19 Eylül 1934 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 4

yay EY Ye yy e 4 Seyahat intibalarız”2- Otomobille Avrupada 9000. kilometro Peşte'de Türkçe broşür! Seyyahlar için ne yapılıyor — Belediye seyyah bürosunda — gül- baba türbesi — Peştedeki Türk eserleri Viyana ile Budapeşte arasında- ki yolun propagandasına Avrupa- nın her şehrinde tesadüf edilir. Bir tayyare ,bir otomobil, bir tren res- mi. Tayyarenin bu yolu bir buçuk saatte, trenin ve otomobilin de dört buçuk saatte katettiği duvar afişle- rile, gazetelerde çıkan ilânlarla ve broşür kaplarında görünen resim - lerle tasvir edilir. Bu reklâmı pan Macarlardır, Avusturya'ya ka- dar gelen seyyahları Macaristana celbetmek için Viyana - Budapeşte yo.unun Avrupanın en iyi yolların- dan biri olduğunu ilân edip duru- yo:lar. Fılhakika çok iyi bir yoldur ve ğer Avusturyalılar kendi toprak- larından geçen kısmı da tamamen asfalt.ryacak olurlarsa, belki Av - rupanın en iyi yollarından biri ola- caktır. Viyanadan hareket ettikten sonra otuz kırk kilometre kadar as- falt yol üstünden gidilince, ansızın bozuk bir şoseye tesadüf edilmek- tedir. Bu bozuk şose o kadar bek- lenmedik bir yerde karşıya çıkıyor ki dıkkat edilmezse bir kaza çıka- bilir. Biz asfalt yolu yüz kilometre süratin katederİşn ansızm bu bo- zuk ve taşlı şoseye gelince derhal süsati ke-emediğimiz için bir ağa- ca çarpıyorduk. Mamafih bu bozuk şose çok devam etmiyor. Yirmi ki- İometre sonra tekrar asfalt başlı - yor. Macaristan hududuna yakın bir kısım da geçenlere kadar asfalt değilken, bu parçanın tamamlan - dığını gördük. Belki de bu yeni yol üstünden ilk geçen bizdik. Viyana - Budapeşte yolunun da- ha uzun olan kısmı Macaristanda- dır. Viyanadan hareket ettikten yetmiş kiiometre kadar sonra Ma- car hududuna varılıyor. Avusturya hududundan çıkış ve Macaristan hududuna giriş ancak bir kaç da - kika süren bir muameledir. Maca- ristandaki döviz kayıtları pek sıkı. dır. Ecnebi parası, Macar parası, çek, kredi mektubu ne varsa her şey Macaristana © girerken hudut gümrüğünde kaydedilmelidir. Ma. cari.tanda tuvist için müşkül olan bir mesele şudur ki şehirlerde oto- mobillerden oktruva resmi alıyor- lar. Her şehre girip çıktıkça resim vermek lâzımdır. Bu resim bir kaç Pengo'dan ibaret olmakla beraber, yanmda ufak para bulunmayan sey yah için müşküldür. Ancak Avus. turyadan Macaristana girdiğimiz zaman, Budapeşteye kadar kaç şe- hir içinden geçeceksek, hepsinin de oktruvasını peşin olarak verdik de biletler aldık. Son- iğimiz şehirde bu bilet. lerden birini koparıp verdik. Matem içide bulunan Viyanadan sonra Budapeşte bize çok şen bir şe hir gibi göründü. Oteller ve lokan- talar hıncahınç dolu, Her tarafta çingene çalgısı, Bu aralık Siam Kra lının ziyareti de ayrı bir şenlik ve- silesi oldu, Fakat bu şenliklerin ar- kasında gizli bir matem © vardır. Macarlar son sulh o muahedelerile milyonlarca Macarın yabancı top- raklarda kalmalarınm matemini tutuyorlar, Nereye gitti isek bu ma- temin