15 Nisan 1938 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 2

m a i j i | | LE lili IN No. 30 LE rr) Li Tİ Yazan : M. , SIFIR Alekonun Evinde Bir Içki Alemi cuklara ait dosyanın da mütareke günlerinde büyük bir ehemmiyeti vardı. İngilizler Behbut Hanın kat line ait iptidai tahkikatı çok gizli tutmuşlardı. Hakikatin anlaşılma 8 çok lâzımdı. Fakat dosyaları ele geçirmek çetin bir işti, Ermeni Taş- nak fırkaşının İstanbul şubesi, göz lerini dört açmıştı. İstanbulda giz- Hee çalışan millici bir Türk grup bulunduğunu ve bu dosyaları ele geçirmek için İaaliyete geçtiğini haber almıştı. 'Taşnaklar, Behbut Han Civanşi- rin katlini tarihi ve milli bir zafer saymışlardı. Kanla temin olunan serbesti kendi gözlerinde mühim bir siyasi muvaffakıyetti. Taşnak- lar İstanbul Ermenileri arasında $u propagandayı yapıyorlardı: “İngiliz divanı barbinin katili serbest bırakması, Taşnakların İn- gilizler üzerindeki tesir ve nüfuzü nun ne kadar büyük“olduğuna bir ölçüdür. Diğer taraftan da İngilizleri kız- dırmamak için şunu ilâve ediyor- lardı: “Divanı harp kararı İngiliz insaniyet ve adaletinin tabii bir icap ve neticesidir.,, Halbuki hakikat ne öyle ve ne de böyle idi. O zaman İstanbulda bulunan bir kısım İngilizler de Türklere karşı şiddetli bir kin var- dı, Katilin kurtulmasında herşey- den evvel bu kin âmil olmuştu. Bunu Taşnaklar da pek iyi bi- Yiyorlardı. Hakikatin ortaya çık- ması işlerine gelmiyordu. Sırlarla dolu olan tahkikat dosyasının mey- dana çıkmasını ve hele Türklerin eline geçmesini hiç te İstemiyor. lardı. Aldıkları dosyaların çalınacağı hakkındaki haberi İngilizlere bil- dirmek ve dosyaları muhafaza al- tina aldırtmak yolu vardı. Fakat bunlara sahip olmayı tercih etmiş- lerdi, Dosyaların Türklerin eline geçmesine bu sayede her vakit için set çekeceklerdi. Bu gâyeye üy- gun surette faaliyete atılmışlar- dı. vukat Hüsrevyan ve Barsam yan ile Taşnak şeflerinden meşhur Agopyan hep beraber ve ayn ayrı İngiliz gizli hizmetler grupu şefine ve binbaşı Hey'e baş- vurdular. Dediler ki: — General Haringtona bizim a- dırmıza rica ediniz. Dosyalar bir ha tıra diye Taşnak fırkasına veril sin. Bu suretle Ermeni milletine iyi bir hediyede bulunulmuş 0- lur., Her iki İngiliz, bu müracaatleri Fed cevabiyle karşıladılar. Ermeni komitecileri bu gibi resmi ve açık teşebbüs ve müracaatlerden bir fayda gelmiyeceğini anlayınca el gizlice ele geçirmek için Papaz Ütüciyan ve Çavuşyan gibi ordusunda zabitlik payesi- ni kazanmış olan Ermenilere baş- vurdular, Fakat bu adamlar ya İn gilizlerden korkuyorlardı, yahut 'Taşnaklara aykırı fikir ve kanaat- leri vardı. Müracaatçilere yüz ver mediler, fakat bu müracaat hak- kında âmirlerine hiçbir şey'söyle- mediler, Taşnaklar bu vaziyet karşısında önce bir yeise uğradılar. Fakat sonra bir ümide düştüler: samyan) ın adamlarından (Karnik) adında biri vardı ki İngilizlerden aldığı direktifler üzerine bazı Er- menice