12 Haziran 1936 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 4

4 SALIANATI No, 160 Ziya ŞAKİR Fetvanın dördü de kanlı hâdiseler yaratacak bir Bir taraflan, Anadoluyu baştan başa kan ve ateşe boğacak tertibat almarak; Bandırmaya, İzmit ve Ada Pazarına, Konyaya, Niğdeye — ve sair itilâfçıların kalabalık bulunduk ları yerlere — sureti mahsusada fe- Sat başılar gönderilirken; diğer ta - raftan da halkın saf ve cahil kısmını hep birden harekete getirmek için| eski, paslı ve katil bir silâha müra- <aat edilmişti, Bu eski, paslı ve katil silâh; (Ule- ma) denilen zümrenin elinde.idi. Bu zümre, o kör bıçakla Osmanlı tari- hinin hemen her sayfasına yürekler parçalayan bir cinayet ve hailenin karli izlerini hakketmiş; ve sonra sonra bütün bu kanlı cinayet ve ha- ileleri; (Fetvâyi şerif) denilen yeşil bir örtü altımda gizlemişti... En kü- çük bir menfaat için, en fani! bir dün ya hırsı için (Şeriati islâmiye) yi el lerinde her (Şerre âlet) ittihaz eden bu (Ulema)güruhu; en menfur ci- ayetleri, memduh ve meşru kılma- yı; en korkunç halleleri kolaylaştı. mayı çok iyi bilirlerdi. Onun için, Padişah Vahidettin ile sadrazamı ve damadı Ferit paşa: her şeyden ev- vel bu müessir silâiha mürncant et- mişlerdi, Bunlar, şöyle düşünüyorlardı: — İran, bu mahiyette idi (hakiki şeriat) umdeleri, hiçbir za- man ve hiçbir devirde, bu kadar a- yaklar altında çiğnenmemişti. Dinin mukaddesatmı, milletinin bak ve hayatımı korumak için aziz ve tatlı canlarını feda edenler hak- kmda böyle bir hüküm vermek, ko- ca bir milleti idama mahküm etmek: değil medeniyet ve islâmiyet tari hinde, hattâ yamyamlardan mürek kep olan (Hotanto kabilesi) nin vahşetle malâmal olan efsanelerin - de bile akıldan geçirilemezdi. Fakat Vahdettinin sarayı etrafın. da toplananlar arasında, — her şe- ref v efazilet gibi — (din ve şeriat) ta müzayede edilen bir eşya gibi simsarlar ve muhtekirler eline geç- misti. Bu gibi işlerin iç yüzüne vâ- kıf olan zevatm rivayetlerine naza- fotvanm ekarılması İcin Dürrüzadeye — Vahdettin tarafm dan — dört yüz altın lira verilmiş. t B salar, (visanm 11 İnci gü- nü) tün gazetelerle ilân edilmiş- bi... Ferit paşaya mensur olan gaze- teler: avni s#amanda Damat Ferit pasanım bir beyannamesini de neş- retmişler; buna. hususi mütalealarmı da ilâve eylemişlerdi. Yazanlara tarih karşısında ebedi Başta Istanbulun mühim bir zümre- si de dahil olmak üzere Anadolu hsl- kı, baştan başa saf ve cahildir. Bu saf ve cahil halk, (Şeriat) bamıns oynatılacak bir parmakla derhal ha. rTekete gelir. Bu hareket; halkı, (ku- sayı milliyelden ayırmaya kâfidir. Tıpkı; vaktile papazların, istemedik leri bir adamı (afaroz) ederek, hal kı ona zorla düşman ettikleri gibi... Karar, verilmişti... Başta, (Şey hülislâm, Dürri zade Aptullah Efen- di) olmak üzere, (Ulema) markasmı taştyan - ve hemen hepsi de, Hür- riyet ve İtilâf fırkasile Ingiliz mu- hipler cemiyetine mensup - bir (he yeti ilmiye), (Nisünm 9uneu Cuma günü) ; Cuma namazından sonra Yıl bir hicap verecek olan bü beyanname ile mütaleaları da ihmal etmiyelim: bunlardan birkaç parçayı da tarihin ibret