4 Mayıs 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3
N A 4-5-939 BUGÜN Yeni Bir Buhran Yazan: Ömer Rıza DOĞRUL ünya işleri o kadar bozuldu ki bir buhranı savuşturup ra hat bir nefes almadan yeni bir bah- Fan başgösteriyor ve bir lâhza bile #ürmiyen 6 rahat nefesi zehirliyor. Hele son. haftaların hâdiseleri, en sağlam sinirleri koparacak, en kuv- vetli muhakemeleri sarsacak bir ma- hiyet aldı, Dakika başında yeni teh- lerin umumi sulhü tehdit etmesi ve bütün insanlık dünyasına en kor- kunç endişeleri yaşatması, bu tehli- keleri bertaraf etmek İçin viku bu- lan teşebbüslerin ağır aksak yürü- mesi ve bir kati karara bağlanmama- *, Avrupanın yakın istikbali bakı- mından ancak bir felâket alâmeti sayılabilir, Şimdi de Danzig ve koridor mese- leleri Avrupanın mukadderatını teh- dit etmektedir. Anlaşılan Almanya, artık bu mese. lenin halline karar vermiştir: Her Hitlerin 28 Nisan günü söylediği nu- tuktan anlaşıldığına göre Almanya, Danzigin kendisine ilhakını ve ko- Hdor içinde Almanya ile Şarki Prus- Yayı biribirine bağlıyacak geniş bir Yolun kendisine verilmesini istiyor. Almanya bu yolda şimendifer yapa- cak ve buruda hariçez memleket hu- Kukundan istifade edecektir. Lehistan Danzigten feragat etmek İstemediği gibi Almanyaya bu yolu vermek ve ona bu hukuku temin et- mek istemiyor. Bu yüzden iki taraf arasında gerginlik o başgöstermiştir. Fakat mesele bundan ibaret değildir. Çekoslovakyanın ortadan kaldırıl- ması, ve Memelin zaptolunması üze- Fine Almanyadan yana kendini tehli- Xede gören Lehistan, istiklâli tehlike- Ye uğradığı ve bir tecavüzü silâhla Karşılamıya mecbur olduğu takdirde İngiltere ile Fransadan her mtzahe- teti görmek için teminat almış ve ay- Bİ teminatı İngiltere ile Fransaya vermişti. Böylece Lehistanın vaziyeti bir hayli kuvvetlenmiş ve Almanya ile Pentunda selem hylegaku güzesi şart Yar arasında vukuu beklenmişti. Halbuki Almanya, bu şekilde ha- seket etmedi ve geçen 28 Nisan günü Lehistan ile arasndaki ademi teca- vüz paktını kaldırmakla Lehistana kendi şartlarını kabul ettirmek fik- rinde olduğunu gösterdi. Lehistan boyun eğmek niyetinde olmadığı için, ademi tecavliz paktı- im ilgasına ait muhtıraya cevap ver- mek üzere hazırlanmaktadır. Cevap Yarın verilecek ve Lehistan Hariciye Nazırı Albay Bek'te Lehistan mecli- sinde bir nutuk söyliyerek vaziyeti izah edecektir. Lehistan tarafından dik bir sesle ve red cevabiyle karşılanmayı gürü- Tuna yedirmiyen Almanyanın Çekos- lovakya hâdiseleri sırasında hareket ettiği gibi sulhü tanrmıyan bir emri- Vâki hazırlamak üzere olduğu anlaşı- Yiyor, Almanya Hariciye Nazırı Von Rih- bentrop'un Lehistan tarafından tam €evap e verileceği günde İtalyaya Bitmesi ve Kont Ciano İle gayet mü- him kararları müzakere edecekmiş Kİbi vaziyet alması, bu emri vâkie doğru atılan en kati adımlar sırasın- da sayılıyor. YYani demokrasiler, yeni ve mü- him bir imtihan karşısında bulun- Maktadırlar, Demokrasiler, Almanya tarafından vuku bulacak yeni bir hareket karşısında gevşedikleri ve bu harekete mukabele etmedikleri