gazetelere askeri makale. ler yazıyordu. Karnik bu işe bir ça re buldu: Karargâhta evrak mu- bafızı.sıfatiyle (Vods) adında bir başçavuş vardı. Aleko adında bir Karamanlı Rum da bu başçavuşla sıkıfıkı ahbap olmuştu. (Aleko) Abanozdaki İngiliz po- Ms dairesinde . tefelimanlık yaği- yordu. Evi, Suterazisi sokağında idi. İngiliz hizmetinde bulunma- sından kuvvet alarak bu evde ser- bestçe randevuculük (yaptırıyor. du. O zamanki Osmanlı zabıtası bu eve müdahale edemiyordu. Evin haşlıra müsterileri İnmili ahir va küçük zabitlerinden ibaretti. Ka- rargâh evrak“ Hiuhafizı bâğçavuş (Wods) da bunlar arasında bulunu- yordu. leko, Karnikten icap eden malümatı ve direktifleri al dıktan sonra başçavuş ile olan mü- nasebetini artırmak için her fırsat tan istifadeye uğraştı. Sazlı ve söz- lü, kadınlı ve kızlı ziyafetler biri- birini takip ediyordu. Bütün bu zi- yafetlerin masraflarını Karnik ö- düyor ve Alekoya da bol bol bah- şişler veriyordu. Aleko bu işte kullandığı (Arsa- 1oz) adındaki Ermeni dilberinin de yardımiyle başçavuşu az zamanda €peyce yumuşatmıştı. Vods, Arşa- lozun sevdasiyle yanıp tutuşuyor du. Bu dosyaları Alekoya vermi- ye nihayet razı oldu. Bir gün şu kati vaatte bulundu: — Dosyaları bu akşam getire- ceğim. Aleko o akşam için o mükellef | bir ziyafet hazırladı. Arşaloz da elbette hazır olacaktı. Bir taraftan da Karniğe bir haber uçürerak bu büyük muvaffakıyetin müjdesini verdi kendisini de ziyafete çağır- dı. Biz bu işi başındanberi takip et- miştik, Başçavuşun bu vadini ve Alekonun ziyafet hazırlığını husu si adamlarımız vasıtasiyle pek ça- buk haber aldık. Alekonun Kar- niğe yazdığı ve Araksi adında bir Ermeni kizi ile gönderdiği müjde- li davet tezkeresini Karnikten ev- vel biz okumuştuk. Aldığımız ve doğruluğunu yok- ladığımız bu haber karşısında E- İ sat Bey de bize emir veriyordu: — Derhal hareket ve faaliyete geçeceksiniz! Ogün icap eden bütün tedbirle- ri aldık. Alekonun evindeki zevk vasıtalarından (Araksi) adında bir Ermeni kızı ile (Eftik) adında bir ihtiyar hizmetçi kadın vardı. Bun ları iptidadan elde ettik. Lâzım gelen talimatı kendilerine ayrı ay- ri verdik, (Devam: var) BELEDİYEDE : Bütün Evlere Her Sabah Mutlaka Çöpçü Uğrıyacak İ Aybaşından itibaren şehrin her ta- rafında binalara her gün mutlaka çöp çüler uğrıyacaktır. Fakat bu esnada İhalk çöpünü muntazaman vermekte zorluk çıkarırsa çöpçüler en yakın 28- İbıta memuruna müracaatla alâkadar- İları şikâyet edecektir. Diğer taraftan halk tarafından s0- kaklara kâğıt, çöp bez ve saire gibi şeyler atıldığı zaman'da çöpçüler key iyeti polise haber vereceklerdir. Ha- ziran birden itibaren bütün çöpler de nize döküleceği için Davutpaşadaki Çöp alma istasyonunun yazın koku çıkarmaması için tetkikler yapılmak- tadır. Şimdiye kadar bu sahaya yüz on,bin küsur metre mikâbı çöp dökül müştür. Buraya kalın toprak tabakası örtülecektir. Yeni dükkânlar yapılacak Velde hanının