15 Nisan 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 2
PENCEREMDEN Siyaset Fırsat ? Meselesi Yazan: M. Turhan TAN uvvet, ne pusuya tenezzül e - der, ne yardımcı ârar, Avcı Sultan Mehmet devrinde Merzifon - lu Kara Mustafa paşaya Rusların, Lehlerin, Avusturyalıların Osmanlı. İar aleyhine ittifak etmekte oldukla- rilmiş ve Fransanın da bitaraflığını Mütfen muhafaza ettiği hissettirilmek İstenmişti. Merzifonlu vezir hem dostluk, hem düşmanlık çeşnisi sez - diren bu sözleri sinsi sinsi dinledi, sonra güzel ve vakur başını kaldırdı; — Elçi efendi, dedi, bütün hiris-| tiyanlık âlemi bir araya gelseniz bi- si korkutamaszsınız. Çünkü biz, ken- di kuvvetimizin derecesini ölçmü - şüzdür. Kimseden ve hiç bir birleş - meden pervamiz yoktur. Ne yazık ki Kara Mustafa paşa, * ölçülere sığmayan Türk gücünü İ- dare edemedi, heder edip raktı, Fakat kuvvetin pervasızlığını de gösterdiği tecellüt, tarihin munda yaşayıp duruyor. Zayıf bulunmalarına rağmen ha- ris olanlar ise meramlarını yürüt - mek için fırsat aralar, üzerlerine atı- lacaklari şahsın veya heyetin haşka| yetlerde meşgul veya yotgun olma-| sından İstifadeye çalışırlar, lâkin bu siyaseti muvaffak olmak İçin de yi- ne biraz ruhi cevher sahibi olmak lâ- zımdır. Meselâ 1866 daki Avusturya- Prusya muharebesi sirasında İtalya- nın takındığı tavrı, giri büsleri hatı, oy - Malüm olduğu üzere Avusturya © tarihte İtalyanın Venedik vilâyeti- ne mülasarrıf bulunuyordu. Fransa. mın askeri ve siyasi yardımlariyle it- tihat ülküsüne kavuşan İtalya, o vis lâyeti Avusturyadan almak istiy du. Lâkin kuvveti bö şi ba- şarmağa müsait değildi. O sebeple frsat kolluyordu, pusuda yatıyordu. 1866 da Prusyalılar, müttefik Cer - menya heyetinin sasındaki #- henksizliği, Holştayn dükalığının i- daresinde görülen swiistimalleri ileri sürerek Avusturyaya harp açması Ü- zerine Habsburglar saltanatı o pek buhranlı günler geçirmeğe haşlamış- ardı. Prusyalılar Bohemyaya geç - miş, Saduvada © Avusturyahıları ez i dikten sonra Viyana önlerine kadar gelmişti, İtalya, Venediği almak için işte) bu fersattan istifade etti, o, dinç İtalyanlardan mürekk, du yolladı. Avusturya, payitahtını korumak ve Almanya üzerindeki hâ. kim vaziyetini kaybetmemek için çır pınıp durduğundan Venedik tarafla- rını âdeta ihmal etmişti. Bununla be- raber derme çatma askerden terek- küp eden Avusturya alayları Custor- ra muharebesinde genç İtalyan or - dusunu kahkari bir inhizama uğrat- tılar, belini kolaylıkla doğrultamaz bir hale koydular, Harbin bütün dünyaya parmak 1- sırtan cephesi denizdeydi. İtalyan - lar, hiç bir zaman iyi denizci şöhreti kazanamıyan Avusturyalıları deniz - de olsun yeneceklerini umuyorlar « dı. İki tarafın donanma vaziyeti gö- zönlne getirilince İtalyanların böyle bir ümide düşmeleri de tabii görüle- biliyordu. Çünkü seferber filoların - da zırhlı gemiler vardı. Avusturya donanması ise henüz kalyonlardan, kadırgalardan ibaretti, devlet donanmaları nihayet Lissa'da karşılaştı ve ateş yağmuru başladı. o Avusturyalılar, milli