12 Şubat 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 1

TELEFON: ŞUBAT 1939 5 TELGRAF : TAN, İSTANBUL DÖRDÜNCÜ YIL — No. 1268 24310, 24318. 24319 KURUŞ GÜNLÜK SİYASİ “İstediklerimizi Fransadan Silâhla da Alabiliriz,, HALK GAZETESİ N İDEAL BÜRO Büroların iş çıkarma kudretini artıran ameli bir kitaptır. Az masrafla çok iş nasıl çıkarılabileceğini gösterir. 50 Kuruş. TAN Matbaası - İstanbul B.seeap BÜYÜK ROMA Imparatorluğu Büyük Roma İmparatorluğu hayali, enizd kayve menfaati quulıı[ıaıı güfün milletleri alâkadar eden büyük bir davadır. Bu itibarla, İtalya, Büyük Roma İmparatorluğu hulyasında Fransayı, lng!_lfe- reyi ve bütün Akdeniz milletlerini kar;ışında göre- ceğini hesaba katmak mecburiyetindedir. Yazan: M. Zekeriya SERTEL tvvelki gün Tan'da çıkan ve Mussolini'nin büyük Roma hayalini tesbit eden harita Türk efkârı umumiyesinde derin ve büyük bir alâka uyandı Şi ç Ağere e tü da gözü olmıyan, ve on beş senedenberi siyaseti ıçte._ve dış sulhtan ibaret olan Türkün birdenbire topraklarına göz diken yabancı gözler bulunduğunu öğrenmesi, haklı olarak, onun biraz hayretini, biraz da hiddetini mucip oldu. Akdenizde alâ- liyor ki: rdı. Hiç kimsenin toprakların- zırdır. « kadan bahsederken diyor ki: Romanın Resmi Bir Gazetesi Fransaya AçıklhtardaBulundu Roma, l11 (Hususi) — Haftalık yarı resmi Relazioni İnterna- tionali, bugün İtalyanın Fransaya karşı talepleri hakkında ga- yet açık ve tehdit edici bir yazı yazmıştır. Yazının başında deni- “Fransa, Tunus, Djibuti, Korsika ve Nis'i İtayaya ter- ketmeli ve İtalyanın Süveyş Kanalına müteallık metali- bini tatmin etmelidir. Aksi takdirde İtalya, harbe ha- Bu meselenin, ltalyan milletinin iradesine göre hallolunaca- ğını, Fransa nereden müzaheret görürse görsün İtalyan milleti- nin bir tek adam gibi hareket edeceğini söyliyen gazete, Korsi- Fakat Tan'ın ortaya attığı bu hakikat yeni değildir. Mussolini- nin büyük Roma hulyası senelerden beri malümdur.İtalyan devlet adamı kendisini eski büyük Romayı ih- yaya memur edilmiş bir halâskâr A SAk a aa n BÜğk Ü ŞĞi eayekile miş, faşist İtalyanın hedefini tayin ederken eski Romayı kendisine rehber edinmiştir. Hattâ bunu ilân ile kalmıyarak Romania Colosse- um'a giden büyük meydanına eski Roma imparatorluğunun muazzam bir de haritasını yaptırmıştır. Son- ra Forum meydanına giden cadde- lerde dıvarlara mermerden yapıl- mış siyah,beyaz haritalar asılıdır.Bu haritalarda da faşist imparatorlu- ğunun mühtelif kısımları görünür. Binaenaleyh bu hayal yeni de- ğildir. Romaya giden milyonlarca seyyah bu haritaları seyretmişler ve faşist İtalyanın emperyalist e- mellerini öğrenmişlerdir. x ski büyük Roma imparator- luğu hakkında bir fikir e- dinmek için tarih kitaplarını aça- rak eski Roma imparatorluğunun haritasını tetkik ediniz. Eski Rn- ma, bugünkü İngiliz imparatorlu- ğunu hatırlatan muazzam bir â- lemdi. Akdeniz Roma imparator- luğunun bir gölü gibi idi. Bir ta- raftan İrak ve Fırata kadar uzanı- yor. Öte taraftan Rumanyaya, garptan da İngiltereye kadar kol salıyordu. Şimali Afrika tamamen onun istilâsı altında idi. Mussolini eski Roma impara - torluğunu ihya hayalini ortaya at- tığı zaman, bunu tahakkuk ettirebi- leceğine kani değildi. Fakat bunu İtalyan milletine bir heyecan ve ilham kaynağı olarak Bü mek istiyordu. İlk hedef olmak « Tizete de Akdenizi bir İtalyan deniği yap-, Mayı