22 Mayıs 1938 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 10

—— ıu BAŞMAKALEDEN MABAT) Çok Ağır Bir Mesuliyet Yükü i Fransaya Türklüğün varlığına susamış bir düşman gözile bak- mıya, hâdiseler bizi gittikçe faz- la bir derecede mecbur bırak- maktadır. Möüterie günlerini — hatırlıya- lam;, Fransa İstanbulda Türk milli hareketine dostluk satıyordu, İngilizlerin arkasından bize güya el uzatıyordu.. Ayni saniyede Miralay Bremon adında bir Fransız Adanada Türklüğü imha edecek, orada Suri- yelilere ve Ermenilere dayanır bir müstemleke muhiti yaratacak bir yol tutmuştu. Bu adam, bünu şahsi zulmü dolayısiyle mi yapıyordu? Bu na bir saniye için bile ihtimal veri- lemez. Miralay Bremon muayyen bir Fransız siyasetinin âleti sılatiyle iş görüyor, aldığı emirleri yerine geti- riyordu. Cihan Harbinden sonra Fransiz. larla yeni bir harbe tutuştuk. Gazi- antepte, Urfada vuruştuk, Türk be- ka ve istiklâl azmi üstün çıktı, Fran- sızlar Kilikyadan çekildiler ve bi- zimle 1922 Ankara İtilâtı adlı hüsu- si bir sulh imzaladılar, Fakat bundan sonra Ankara İtilâ- fını hiçe saydılar. Kilikyada yapa- madıklarını Sancakta yapmıya ; kal-| kıştılar, Günün birinde Fransızlardan hak- kımızı aradık ve taahhütlerini tut- malarını istedik. Bunun üzerine 50 nuna kadar mukavemet ettiler. Ni- hayet Cenevrede iki tarafın gönül rizâsiyle bir oanlaşmıya (vardık. “Fransızların imzaları ve Milletler Cemiyetine karşı taahhütleri var. İş ler yoluna giriyor.,, diye bir saniye ümitlere düştük... * Arkasından Fransızlar, Milletler| Cemiyetinin mümessillerini kör bir| âlet diye kullanarak öyle bir seçim Bizâamnamesi hazırladılar ki Cenevre | anlaşması fiilen sıfıra indi. Manevrayı vaktinde gördük. Kı- Yametler kopargık. Cenevre bize hak verdi. İhtiyaca uygun bir nizamna- me yapıldı. Bu defa nizamnamenin tatbikinde entrikalar ve oyunlar başladı. Ortâ- lik tekrar karardı. Biz gafil avlana- cak adamlar olmadığımızı gösterdik. General Mariç Bugün Eskişe- hirde Olacak Ankara, 21 (A.A) — Yugoslavya Harbiye ve Bahriye Nâziri Orgene « Tal Mariç'bu akşam saat 21,30da Kayseriden Ankaraya gelmiş ve sa- at 22 de Eskişehir ve İzmire gitmek üzere şehrimizden ayrılmıştır, o, Milli Müdafaa Vekili Kâzım Özalp ile Büyük Erkânıharbiye Ikinci reisi | Orgeneral Asım Gündüz de general Mariç'e refakat eylemekte idiler. Dost ve müttefik memleket nazir- | larının rüküplerine tahsis edilmiş o- lan hususi tren Ankara Karına gir - diği zaman Başvekil Celâl Bayarla Büytik Erkânıharbiye Reisi Mareşal Çakmak, Hariciye Vekili Dr. Tevfik Rüştü Aras, Milli Müdafas Vekâleti müsteşarları, Yugoslav sefareti er - kânı, Genersl Mariç'e hoş geldiniz demek ve selâmlamak için istasyo - Ba gelmiş bulunuyorlardı. Ankara, garında yarim saat süren tevekkuf esnasında Başvekil o Celâl Bayar ile Mareşal Fevzi Çakmak, Milli Müdafaa Vekili Kâzım Özalp Hariciye Vekili Tevfik Rüştü Aras General Mariç ile görüşmüşlerdir Trenin hareketine yakın General Mariç resmi