şeref uğrunda dövüştüklerin - den kemmi ve keyfi bakımdan altta bulunmalarını cüretleriyle telâfi © - debiliyorlardı. Hattâ yelkenli bir ge- mi ile İtalyanın bir zırhlısını da ba- tırmağa muvaffak olmuşlardı. Neticeyi söylemeğe ; hacet yok. Karada ve denizde zafer Avusturya- lılarda kaldı. Fakat Pragda sulh mü- zakeresi yapılırken © Avusturyanm küçülmesini, İtalyanın kendi nüfuzu altında kalmasını isteyen Fransanın müdahalesiyle Venedik eyaleti, ga - lip Avusturyalılardan alınıp mağlâp İtalyanlara verildi. Demek ki zayıfın ve a de kuvveti zarara sokması mümkünmüş: Başkalarının yardımı. nı görmek şartiyle... O halde kavile- re düşen Vazife haris olan zayıflara kımıldama imkânı vermemektir. | Hâmid Büyük Şair Ihtifal Yapıldı Hâmidin Kabrine Bir Çelenk Konuldu güncü ölüm yılı saat 15 te U gençlik tarafından şairin yâdedilmiştir. Gençliğin ve Hâmidi iştirak ettiği bu merasim, edebiyat fakültesi doçentlerinden Ali Nihat Tarlan tarafından söylenen bir nu- tukla açılmıştır. Ali Nihat nutkunda şairin hayatımı anlatmış iz bırakan noktalar üzerinde dura telif zamanlardaki haleti ruhiyesini tebarüz ettirmiştir. Sadi Irmak söz alarak Hümidin ede- bi hayatını anlat: Bundan sonra İbrâhim Kutlu ve talebelerden bir kaç kişi tarafından şiirleri ve Makberden par- çalar okunmuştur. Üniversitedeki merasimden sonra mezarlığa giderek Hâmidin kabrine bir çelenk koymuştur. Bu münasebetle bir talebe Vekiline şu telgrafı çekm e Ür koyarken onun kabrinin mi vesatetinizle Maarif te nemine hazin as hü- etimizin nazarı dikkatini celbetmeyi düşündük, Saygılar çelenk “İMÜTEFERRİK : İki Büyük Mağaza Pazarlık Yapmış Pazarlıksız satış kanununun tatbik e- in murakabesi kanunun ye maddesi mucibince Tktısat Ve- in salâhiyeti dahilindedir. Ve- lüzum görürse kendi memur- rile murakabe İşini yaptırabilir. Bu etmiştir. Kontrol dairesi tarafından apılan tetkikat neticesinde iki bü- İ yük ticarethanenin pazarlık yaptıkla- rı görülerek haklarında zabıt tutu muştur. Bunlardan biri Beyoğlunda büyük bir tuhafiye ve manifatura mağazası, diğeri Istanbulda büyük bir kumaş mağazasıdır. Kumaş ma- gazasında pazarlıklı satış ve diğe rinde etiketsiz satış tesbit edilmiştir. İngiliz Heyeti Geçti İran Veliahdinin düğün merasi- minde hazır bulunacak olan Ingiliz al hanedanından Lord Athlon ile şehrimize gelmişler ve burada dur- madan Toros ile Ankaraya gitmişler- dir. Lordu, İngiliz başkonsolosu Kü- gükçekmeceden vali muavini Hüdai Karataban da Sirkeci istasyonunda reket etmiştir. Hâmit için Dün Büyük şair Abdülhak Hâmidin ü- münasebetile dün niversite konferans #a-| İlonunda bir merasim (yapılmış, ve| hatırası sevenlerin Tarlan ve Hâmidin şiiri ve sanasti üzerinde rak şairin yazılara tesir edeh muh- Ali Nihat Tarlandan sonra doçent gençlerden mürekkep bir grup Asri| Ledi Athlon, dün sabahki ekspresle | Bir Adam Otobüs Dün saat 12.30 da Maslak yolun- da bir kişinin ölümü İle neticelenen bir kaza olmuştur. Şoför Remzinin idaresindeki 3073 numaralı otobüs Taksimden Yeni- mahalleye doğru giderken Mecldiye- köyü