ayrı ayrı tezahürlerine şahit olduk. Harpten evvel muhtelif mil letlerin haleti ruhiyelerini gösteren bir hikâye nakledilirdi: Muhtelif milletlere mensup olan kimseler - den fil hakkında bir tez yazmaları istenmiş. Fransız “filler ve aşkları,, mevzuu hakkında bir yazı yazmış. Alman şu mevzuu intihap etmiş “Fil: üç bin sene evvel şu idi? üç bin sene sonra ne olacak?,, Rus e- yine dönmüş o kadar votka içmiş ki bir şey yazamamış (bu, Çarlık #amanlarının Rusyasıdır.) Lehli de şu mevzu hakkında yazmış “fil ve Lehistanın taksimi meselesi,,. E - ğer şimdi ayni mevzu bir macara verilirse, hiç şüphesiz şunu yaza - saktır: “Fil ve kaybettiğimiz top- raklar”, Her neden (bahis açılsa, müküleme döner dolaşır bu mevzu. a gelir. Bir lokantada içtiğiniz şa- rabı beğenseniz, garson: — En iyi Macar şarapları bizden alınan topraklarda kaldı. Romanya otelle:inin nasıl oldu- ğunu sorsanız, — Bizim zamanımızla'li c*sller daha duruyor, cevabımı alırsınız. e Macaristan, yollarını asfalt ola- rak yapmak için büyük bir gayret sarfediyor. Fakat (o Yugoslavyayı Macaristana bağlayan yollardan ziyade şarktan garba, Romanya ile Avusturya grasındaki yollara ehem miyet veriliyor. Budapeşteyi Avus- turyaya bağlayan yol asfalttır. Budapeşteyi Romanyaya bağlayan yolun Debrecen'e kadar olan kısmı da asfalttır. Geride Debrecen'den Romanya hududuna © kadar olan kırk kilometrelik bir parça kalıyor ki bunun da yapılması kararlaşmış- tır, o Macaristanın Oo ehemmiyet verdiği diğer bir kısım O yollarda Balaton gölü etrafındaki yollardır. Macarlar memleektlerine sey - yah celbine çok çalışıyorlar. Bunu temin için bir çok kuvvetin teskılât ları vardır, Otomobil kulübü, mem- mobil ile gelenlere yar- gibi, bütün seyyahlara Budapeşte şehrinin de bir teşkilâtı vardır. Bu belediye sey yah bürosuna © gittiğimiz zaman, hangi dilden broşür istediğimizi sordular. — İngilizce de olur, Fransızca da almanca da dedi! Başka dilden broşür basılacağı- na ihtimal vermemiştik, Her üç dilden de getirdiler, Sonra mükâ- leme esnasında Türk olduğumuz anlaşılınca memur: — Size türkçesini vereyim, di- yerek iyi yazılmış ve mükemmel basılmış türkçe bir broşür getirdi. Bu, fransızca ve ingilizce bası» lan broşürlerin tercümesi (o değil, türkler için hususi olarak yazılmış “Türk Macar klavuzu,, isminde bir kitaptı. Türklerle Macarlar a- rasındaki tarihi münasebetlerden başlayıp ta Macaristan ve Buda - MILLIYET ÇARŞAMBA 19 ! Dün ile bugün Eskiden Avrupalıların gö de, savaşsız yaşayamaz, karga. şalık çıkarmağı sever, şunu bunu kışkırtır, gücü yettiğine saldırır, gücü yetmediğine boyun eğer, i- lerleme (1) ye aykırı kalır öir bu- dan (2) idik. Türk adını, Osmanlı gürün- de, saygı ile anan yabancılar, par. makla gösterilecek kadar azdı. Bir de Gazi Türkiyesini düşü. nelim: Nerede bir birleşme (3) nerede bir anlaşma, (nerede bir tanışma varsa biz onun içinde. yiz. Barışıklığa karşı olan sevgimi: zin sağlamlığına inanmıyan kal - madı. On üç yıl önceye (o kadar, Türke barbar, köçebe bir