istimlâk bedeli Va- kıflar idaresine verilmiştir. Diğer taraftan Vakıflar idaresi Val İde hanının boşaltılması yüzünden dük kânsız kalacaklara bir kolaylık gös- termek ve ayni zamanda kendi vari- 'datımı artırmak için borsadan boş ka- lan, Vakıf hanının dairelerini ufak dükkânlar haline koymıya başlamış tır. Bu hanın karşısındaki! köşe başın | —— da bulunan Sovyet Bankası da bina- nm Üst katına taşınmaktadır. Ban- kanın boşaltacağı kısımlarda da dük- kânlar yapılacaktır. Belediye, Köprü başından Balıkhaneye kadar uzanan rıhtımı da yeniden yaptırmıya ka - rar vermiştir. Odun kömür fiyatları İlkbaharın başlamasına rağmen şeh rimizde odun ve kömür fiyatları kı- şın ortasındaki miktarını muhafaza etmektedir. Bunu gözönünde bulunduran şehir meclisi âzaları, hiç olmazsa gelecek se İeabu azla ye pahallı meydan ver bir almasını istemiye karar vermişler dir. Bunun için bugünlerde meclise bir takrir verilecektir. * Taksilerdeki radyolar önümüz - deki ay başından itibaren kaldırıla - caktır. Cerrahpaşa hastahanesi, bugü- nün ihtiyacını kârşılamadığı için, ge nişletilmesi kararlaştırılmıştır. Bu- nun için 938 bütçesile istimlâk ya- pılması maksadile tahsisat ayrılımş- tir; Belediye 1939 bütçesile Tepeba- şındaki Şehir tiyatrosu binasını yeni. den yaptırimıya karar vermiştir. Bu tirilecektir. eskil POLİSTE: - RM” ... .Düşürttüğü Çocuğunu Toprağa gömmüş 'Kumkapıda oturan 23 yaşlarında Mukaddes isminde bir kadın zabıtaya müracaat ederek şunları haber ver - miştir: — 22 şubatta kocam Dilâver beni fena halde dövdü. İki hafta sonra hâ- | mile olduğum 5 aylık çocuğumu sağ| olarak düşürdüm. Çocuk, biraz son - ra öldü. Dilâver küçük cesedi aldı, götürüp deniz kenarında bir yere gömdü. Bu ihbar üzerine zabıta derhal ha- rekete geğmiş, ceset, deniz kenarın - daki gömülü olduğu yerden çıkarıl- Dilâver ile çocuğu doğurtan Emine iş mindeki ebe hakkında tahkikata baş- lanmıştır. Bir otobüs yandı Dün akşam Sirkecide bir otobüs yanmıştır. Salkımsöğütte, Kara Ef- #imoğlunun sahibi bulunduğu salon otobüsleri garajında tamir edilmekte olan 3335 numaralı otobüsün motör kısmi birdenbire ateş almış ve otobüs yanmıya başlamıştır. Araba kısmen yandıktan sonra söndürülmüştür. parak hasara uğratmıştır. Yenicamide Abdi ve Sadık ismin An m SOM a Yeni Sovyet Sefiri Pazar Günü Geliyor ÇERENÇİEF | Sovyet hükümeti tarufından Anka- ra elçiliğine tayin edilen Çerençief Moskovadan hareket etmiştir. Yeni se firin pâzar günü şehrimize gelmesi İbeklenmektedir. Yeni Sovyet elçisi buradan doğruca Ankaraya gidecek ve. Cümhurreisine itimatnamesini takdim edeçgktir. DENİZ ve ve LİMAN: > Denizbank Müdürlüklerinde Değişiklikler Denizbanka bağlı bazı müessesele- rin müdürleri arasında değişiklikler İyapılmıştır. Denizyolları işletmesi mü dürü Sadettin Serim, Denizbank Ma teryal komisyonu relsliğine; İstanbul Umman işletme müdürü Raufi Manyas Denizyolları müdür vekilliği man işletme müdür