civarında ayni istikameti takip eden Şebin Karahisarlı Süleymana çarpmıştır. Şoför kazayı önlemek E- çin direksiyonu hı BELEDİYEDE ; Vali Bugünlerde Ankaraya: Gidecek Val ve'Betediye Telsi Lore mar dar imar işlerine sarfedilmek üzere Be- İlediyeler Bankasindan alınacak beş İ milyon liraya ait formaliteyi ikmal etmek üzere yakında Ankaraya gi bankadan alaca gı bu beş milyon liradan bir milyonu- tile şehrin muh- if semtlerinde inşa edilecek olan garajlara, üç milyon lirasmı da mü- tedavil sermaye olarak Eminönü ile Unkapanı arasında açılacak olan cad- deler üzerindeki istimltik işlerine tah- edecektir. Meclis Dün Toplandı Şehir Meclisi dün saat 1430 da, Vali ve Belediye reisi doktor Lütfi| Kırdarın riyasetinde (toplanmıştır. Mecliste, 939 mali yılına ait ikinci ve üçüncü bap belediye ve müşterek âdi ve fevkalâde masraf bütçeleri kunarak bütçeler tetkik edilmek üze- İre bütçe encümenine gönderilmiş ve Bakırköy kazasında mahalle mümes silleri seçilmesi, Düşkünlecevi büt- ine belediye bütçesinden 6 bi “| bra verilmesine'dair olan teklif ve mazbatalar okunduktan sonra sit ol- dukları encümenlere sevkedilmiştir. er Adalara Verilecek Su Parlâmento Konferansı Belediye Sular idaresi, Haziran Bu ay içinde Pariste toplanacak o-| başından itibaren Büyükadaya su lan beynelmilel parlâmentolar kâti-| vermiye başlayacaktır. Idare bu su bi umumileri kongresine istirak ele-|lara ajf tarifeyi hazırlamıya bi eek olan Büyük Millet Me: umu» | tır. Yapılan hesaba göre Ada suları- mi kâtibi Veysel Genya Fransaya ha-'nn beher metre mikâbı azami olark halkü 35 kuruştan verilecektir. 'a sola çevirdiğin- | hakkında daimi encümen kararı o-| | Maslak Yolunda Bir Otobüs Kazası Oldu Altında Çiğnenerek Şey Olmadı Otobüs bu şekilde devrilmişti den otobüs yolun sol tarafındaki hen- değe yuvarlanmıştır. Süleyman öl. müş ve şoför yakalanmıştır. Otobüs içindeki müşterilere hiç bir şey ol- mamıştır. Tahkikata müddetumumi muavinlerinden Kemal Tan el koy- muştur. Belediye makine mühendis lerinden Beşir vaka mahalline gide- rek tetkikat yapmıştır. yep DENİZ ve LIMANDA : Boğaziçine Rağbet Gittikçe Artıyor Şira emaye sama bir toplantı yaparak: Boğtziçine fazla rağbet temini için -yapılacak işleri tesbit etmiştir. Bu sene Boğazda ya- pılacak tenezzüh seferleri arttırıla- cak ve geçen sene bir iki vapurda tertibatından tecrübe edilen radyo iyi netice alırıdığı için diğer vapur- vr. lara da radyo konacak Bundan başka yerlerinin çoğaltılması işi de tetkik edilmiştir. Şirketi Hayriyenin ilkbahar tari- fesinin tatbiki hazırlıkları ikmal edi lemediği için bir hafta geri bırakıl- mıştır. Bugünden itibaren ilâve se- ferler yapılacak ve gelecek pazar gü nü tarifenin tatbikine başlanacaktır. Hareket Kâğıtları Küçük merakibin uğradıkları is- kelelerden hareket kâğıdı alırken, | kâğıdın arkasına, hangi iskeleden gel diğini ve hangi tarihte kalkacağını yazdırması ve Istanbuldan kalkar ken de gümrük damgasının liman mü uriye kâğıdının arkasına yurulması kararlaştırilmaştır. © gemi çe ağ al. Nafıadan