selâmı ifa elmekte olan #skeri kıtayı teftiş etmiş ve müzika Yugoslav ve Türk Mili Marşlarını çalmıştır, “General vagonlarına binerlerken | kendisine ve refikasına İyi yolcuuk temenni etmek ve veda eylemek ü-| zere gelmiş bulunan zevat ile ayri ayrı vedalaşmış ve Madam Mariçe| Başvekil Celâl Bayar, Büyük Erkânı Harbiye Reisi Fevzi Çakmak ile Hari ciye Vekili Tevfik Rüştü Aras tara fından güzel bir buket takdim edil- miştir. BİRİNCİ Z Kişi i Si, i swiek Çekoslovak ordusunda (Başı 1 incide) miştir. Brno'dâ pplis bir alay tertip ederek Tren, Türk, Yugoslav bayrakları | milli marşlar söyliyen 5.000 Çeki da, ile süslenmiş ve tenvir edilmiş olan | gıtmağa teşebbüs elmiştir. Alman halk sürekli alkışlarla generali se. | Konsoloshanesile “Alman evi, — ve| lâmlamış ve General Mariç te “Al. Henlayn partisinin merkezi polisle laha ısmarladık. demek suretile mu | uhsfaza altındadır. kabelede bulunmuştur. Muhterem misafiri teşyi edenler arasında İsmet İnönü ile Bayanı da bulunmuş ve Bayan İsmet İnönü te- rafından Bayan Meriç'ede ayrıca bir büket verilmiştir. Bu hâdiseler Almanya gazeteleri tarafından Çekoslovakya aleyhinde en şiddetli neşriyata vesile teşkil et- miştir. Çekoslovakyada vaziyet Prag, 21 (Hususi) — Bü Avru- İpayı tam bir gerginlik ve tehlike ha- va$ı içinde yaşatan yeni ve mühim bir vaziyet hâsıl olmuştur. Çekoslo- 2 vakya Cümhurreisi doktor Beneş Çe Yılık Plân koslovakyada buşgösteren endişeli va (Başı 1 incide) | İziyeti bertaraf etmek için bügün Bo mn da bugünlerde ihalesi kuvvetle | hemyanın cenubunda bir nutuk söy Birinci Beş B. Garo Ankaraya geldi. Tatlı dil muhtemeldir. Temiş ve: «— Atiden endişemiz yoktur. diye SAYFADAN MABAAT 'Çekoslovakyada 7 Sılâh Altında i lis halkı dağıtmak için güçlük çek-İdar heyecanlı bir zaman geçirdiği! Alman gazetelerinin neşriyatı | ler döktü, Anlaşmamazlıkların orta Bu suretle birinci beş senelik plâ dan kalkmasına dair bir* centilmen |na dahil fabrikaların ihalesi tamam - anlaşması yaptı. Her türlü teferruat | lanmış olacaktır. konuşuldu, halledildi, Gal Bundan başka Malatyada kurul - makta olan büyük pamuklu fabrika Biz Pe pd) azının iplik kısmının büyütülmesine Sonra seçimin kayıt safızın, (Yarar verilmiştir. Bu suretle Malat- da yeniden entrikalar ve oyunlar a1. | Ya fabrikası da, Nazilli ve Kayseri dı, yürüdü. Milletler Cemiyetinin fabrikaları büyüklüğünde olacaktır. mürakabecileri de mesuliyetlerinin| Devlet, diğer pamuklu fabrikala- ağırlığını kavrıyamadılar. Cemiyeti, | ın büyütülmesine ve şarkta kurula bütün haksevenlerin gözünde öldü-| cak iplik fabrikası için tetkikler yapıl e ÜR eş Ea b anına Bürserbeğii sdüter otmiştin riciyecileririn ve müstemlekecileri. iştir. nin emellerine körkörüne * uydular, Bunların haksız gidişini farkeden mürakıplar birer bahane ile iş ba. şından uzaklaştırıldı. Fransız sözünün ve taahhüdünün bizim gözümüzdeki kıymeti, bu hâ. diseler arasında günden güne düştü, Bugün sifir haddine varmıştır. Biz