budun diyenler, bugün bizi aralarına alı- yor, aralarına almakla da kalmı- yor, başlarına geçiriyor, söyledi. ğimiz sözleri can kulağile dinli- yorlar. Koca bir imparatorluk toprak larına buyuran Osmanlı törü (4) sünü, hiç bir birleşmeye sokma- muşlardı, Kendisile hepsinden iyi ge- çindiğimiz Almanya bile, parça- İandığımız gibi en büyük İokma- yi almak için el uzatacaktı. Bu- gün ki Balkanların bir ucunda- yız. Bütün Balkanları avcumuzun içine aldık. * Rusya en büyük yağı (5) mız iken en güçlü yoldaşımız oldu. Kuyumuzu kazmağa çalışan daha böyle nicelerile elbirliği, söz birliği, kafa birliği yaptık. işlerimizle uğraşıyoruz. en bu dinçliği nasıl bulabilirdik ki, en yakınımıza bile inanımız yok- ta. Bugün ise, bizim onlara oldu- ğundan daha çok onlarin bize &- nanları var. Türkiye, kendisine dânışılar, sözü geçen, ülkelerden biri oldu. Eskiden haritada büyüdükçe gö- nüllerde küçülürdük. Şimdi hari- ta ile değil kazandığımız sevgi ve başkalarında © uyandırdığımız i- nançla ölçülüyoruz. M. Salâhaddin peşte hakkında etraflı malümat veren bu klavuzdan ihmal etmezler. Budapeştenin Os- “manlı elindeki Budin kalesi oldu- ğu zamanları hatırlatan bu Bekta- şi türbesini biz de gördük. Gülba- (1) ilerleme — terakki (2) budun — millet (3) birleşme — ittifak karşılığı (4) törü — hükümet (9) yağı — düş- vahit. ba türbesini bulmak kolay değil - dir. Nehrin Buda olan tarafında bir yokuş üstünde ve vaktile tekke olduğu anlaşılan bir mahaldedir. Tekkenin yerine elli sene kadar evvel bir mimar tuğladan bir saray yapmağa başlamış. Gülbaba tür - besi, bir enkaz halinde olan bu ta- mamlanmamış sarayın avlusunda- dır. Budapeştedeki O Türk eserleri buna münhasır değildir. Zamanı - mızdan kalma bir çok eski hamam- lar ve evler vardır ki bunlar arasın- da Sokollu'nun 1570 senesinde yap- tırdığı hamam en © meşhurudur. Werböczy sokağında eski bir Türk evi ve bugün Szervitak kilisesi o- lan cami de Budapeşte'nin Türk idaresini hatırlatan eserler arasın- dadır. Budapeşte şarki Avrupa ile gar- bi Avrupa arasında bir hattıfâsıl- dır. Bu şehrin garbı garbi Avru - pa, şarkı da şarki Avrupadır. Bu- dap garba doğru gidince seyyah her türlü kolaylığa mazhar oluyor. Şarkta ise henüz turizme kıymet ve ehemmiyet verilmiyor. Bunu yalnız resmi makamlarla olan muameleden değil halk ile yaptı- ğımız temaslardan da (anladık. Seyyah gümrüklerde kolaylık ye- ve otelciler de seyyahı sütü sağı - lacak inek sanırlar. Macaristandan memleketimize dönmek için iki yol vardı: Cenu- ba doğru inerek Belgrada, oradan da Sofya - Edirne yolu ile dönmek. Şarka doğru Romanya'ya giderek ya Köstenceden deniz yolu ile, ya- hut ta Tunayı geçerek Bulgaristan tarikile avdet etmek. o Macarlar, Romanya yolunu — asfalt olarak yaptıklarından bize o tarikle gel- meyi tavsiye ettiler, Filhakika Bu- dapeşteden çıktıktan sonra iyi bir asfalt yol bizi Püspökladany'ye kadar getirdi. Burada şimale doğ- ru giden asfalt yolu © bırakarak şarka Romanya hududuna giden şoseyi aldık. Bu, iyi bir yoldur. Fa- kat Budapeşteden Romanya hu - duduna kadar geçtiğimiz arazi hiç enteresan değildi. Dümdüz bir o - va, Aralarında uzun mesafe olan iptidai bir takım köyler ve kasaba- i. 20,45: Musshabe. 