Yardım İstendi Gazi köprüsünün her iki tarafında tesis edilecek olan meydanlar için yapılacak istimlâklerin bedeli 2 mil- İyon lira olarak tesbit edilmiştir. Hal. buki bu'sene bütçede buradaki istim- İlâk işleri için tahsisat ay tır. Bunun için Nafıa Vekâletinden yardım istenmiş! lamarniş- | Satie Binası | Jşinden Çıkan Dava Nafıa Binaya | Vaziyet Etti Denizbank umum müdürlüğü bi- rinci Ticaret mahkemesine müraca- İat ederek 250 bin liraya satın aldığı Fındıklıdaki elektrik binası hakkın- daki akdin iptalini ve paraların iade- sini istemişti. Satie şirketi dün mah- ği bir lâyiba ile bu da- vanın hukuk mahkemeleri salâhiyeti idahilinde olduğunu ileri sürmüş ve İ Ticaret mahkemesinin bekmiya salâ- hiyettar olmadığını bildirmiştir. Mahkeme bu itirazı #etkik etmek tedir. Nafıa Vekâleti Elektrik idaresi ta rafından Satie şirketi aleyhine açılan İdava şimdilik tevakkuf halindedir. Denizbank Satienin Gümüşsuyu ve Beyazıttaki binalarına ihtiyati haciz koydurmuştu. Nafıa Vekâleti bu bi nalara tasarruf edebilmek için mah- keme kanalile Merkez Bankasına 146 bin lira yatırmış ve binaları kendi namına tescil ettirmiştir. Nafıa Ve- kâleti belediyeden Findıklıdaki 5: tie binası için 107 bin liraya istimlâk kararı almıştır. Bu kararı ibraz &- dince bankadan binayı satız alacak banka da 153 bin Jirasını Satieden istiyecektir. mn POLİSTE: Bir Kunduracı İki Kişiyi Yaraladı Çemberlitaşta o Tavukpozarında oturan kunduracı çırağı Danyal ile arkadaşı Mahmut srasında kadın yüzünden kavga Neticede - Mahmut kund RAP DİR ERA ağırdır. kemeye ve: Bsaırlle, tır. Danyalin. yarasi Ya hastanesine kaldıri- binde knemsie istiyen ral ralilar Certiihpssa mışlardır. Vaka aksi Mahmut bıçakla beraber yakalanmıştır. 4 Büyükderede (Kibrit fabrikasında çalışan Mehmet isminde bir usta e: sini makineye kaplırarak m telif rinden yaralanmıştır. Yaralı Mİ resinde tedavi altına alınmıştı 4 Fenerde oturan ve Defterdar Men- #ucat fabrikasında © çalışan dokümeci Mebmet İle arkadaşı Ahmet arasında a- Wscak yüzünden çıkan bir kavgada Meb- met Ahmedi bıçakla sol böğründen ağır ve tehlikeli surette yaralamıştır. Yaralı hastaneye kaldırılmış, carih yakalanmış- te. ba ———— Kenterbori Başpiskoposu Patriği Ziyaret Etti Misafir olarak şehrimizde bulunan Kenterbüri başpiskoposu dün sabah saat 11 de Fenere giderek patriği zi- yaret etmiştir. Başpiskopos patrikha- nede resmi elbiselerile metropolitler karşılamışlar ve kilisede evvelâ Te Deum merasimi dan sonra patrik tarafından kabul e- dilmiştir. Burada karşılıklı nutuklar söylenmiş ve yarim saat sonra da, patrik, başpiskoposun ziyaretini, İn- giliz sefaretine iade etmiştir. * Belediye şehir mütehassısı Pros- ta bir telgraf çekerek Eminönü mey- danımın tanzim işine ve bir de Uskü- darla Kadıköy e!hetlerinin plânları- İna başlamak Üzere bir an evvel İs- tanbula gelmesini istemizas, Kenterburi Başpiskoposu, ziyareti sırasında dün Fener Patrikhanesini Patrikle beraber Üniversitede yapılan Hâmit ihtifalinde hazır bulunanlardan bir görünüş yapılmış ve bun-| Sulh