nazarlarına arzedelim: Sadrazam Damat Ferit Paşanm be- yannamesinden parçalar: (Devleti Osmaniye, bugün misli görülmemiş bir muhatara İçindedir En hakiki manasiyle; vatan, tehlike- dedir. (Birtakım kesanm, yalnız hirs ve menfaat sevkiyle (teskilâtı milliye) unvanı altmda meydana cıkardıkları fitne ve fesat, vaziveti siyasiyemizi son derece tehlikel bir hale getirdi. m (Rw ahval tasirmktein Aiermli sana zama; mütareke ahkâmı, İstanbulu dız sarayma davet edilmiş; bir (Mec | muywrkkatan isen ashari altıma al - İsi meşvereti üleme) aktettirilmiş- | mak suretiyle de tatbik ettiler. (7 5 (Teskilât: millive1 denilen harekâtı Bu meclise iştirak edenler, bir Ö-| hagıyane, hem Anadoluyu korkunc 16 evine davet edilen (ıskatçı) lar | bir istilâva uğratmak. hem de dele gibi, niçin davet edildiklerini bilmek | tin hasmı #övdesinden ayırmak felâ telerdi. Onun için en küçük bir mü-| setini hazırlıyor. nakaşaya dahi lüzum göstermeden (Rnsiin (milleti Ösmanive) nin er Anadoluda isyan ederek (ibadullâhs | viyük düşmanları, (yalancı milliyet” zulmeden asi ve baği) lere (ser'işe- | © basite eshet (hiialarma vatan v rif mucibince amel edilmesi) nin #sAs sörnlerdir. Bunlarm, öv (vacip) olduğuna karar vermişler: |*. #o#'eetli hir niriheti karenin male ini ve bu kararın da (fetvayı şer'i) İle tayin ve tesbitini (sevbülislâim ve müftüyülenam olan Dürrüzade es- seyit Abdullah efendi hazretleri) ne havale eylemislerdi. Asi ve bağiler: başta (Mustafa! Kemal paşa) olduğu halde (Kuvayı milliyeci) lerdi Yani, (millet) ti. Mustafa Kemal paşa ile onun bayra- ğinın altında toplananlar ise, (dinin vatanın ve milletin düşmanları) ile mücadele etmektelerdi.. Şu hale na- zaran (ulemayı kiram) in Cibadül lah) diye tavsif ettiği zilmre de; mü- cadele edilen kuvvetler... yani; hak- sız yere Türk yurdunu istilâ eden düşmanlarla, bunlarm işlerini kolay Jaştıran (muhalifler) idi. Görülüyor ki, altı yüz elli senelik saltanat dev- rinde, Türk milletinin dalma feyzi- ne, terakkisine ve yükselmesine en- gel olan bu meşum ve kara kuvvet, 'Türk milletinin başındane büyük bir belâ ve felâket olduğunu bir da- ha göstermişti. ' İ Dürrüzade Abdullah efend!,derhal | “uldukları esve İse, afır hir silsile “inavattır... Kai u esasivi ve kav» sini devleti ayaklar altıma alarak eh "ilen eren nur tovlamak, zecre” sean aleni nara varminanları ve böyle fena bir maksatla (3) askerli- “i kabul etmivenlere eziyet etmek, öl dilrmek. köyleri basm vağma etmek (4) gibi fazahatler, mütevaliyen ika olunmaktadır. Hst ov Felin em ri ilâhiye münafi ve (ser'i şerif) naza rında merdut olduğu. sureti merbut fetyayı serifelerle müeyyettir. (Hükümet, vâsıl olmak istediği maksadı hayır ve salâha, kan dökme- den vüsulü tercih etmekle beraber... yola gelmiyenleri.. iradei seniyei haz reti hilâfetpenahiye imtisalen tedip etmekte tereddüt etmiyecektir. (..Bir hafta zarfında izharı neda- met, ve şevketlü padişahımız efendi miz hazretlerine arzı sadakat eden - lerin affı âliye mazhar olacakları... ta didat ve tecavüzat vukuunda, müte - casirlerinin ve o hususta müsamaha ve müşareketi görülenlerin