takdirde biribirini takip edecek yeni &mri vâkiler karşısında kalacak ve kendilerini toparlamıya vakit bile bulamadan her işin çığırından çık- tiğını göreceklerdir. İki taraf ta bir müddettenberi bir sürü hazırlıklarla ve bir sürü tedbir- lerle meşguldür. Bütün bunlar önü- müzdeki günlerde denenecek ve kıy- metini gösterecektir. Yeniden mühim günler geçiriyo- Yuz. —ama Yugoslavyanın Yeni Ankara Büyük Elçisi Cenevre, 3 (A.A) — Yugoslavya- nin Milletler Cemiyeti nezdindeki daimi murahhası olup Ankara elçi- liine tayin edilmiş olan Mösyö Su- botiç, mayıs ayının on beşine doğru Ankarada bulunacaktır. Gnr. Veigand Ankaradan Hareket Etti Bugün İstanbuldan Tayyareyle Bükreşe Hareket Edecek Ankara, 3 (A.A.) -- General Vey- gand bu akşam saat 18.15 te Istan- bula hereket etmiştir. İstasyonda Milli Müdafaa Vekili General Nael Tınsz, Hariciye Genel Sekreteri Büyük Elçi Numan Rifat Menemeneloğlu, Fransa Büyük Elçisi ve elçilik erkânı ve diğer bir çok âs- keri ve mülki zevat tarafından uğur- lanmıştır. Bir askeri müfreze selâm resmini yapmış, iki memleket milli havaları çalınmış ve halk general Veygandi şiddetle alkışlamıştır. General Veygand, Romanya hükü- metinin kendisine tahsis ettiği bir tayyare ile yarın Bükreşe hareket edecektir. General Veyganâ Ankaradan hare- ket ederken Havas'ajansı muhabiri- ne aşağıdaki beyanatta bulunmuş tur: “Tahrandan dönüşümde Ankarada tevakkuf ederek esasen tanımakla müftehir olduğum Relsicümhur 1s- met İnönüyü selâmlamak İstedim. Reisicümhur hakkımda en lütufkâr kabulü gösterdi. Ayni zamanda devletin en yüksek şahsiyetlerile ve öskeri rüesa ile de| temas ettim. Kiymetli bir hatırasını taşıdığım e alâkalı noktai nazar teatilerine im- kân vermiştir. | Türkiyede bulunduğum müddetçe gösterilen ihtimamdan dolayı da fev- İkalâde mütehassisim.” Amerikanın Bir Harbe Sürüklenmesinden Korkuluyor Vaşington, 3 (A,A.) — Ayan aza- sından demokrat (o Bankhead, parlâ- mentonun 15 hazirana kadar tatil et- mesini ve yalnız hariciye encümeni- nin bitaraflık kanununu müzakereye devam etmesini teklif eylemiştir. Bu teklife bir çok âyan azası der- hal itiraz etmiş ve kongrenin devam- lı olarak inikat halinde kalmasını is- temişlerdir. Buna sebep Amerikanın bir harbe sürüklenmesine mâni ol- maktır, Mezkür teklife itiraz eden batiple- re nazaran kongre, Amerikanın bir harbe sürüklenmesi ihtimali bertaraf oluncıya kadar toplanmakta devam | etmelid İ Filistin İşinde İngilterenin Mukabil Teklifi Kahire, 3 (A.A.) — Büyük Britan- ya elçisi bugün Misır Başvekiline Fi- listin meselesine dair Arapların yap- tıkları teklife İngilterenin mukabil teklifini tevdi etmiştir, İngilterenin bu mukabil teklifi kati mahiyette de- ğildir. Londra hükümeti bu mesele- deki kati hareketini henüz tesbit et- memiştir. Sırp - Hırvat Anlaşması Belgrad, 3 (A.A.) — 8 Mayısa ka- dar Sırp - Hırvat anlaşması tasvip e- dilip tasdik olunacak ve Naip prens Paul de mezkür tarihte Romayı 1es- wen ziyaret edebilecektir. Bu ziyaret | üç gün sürecektir. SON HAB General Veigand, Mareşalımızın verdiği ziyafette TAN