kabul etmişti. On senedenbe- ri İtalya bütün kuvyetlerini' ' bu * hedefe, yani Roma imparatorluğu- ; nun ilk kısmını hakikat yapmağ da- f yesine doğru çevirdi. Donanması-. nı kuvvetlendirdi. Hava kuvvetle”" rini, Avrupanın en kuvvetli: . bir unsuru haline getirmiye Çiüîş;'— Hattâ Habeş harbı esnasında giltereyi bile korkutacak kadar büyük bir kuvvet oldu. Berlin - Roma mihveri kurul- duktan sonra da faşist İtalyanın ce- sareti arttı. Habeşistan işinden son- ra İspanya macerasına atıldı. Şim- di de eski Roma imparatorluğunun Sıhhiye Vekâleti Dün eBelîk Mühiçı Bir ş Frogramı Yaptı Bu-Programa Göre 3 Cüzam, 41 Vilâyet, Beş Çocuk ve 36 Verem Hastanesi, ve Birçok Sıhhi Müessese Yaptırılacak Ankara, 11 (A.A.) — Sıhhat ve İçtimat Muavenet Vekâle- ti tarafından memleketimizde yapılmakta olan içtimat yardım hizmetleri ve bu sahada yapılması tasavvur edilen şeyler hak- kında Anadolu Ajansının bir muharriri salâhiyetli dairelerle temasta bulunmuştur. Aldığımız notları bütçe iş ve program bakımından üç maddede tasnif ve hülâsa etmeyi muvafık bul- dük: 1 — Cümhuriyetin son birkaç yıl- ! lık bütçelerinin tetkiki, Sıhhat Ve- kâleti emrine verilen içtimai yardım masraflarında mütemadi bir artışı göstermektedir. Vekâletin 937 de altı buçuk milyonu tutan bütçesi üzerin- den umumi müteferrik hizmetlere ayrılan tahsisatı çıkarıldıktan sonra geri kalan 3 milyon 200 bin liradır ki, bunun 2.5 milyonundan faslası iç- timai yardım 'şlerine ve üst tarafı ko- ruyucu tababete verilmiş bulunmak- tadır. Vilâyet ve belediyelerin gene Ve- kâletin direktifi altında sarfedilen tahsisatı bundan ayrıdır. Vilâyet hu- susi idarelerinin bu işlere ait masraf- ları senevi takriben 2.5 milyon lira- dır. Bazı müesseselerin inşaat masra- fı nafıa ve fevkalâde bütçelerde dahil bulunmaktadır. Bazı hususi teşekküller tarafından vücuda getirilen mahdut bir kısım faaliyetler de ayrıca kayda değer. 2 —T'bbi faaliyet gibi görünen ba- zı hizmetlerin içtimai yardım karak- terini gözönündyc'munak, sıtma, fi- rengi, verem, trahom mücadele teş- kilâtları gibi faaliyetlerin yurttaşla- rın sıhhatlerini ve çalışma kudretleri- ni yükseltmek, nüfusumuzun artma- sındaki rollerini hatırlatmak lâzım- dir. Hastaneler, akıl hastalıkları mües- seseleri, doğum evleri, dispanserler, Sıhhiye Vekili Hulüsi Alataş ——i 4 C%eö'ek'î ._İ(abu| Resmi SÜa di AAJ — ni j R;âı'cümhnr İsmet İ "b'. nü tarafından Çankaya- “Korsika İtalyanındır. Korsika İ- talyadır ve Korsika ahalisi İtalyan- dır. Fransa, Korsikaya İtalyayı kon- trol için girmiştir. Buna imkân ver- miyeceğiz.” “Tehditler yolumuzu Makale, şu şekilde devam ediyor: “İtalyanlar, Fransız siyasetini mü- İtalyanın yeni imparatorluk haritasını gösteren yukardaki fotoğraf, Ro- mada Colosseum'a giden yol üzerinde asılı bulunan haritaya aittir. Mektep harita ö d k yeni i aiğu — tetkik diyorl Roma İmparatorluğu ğ öln eli kl çe ; rakabe etmek için İspanyada kalı- yorlar. İtalya ve Almanyanın muta- lebatı, beynelmilel adalet esasına is- tinat ediyor. Demokrasilerin, hattâ Roosevelt'in savurduğu tehditler tar- zındaki tehditleri bizi kararımızdan rücu ettiremez. İtalya, İspanyada Av- rupayı kurtarmıştır ve İtalyanlar ge- neral Frankonun müzafferiyeti resa- net kesbedinciye kadar. İspanyada kalacaklardır. Hattâ İtalyanlar, Fran- sanm siyaseti tamamile vuzuh kesbe- dinciye kadar İspanyada