artık hareket tarzımızı, sözlere göre deği), fiili vaziyetlere göre âyar et- CANKIRIDA: Garaj ve Stat Yapılacak Çankırı, (TAN) — Nafia Vekâleti, caddesinde bir garaj yaptır. mıya başlarmştır. Bunun içim 17 bin rek bütün Çeklerin ayni şekilde ha reket etmelerini tavsiye etmiştir. Südet Partisi liderleri de bir be - yanname neşretmişler ve bütün Sü- detleri birleşik harekete çağırmış - lardir. Bugün ortalığı allak bullak eden bir hâdise de sabahleyin 3,30 da ol- muştur. Seb de bir hudut muhafızı, üstünde ik! kişi bulunan bir motosik lete “dur!,, emri verdiği halde emrin | dinlenmemesi üzerine ateş etmiş ve her ikisini öldürmüştür. Daha sonra bunların iki Südet Alman oldukları anlaşılmıştır. Simali Bohamyada hâdiseler Bundan başka dün ve evvelki gün şimali Bohemyada ciddi müsademe- ler vukubulmuştur. Evvelki gün 60 Alman Bohemya - nin şimali garbisindeki Şomutov'da Çek askerlerinden mürekkep $ kisi- lik bir gruba taarruz etmişlerdir. As kerlerden biri ağır surette başından mek vaziyetindeyiz. Eğer Fransız mümessilleri, Türkleri haktan mah- rum etmek, türlü türlü bahanelerle defterlere kaydetmemek, her türlü tehdit ve tazyik usullerile anlaşmayı hiçe indirmek gibi entrikalı yollarda ssrar ederlerse; hâdiselere Milletler Cemiyeti huzurunda taahhütlere uy» gun bir cereyan vermek ve Yakın Şarkın sükün ve istikrarını kürter- mak vazifesi doğrudan doğruyu bize | mıştır. Yakında bütün ağaçların taç, |soPalarla dağıtmıştır. Jandarmalar- geçecektir. Ahmet Emin YALMAN a Zührevi ve cilt hastalıkları Dr. Hayri Ömer 'ğieden sunra Beyoğlu Ağacamı “#ratamda No 132 Telefon'4R58 şa, İmiseri Hakkı, Dörtyola tayin edilmiş |#İYet vahim bir şekil almıştır. lira sarfedilecektir. Şehrimizde yapılacak stadın plân. larını tanzime memur mimar Şadi, işini bitirmiş ve buradan ayrılmıştır, Ağaç Tırtıllarile Mücadele yaralanarak hastaneye nakledilmiş. | tir. Diğer askerler kasaturalarını çek mişler ve mütecavizler kaçmışlar - dir. Vaka mahalline polis takviye kuvvetleri gönderilmiştir. Dün sabah yedi Jandarma, hievi; Çankırı, (TAN) — Belediye şehir $. dağıttıkları da iz edilen üç çindeki tırtılı ağaçları, ağaç başına | Almanı kurtarmıya çalışan takriben bir kuruş alarak dezenfekteye başia- |300 kişiden mürekkep “bir kütleyi dan birine hücum edilerek yere ya yatı rilmıştır. Diğer bir jandarma da nü- Mayişçilerden biri tarafındı tal, Çankırı, (TAN) — Polis ikinci ko-|tahta bir kutu ile yaralanmıştır. Va tıldan kurtulması bekleniyor. yerine Şerafettin gelmiştir. Naha me- | | İngilterenin Berlin sefiçi buğün iki murlarından Galip Siirde, Salk te © al gr kyesini siyart et :$ ve Almanyanın istilâ hazır Erzuruma tayin edilmiştir. Uuğına hazırlanıp hazirlerimadığını anlamak istemiştir. Fakat bu müra- Çankırı, (TAN) — Valimiz Uzgü-|caatları neticesinde nasıl bir deyap ren iki ay izin almış ve İstanbula gi*- /aldığı belli değildir." miştir. Rütün Avrupa sulhü tetiktedir. 