3 Ocak 1935 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2
gilizlerin telkinatına mutavaat gös- a e ek Yazan: Son € Osmanlı İmparatorluğu İs nasıl yıkıldı Yemen valisi Mahmut NEDİM Şerif Hüseyin fesat ve hıyaneti ile başbaşa kalıyor İbnissuudun sadakati ve B. Mahmut Nedime iki mektubu - İmam Yahyanın sadakati - Yemenin, Hicaz ve Necidin umumi görünüşü... Bu vakadan sonra Şerif Hüseyi» nin daha doğrusu İngilizlerin mü- temadiyen işleyecek ifsat ve iğfal politikasını adım adım takip ede- rek daima müteyakkız bulunmak icap ediyordu. Bu fesat inesi zaten harbin başındanberi işliyordu. Bunun için aradaki soğukluğu tamamen unutturarak onları biri- birlerine dost kılmak için çalışma- ğa başladım. İkisi de büyük bir hüs nü niyet gösterdiler, * İmam Yehyanm bu hissiyatını ok yakından biliyordum. Bilâhare issuudun bana yazdığı 24 ce- maziyülevvel 1341 tarihli bir mek- tup ta onun hissiyatını pek güzel ifade ettiği için buraya bazı parça- larını aynen alıyorum: “Kardeşim İmam Yahya Hazret- leri nezdinde icra buyurduğunuz dostane teşebbüsü hiç bir zaman u- nutmayacağım. o Müşarünileyhin hakkımızdaki hüsnü nazarı esasen Cenabı hakka karşı olan imanımız. 'dan ve ayni zamanda İmam Müşa- rünileyhin mekârimi (ahlâk ve hüsnü niyetlerinden beklediğimiz ve dilediğimiz bir seydi. .Cümlemiz size karşı son dere- ce minnettar ve müteşekkiriz emin olunuz ki size karşı beslediğimiz bu şükranı hakkın inayetile sizleri son derete mesrur kılacak harekât la göstereceğim,, Daha sonraları bir başka mektu- bunda ise İbnissuud şöyle diyordu: “ Artık erbabı fesat — yani Se- nı her halde göreceksiniz. İbnissuudla muntazaman muha- bere ediyordum. (1) Ve görüyor. dum ki o, sözünde duran ve İn- | “Türkçe bilmezin lâfı!,, derim Topu to- Pu yüz, iki yüz Türkçe sözle konuşan halk değil; geçmişte büyük edip geçi- menlerdi. Bunlar a Ee ana ve yardım» cı mastarla otuz türleçe sözden başka bir şey bilmezlerdi. Madem ki bilmezler, öyleyse Tür di yoksul - - dur!! böyle söz mü olar?! a, kağnı için 20 Parçadan kurulur ve parçanm Türkçe bir adı vardır. Bir ev binbir parçadan yapılır. Hep- #inin do birer Türkçe adı vardır. Şöyle, bir tepeye çıkmız, dört vana Türkçe ndı vardır. Dil bilmiyen Üdebayı kiramla biç bir mii emar relay da arı bilip kullanan halkladır. Onun için diyoram ki yaşayan vo hergün kullanı İn dilimizin sözlüğünü terelden İcura, Kez : Bay Mahmut Nedim Osmanlı mes- lisi mebusanında Yemen mebusu iken termeyen, ancak menfaatine uydu- ğu zamanlar mutavaat eder görü- bir şahsiyettir. iddiamın bir çok delillerini i- leride birer birer görecegiz. Hattâ mütarekeden sonra Atatürk'ün Sıvastan gelen sesini oda Necitte duyunca büyük bir sevincle ümit- lenmişti. Bu ulu sesin Necit çöllerine ve oraları da aşarak & daha nerelere, nerelere kadar bir müjde gibi de- laştığını da yazacağım. Ancak Lausanne © muahedesile misakı millimiz tahakkuk ettirilin- ce