21: Hafif musiki. Musahaba, 22: Chopis iye! 23,154 Kahvehane konseri. 686 Khz. BELGRAT, 437 ». 20: Plâk. 2005: Reklimlar. 20,15: Plâk. 20, 30; Musahabe. 21: Jübliyanadan nakil. 23: Mu- sahabe, 23,15: Kahvehane konseri, 23/65: Dans plâkları, 686 Khz. PRAG, 470 m, 20,103 Brunodan: koro konseri, 20,35; Kon foruna, 2050: Rad, resi. 22: Haberler. 22, ©: Radyo orkestrası, 23; Muyahaba, Z5;151 230 Khs. LUKSEMBURG, 4304 m. Lüksemburg akşamı. 20,30: Kurs haberleri, — Seyyah celbi, 20,40: Taganüili konser( çer cuk korosunun iştirakile.) 2: Düny: aberleri 21.20: Lüköemburg meusilda. o 2130: Ticaret borsası. 21,35: Löksembug o musikisinin de vamı. 22,10: Akordeon musikisi, 22,30: Chopi- nin eserlerinden piyano konseri. 22/45: Radyo orkestrası. 23,30: Dama plükları, 545 Kız. BUDAPEŞTE, 550 mi. 20,25: Tagannili konser, 21,351 Veres sigan takımı. 2245: Haberler, Yaylı sazlar kuarteti, BAçlS: Dans mysökisi, 704 Kh. STOKHOLM, 426 da. 20,30: Musahabe. ZI: Senfonik konser, 234 Modern dana musikisi. 658 Kr. LANGENBERG, 456 m. 20,20: Plâk, 21: Haberler. 21,0: Neşeli meş» riyat, 21,35: Milli neşriyat, 23: Haberler. 23,20: Gece musikisi. ROMO NAPOLİ BARI 31,10: Plâk, — Musahabe, 2i Peyk para NO TRİYSETE FLORANSA yes, — Plâk. berler. lı > Haberler 23,50: Neş- 574 Kiz MÜHLEKER, (Stutarat) 523 20: Banda muzik. 214 Haberler 2110, Baar 1,35: Mülli neşriyat. 22: Koro konseri, 23: As- »beler. 23,30: Spor. 23,451 Haberler. musikisi, 24,30: Dans plâkları, 1: Gece mimik ÖL il lar. Esasen Macaristana girdik çık- tık Budapeşteden başka bir şehir o mere bir Bu - peşte şehri var, Memleketin geri kalan kısmı da irili ufaklı bir ta kım köylerden ibarettir, i : YAŞ 5 Kendi çevre (6) mizde, kendi | &YLUL 1 Teşrinievevlde Şehir meclisle- ri intihabı başlıyor. o Cumhuriyet Halk Fırkası bütün memlekette va- tandaşları intihapla alâkadar et- mek hazırlığındadır. Ve intihabı kendi teşkilâtı içinde yoklama ta- limatnamesi hükümlerine göre ser- best bırakmıştır. Yoklama talimatnamesi hüküm- lerine göre; Her İırkalı arkadaş Şehir meclis- leri için kendi teşkilâtına hizmet | arzedebilir, sehir için faydalı telâk- ki ettiği tedbirleri münakaşa ederek furkalı arkadaşlarından kendisi i- çin rey isteyebilir. Fırka teşkilâtını mahalli işlere karsı doğrudan doğ- ruya mes'uliyetlendiren ve vazife- lendiren bu salâhiyetin tam ve fay- dalı olarak kullanılması için tercih mukayeseleri yapabilir. Ben bu sütunlarda bunu yapmak istiyorum. Fırkalı arkadaşlarım- la şehir işlerini konuşacağım. Ar- kadaşlarıma Şehir meclisleri için seçecekleri namzetlerde bulunması nı faydalı gördüğüm vasıfları an- | latmağa çalışacağım. Maksadım arkadaşlarımın kana- at ve femayülleri karşısında dur- mak değil, kendilerile bir kanaat ve temayül münakaşası yapmaktır. Türk belediye kanununa