İngiltere Romanyaya | Kredi Veriyor Londra, 3 (A.A) — Bükreşte bü-| lunmakta olan ve Ingiliz - Romen ik- tısat müzakerelerini idare eden Ingi- liz heyetine mühim yeni talimat gel- miştir. Heyete Romen taleplerini da- ha geniş bir nisbetle mütalca etmesi için mezuniyet verilmiştir. Bu cüm- leden olarak övvelee, Romanyaya yapılması derpiş edilen beş milyon İbgiliz liralık ikrazın miktarı daha ziyade arttırılarak ve faiz he yüzde beş buçuğ; rilecektir. İstikraz müzaket güne kadar neticele Romanya bu istikraz silâh ve mühimmat alacaktır. tstik razı da Romen mahsulleri vermek su retile ödiyecektir. İngilterede ve Amerikada Askerlik İşleri Londra, 3 (A.A.) — Financial Ti- mes gazetesinin siyasi muhabiri, Chamberlain'in askerlik kanununun şimal Irlandasında tatbiki hakkında Avam kamarasında perşembe günü beyanatta bulunacağını bildirmekte- dir. Lancashire mefisucat endüstrisinin 200 bin işçisi mecburi askerlik hiz- metinin tatbikini protesto eden bir karar sureti kabul eylemiştir. * Vaşington, 3 (A.A.) zareti, se miştir. Bu pl in Harbiye ne- , harp halinde bir mil. yon kişinin ay içinde silâh altına alınmasını temin edecektir. “OUAtmanya Alard — Adalarının Tahkimine Muvafakat Etti Berlin, 3 (A.A.) — Neşredilen res- mi bir tebliğde, Aland adası muka- velesinin tâdili ve bu adalarda 4$- keri tedbirlere tevessül edilmesine dair İsveç ve Finlandiyanın teklitle- rine Almanyanın muvafakat ettiği bildirilmektedir. Bu tebliğde, Baltık denizine de şamil olacak bir harp takdirinde İs- veç ve Finlandiyanın bitaraf kala caklarının tabii olduğu ve Aland #- 'daları üzerinde bazı vazifeleri bu- Tanan Milletler Cemiyetine karşı Ar) manyanın vaziyetinde bir değişiklik olamıyacağı tasrih edilmektedir, göre Yemen sahilleri ile Babelman- dep tahkim olunacaktır. - Buraların müdafaasinı Iraktan gelen subaylar Şimdiki İdarenin Değişmesi İsteniyor TTokto, 3 (A.A.) — Hariciye nazır muavini Savada bugün İngiliz ve A- İ Şehitlerimiz için! berlik plânını ikmal et- ks MerasimYapıldı Tahran, 3 (AA) — Tahran gazeteleri, — iki tayyarecimizin şehadetiyle neticelenen müessif kaza hakkındaki haberi siyahla | çevrelenmiş sütunlar içinde ver- | mekte ve yazılarının sonunda kardeş milletin yasını ve kede- rini başta Majeste Şehinşah ol- duğu halde, bütün İran milleti. nin candan paylaştığını bildir. | mektedir, İran hükümeti ölen tayyare- cilerimiz için Medid camisinde bir hatim meclisi tertip eyle- miştir, Bu mecliste Başvekil, Parlâmente Reisi, Hariciye Ve- zirl, Harbiye Veziri, diğer ka- bine âzası, bir çok O mebuslar, Hariciye Vezareti erkânı, İran Generalleri, İran matbuat erkâ- | ni ve kesif bir halk kütlesi bu- Tunmuştur, Hatim meclisine Mi- sır, Efganistan ve Irak heyetle- | riyle selaretleri erkânı da işt- rak eylemiştir. Mecliste başta Rana Tarhan olduğu halde bü- tün heyetimiz, Büyük Elçimiz, | sefaretimiz erkânı, subayları - mız, erlerimiz ve gazetecileri- miz de bulunmuştur. Bundan sonra, İranın en bü- yük vaiz ve hatibi Hems, gayet beliğ hir mersiye okumuş ve meclise nihayet verilmiştir. Mü- teakıben