11 Nisan 1932 Tarihli Servetifunun (Uyanış) Dergisi Sayfa 7

'No. 1862—167 SERVETİFÜNUN 167 Siyaşi temali sayfası : &wW— A NIGIN Geçen dafaki yazımda milletlerin geçen sene zar- fındaki askeri vaziyetlerini gösterir bir cetvel yap- mıştım. Burada Japonya ordusu efradı adedi 276 bin olarak gösteriliyordu. Japon ndalarında yüz milyona yakın nüfus mevcut. Binaenaleyh Japonya ordusu- nun hâli harpteki kadrosu hakkında tahminde bulun- mek çok müşküldür. Japonya, Şarkta çok mühim bir varlık olarak gö- zxükmektedir. O kadar ki Amerika bile sarı ırkın bu anlar gibi çalışan çelik yüzlü insanlarından yıkıyor. in-Japon! Yeknazarda bu iki devletin ırki münâse- betteri ve komşu bir devlet oluşları bize aralarında bir harp hudusuna ihtimal verilem eyeceği zannını Maalesef hakikat. böyle değil ve görülüyor ki ateş bacayı sarmıştır. Bidayette şekavete mani olmak fikir ve emelile hareket ediyor gibi görünen Japonlar buyüu asıl hedef ve maksatlarını artık gizleyemeyecek vaziyet- tedirler. Sabır ve tahammülün mensup olduğu işti- mai bünyenin bir seciye noktası olan Çinliler nihayet dayanamayıp <bıçak kemiğe dayandı, çarpışacağızi» dediler, Kânunusaninin 29uncu günü Japon kuvvet- leri karşılarına çıkan bütün setleri ve hailleri çiğne- yerek Şangay şehri üzerine yürüdüler. Bu mühim limanın şimal kısmı Çinli ehalinin sakin bulunduğu Şapey mıntakası ve Nankin yolundan müteşekkildir. İşte bu havali tamamen Japon kuvvetleri istilâsına girmiş ve takriben yarım milyon kadar ginli nüfusun hayatı tehlikeye girmiştir. Japon ordusu Şangay şehrini hemen tamamen ele geçirdikten sonra Nenkin üzerine yürümüş ve milli hükümet merközini de zaptetmiştir. Harekâtı askeriyenin buraya kadar olan safhası resmen Çin ordusunun müdahalesini ihtivg etmemektedir. Hühümet merkezinin zaplını müteakıp Çin kuvvetleri hücuma hazırlanmışlar ve ilk süngü muharebesini yapmışlardır. Harbin resmi bir şekilde ilân edilmiş bulunduğuna göre bu harekâtın kâtiyet- le bilinemeyeceği ve ajans havedislerinin sıhhat ve hakikatine büyük bir emniyetle bağlanılamayacağı tabiidir. Harp sahasından sudur edecek malümat ne de olsa aakeri rüesanın saüsürüne tabidir. Mühim iki merkez olan Şangay ve Nankin dahilindeki hadi- selere gelince bunlar da henüz şimdiden ihtiyatla telâkki edilmelidir, Şanguydaki beyuelmilel mıntaka daha ziyade Amerikan mıntakasıdır. Bunun içindir ki Amerika defeatla Japonyadan burasının ademi tecavüzü hakkında teminat almıştır. Geleu haberler teminat ve vağtlara riayet olunmadığını gösterecek mahiyettedir. Şehrin işgali esnasında bazı nahoş ha- diseler vukus gelmiştir. Ezcümle Japon ağır maki neli cüzüleri İngiliz konsolosluğu cephesinde mevzi alarak konsolosluk binasını hedef ittihaz etmişlerdir. Bü hadise Londrada tesirini göstermiş ve büyük Beritanya siyasi tarihinde ilk defn olarak kahine pazar günü uzun ve devamlı bir içtima akt etmiştir. Ru içtima ruznamesi mektum tutulmakta» dır. Beri tarafta Amerika Bahri Muhiti Kebir filosu Çin sularına harekete müheyya bir vaziyette bulun- mek için emir almıştır m en ise tehşidet yapılmakta oldüğü göyleniyo İşte bir iki kalem Hopalı meselenin kabataslak izahı budur, Şunu da ilâve edelim ki cenupta hududu geçmekte alan Fransız müfrezelerinin harekâtı hak- kında hiç maliimat verilmeyor. Cemiyeti Akvam kürsüsünde biitün devletlere ima tarikile tehditten çekinmeyen Japon murahhası tem- sil etmekte olduğu hükümetine ve milletine neden bu kadar fazlu güveniyor scabat (wii redeki Akvam Cemiyeti son hadiseler dolayınile şayan! hayret mas- karalıklara şahit oldu. Çin milleti Japon mallamnı kullanmamak için boykotaj yapmış. Bu hareketi şuurlu bir millet halkının yapabileceği haklı bir hamle idi. Cemiyeti Akvam denilen garibeler yuvası Japonyanın şikâyeti üzerine boykotajm ref'ini iste- mek gibi derin bir gaflette veyahut gocukça bir harekette bulundu. Çin milleti Eş ve hasta bir bünyeye sahip olmasa idi Japonyanın bu tecavüzüne dahi imkân bırakmazdı Ancak, kendi tabirile, bışak kemiğe düyandıktan sonra kımıldamağa başlayabildi. Terki teslihat dediğimiz meselenin temeit pilâyı gibi yeniden müzakere olunacağı şu zamanda park- taki yangın ne garip tecelli... Kat'i bir kanaatla söyleyebiliriz ki gün doğusun- dan yükselen alevin mes'ulü yalnız ve yalnız Japon- yadır. Harbin mes'nliyetlerini elân omuzlarından atamayan devletler meyanında iken ihtiyar edilen bu barekât ileride tehaddüs edecek yeni mesuliyet larin sadece Japonyaya ait olacağını kolaylıkla izah edebilir. Muhtelif nazariyeciler bu tevsi hareketini Japon- yanın çok kesif tarzda fazlalaşmakta olan nüfus kalabalığının intişarını temin için yapılıyormuş gek- linde izah ediyorlar. Şayet riyazi ihtimaller fiziki faraziyelere bağlı bulunursa şunu kabul etmek icap eder ki nüfns intişarı için elde edilecek arazide esa- sen çok kesif halk kitleleri mevcuttur. Yoksa Japon- ya yeni bir müstemlike siyaseti mi tskip ediyor? Şayet böyle ise bütün dünyayı tehdit etmekte olan bir afet kargışındayız demektir. Zira Japonya bükü- meti Çini mühim bir müstemlike olarak hıfzedemes. Bu kıtada kendisine bir geçit dehlizi temin ederek daha cenuba tevessü ve yayılmağa sarfı kudret eder. Bülent Nuri ps0 tie, erinin, 92010 ea, saa, — vi e DESA) ” — Servetifünün muhterem karile- siri diler. k : SR)