vekil! Pl lirik menyini limit Saracağ- Denizyolları müdür vekâletine ta- yin edilen Raufi Manyas, liman işlet- mesi işlerini, dün Hâmit Saraçoğlu - na devretmiştir. Bugün Denizyolların daki yeni vazifesine başlıyacaktır. Üç milli Bankanın iştirâkile ku rulan Şilepçilik şirketinin ısmarladı- ğı ve aldığı altı vapurdan başka yeni den üç şilep daha alacağı haber veril mektedir. Alınan malümata göre bu iş için ihzari müzakerelere de başlan- mıştır. # Dün İngiliz bandıralı Letitia va parile şehrimize 350 seyyah gelmiş- sene, sahne beton ve asri bir hale ge-|*” Aralarında İngiliz lise ve üniver site talebelerinin de bulunduğu sey- yahlar dün şehrimizi gezmişler ve ge ce limanımızdan ayrılmışlardır. * Memlekete seyahat maksadile ve Carnet de passage ile giren sey - yahların gümrük muafiyetleri hükü- metimizce de kabul olunmuştur. Oto- mobil vesair vasıtalarla giren seyyah lar altı ay memlekette kalacaklar ve bu müddeti tecavüz ettikleri takdirde kaçak muamelesi görmek suretile gümrük vergisine tâbi tutulacaklar- dır. * Kızının rahatsızlığı dolayısile Vi yanaya gitmiş olan İktisat Vekili Bay | Şakir Kesebir bu sabah ekspresle şeh! İrimize dönmüş bulunacaktır. Bay Şa- kir Kesebir bu akşam Ankaraya gide cektir, Trak vapuru mayısta geliyor Almanyada yaptırılmakta olan gemilerimizden geçende teslim alı- nan Trak vapuru nisanın 17 sinde Kiel'den hareket edecek ve mayısin ilk haftası içinde limanımıza gelmiş rettebalına ilâveten bir kısım mü- mıştır. Ceset morga gönderilmiştir. | olacaktır. Geminin evvelce giden mü | rettebat da dün akşam Almanyaya | gönderilmiştir. * Liman işletme idaresinin işgal ettiği Merkez Rıhtım hanına Deniz- bank Istanbul şubesi yerleştiği için, hanın kapısında (Liman İşletme ida- resi) yazılı levha kaldırılmıştır. Bu- raya Denizbankın ismini gösterir bir levha konacaktır, Denizbank umumi müdürü Yusuf Ziya Oniş Ankaraya gitmiştir. * Şoför Lütfinin idaresindeki 3362 | sanmam numâralı otobüs Pangaltıda vatman |de iki aşçı çırağı, odalarında yaktık- Hüseyinin idaresindeki tramvaya çar |ları mangaldan zehirlenmişler, Cer - rahpaşa hastanesine kaldırılarak te- davi altına alınmışlardır. , GÜMRÜKLERDE; Bir Günde Yarım Milyon.Lira Gümrük Resmi Genel ithalât rejimi kararnamesi * nin neşrinden sonra eski rejime tabi malların gümrükten çıkarılmasi için könülan dökuz aylık müddet dün ak şam bitmiş ve gümrük muamelesi gö ren tenzilâtlı tarifeye tâbi malların çekilmesi nihayet bulmuştur. Bu münasebetle nisanın başından- beri gümrüklerde görülen faaliyet son günler içerisinde fevkalâde art mış ve bir günlük gümrük varidat yarım milyon liraya kadar yüksel - mşitir. Normal zamanlarda bir gün- lük gelir 150-209 bin lira arasındadır. Bu arada gümrükten en ziyade ge çen mallar yüklü kumaşlar ve boş şişedir. Bunun için yünlü kumaşlar sadi İngiltere ile yapılan mu- amele çoğalmış ve takas nispeti yüz- de 35 e kadar yükselmiştir. Muayyen