August 4, 1938 Tarihli Servetifunun (Uyanış) Dergisi Sayfa 14

yağa Kısa Tiyatro Bilgileri DEKOR Çeviren: Nurullah kâzım Tilgen Dekor eski Romalılar ve Yunanlılar zama- nında bile mevcuttu. Bunlar o zamanın sahne- İerinde türlü türlü türlü kısımlara ayrılırlardı. (1 Trajik piyeslerde; sütun, heykel, saray, mabed; (2 Komik piyenlerde; damlar, evler; (8 Sair piyeslerde; ağaç, dağ, mağara, in; Şekillerindeydi. Şüphesiz ki, bu dekorlar bü- tün piyeste değişnezdi. Hali hazırda küullanıl- makta olan dekor ilk defa 1530 senesinde İtal- yada yapılarak bir sahnede tatbik olunmuştur. Bu suretle muhtelif asırlarda muhtelif âdet- lere ve onların icabatına göre dekor birçok şe- killere girmiştir. Nihayet 19 ncu asırda her şey- de olduğu gibi sahnede de ihtişam ve azamet arandı. Tiyatroda muharrir, aktör, rejisör ve nihayet dekorcu bile azamet düşkünüydüler. Bu kadar ihtişam arasında herkes her sanatkâr ken- di hesabına çalışmaktaydı. Dekorcu yaptığı muh- teşem dekorlarile, terzi kostümlerile, rejisör mi- zansenlerile, muharrir okkalı cümlelerile âdeta iftihar ederdi. O zamanın modasına göre yazıl- mış birçok piyeslerden bugün hiç bir eser gö- remiyoruz. Fakat buna mukabil belki o zaman için kötü farzedilmiş olan piyesler bugün hâlâ yaşıyorlar. Yirminci asrın başlarında vaziyet tamamile değişti. Bu çok süslü, gözleri kamaştıran ihti- şamın kötü tarafları bulundu. Hattâ okadar ki, dekor ve dekorcuya lüzum olmadığı ve bir fon perdenin dekor külfetini karşılıyacağı söylendi. Zamanımızda İsviçreli Appia Adolhe ve Rus Bakst Lean, İngiliz Craig Sordan, Alman Re- imbardt Max gibi rejisörler dekor ve sahne tez- yinatını azami derecede basitleştirmişler ve yal- nız piyesin icabeltirdiği dekor kısımlarına ehem- miyet vermişlerdir. Bu arada yukarıda saydığım rejisörler yirminci asrın bütün teknik işlerinde büyük bir rol oynıyan elektriğe sahnede yer vermişler ve dekorla yapılan birçok sahneleri elektrik ziyasile yapmışlardır. Asrımızın icabettirdiğ dekor sade birkaç çizgi ile piyesin emrettiği kısımları ifade edebilmek- tir. Yoksa on dokuzuncu asırda olduğu gibi birçok pencereler, SERVETİFÜNUN No. 2189—504 süsler ve tezyinatla aktörü ve onun sanatini Öl- öldürmeğe kalkışmak değildir. Yirminci asrın sahnesinde dekorcu ve elek- trikçi birbirlerini tamawlıyan İlk ahbab çavuş- lardır. Esasen sahnede çalışan şahıslar siri bir gaye için, oynanan veya oynatacak olan piyesin muvaffakiyeti için çalışan bir kitledir. Dekorun tarihi hakkında ansiklopedik bir malümat verdikten sonra biraz da teknik kıs- mından bahsetmek istiyorum. Umumiyetle de- korları : (1 Asılı perdeler (2 Birbirine bağlanan parçalar (3 Başlı başına bir manâ ifade eden parçalar olarak üç kısma ayırırız. (1 Asılı perdeler; üzerine yapılan peyzaj ve saire gibi şekilleri ifade eden ve tavana asila- rak aşağı sarkıtılan bir perdeden ibarettir. Bun- lardan bir sahnede müteaddit ve başka başka peyzajlarda olur ve tavanda mevcut makaralarla idare edilir. (Devamı var) Anny Ondra kocasının boksu bırakmasını istiyor Sevimli yıldız Anny Ondra Auny Ondra ile, kocası Sehwçiling'in son zaman- larda araları açılmıştır. Sebeb de, kocasının boksör olmasıdır. Anny Sehmilişg'in mutlaka, boksu bırak- masinı istemekie, öteki ise buna yanaşmamaktadır.