şahsan ve dört fetva vermişti. Bü fetvalarm | şediden duçarı mücazat olacakları, dördü de,Türk ve islâm unsurunu bi | ribirine kırdıracak. tarihin hiçbir devrinde görülmemiş derecede kan- hr haileler yaratacak mahiyette idi. Bu fetvaların hemen her cümlesi, halkı (Kuvayı milliye aleyhine tah - rik ve katle teşvik) ten ibaretti. (harp ve darba kudretleri bulunan müslümanlar) a, padişah (Vahdet- tin) in etrafmda toplanıp kuvayı ilân olunur.) Sadrazam Damat Ferit böyle di - yip kesiyor onun bu sözlerini, Ali Ke- mal bey de mühim bir başmakaleyle Belediyede Şehircilik mütahassısı her yıl iki defa gelecek Istanbulun müstakbel plânmi ya- pacak olan Prustis belediye arasında tanzim edilen mukavelenamenin im- za edildiğini yazmıştık. Bu mukave- lenameye göre, Prusta senede 150 bin frank ücret verilecek, kendisi se- nede iki defa mecburen buraya gele- cek ve her geldiği zaman en az birer buçuk ay burada kalacaktır. Kendi- sile yapılan mukavelename Iki sene müddet içindir. Fakat ikinci senenin nihayetinde plânm tatbikatma neza- ret edilmesi için senede en az bir de- fa buraya gelmesini temin maksadi İle yeni bir mukavele yapılacaktır. Prust. ilk iki sene zarfında her geli- sinde. buradan ayrılmadan önce ver- diği direktifler dahilinde yapılan iş- leri kontrol edecek, bunlarm. varsa noksanları tamamlanacak. bir daha gelinceye kadar neler yapılacağı hak kmda alâkadarlara yeni talimat ve- recektir. : * Yürükali plâjnda birinel kısım inşaat bitmiş ve plâj 15 Hazirandan I Tesrinisaniye kadar kiraya çıka- rilmiştir. * Otel, lokanta. gazino plâj ve emsali yerlerde halkm kapıdan içe- riye girer girmez görebilecekleri bir yere sattıkları bütün maddelerle fi- yatları gösteren umumi bir tarife asmalarmı ve her masaya da mut- laka matbu birer liste koymaları alâ- kadarlara bildirilmiştir. Ooliste . Bir kadın dün, sıçanotu yiyerek zehirlendi Langada hadım odaları sokağında MEMLEKET MANZARALARINDAN: Urfada Atatürk bulvarı Karamanda MEMLEKETTE bir çiftçiyi feci şekilde öldürdüler Karaman, (Tan) — Derviş oğlu Hüseyin isminde bir köylü, tarlasında feci şekilde öldürülmüştür. Gece gündüz tarlada yatıp kalkan bu adam, bir tarla ihtilâfı yüzünden Ahmet, Mehmet ve Mustafa isminde üç kişi nin tecavüzüne uğramıştır. Mütecavizler, gece Yarısı tarlaya girerek Hüse yinin yattığı yere gelmişler, sopalarla ansızm üzerine çullanmışlardır. zavallı adamcağız, kafası parçalanarak hemen ölmüş, hâdiseden sonra kâ- çan suçlular yakalanarak adliyeye verilmişlerdir. Samsunda bir tiren kazası oldu oturan kırk yaşlarındaki Despina, 81- çanlara vermek Üzere bir dükkândan uçan otu almıstır. Zehirleri ekme. ğin arasına dolduran kadın, sıçanla- «a verecek yerde bunları kendisi ye- miştir. Fakat bir müddet sonra ze hirlenme alâfmi göstermiş. hastaha- neye kaldırılmıştır. Hâdise etrafmda #akiieiemt wayalmaaletadrm Paralarını çalmışlar Erenköyünde oturan birinci hu- Kuk mahkemesi zabıt kâtiplerinden Bürhan. Karakola müracaat ederek svinin bahçesindeki ağaca astığı ce etinin cebinde bulunan 285 lirasmır calmdığını söylemiştir. e Tahkikata var'ıyet eden polis