takas haddi dolduğu için altı ay kac dar bir müddet için İngiltere ile ye- kânı da kalmamıştır. Bugünden itibaren G, İ. R. rejimi bütün ilhalât emtiasına teşmil olun- bikine başlanmış olacaktır. X Gümrük başmüdürlüğünde açi- lan memurin kursu bitmiş ve imtihan ları dün yapılmıştır. İmtihan nteiee - sinde, kursa iştirâk ede n20 memur- dan 17 si muvaffak olmuştur. ———— — ÜNİVERSİTEDE: Biyoloji Enstitüsünde .Merasim Yap ldı Üniversite bioloji enstitüsünün ku- r)rulmasında büyük hizmetleri doku - man ve göçen sene ölen maruf hayya- plâkası dün merasimle enstitünün lâ boratuarına konmuştur. Cenevre ü- lan ve profesörün silüetini gösteren bu plâka, dün ayni saatte ve merasim İc Cenevre üniversitesine de konmuş tur. Dünkü merasimde İsviçre sefa- rethanesi maslahatgüzarı Bloeseh ile İsviçreli profesör Pittard ve eşi, üni- verşite rektörü, dekanlar, Türk ve ec nebi profesörler, kalabalık bir tale- be kafilesi hazır bulunmuştur. Profesörün plâkası liboratuvar di- varına asılmış ve üzerine siyah bir örtü konmuştu. Üniversite rektörü Cemil Bilsel, örtüyü açmış ve sözü İs viçre üniversitesi adına plâkayı üni- versitemize vermiye memur edilen İs tanbul üniversitesi jeoloji profesörü Parejas'a bırakmıştır. Profesör Parejas, bu enstitünün düryanın en büyük enstitülerinden daha modern olduğunu ve burada profesör Navilin mikroskopuna silüe- Bundan sonra, profesâr Pittarddan söz söylemesi istenmiş ve büyük &- lim, Navilin kendi talebesi olduğunu, onun ilim hayatını adım adım takip İettiğini, kürsüsünü İsviçreden İstan- bulu naklettiği zaman çok sevindiği- ni, onun ölümünde zaten kardeşçe ça bışma birliği yapmış olan Cenevre ve İstanbul üniversiteleri teessürlerinin müşterek bir kaynaktan doğduğunu söylemiş, bir İsviçreli profesör hak - kında Türk üniversite muhitinin duy duğu eleme teşekkür etmiştir. Bun - dan sonra Navilin halefi profesör Kossvig bir hitabe irat etmiş ve pro- fesör Cemil Bilsel de cevap vermiş- tir, Merasimden sonra Profesör Pittard beşinci konferansını Bioloji Enstitü- sünün anfisinde vermiştir. Pittard bugün son konferansını verecektir. Kıdem zamları veriliyor rından İstifade etmesi lâzım gelen miye karar vermiş, ları hazırlamıya niden takas muamelesi yapmak im -/ler muş ve yeni gümrük tarifesinin tat -| niversitesi tarafından gönderilmiş o-| tinin talebelerin ilmi araştırmalarına daima nezaret edeceğini söylemiştir. | Birincikânundanberi kıdem zamla- a 15-4 -938 ee Ankaradan on ve Telgrafla Mel ee Ziraat : Vekili Dün İşe Başladı güni 14 (Tan VE Yeni Ziraat Vekili Faik Kurdoğlu bu sabahtan İtibaren vazifesine başla * dı. Ziraat Vekili öğle paydosunda İk- tısat ve Ziraat Vekâleti memurlarmi İktisat Vekâletinin konferans salonu na davet ederek, kendilerile kısa bir hasbühalde hulundu. Yeni vekil de- di ki; — Ben sizlerin memur arkadaşı" nızım, Aranızdan yetiştim. Muhterem Başvekil B. Celâl Bayarın itimadını kazanmak sayesinde bu mevkie