kalabilirler Eğer İspanyada herhangi bir ecnebi müdahalesi yapılmaması Fransanın hayati menfaati iktızasından ise İtal- ya için de hal böyledir. Binnetice İ- talyanın Fransa siyasetinin inkişafla- rına nezaret etmek üzere İspanyada kalması iyi bir şeydir. (Arkası: Sa. 9, sü. 4 te) Katalonya Tamamen İşgal Edildi Haritası, Bir Italyan Gazetesinde Çıkmıştır Evvelki günkü nüshamızda Londrada çıkan News Review mecmuasından iktibas ederek neşrettiğimiz büyük Roma impa- ratorluğu haritasının İtalyada çıkan bir İtalyan gazetesinden alındığı anlaşılmıştır. Bu gazetenin adı “La Diffeza della Raza - Irkın Müdafaası” dır. Sahibi, İtalyanın propaganda memuru olan Dino Alfieridir. Yukarıda resmini neşrettiğimiz harita da, Romanın Colos- seum'a giden sokaklarından birinde teşhir. edilmekte ve yeni Roma imparatorluğunu göstermektedir. Türkün Emniyeti Tecavüz Hedeflerinin Dışındadır Falih Rıfkı Atay, dün çıkan Ulus- seçimini, bu vahdetin hiç kimsede hiç ta yazdığı bir başmakalede diyor ki: | bir türlü tereddüde fırsat vermiyecek “Türkiye barışçılığına ve bugünkü | bir iradeler birliği tezahürü ile ne- ihtilâflar ve cepheler karşısındaki bi- ticelendirmeliyiz. Beynelmilel karar- taraflığına rağmen, vakâların inkişa- | sızlık ve kargaşalık havası içinde, coğ fını kayıtsızca takip edemez. Hassas, rafyanın bu nazik bölgesinin mukad- uyanık ve tetik bulunmak mecburi- | deratına nizamcı ve olgun bir mille. yetindeyiz. Emniyetimiz için ilk şart, .tin sarsılmaz vahdeti hâkim olduğu- tam ve kati bir vahdet içinde, safla- | nu isbat etmekteki müstesna ehem- rımızı sıkı tutmaktır. Milli Şefin ilk (Arkası: Sa, 9, sü 6 da) Cümhuriyetçiler, Son Mücadele İçin Büyük Hazırlık Yapıyorlar Londra, 11 (Hususi) — İspan- yada vaziyet şu merkezdedir: Franko kuvvetleri Katalonyada. ki son köyleri işgal etmektedir. Andora ile Akdeniz arasındaki hudut mevkilerinin hepsi de iş- gal olunmuştur. Dün de .maber verdiğimiz gibi İs- panya cürmhuriyeti hükümeti Mad- ritte yerleşmiştir. Bugün de Valen- siyada bulunan Hariciye nazırı Del' Vayo, mukavemetin sonuna kadar devam edeceğini söylemiştir. sanatoryomlar, veremle dele dis panserleri, sıhhat merkezleri, sağır, dilsiz ve körler müesseseleri, tıp ve ebe talebe yurtları, ayni zamanda İç- da Riyaseti Cümhur ko,ıam- de devlet ricali şerefine bir resmi yapılmıştır. eczasını teşkil eden Tunts, Korsi- tArkası: Sa. 9, sü 6 da) | aZ ((Sonu: Sa, 10, Sü. 3) Başvekil Negrin, Madride gitmiş, ve Başkumandan general Miaja ile görüşmüştür,. Negrin ile Del Vayo, tarafından devam TEMİZ MÜNAKAŞANIN ZEVKİ BAŞKADIR Yazan: , Aka Gündüz B en derim de bazı iz'anı hafif, irfanı zayıf olan dostlarım bana çıkışırlar. Fakat felsefenin doğrusu benim dedi«- ğim gibidir: İnsan denilen şu canlı gübre, adam olmağa yak- laştıkça gübrelikten uzaklaşır ve gübrelikten sıyrılınca adam olur. İnsan başka, adam başkadır, ve her insan adam olmaz. Hattâ adamlık şöyle dursun, insan başka insanlık başkadır. Ben bugün işte böyle bir adam arkadaşın adamca ve insanca tenkidine cevap vereceğim. Temiz münakaşanın zevkine do- yum olmaz. Yirmi sekiz yıllık meslekdaşım, hittin Birgen, gazetesinin dünkü sayısında benim bir yazımı adamca ve temizce tenkit ediyor. Benim Denizbanka ilhak edi- len teşekküllere mensup memurların müktesep hakları için arkadaşım ve dostum Mu- (Sonu: Sa. 10, Sü, 1) (Arkası Sa. 9, Sü. 4 de)