göre; Belediye beldenin ve belde sa- kinlerinin mahalli mahiyette müşte rek ve medeni ihtiyaçlarını tanzim ve tesviye ile mükellef hükmi bir şahsiyettir. Ve belde sınırı içinde oturan her Türk nüfusun belediye idaresinin devamlı yardımlarından istifadeye hakları ve karşı mükellefiyetleri vardır. Belediye idaresinde belde sakin- lerini belediye meclisleri temsil e- der. Belediye meclisinin salâhiyet- leri büyüktür. Meclis; şehir bütçe- sini, şehir içinde belediye hizmet- lerini tayin eden hizmet talimat- namelerini tetkik ve tasdik eder. Belediye kanununun belediyelere verdiği her türlü vazife ve salâhi- yetlerin ifası hakkında kararlar ve- rir, Belediyenin çalışma programını, beldenin tanzim, inşa, imar plânla- rını kontrol eder. Program ve plân-/& larda dilediği tarzda tadiller ve i- lâveler yapar. Kanunun belediyelere ve beledi- ye meclislerine verdiği vazife ve belediyeye İ İİ i ı - pe İntihap başlarken... ) der dilimizle b © ntibap başlarken. İla Z Yarın “bars Şehir meclisleri ve vâzife:eri İPEK Sinema! Yeni sinema mevsimine bi Saygon Güze Fransızca sözlü, e KLARK GABLE JEANE HAK Büyük aşk ve ihtiras İlâve olarak: “e Bu türlü şehirlerde şehir idarele- ri şehirdeki bünye (o hareketlerine müsbet müdahalelerde bulunmaz. lar, şehir nüfusunun ve şehrin sene- lik müşterek gelirinin (belediye i- ratları değil) artması için şehir me- nabiini tahrik o edemezler, Hattâ şehrin gıda, mesken, yol, nakliyat, ictimai yardım işlerini tanzim ede- mezler. Şehir; ihtiyaçlarile bir tarafta, şehir idaresi salâhiyetlerile, emir. lerile, yasaklarile, teşkilâtile bir ta- | rafta kalır. ! Misal vermek istemiyorum. Fay- dalı bulan arkadaşlarım yazıları: mın devamında bir şehir idaresi nin şehir için nasıl faydalı olabi: | leceğine ait şahsi kanatlerimi bula 2 - SPOR filmi bilecektlerdir. iatlar: , Neşet HALİL Fia Birinci 30 i” Yarın (Eski Gi öm SARAY Saman Balkon 45 umted Artıstsin Fransızca muh- Hususi 60 — teşem bir filmi ve Ronald Col- wi manın fevkalâde birtemsili olan | * GÜZEL EŞYA Merak KİBAR HIRSIZ İH yarnki nünhamızda Boyoğiii başlıyor. İlâveten: FOX Jurmal halihazır Cünya havadisleri" Fiatlarda tenzilât: 30 ve 50 kurun seanslar: Saat 3.5.7 ve 9 da (26872) ta sokak Meymenet Ha Züheir Paşaya ait çok mettar eşya müzayede j vucularımıza bildi! ELISABElri beKUNER ve DOUGLAS FAİRBANKS oil Pek yakında SARAY sinemasında | BOY OK. “KA TERİN: A Muazzam ve fevkalâde şaheserinde (2683) KAHVE - LOKANTA ve ale salonu hatine ıfrağ MAKSİM Mösyü POURİTZ idaresinde 20 Eylul Perşembe Her gün: Çay ziyafeti ve Dine Dans8” Cuma ve Pazar günleri umumi matineler (o ( 2681 ) Harik K Sigortalarınızı Galatada Ünyon Hanmda Kâin UNYON SİGORTASINA yaptırınız. Türkiyede bilâfasıla icrayı muamele etmekte olan Hayat Kumpanyasına bir kere uğramadan sigorta yaptırmayın” o. Telefon : 4.4888. 