İbnismuud'da & Ceziretülâ: kendi mukadderatını bizzat tayin- de hür ve âzad olduğunu anlamış ve bana 1342 senesi 10 seferinde yazdığı bir mektupta şöyle demiş. ti “Türkiye hükümetile her ne ka- dar doğrudan doğruya muhabere- miz yoksa da şuunile yakından alâ- kadarım. Çok defalar o müjdelen- mekle beraber bilhassa Lausanne konferansmdaki son muzafferiyet- leri badii ibtihacrmdır. Haklarında bir hayli emeller bağlamıştım. Fakat Arsp memleketleri üzerin- tün, hukukundan feragat işittiğim zaman çok müte- oldum. Tabii bunun hiç ümit etmiyordum. Bilâkis Arap kardeş- lerine mukteda olacakları ve huku- kuna temessük edecekleri itikadını besliyordum. > «kiyenin Araplardan vazgeç | mekteki maksadını ve bu babtaki siyasetini muvazzahan bildirmeni- zi rica ederim.,, Ibnissuud hazretleri, bir başka mektubunda da şöyle diyordu: “Şurasma bilhassa emniyet bu- yurunuz, ey aziz dost hazretleri ki, biz Türkiye hükümetini çok-teve- riz. Ve bu sevgimiz ilânihaye de- vam edecektir. Eski © ütufları hiç bir vakit unutmayız, Bunun icin bu gün bile vukubulacak her teklifi maalsürür kabule amadeyiz. Hicazı artık kurtarmak zamanı gelmiştir. Allahın inayeti ile Şerif Hüseyin ve tavabiini oradan tardet mekten âciz değiliz. İnşallah yakın bir zaman Hicazı işgal edeceğim. Buzün'erde asker techiz ederek Elvecih — Medinei münevvere cihetlerinden Hicaz ü- zerine harp açmak için gönderiyo- rum. Bir yandan da şimalde şimen- difer hattını işgal etmeleri için as- kerlerime emir verdim.,, İbniseuud hazretlerinin Şerif Hü seyini ve o zamanki Hicaz vaziye- tini nasıl © gördüğünü gene bana yazdığı bir mektuptan aldığım şu satırlar güzelce göseterir: |. irsiniz ki bu ku; hâmisi İngilizlerdir. Ve İngilizler bunları himaye için uykularmı bile kaçırıyorlar. Ben de biliyorum ki bu devletin büyük bir donanması vardır. Ve kuvveti yalnız bu donan EE ibaret te değildir. e gene pekiyi / biliyorum ki, biz de ne silâh ve cephane fabrika- ları me de yığılmış zahire ve erzak, ale için lâzım diğer sanayi var. Fakat bilirsiniz ki bütün bunlara karşı koyacak ve icabında her kuv IHARİCİ HABERLER| MİLLİYET JEMBE 3 IKİNCİKANUN 1935 Amerika Ve Cenevre B. Rusveltin Uluslar ara- sına karışmağa niyeti yok VAŞİNGTON,X(A.A.)— Ayandan de mokrat Idaho Pope Havas ajansı muha- hirine beyanatta bulunarak Amerikanın uluslar arası derneğine girmesine mille- tin muhalefet etmediğini ve bunun için kongreye bir telrir vermek istediğini söylemiştir. Hükümet mahafili, M. Ruzvelt'in böyle bir dileğe müzaberet edeceğini zannetmemektedirler. Çünkü M, Ruz - velti her şeyden evvel dahili siyasal dü- gündürmektedir. Yılbaşına Ümidle giriyorlar Avrupa devlet adamları- mn yılbaşı söylevieri Budapeşte, 2 (A.A.) — Yeni sene münasevetile sefirler heyetini kabul e - den Saltanat naibi Amiral Horti, bütün acunun hihayet manevi ve ahlaki bir anlaşına devrine gireceği ve bu sayede adamlığı üzerine çökmekte