5 N > KiB bir ağır topçu bataryası Avrupanın Büyük Harptenberi bu ka söylenebilir. İngiltere hariciye nazırı Lord Ha- lifaks vaziyetle daima temas halin - de bulunmak için derhal hariciyeye gelmiştir. Fransız kabinesi Pazartesiye top- lanacaktır. “Alman matbuatı, eğer hâdisesin - de Alınanlara ka bir sulkâst görmekte müttefik bulunu - yor ve “cinayet” shfelinde tavsif ey- lediği bu hâdiseden doğrudan doğ - ruya Prag hükümetini,mosu!l tutmak tadır. General Göring'in gezetesi olan Nösyonal Çaytüng diyor ki: “Son saatler içinde hâdiseler o ka- dar İnkişef etmiştir ki Alınun mille- ti artık bunları Çek vatanperverli - ğinin arızi bir infilâkı şeklinde tef- sir etmeye İmkân göremiyecektir. Südetlerle dahili bağlarla birleşmiş olan Alman milleti Çek hükümetinin bu tahammül edilmez korkunç va- ziyete nihâyet vermesini ıslarin ta - lep ediyor.,, Südetlerin yeni talepleri Bu hâdiselerin cereyan ettiği sıra- da Çekoslovakya hükümeti reisi dok tor Hodza, ötonomiye ve hükümet memüriyetlerinde nisbi temsile müs tenit Imtiyazların Südetlere verile - ceğini söylemiş ise de Südetlerin si- yasi komitesi hemen toplanmış ve bu teklifleri reddederek yeni talep - ler ileri sürmüştür. Bu taleplerin en bellibaşlıları şunlardır: 1 — Nizam ve asayişin yeniden tesisi, 2 — Fikir serbestliği, 3 — Matbuat serbestliği, 4 — Toplanma serbestliği. Bundan başka Henlayn de siyasi teşekküller vücude getirmek hakki nin kendisine verilmesini İstemiş - tir; 4 Alınan askeri tedbirler Çek hükümeti ile Südetler #rasın- da variyetin bu mahiyeti aldığı sı-| ralarda Almanyanın Çek hududuna hücum Kıtaları ve askerler yığdığı ısrarla şeyi olmuş, Çek hükümeti Ak manya hükümetinden bu hususa dair malümat istemiş ve kendisine İngil- tere sefirine verilen cevabla muka- bele edilmiştir. Çekler endişelerini! İngiltreye bildirdikleri için İngilte - re hükümeti bu yolda teşebbüse gi- rişmişti” Ingilterenin Berlin sefiri vaziyeti Alman hariciyesinden istizah ettiği zaman kendisine Alman kıtalarının “mevsim icabı olarak” yer değiştir. dikleri ve hiç bir askeri hareket te- gebbüsü bulunmadığı bildirilmiş, bu munla beraber bu teşebbüs İnğilte- renin Orta Avrupa hâdiselerile alâ - kasını tebarüz ettirmiştir. Prag hükümeti de askeri ihtiyat Ankara, 21 (A.A) — Gümrükleri- mizde yolculara karşı kolaylıklar gös terilmesi Gümrük ve İnhisarlar Ve- kâletince çok:siki bir surette iltizam edilmektedir, Bu hususta İnceleme- ler yapan Anadolu Ajansı muharrir- lerinden birinin tetkikatı neticesini memnuniyetle eşrediyoruz! 1 — 1499 sayılı gümrük tarifesi kanunu ile yabancı ülkelerden gelen gümrük muaflığı tanınmıştır. Halbu ki birçok garp memleketlerinde yol- cuların yalnız kullanılmış olan zati eşyasına muaflık tatbik edilmekte dir. Memleketlerde kullanılmış ve kullanılmamış Gârp eşyalarının tef riki için yolcular daha sıki muayene lerden geçmektedirler, Bizde yolcuların beraberlerinde getirdikleri eşyaların şahıslarına ait olması kâfidir. Eşynam müstamel ol İstimal şartı ancak eşya yol - cunun beraberinde gelmeyip ayrı ge tirildiği takdirde aranılmaktadır. Diğer taraftan tarife kanununun yolcular hakkında daha müsalt vazi- yette olması için bir tâdil projesi de hazırlanmaktadır. 