hazır bulunan herkes Rana Tarhan'a, Enis Akaygen'e Orgeneral Orbay'a taziyette bu- lunmuştur, ş Bönkesınden “ELE Babıâli Kazılıyor Yazan: B. FELEK ark yıllık Babıâli yokuşu ni- hayet belediye kazmaları ak İllunda tarlaya döndü. Üstünden sa- daret slayları geçmiş olan bu gör müş, geçirmiş yokuşun altından da neler geçiyormuş, neler? Elektrik, hava gazi, telefon, ter kos suyu, kırkçeşme suyu, atik ve cedit kanalizasyon. Yalnız işin garibi şudur ki; sada- ret alayları aşağıdan yukarıya çe kardı, ismi geçen son iki mecra yu kardan aşağıya iner, Bu yıllanmış caddenin tarihini, memleket mukadderatı üzerindeki tesirlerini bilenler yolun kazılması. ni, altı üstüne gelmesini ve nihayet asfalt endde haline sokulmasını bu meşhur kalem pazarınm hayatında bir yenilik, bir devre başı saymak ve bunu bir falihayır addetmek isti. yorlar, Bunlar diyorlar — Taşı toprağı elenen, mecrala- rı, boruları, elektrik kabloları kenara çekilen ve nihayet halkın rahat ve doğru yürümesi için as- falt döşenen Babıâlinin yolcuları da artık eski kaldırımlarda alış. tıkları, sekmek, atlamak, atlat- mak, arkadaşının, şunun bunun a- yağı altına karpuz kabuğu koy- mek, eşe dosta çelme atmak, yan yatmak, çamura batmak, sifoz sıçratmak gibi huylardan vezge- çerler de, memleketin şüphesiz gazetecilik beşiği, hattâ müney- verlerinin fidanlığı sayılan bu ta- rihi eaddenin yolu göbi yolcuları da düzelir, Haydi eskilerin: — Huylu huyundan vazgeçmez. Sözünü işitmemiş olalım da bu dua- ya hep birden âmin diyelim. * Sütten zehirlenmişler, Vallahi iyi sw. İkramiye Kazananlar Ankara, 3 (Tan Muhabirinden) — Iş Bankası tarafından tertip edilen küçük cari hesaplar ikramiyesinin meyıs keşidesinde bin “liralık ikra- miye Ankarada 17480 numaralı he- merikan büyük elçilerini kabul ede- rek Şanghaydaki enternasyonal mın- teke idaresinin bugünkü ihtiyaçları artık karşılayamadığını, 70 senelik bu eski idarenin cezri bir tarzda de- Biştirilmesi lüzumunu bildirmiştir. Hariciye nazır muavini şimdiki i- darede hemen hemen bütün yüksek memurların Ingilizlerden ibaret ol- duğunu, halbuki bütün bu yüksek paylaştırılması geldiğini söylemiştir. Savada ayni za- nghey enlernasyonal mın- makamların lâzım manda takasındaki Japonlar aleyhine yapı- Jan tethiş hareketlerine ve propagan- dalara nihayet verilmek üzere sürat- le müessir tedbirler» alınmasını da idare edeceklerdir. talep eylemiştir. İngiltere Yeni Harp Gemileri Yaptırıyor Londra, 3 (Rusu- Bah- bugün beyanatta — bulunarak İngiliz © donanmasının birleşik hasmane ha- rakete karı eelecriç vaziyette. olduğumu söylemis, ve baş aafı- harp, 6 tayyare zırh» hsa, kruvazör, 39 mubrip ve tahtel- bahirin inşa edilmekte olduğunu ilâve etmiğ- tir, 38,000 totluk “Prin- ce of Wales” zerhlmi da bugün denize indi. rilmiştir. Bu resimde İngiltere. pin Nelson safıharş gemisi © görülmektedi. İsap sahibi Şahine, 500 liralık Trab- | İ hat umum müdürlüğünün 1939 yık zonda 678 Şerefettin. Beyoğlunda 17281 Ar Jiyero, 230 liralıklar Iş. tanbulda “76752 Berset, Izmirde 12420 Mustafa, Bursada 61286 muma. | ralı