olan müsi- betlerin ortadan kalkacağı ve siyasal ih- tirasların şükünet bulacağı ümidini iz - har etmiştir. Berlin, 2 (A.A.) — Bay Hitler, se- firler heyetini kabul ettiği sırada şunları gerçek bir güven ol madıkça her hangi bir sahada tedrici ve feyizli bir inkişaf ümidinde bulunmak mümkün değildir. Hiç bir ülke Alman. ya kadar barışa derin bir ihtiyaç hisset- memekledir. Ben, tamamile müsterih bir halde bü- tün çalışmamı bayındırlık işlerine has « retmekteyim. Münih, 2 (A.A.) — Bay Hitler nas- yonal sosyalist fırkasma neşrettiği yıl. başı beyannamesinde diyor kiz “Bundan 12 ay evvel 1934 senesi için yeni Rayhın yılulacağı söyleniyordu. Halbuki Almanya ve Alınan milleti ulu. sal diriliğin bütün bölümlerinde eski - kuvvetleri de gönderildiler Londra, 2 (A-â.) — Sar'a gidecek İngiliz kuvvetlerinin son kısmı douvr'- dan vapura binmiştir. Bu kuwvet 6 zabit olmak üzere 74 ki- giye 8 hücum arabasından müteykkik. Sarbrül, 2 (A-A.) — Revter ajana muhabirinden: Evvelki günkü tevkifleri icra eden - lerden 6 polis memuru, Sar Polis mü - dürü Bay Hennessy'nin emrile vazife - den uzaklaştırılmışlardar. A kiş Biritiş muzeomda HONDA 2. (A.A.) — Britiş Mozo- om, 109 bin İngiliz birası mukabilinde Çine ve Uzak şarka ait bir çok kollek » siyonlar satın almıştır. Bu kolleksiyon- lnrda Milâttan 13 asr evveline ait esere ler vardır. Acaba nerde? LONDRA, 2 (A.A.) — Rasathane sa- ati Zile 5 arasmda merkezi 8000 kilomet re uzakta bulunan şiddetli yer sarsıntı » ları kaydetmiştir. Küçük Lindbergin katili muhakeme ediliyor FLEMINGTON, 2 (A.A.) — Lind- berg'in çocuğunu öldürenie beraber ol. Havptman? vet ve satvete hücum edecek ve imanımız, cesaretimiz yok değil dir. Liz olduğu kadar paşamiz da mevcuttur. Ben Arabistanda (devam eden hile ve hud'a siyasetinin âlemi İs- lâm üzerinde en nihayet hasıl ede- ceği aksülâmelleri bekliyor ve ina- nısız ki ateş üzerinde * oturur gibi rahatsız bulunuyorum.,, Bu satırlar İbnissuudu herşeyden i iyi anlatabilir. Bu sebebledir ki ben evveldenberi iddin ettiğim şu nok- tada gene musurrım: Arabistanda her başı ellerinde tuttuğu temin olunan (gizli kuvvet- lerin) oralarda her şeye kadirol duklarını ceffe'kalem iddia etmek ve buna körü körüne inanmak ken di menfaatine uyduğu zaman o e- melleri günden güne İbnissuud gibi başlar olduğu gibi, yalnız paraya, yalnız menfaate bel ( bağlayarak yürüyen başlar da vardır. Ve bunları birer birer sırası gel. dikçe göreceğiz. —Ön sözün sonu — — Bitmedi — Öldürücü Bir darbe Silâhsızlanma prensibi bile artık yaşıyamaz NEVYORK.2(A.A )—Nevyork Herald Japonya tarafından öldürücü bir darbe yediğini yazarak artık bu prensibin bun- dan böyle yaşamasına imkân olmadığını söylemektedir. Yeni rezakterm? PARİS, 2. (A.A.) — Bayan Stavis- ky parlamento tahkikat komisyonuna bir mektup gönderereki “Çok mühim üfşaatta,, bulunacağından tekrar dinlen- Mesuliyet kimin? Habeşistan