2 — 3152 sayılı ve 16/4/937 tari li kanunla tarife kanununda tâdilât yapılarak seyyahların bindikleri oto mobil tayyare 've diğer nakil vasıta- Yarile bu nakil vasıtalarında bulunan eşyaya, mutfak ve yatak eşyası. Kav ping ve spor levazım, Türkiye tu- ring ve otomobil klübünün veya Türk Hava Kurümünün kefaletleri altında muvakkat muaflik bahşedil. miş ve turizme müteallik. propagan- da malzemesi ve matbu evrak haek- Xındn da kati musflık kabul olun- muştur. Bu kanun seyyahlar için bü yük kolaylıklar temin e 3 — Seyyal ve yolculara he gibi eşyalarının muaflıktan istifade ede- bilecekleri ve hangi eşyaların ye ihracı yasak veya inhisara tâbi ol- duğu hakkında Vekâletçe “yolculara bilgi,, adlı bir broşür neşredilmiş ve bu broşürden sefaret ve konsolos. luklarımızla Türkofis o teşkilâtına Türkiye Turing ve Otomobil Kiübü- ne ve ecnebi klilplerine ve yapur a centalarına dağıtılmıştır. 4 — Yolcu ve seyyah muayenele- rinde gümrüklerimizce azami kolay- lıklar gösterilmekte ve eşyalar lüzum olmadıkça açılmamaktadı Yolcu ve seyyah muamelelerine bakmak üzere ayrılan rnemurlar ne zik, bilgisi yerinde ve Fransızca Al. manca ve İngilizce lsanlarına Âşina ———. amma edir. lanmiş, genç ihtiyat zabitleri ile mü- tehassıslar ve ihtiyat teknikçiler si - lâh altına çağırılmış, taksiler ve kamyonlar ordu hizmetine alınmış - tır. Bundan başka ihtiyat küvvetler de silâh alına çağırılmış bulunuyor, Çekoslavakya harbiye nazırı bu da madığını, fakat bu kuvvetlere mo - dern silâhların kullanılması öğretile ceğini ve bunların sulhü sağlamla - mağa yarar hale getirileceklerini söy lemiştir. Bir aralık Almanyanın Prag hükü metine bir ültimatom verdiği şayi ol duysa da Şayla tekzip olunmustur. Çek köylü partisi liderinin sözleri Çek Cümhuriyetçi köylü partisi U- deri Beran bugün Havasa beyanat - ta bulunarak: “Hududur, herhangi bir noktasını geçmeğe teşebbüs edecek bir müs- tevli, teşkilâtı mükememl, motörlü ve harekete geçmeğe hazır silâhlı bir küvvetle karşılaşacaktır. . Şimdi bazı ecnebi omahfillerinde belki Almanların Avusturyada oldu- ğu gibi hiçbir mukavemete maruz kalmadan Südetlerle meskün mınta- kayı istilâ edebilecekleri zennedil - mektedir. Halbuki (Çekoslovakya, mevzuubahsolunca İş değişir. Bura- da bütün millet müstevliye karşı du racaktır ve bu vaziyette bir ihtilâfın önüne geçmek kabil olmıyacaktır. Romanyanın aldığı bir tedbir Bükreş, 21 (A.A.) — Çekoslovak - yada dün ve bugün vuku bulan kan- tedbirleri almıştır. Bütün köprüler ve resmi binalar muhafaza altına 9- İ: hâdiseler ve iki sınıf ihtiyatın si- lâh altına çağırılması burada derin bir tesir hâsıl etmiş olmasına rağ - Gümrüklerinden Daha Fazla Suhulet Göste duğunu ispata mecburiyet yoktur. | ithal Bi vetin bir seferberlik mahiyetinde ol- | olanlar arasından seçilip ve hususi bir kurstan geçirilere$” feleri kendilerine talim & rülgüüştür. 