0 salâhiyetlerden bu yazının ilk kı | İstanbul Deniz Ticaret mında bahsedişim, yalnız şehirli i- le şehri idare edenler arasındaki karşılıklı vazife ve salâhiyetleri te- barüz ettirmek için değildir. Ben bu hülâsa notla; arkadaşla- rıma bilbasa vazife ve salâhiyetle- rini iyi kavramış bir şehir mecli nin bir şehir içinde ideal Türk hem şeriliği tipini yaratabileceğini, ide- al Türk şehrni kurabileceğini söy- lemek istiyorum. © Bir şehir meclisinde ve şehir meclislerine seçilecek azalarda bu- lunmasını faydalı gördüğüm ana | Esas No. vasıflara işaret etmek istiyorum. Bir başka onkta daha var: İdeal bir belediye kanunu ayni zamanda ideal bir şehir idaresi de- mek değildir. Bir | şehirde kanun çok ileri tatbikatı çok geri olabilir. ! Belediye kanunu şehir işlerini doğrudan doğruya tanzim etmez. Şehir idarelerine şehirleri tanzim için salâhiyet ve imkânlar verir. Kanunun; belediyeler şunlar ya- pabilirler veya belediyeler belde sakinlerinin mahalli mahiyette müş terek ve medeni ihtiyaclarını tan- zim ve tesviye ile mükeleftirler de- yişi, daha fazla şehir idarelerinin ve bu idarelerde şehirliyi temsil e- den belediye meclislerinin şehri ve şehirde oturanların medeni ihtiyac- larmı takdirlerine bağlıdır. Bir şehir idaresi şehir sokakları- nı temiz tutmayı, bir başkası şehir. de süt veya içme suyu işlerini hal- letmeyi şehirlinin birinci derecede- ki medeni ihtiyaçlarından sayar. Bir başka şehir idaresi de şehirde bir konferans, bir konser salonü açmağı, ti İ di edilmesi İâzrmgelen medeni ihti- yaçları olarak telâkki eder. Ayrı ayrı biribirinden farklı o- Jan bu medeni ihtiyaç telâkkileti bazan çalışma programı olmayan, yahut çalışma programını ilmi tet- kiklerden mülhem prensiplere gö- re tanzim etmiyen bir tek şehir ida- resinde de görülebilir. ——- .. ye» yere Müdürlüğünde Mer'i Talimatname hük ümlerine göre terfii sın” müracaat edecek kaptan, Çarkçı Motörü ve kılavuzlar” tihanları 22 Eylül 934 ten 29 Eylül 934 tarihine kadar“ dileceğinden imtihan olmak isteyenlerin icapeden vesi”'i ile beraber 22 Eylül 934 kadar Müdüriyetimiz Fen ne müracaatları. (5804) EMLAK VE EYTAM BANKASI İLANLARI Kiralık Emlâk Mevki ve nev'i Tet 460 Mercan yokuşunda 45 No.ludükkân (| 12 Yukarıda yazılı dükkân bir sene müddetle kiraya mek üzere müzayeğeye çıkarılmıştır. Taliplerin ihale)” sadif 29 Eylül 1934 cumartesi günü saat on altıda Şu“ müracaatları. (5884) 7 İnhisarlar U. Müdürlüğün Evvelce ilân edilmiş olan (54000) kiloya d (58586) ey (25,000) kilobir yüzü perdahir. r J daha satın: alınacaktır. Tal (22-9-934) cumartesi günü saat (15) teCibalide, Al tım Komisyonuna müracaatları. (5891) ISTANBUL BELEDİYESİ İLANLARI 7 1 - Dans ve şarki f 7 Eminönü 19 Eylül 934 Çar. Usküdar - Fatih 20» » Perge Kadıköy - Beyoğlu 22177 Game Beşiktaş - Bakırköy » Adalar ( 23 ,, ,, Pazar b Beykoz - Sarıyer (OZ ys y Pazari Belediye ;mütekait, yetim ve dullarınm Ey'öl g3 ğ Teşrinisani 934 üç aylık maaşları yukarıda yazılı gü verilecektir. Alâkadarlarm Ziraat Banlasma müracaat! leri ilân olunur. Gününde gelmiyenlerin maaşları “Ay” de Salı günü verilecektir. (5908) İst. 6 inci Hukuk mahkemesinden; a Ein ira mara ii