Cenevreye ye- ni bir nota daha verdi .) — Habeşistan işinde dün ulus- ü notasını vermiştir. Bu notada hudut hâdisesi halıkındaki J- talyan iddialarını reddetmekte ve tecavüz mesuliyetinin Habeşlere ait olduğu an - laşıldığı takdirde Habezistanın tarziya vereceği bildirilmekiedi Cenub kutbuna yeni sefer DUNEDİN, 2. (A.A.) — Byrd ku tup keşif heyeti, yeni bir maceraya ha- zırlanıyor, Buzların vaziyeti müsait ol » duğu takdirde, “Bear of England, va - puru, Kral Edvard arazisinin şarkında bir keşif seyahatine #ece'ik'ir. Bu sa - yahat, Valparezo'da bitecektir. AA GM a ven TY Türkiye Yunanistan ATİNA, 2 (Gece, Telefonla) — Hükü met erkânı harbiye umum teisliğine ver- diği bir emirde Türkiye ile Yunanis tanın askeri teşrik mesaisi hakkında dâ- zen gelen osasları bildirmesini istemiş- dir, Türkiye dış bakanı Bay Tevfik Rüş- tü Aras'm Atinaya gelmesine kadar bu husustaki esaslar erkânı harbiyece ha- zarlanmış Müdafaa meclisi ATINA, 2 (Milliyet) —Başbakan Bay Çaldari ile harbiye bakanı Ceneral Kon dilis sek müdafaa meclisinin konu « şacağı işler hakkında ittifak etmişler - dir. Hükümet, mecliste verilecek karar- ların neticelerini bütün fırkalar başkan. Jarina bildirecektir. “Perse,, yerine “Iran,, denilecek ANKARA, 2. (A.A.) — Avrupa li- sanlarının bir çoklarında şimdiye kadar (perso), (persan), (persia), (persian), (Perser) kelimeleri (iran) ve (İranlı) kelimeleri yerine kullanılmakta idi. bu kerre, Iran devleti tarihe, coğrafyaya ve Entoğrafyaya ait bazı delillere istinaden tekellümde (İran) ve (İranyan) denildi ği gibi ecnebi lisanlarda dahi (Perse) ve (Persan) yerine (Iran) ve (Iranyan) ke İimelerinin istimaline karar vermiş ve bu kararını İrandaki ecnebi lerine ve yabancı menlsketlerde bulunan kendi memurlarına üğ etmiş ve gelecek 21 mart 1935 tarihinden itibaren müküle- melerde, yazılarda ve gazetelerde ve Irandan bahseden bütün kitaplarda, risa- Jelerde ve haritalarda daima — Irân ve İranlı yahut İrsniyan — kelimelerinin kullamlacağını bildirmiştir. Orta Ağadoluda Kar yağıyor oz ee e me ti metoroloji enstitüsü ma lümata göre, orta Anadolu'ile cenup A- ıda ve Karadeniz kıyılarında, Ri- ze, Giresunda hava yağışlı ve diğer yer» ler yağışsız ve fakat kapalı geçmiştir. Yağış orta Anadoluda kar ve cenup Anadoluda yağmur ş-klindedir. Orta Anadoluda iki gündenberi devam et - mekle olan kar yağışının toprak üzerin- deki kalmlığı Çorumda 22, Yozgatta 13, Ankara çevresinde Kırşehir ve Kasta - monide, Afyonda 6 santimetreyi bulmuş» tur, En düşük suhunet, Kütahya, Afyon « da sıfırın alımda 5, Edirne ve Katta - amonide ve Eskişehirde 4, Ankara Bey- şehir, Yozgalla 3 santigrattir. Yurtta en yüksek sicaklık sıfırm üs- tünde olmak üzere Dörtyolda 19, Ada - mada 17 sanliğrattır. ISTANBUL, 2 (A.A.) — Sıfır ha - dirilmiş barometre bu sabah: Saat 7 de 763, sant 14 te 764, hara - ret derecesi saat 7 de 0,5, hararet dere» cesi saat 14 le 