3 — Trenle gelen yolçular “ istasyonlarında trenin içinde # rük müâyenesine tabi tutujm İdir. Halbuki birçok garp m lerinde yolcuların trenden rek salonlara sevkedildiği ve rının buralarda muayene oli İvâkidir. Ekspres, “Toros - Semplonu * dan uyandırmamak maksadile zamanı haricinde ve İstasyol İ rasında yapılmaktadır. 6 — Deniz yolu ile gelen ve İyoleuların muayeneleri gümrük | İlonlarında yapılmaktadır. Bu lar işlerin en çabuk ve kolay bif rette yapılmasını temin edecek ve sartlarda tadil ve ıslah edil Bilhassa Galata ve İzmir Jonları yolculara sıkıntı vermiği) surette tevsi ve tanzim edilmişi” İstanbul ve İzmir limanlı bu limanlardaki ambar ve ani rın idaresi hususi bir kanunla bul liman işletmesine devredili bu devir meyanında hamallık İ bu İdareye intikal etmiştir. O Vİ tenberi yolcuların ve bagaj! vapurlardan indirilmesi isleri dare tarafından memnun edici Dİ kilde ıslah olunmuştur. Bu cümleden olarak İzmirde yıklar kaldırılarak ecnebi yol€ taşımıya mahsts iki motörbot mıs ve yerli volcuların da vap şartlar dahilinde gümrük ida! muvaffakıvetile bicbirgümrü' irolüne tâbi olmadan doğrudefi ruva karaya çıkmaları temin. tir, letmesi idaresi tarafından ©Ki kontrol ve İntizam altına alını İyolcu Böğülerinin sikâvele” mi vermiyecek bir surette nakli tet 7 « Salonlarda hamallar ri lunmuştur. ç 8 — yolcu salonlarında gümrük resi tarafından münavebe İle surette memurlar bulunduru yolcuların gündüz ve gecenin het atinde gümrük muamelelerinin ması temin olunmustur. Yoleviar için bunlardan beşi ha bazı #ümrük kolaylıkları tal iedilmek üzere yeni tedbirler “ mak icin tesebbüsleye girişilmi Bu tesebbüsler netirelendiğinde hel tatbikine geçilecektir. « men siyasi mahafil Çekoslovak: dişelerini sükünetle karşılamak | Rumanyanın, Çekoslovak — # manya hududu boyunca kral rın takviyesini emretmiş olduğü vayeti dolaşmaktadır. Polonyanın bir tekzibi Varşova, 21 (A-A.) — Çekosi ya hududunda Polonya kıtaatını! rekâtta bulunduğuna ve Smigli'nin de hudut ali ğine dalr ecnebi memleketlerde takım şayialar çıktığından hüküf Londra ve Roma elçilerini bu şa ları kati olarak tekzibe memur © miştir. Almanyanın kararı Berlin, 21 (A.A.) — Röyter aj sı bildiriyor: Vaziyet çok ciddi olmakla be ber ümitsiz addedilmiyor, Şurası ! hakkak ki, Almanya Südet Alms rına yardım İçin azami derecede il gitmeye karar vermiştir. Maamf fih bir harbi göze alıcağı zanned miyor, Röyter ajansının aldığı malünü göre, Ingiliz büyük elçisi Alman | riciye nazirinın yanından gu inf ba ile ayrılmıştır: Alhanya azimkâr hattı hareket muhafaza etmekte ve mutavassıt hal tarzını kabül etmemektedir. * Prag, 21 (A.A.) — Südet Al ları mebusu Frank bu akşam B# vekil Hodza'yı ziyaret ederek iki i haf ihtiyatın silâh altına çeğprilm ve diğer askeri tedbirlerin Südet manları arasında asayişi bozacak haleti ruhiye yatatmış olduğunu ! dirmştir.