paralarm Suadive maddesinde Karakol sokağmda otu- ran on bir yaşındaki Saimle arkada- « Hamit tarafından çalımdığımı tes- hit etmiş ve çocuklarm üzerinde bu- "man 270 lirayı geri almıstır. Üçüncü kattan düştü Bevoğlunda Sakızağacı eaddesin- de 112 numaralı evde oturan Joze- tn Iki buçuk vasmdaki oğlu Aleko. svin üçüncü katmdan düserek yars- 'anmıstır.. Ağır varalı olan çoduk “astaneve kaldırılmıştır. Demirle yaralamışlar Kadrköyünde oturan Tahir adında biri, kendisine dargın bulunan karı- sı Melâhatten nüfus cüzdanmı almak üzerine evine gitmiştir. Fakat, ora- da karşısma kayin biraderi Mustafa ile onun arkadaşı Hüseyin çıkmış ve aralarda kavga başlamıştır. Bu 8i- rada Mustafa ve Hüseyin ellerine ge- çirdikleri demir ile 'Tahiri başmdan yaralamışlardır. Suçlular, yakalan - mış, yaralı hastaney» kaldırılmıştır. Muamele vergisi işi Sanayi Birliği Reisi Vasıf, fabri- katörlere sit muamele vergisi işini Samsuj, (Tan) — Samsuna 92 kilometre mesafede çok acıklı bir trep «azası olmuş, hat kenarında kazlarını güden 13 yaşlarında bir kızcağız. okomotifin ön tamponlarma çarparak parça parça olmuştur. Bu yüzden Ankara treni şehrimize tiç saat teshhurla gelmiştir. Öğrendiğimize göre ak'a şu şekilde olmuştur: z Havzadan on kilometre kadar ilerde hat kenarmda kazların otlat. aakta olan 13 yaşlarındaki bu kızcağız, trenin geldiğini görerek kazları ' ezdirmemek için çabalarken bir viraj hilesine kurban gitmiştir. Virajı gimme alem mm Samsunda senenin ikinci at yarışları Samsun, (Tan) — Yüksek Yarış ve lslah Encümeni namma hasırla- meraklı önünde bugün yapılmıştır. Koşulara öğleden sonra saat 14 te başlanmıştır. Tik koşu; dört ve da- hâ yukarı yaşta ve 150 liradan faz- la mükâfat kazanmamış yerli, yarım kan ye halis kan Arap at ve kısrak» larına mahsustu. 2.200 metro me- sajeli bu koşuyu Süsaslı Haydarın İncisi birinci, Topçu Asteğmen Ni- hat Serin Ulküsü ikinci ve Bafra - dan Naci akincının Tayyarı üçüncü- Mikle bitirmişlerdir. 2.400 metro mesafe Handikap koşusunda Manisalı Tevfikin Sedası birinciliği, Sıvası o Abdullah Atıse- İyiydi arşı tarafa geçmek İsterken lokomotifin ön tamponları zavallıya çarp. | CEvdEf eşi Nasmiyenin Algahini &- iş ve fırlatmıştır. Zavallı kız, kazlarmı kurtarmak İsterken kendisi u müthiş sademenin tesiriyle hurdahaş olmuştur. Baba köyünde Eti ve Yunan medeniyetine ait mezarlar takip etmek üzere Ankaraya gitmiş- takviye ediyor. O başmakaleden bazı parçaları: I Arkası var (1) Damat Ferit Paşa, sulh konferan milliyeye karşı (mukatele) tavsiye edilmekte,. (Halifenin nsakirinden olup da) kuvayı milliye efradını (katledenlere), (gazi) lik; ve bu u- ğurda telef olanlara da (şehit) lik mertebeleri verilmekte... Padişa- hm bu emrine itaat etmiyenler de, sorgusuz ve sualsiz olarak doğrüca cehennemin (gayyâ kuyusu) na gönderilmekteydi. Yer yüzündeki insanları; ahlâk ve fazilete; şeref ve nezahete, biribiri- rin hakkma son derece riayete sev- keden; karıncanın hakkini bile de * veye geçirmek istemiyen islâmiyetin sma müralaat etmek için (Paris) e gittiği ni: ve orada M. Klemansodan acı bir tokat yiyerek ağır bir