1.5, azami hararet de - recesi 2.5, asgari hararet derec&si O. Rüzgâr yıldızdan esmiştir. Azami sü- rati saniyede (8) metreye çıkımıştar. Seyyahlar için kolaylık rin mak ve satmak istiyen seyyah ve turist- lerin müşkülâtla karşılaştığını göz ömür ne alan Maliye bakanlığı bankaların ka- pal olduğu günlerde müteferrik kambi- yo alan ve satım imuamelelerinin Vagon — li müesseseleri tarafmdan yapılabil. i Sy A Bay Recep Peker bugün geliyor ANKARA, 2 (Telefonla) — Cumhuriyet Halk Fırkası genel kâ. tibi Bay Recep Peker bu akşamki trenle İstanbula gitti. Soy adı hakkında bir tamim ANKARA, 2 (Telefonla) — Nüfus umim müdürlüğü soy adı nizamnamesinin ng suretle tatbik cdileceği hakkında bir tamim ha- sırlamıştır. Tamim bugünlerde vilâyetlere tebliğ edilecektir. Ufaklık paralar basılıyor ANKARA, 2 (Telefonla) — İmalâtı harbiyece hazırlanan ufak. lık para pulları nümuneye muvafık görülmüştür. Nümune pullar üzerinde darphanede tecrübeler yapılmaktadır. Ufaklık nikel paralar ba ay içinde basılmağa başlanacaktır. Ap İstanbul ve İzmir limanları ANKARA, 2 (Telefonla) — İstanbul ve İzmir liman umum mü- dürlüklerinin ikincikânun ayına ait bir aylık muvakkat bütçeleri ba- kanlar heyetince kabul edilmiştir. Bütçeler bugün Maliye bakanlığınca İstanbul ve İzmir liman w- mum müdürlüklerine tebliğ edilmiştir. Imtihanlar talimatnamesi hazır ANKARA, 2 (Telefonla) — Milli talim ve terbiye umumi heyeti imtihanlar tolimatnamesinin tetkikini ikmal etmiş ve talimatnameyi, bakanlık makamına vermiştir. Talimatnameye göre ekalliyet ve hasusi mekteplerini bitirenlere bu mekteplerce bitirim şahadetnameleri verilecek, yalnız bu mektep- lerden yüksek mekteplere girmek istiyenler resmi mekteplerde baka- lorya vereceklerdir. Habeşistan mesul Italyadır, diyor CENEVRE, 2 (A.A.) — Habeşistan uluslar kurumuna vermiş ol - duğu yeni bir notada Oualoual hâdisesinin mesuliyetlerini Italyaya yükletmektedir. Nolada Habeş kuövetlerinin tanklar ve tayyarelerle silâhlı İtal- yan kavvetlerine taarruz etmesinin manlıkan da imkânsız o olduğun dan bahsedildikten sonra son hâdiseler “İtalyanın adım adım ilerleme siyaseti,, olarak tavsif edilmektedir. B. Laval bugün Romaya gidiyor PARIS, 2 (A.A.) — Dışarı işleri bakanı Bay Laval yarın Romaya gidecektir. ROMA, 2 (A.A.) — İstefani İtalya hükümetinin daveti ü; risten Romaya hareket edecektir. ajansı bildiriyor: rine Bay Laval perşembe günü Pa- Bay Laval iki hükmet arasında ce reyan etmekte olan görüşmeleri neticelendirmek için iki memleketi alâkadar eden meselelerle genel siyasa hakkında Bay Mussolini ile mühim müzakerelerde bulunacaktır. Atatürk Çankaya köşkünde Iran hariciye vezirini kabul ettiler ANKARA, 2. (A.A.) — Atatürk, dün akşam Çankaya köşkünde İran hariciye veziri Kâzimi Hanı kabul etmişler ve uzun müddet yanla. rında alıkoyarak görüşmüşlerdir. Bu görüşmede dışişleri bahanı Rüş tü Aras ile İran büyük elçisi