoluna devam edecektir. metin hazırladığı yeni malı projeleri tetUmumî Harbden sonra ilk defa olakik etmiştir. Başvekil M. Blum, ye * rak bir Türk Vekili Mısın resmen ziyaret ni projeler hakkında komisyona iza * etmekte olduğundan, Hariciye Vekilimihatta bulunarak, hazinenin 1938 se "" zin Mısır seyahatine büyük bir ehemmi Paris 5 (Hususî) Maliye encü nesine aid ihtiyaclannın 36 milyar 757 yet atfedilmektedir. meni öğleden sonra toplanarak, hüku LArkası Sa. 6 sütun 5 te] Parlamentoda dün şiddetli gürültüler oldu