Cephesine Giren Balkan Devletleri? S — İngilterenin sulh cephe - sine almağa çalıştığı Balkan devletleri hangileridir, bun - ların nüfusları ve mesahaları hakkında bir fikir verir misi- niz? C — İngiltere şimdilik (oBalkan devletlerinden Romanya ile Yuna - nistanın istiklâl ve tamamiyetini te - min etmeğe karar vermiştir. Roman- yanın mesahai sathiyesi 122 bin.mil murabbaldır. Nüfusu 19 İyondur. Yunanistanın mesahsi | satbiyesi 50 bin mil murabbâl ve nüfusu 7 mil - yondur. Diğer Bulkan devletlerinden Yu- (goslavyanın mesahai (osathiyesi 95 İbin mil murabba, nüfusu 17 milyon, Bulgaristanın mesahal sathiyesi 40 bin mil murabbaı ve nüfusu 6 mil - yondur. S — Yunanistanın askeri kuv veti nedir? C — Yunanistanın hazeri ordusu 65 bin asker ve 5187 zabitten mü - rekkeptir. Donanması: İki kruvazör, dokuz torpitobot, dört mayin gemisi ve altı denizaltı gemisinden ibarettir, . S5 — Arnavutlukta petrol var mudır? Varsa senede ne ka « dar petrol çıkarır? C — Arnavutlukta İtalyanlar tas rafından açılmış bir iki petrol kuyu- su vardır, Bü kuyudan çıkarılan pet- rol mıktarı senede altı bin tondur. Bu mıktar İtalya için devede kulak kabilinden az bir şeydir. - S — İtalyanın silâk altında ne kadar askeri vardır? C — İtalya Arnavutluk işgali es- nasında silâh altına çağırdığı 1912 efradı ile silâh altında bulunan as - kerlerinin miktarını 1 milyon iki yüz bine çıkarmıştır: Bundan evvel silâh buraya dağılmıştır. Mühim bir kıs - mı yüşlıdır; Dr. Göbels Dün Gitti Alman Propaganda Nazırı Doktor Göbels, dün sabah saat 8.35 te hususi tayyaresile Yeşilköyden Berline ha- reket etmiştir. Hava meydanında Va- N muavini Hüdal, askeri hava ku - mandanı, Alman konsolosu ve Al man kolonisi tarafından teşyi edil. miştir, Göbels, tayyaresile İstanbul üzel rinde bir tur yaplıklan sonra yola çıkmıştır. Doktor Göbels, harekenden sonra telsizle devlet hava yolları telsizine vali Lütfi Kırdara hitaben bir telgraf göndermiş ve İstanbulda gördüğü hüsnü kabulden ve misafirperverlik- İten dolayı çok iyi intibalarla ayrıl. dığını bildirerek teşekkürlerini tak- dim etmiştir. * Belediye, son yangınlarda yanan Bahçekapıda Ata Atabek hanile Ha- san ecza deposunun bulunduğu yer- de, ancak şehir plânımın'müsaadesi nisbetinde yeni inşaata ruhsat vere- bilecektir. İ TAKVİM ve HAVA DR m eri 15 Nisan 1939 CUMARTESİ : Gün: 30 o Kasım: 189 üncü &y Arabi: 1358 Rumi: 1358” | Sefer: 28 Kisim 2 | İ Günes: 521 < Oğler 1214 İ #eindi: 1867 — Akşamı 1817 İ Yatı: 20.24 — İmsğk: 30 | Yurtta Hava Vaziyeti Yeşilköy Meteoroloji irtasyonundan #- nan malürnata göre, hava yurdun Kara deniz kıyılarında çok bulutlu ve mevgil yağışı, Trakya, Kocaeli, Doğu Anadolu rün Şârk ve Şimal kısımlarında bulutlu, diğer bölgelerinde umumiyetle açık geğ- mis, rik bütün bölgelerde Şimali istikametten orta kuvvette esmişiir. İstanbulda hava sek geçmiş, rig gâr Cenubu Gerbiden saniyede 8 — $ metre hızla esmiştir. Saat 14 te hava ter“ ji 10213 milibar idi. Sühunet en yük“ sek 15,8 ve en düşük 3,6 santigrat olarak kaydedilmiştir.