Sadık Han da hazir bulunmuşlardır. ANKARA, 2. (A.A.) — İran dışarı işleri veziri Kâzim Han bugün öğle yemeğini Ankara Palasta husu si olarak yemiştir. Bu akşam İran bü yük elçiliği tarafından şerefine bir ziyafet verilecektir. Arnavutlukta Karışıklık 3500 asi aleme aley- hine harekete geçmiş ATİNA, 2 (Geco, telefonla) — At'na gazeteleri mevsukiyetiii temin ederek Arnavutluk dahili ahvaline dair bir çok noşriyatta bulunmakta - dırlar İran - Irak ı Hudut ihtilâfı İran büyük elçiliğinden verilen malümat ANKARA, 2. FALA.) — İran büyül elçiliğinden gönderi) Türkiye gazetelerinden bazılarınm Fan ile İrak hududu ihtilâfı hakkında 1 günlerde neşrettikleri haberlerden me kür gazetelerin bu husustaki malimat Krala karşı baş kaldıranların ele- başıları kralır eski yaveri bayraktarm tevkifinden müteessir olan taraftar « ları kralın aleyhine kiyama iştrâk et Şimali Arnavutlukta bayraktarm adamları tarafından iyi techiz edilen 3500 kişi harekete geçmişlerdir. İş - kodra kumandanı da bin kadar silâh- İk asker topluyarak bunlara iltihak ey- Hükümet toplamağa uğraş» maktadır. Fakat bir çok £ yerlerden davet edilenler kaçmakta oldukların- dan akrabaları tevkif edilmeğe başı lanmıştır. Bakanlar her gün sarayda kral Zogonun r'yasetinde toplanarak alı - nacak tedbirleri düşünmektedirler. Arnavutluk dahili işleri pek anormal bir haldedir. Kiyamın hükümetin ö- nüne geçemiyecek bir hal alması çok muhtemeldir Bombalar patlamış PARİS, 2. (A.A.) — Havas Ajansı bildiriyor: Tirandan gelen yarı resmi Baraghiak- taris İşkodra yakininde esir edilmiştir. Kral, bu affı asilerin silâhlarını bırak » maları şartile vermiştir, Tekaütlük müddeti azaltılıyor ANKARA, 1 — Maliye bakanlığı te- kaütlük hakkında yeni bir kanun pro » jeti hazırlamaktadır. Bir habere göre memurların tekaütlük müddeti azaltıla - caktır. Maamafih proje hakkında bakan- ikta kimse hemüz bir şey söyliyecek va» ziyette değildir. larının nakıs olduğu anlaşıldığından, bi. Suitefehhüme mahal kalmamak üzere şağıdaki izahatım verilmesine lüzum g rüldü. Şöyle ki: © Olran devleti ile Irak devleti arasin simdiye kadar bir snir hattı tayini k rarnsmesi alededilmeriştir. 'sak hükü meti 1913 tarihli protol rihinde yapılan tahdidi hududa istinat derek iki devlet arasında hududun tay çim şema iddia ediyor. Halbi Iran devleti mezkür protokolu resmi dedilmiş ola ket arasmdaki hudut tayin edilmiştir. İran devleti, Irak ile İran arasne yeni bir hudut kararnamesi akdine ha Zir bulunduğunu irak hükümetine b. çek defalar bildirmiştir. Lâkin teoasüf « lunur ki, İrak hükümeti hop kendi no tai israr etmiş ve bu defa bu hudut ün halli hususur Milleler cemiyetine havale etmiye | zum görmüştür. İran devleti de bu he susa muvafakat etmiş olmakla Millet cemiyetinin gelecek celsede bu ihti bir nihayet vereceği ümit olunur. İzmirde saylav seçimi hazırlığı IZMİR, 2. (A.A) — Saylav seçi harriklr diren üye © FE FR