Fatmaya isabet etmiştir Dünkü Meclis Toplantısı Ankara, 3 (A.A) — B.M. Meclisi bugün Doktor Mazhar Germenin başkanlığında toplanarak mart - ma- yıs 1938 aylarına sit divanı muha- sebat ruporu ile vakıflar umum mü- dürlüğü 1938 yılı bütçesinde 16 bin liralık münakale yapılması hakkın- daki lâyihalart ve hudut sahiller sıh- bütçesini kabul etmiştir. Meclis gelecek içtima cuma gü- nü yapacaktır. Japonlar Bir İngiliz Gemisini Tevkif Ettiler Tokyo, 3 (A.A.) — (Domei): İnçiltere büyük elçisi saat 17 de) Hariciye müsteşarını görerek Kanton açıklarında mühimmat yüklü olarak Japonlar tarafından ele geçirilmiş o- lan Ingiliz ticaret vapurunun serbest bırakılmasını istemiştir. Polonyada Bayram Varşova, 3 (A.A.) — Polonya bu- gün 3 mayıs 1791 tarihli kanunu ©sa- sinin yıldönümünü tesit ediyor. Var- şova donanmıştır, Hemen bütün mn— Zazaların camekânlarına Pilsudeki- nin, Smigly - Ridz'in ve Beck'in re- simleri konmuştur. Çekoslovak sefa- rethanesi de dahil olmak üzere bütün sefarethaneler milli hayraklarmı çek mişlerdir. Polonyanm başlıca şehir. lerinde geçit resimleri yapılmakta. bilmiyorum amma 25 kişi mi, 35 kişi mi tedavi altına alımmışlar. Şimdi herkes süte karşı itimatsiz- hk besliyor. Sakın, zehirli olmasın diye şüpheye düşüyor. Az da değil, 35 kişi sütten zehir. lenmiş. Lâkin itiraf etmeliyiz ki; süt güğümünden zehirlenenlerin * içtik. leri süt bozuktur diye sütçüyü, inek- çiyi, satıcıyı, alıcıyı si, çekiyo» İruz da bir Fosım sütü bozukların sizi beni, şunun bunun aleyhine zehirle- melerine pek aldırış etmiyoruz. İn- sanın zehirlendiğini anlamak için mutlaka karnı ağrıyıp kay etmesi mi lâzım? Yalnız bozuk sütten zehir- lenenler onu içenlerdir de sütü bo- zukların sözleriyle zehirlenenler, © sözleri dinliyenler değil, ona mevzu olanlardır. Onun için olmalı ki; bu (aşırma — indireci) zehirlemelerin failleri sorgu sunle maruz kalmazlar. Her zenaatin incesi ve kabası var, zehirlemenin bile. Bir İtalyan Tayyaresi Kayboldu Roma, 3 (A.A.) — Resmen bildiril diğine göre 27 nisanda Trablustan Tobruka gitmek üzere uçan ve için- de yüksek rütbeli iki subay bulunan tayyare dündenbori Tobruka var madığından ve yapılan bütün areş- tırmalar da neticesiz kaldığından mezkür tayyareye kaybolmuş naza» riye bakılmaktadır. KISA HABERLER | Roma, 3 (Husus) — Trablusgarp vali si Mareşal Balbo, pazartesi günü Mısra #ldecek ve orada birkaç gün kalacaktır, © İsveç donanman kumandanı Am Tumun, İngiliz - İsveç deniz anlaşmasının muhafazası için icap eden gartların artk mevcut olmadığın: söylemiştir. © Hususi bir mezuniyet olmadıkça Tms pon malının Fransaya ve Fransız müstem- lekelerine girmesi yasak editmiştir. © Portekiz kralı Bmanvel'in dul Kors Hohenzollem öilesinden Prenses Auguste Victerin, İsveç kontu Robert Douslas ile evlenmiştir. Merasim — Almanyada genstriw şatnsunda yapılmıştır. © Potit Parislen gazetesinin Grenoble- dan istihbarına göre Alp dağlarında arke- Tİ yolları ait işlerde kullanılmak üzere İspanyol milisleri yüzlerce insandan mü- Tane dır. Tekkep kafileler halinde gelmektedirler.