istiskal ve hakaretle kova! duğunu . ettiği düşmanlarım Anayurdu çiğnemeleri a göğüs germeğe (lena maksat) de düşmanlarn o istilâlarm ko (43 Yani, lavlastırmak istiyenleri tedip etmek, Zevcim, babamız ve Kaymbabamız IPEKÇİ ISMAİL 'in cenaze merasimine İştirak eden, mer- humun arkadaşları ile aile dostlari- Kızları: Didar, Ielâl. Oğulları: Cevdet, Fahir, Ihsan Damatları: Nedim, Vahit Hafriyat yerinde çalışmalar Balıkesir, (Tan) — Stevvart iş- minde bir Ingiliz profesörü ile karı- sı ve Kurt Bittel isminde bir Alman tarafından, Bigadiç nahiyesine bağlı Babaköylinde dört gün süren hafri - yat yapılmıştır. Bu hafriyatta, Elen ve Eti medeniyetine ait mezarlar bu- Tunmüştur. Elen medeniyetine ait mezarlar, adi taştan ve kaya sanduka şeklin- de yapılmıştır. Bu mezarlar içerisin. de yalnız İskelet parçaları bulunmuş: tur. Etilere âit mezarlar, küplerden Yapılmıştır. Bu mezarların içerisin. den iskelet parçaları, siyah toprak - tan yapılmış küçlk testi ve vazo - cuklar çıkmıştır. Balıkesirde lik maçları e Balıkesir, (Tan) — Balıkesir, (Tan) Tümizde lik maçlarma başlanmıştır. Bu pazar sa bahı AN Hikmet stadmda Susrırlık gençleri ile Balikesir Idman Birliği sıfıra üç sayı ile gelmiş- kari. liman yazda an ge arasmdaki karşılaşma, 3 - 3 berabe- re neticelenmiştir. İzmitte Halkevi temsilleri (Kahraman) ve (Dekbaz)ı temsil etmişlerdir. ıkesirde Kızılay haftası hat tası şehrimizde büyük tezahürat yapılmıştır. Eski belediy. meydanmds yüzlerce halk toplana rak tezahürata katılmıştır. fi süre' kurulu üyesinden Feyzi Sözener Vahdet ve Halil Sezal birer söylev vermişlerdir. Bu münasebetle bi: geçit resmi yapılmış, bir tayyare fi lomuz da bu arada uçuşlar yapmış tir. Ankaraya giden heyet Akhisar, (Tan) — imize ait işle i üyelerinder Gençler, | Urbay Nüset Işık, Kırkağaç Urbay' Celâl ve Salihliden Hamit Sinandar mürekkep bir heyet bugün Ankaraya etmiştir. çüncülüğü kazanmışlardır. Bamsun vilâyeti mıntakasında doğmuş ve yetişmiş üç yaşındaki yerli yarım kan Arap ve halis kan Arap erkek ve dişi taylara mahsus olan üçüncü koşuda Lâdikten Şaban Coşkunun Kısılkır dişi tam birinci, Samsundan Yilmaz Keskinin doru dişi tay ikinci ve Çarşambadan Mu- dur oğlunun al erkek toy üçüncü m4 . "5500 mztro mesafeli ve 446 üre mükâfatlı dördüncü büyük ve son koşuda Sıvastan Faikin Mebruk ad- bdoru atı birinciliği, Adanadan Yüzbaşı Kara Eminin Necip adh doru atı ikinciliği ve Bibastan Meh- medin al atı üçüncülüğü kazanmış - lardır. Bu koşu çok heyecanlı ve meraklı olmuştur. Yalnız bu yarış için binden fazla bahsi müşterek bi- eti satılmıştır. Bu yi ilkbahar koşuları heyeti umumiyesi ifibarile çok güzel geç - miş ve muhitte geçen Senelere na- zaran daha çok alâka uyandırmıştır. Koşu aralarında türlü eğlenceler, nehlivan bisiklet ve yaya Konuları wömimister. A Su içmek yüzünden Balıkesir, (Tan) — Eski uray ö- aündeki çeşmede su içmek yüzünden bir kavga olmuştur. Aygören kö yünden on beş yaşlardaki Şerafet- tin, Selimiye nahiyesinden kahveci Emini sandalye ile yüzünden yarala- mıştır. | TAN ABONE VE İLAN ŞARTLARI Normal . Da — mm me kn ak > meme Sa dm —..