gel - miş bulunuyorum. Bundan evvelki vazifemde arkadaşlarımdan çok yar- dım gördüm. Şimdi de, yine memur- luktan yetişmiş bir arkadaşınız sıfa- tile, arkadaşlarımdan yardım göre - ceğimden eminim. Sizleri buraya da- vet etmekten maksadım, ondandır. Beraber çalıştığım İktisat Vekâleti arkadaşlarıma veda etmek ve yeni ar kadaşlığa başlıyacağım Ziraat Veki- leti memurların da selâmlamaktır. Ziraat Vekâletine gelişim bu vekâlet memur kadrosunda bazı değişiklik - yapılacağı şeklinde bir şayianın çikmasına vesile oldu. Bu şayianın ha kikatten uzak olduğunu söylemek is- terim. Ziraat işlerindeki düşüncem, ziraatten evvel ziraatçi yetiştirmek- tir. Bu düşüncemi, yardımınızla bep birlikte tahakkuk ettirmiye çalışaca- Ziraat Kongresi Geri Kaldı Ankara, 14 (Tan muhabirinden) — Evvelce, bu ayın 18 inde toplanması mukarrer bulunan büyük ziraat kon- gresi, kendisinden beklenen faydayı tamamen temin edebilmesi için. vekâ letçe tayin edilecek tarihe kadar tehir edilmiştir. Kongre âzami bir ay için de toplanmış bulunacaktır. Dahiliye Vekâletinde Bir İmar Konseyi Kuruluyor Ankara, 14 (Tan muhabirinden) — Dahiliye Vekâleti zahallt idareler umum müdürlüğü teşkilâtına bir tek » konsey kurulması hakiında Dabiliye Vekâleti tarafından hazırlanan 'ka - nun lâyihası bugünlerde Başvekâlete verilecektir. Bu lâyihaya göre, tek - nik şehircilik. işlerinde belediyeleri nizamlı bir surette aydınlatmak ve bu işlerden konseyce tespit edileceklerin tahakkukunu temin edecek tedbirler almıya salâhiyetli bulunacaktır, Yine bu lâyihaya göre, ihdası der- piş edilen imar konseyi dahiliye ve nafına vekâletlerinin mümessilleri i- Je müsteşar, mahalli idareler ve be- lediyeler bankası umum müdürlerin- den, teknik daire reislerinden mürek lacaktır. | Küçük Ankara haberleri : 4 Türk gayrimübadillerine tahsis edilen #aTların tahakkuk etmiş vergi ve resimle rinin, müşterilerine teslimine kadar tahak kuk edecek miklurınin aranılmaması ka. rartaştırımış, hazırlanan Jâyiha meclis ruz hamesine alınmıştır. # Zahire ve hayvan borsalarında kul- Yanılan beyannamelerden 15 kürüşlük dm ge yulu almmaktadır. Bu miktar 8 ke Tuşa indirilmesi kararlaştırılmıstır. 15 Nisan 1938 CUMA | Gün: 30 Kanım: 159 4 üncü ay Arabi: 1057 Sefer: 18 : Güneş 521 — Öğle İkindi: 15,57 — Aksam: Tatsı : 20,24 — İmei” YURTTA HAVA VAZİYETİ Yurdun Ege bölgelerile Orta ve Cenubi “Anadolunun Garp kınmlarında hava bulut Mı, Trakya ve Karadeniz kıyıları bölgele- rinde çok bulutlu ve mevmti yağişlı, diğer yerlerde kapalı ve yeryer yağışlı geçmis, tüzgürlar Doğu ve Cenup Doğu bölgelerin- de Cenubi, diğer yerlerde umumiyetle Gar- 3 istikametten orta kuvvette esmiştir. Dün İstanbulda hava ez bulutlu secmiz, rüzgir Gürpten saniyede 2 ilâ 3 metre hız- la esmniştir. Seat 14 te barometre 753,5 mi- #imetre idi. Hararet en çok 10/1 ve en a£ 1214 1847 | 325; Mİ Gürbüz çocuklar, kuvvetli V a ve milletin saadetli i gösterir. ü Tİ