June 3, 1939 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

Me BGİ03) BUGÜN Lübnanın İstiklâli Yazan: Ömer Riza DOĞRUL übnan gazetelerinde okuduğu - muza göre Lübnanlılar geçen Ayın sonlarında istiklâllerinin 13 ün- dü yıl dönümünü kutlamışlar. Çün- kü Lübnanın istiklâli 1926 senesinde İlân olunmuştur. Lübnan gazeteleri- Bin bu münasebetle yazdıkları yazı - lar derin bir o memnuniyetsizlik ve hayal inkisarı ifade etmektedir. Bey- Tutun en belli başlı gazetelerinden “lan “Savtüilahrar” ın bu münase - betle yazdığı başmakale, acı feryat- larla doludur. Bu gezeteye göre Lüh Manda yeni rejimin ilâm ile Lübna- mın mutlakiyetten kurtulması, hâki- Miyet, hürriyet ve istiklâl içinde ya- #aması bekleniyordu. Halbuki on üç senelik tecrübe bunların — birini de gerçekleştirmemiş ve (memlekette hiç bir şey değişmemiş, memleketin Yeni bir esas kanuna kavuşması o - Bu şahsi hâkimiyetten koruyamamış- tir. Aynl gazete kabahatin o Lübnan 8sas kanununda olmadığını anlatır - ken daha acı sözler söylüyor. Ona Zöre “yapılan hataların, umumi sah- hede temsil olunan komedilerin, yük #ek makamların âmme işlerine yap- tıkları müdahalelerin, © hürriyetleri İstil etmenin, rey sahiplerine teca Yüz etmenin mesulü ana yasa değil dir. Mesul olanlar ana yasayı tatbik *tmeleri lâzem geldiği halde umumi Menafii ve mükelleflerin paralarını mar eden, dost ve arkadaşların Menfaatlerini koruyan ve Lübnan “ümhuriyetini “Arkadaşlar eimhu - Tiyeti yapan, milli hâkimiyeti mü - *emmasız bir isim haline getiren ve herkesi âdeta ana yasadan ve milli gikimiyetten iğrendiren kimseler - Berutlu arkadaşımız bütün bun - ları söyledikten sonra şu © neticeye Yarıyor: hica, Yaris Büte ide deram."de GA alti yaşamasi *Hikbümezder. h yet ya memleket evlâtlarına rakılmalı, yahut mandaterler me- 'yeti üzerlerine alarak memleketi . olmazsa İsraftan kurtarmalıdır - Bütün bunlar acı bir yesin ifa - eridir. Fakat Lübnanlı arkı mizin “İstiklâl ile esaret bir arı Ka yama” tarzında söylediği i bir hakikati ifade ediyor. İstiklâl ile esaret bir arada yaşa- Mı, orada bunların ikisi değil, an- ia, Piri yaşar. O da esarettir. Arap- bi, > *ski bir sözü vardır. “İki zıt ea gelemez.” İstiklâl ile esaret dj; Pirbirine taban tabana 26 şeyler hı, e onun için beraber yaşamala - a İmkân yoktur. derya balların bu derin ve içli dap, onların istiklâl nama altında aş #saret hayatı sürdüklerini anla- bir itiraftır. tay oyularımıza acımamak söz elden daş > Fakat komşularımızın biraz ley, Yanık, daha şuurlu, daha bir. kia aşamaları, din, mezhep ayrı - ni unutarak; tayfa, kabile hu- WU çiğniyerek milli vahdetleri - #lamlamaları icabeder, o Çünkü yk © zaman hakiki istiklâle ehli - kazanırlar, uy, okan müslüman hiristiyan, ye- #i ,V8Yİ, nasri, dürzi ve daha bir sü- Semlar altında milli vahdetlerini Marş aladık ü i aç em yağan Suriyeden da Tag banda tutulan usul eümhur - » hiristiyan ve başvekilin müs olması olduğuna göre orada Yahiletin henüz teessüs etmedi- Daşikârder. vel EUN için Lübnanlıların biran ew Müş, #9rılıkları bertaraf ederek Yang, sanı, hiristiyan değil, milli Dala, atin edecek bir siyaset tut- icabeder. Yoksa © vaziyetleri ğeimez ve bütün şikâyetleri boşa .——... KISA HABERLER ! Aş - Bagen deniz sporları cemiyeti, Tem- Yliyı, Henby'dâ yapılacak olan kayık ip DA iştirak etmemeğe karar ver- ka Alan SDiyet, hall hazırda İngiltere i “ ye arasındaki siyasl münase- Hana dedi. bir iştirake imkân verme Kudüste Yeni Tedhiş Hareketi lll 1700 Telefon Hattı Tahrip Edildi, Ölenler ve Yaralananlar Var Kudüs, 2 (A. A.) — Filistin arap- larının büyük bir kısmı, mücadele - den usanmış bir vaziyettedir. Bun - lar, Beyaz kitabın bütün arap İstek - lerini yerine getirmemekle beraber yahudi genişlemesine mani (olduğu mütaleasmı ileri sürüyorlar. Diğer taraftan mutedil yahudi - ler de, bir arap - yahudi teşriki mesai si lehinde cereyan uyandırmak için uğraşıyorlar. Hükümet, bu temayül - lerden istifade ederek Beyaz Kitabın tatbikini hazırlamaktadır. kitabın mühteviyatını o İngilterenin tatbike arzetmiş olması, arap ve ya- hudiler üzerinde tesir | yapmıştır. Çünkü bunlar mücadelelerinin niha- yet akamete mahküm olduğunu an - İlamağa başlamışlardır. Maamsfih va- ziyeti kati olarak muhakeme etmek için daha bir kaç gün beklemek lâ - Izımdır. Bu sabah şehrin dört o muhtelif yerinde dört bomba patlamıştır. Bun lardan üçü, telefon şebekesinin üç birleşme noktasına yer altında pat - layarak şebekenin yarısı demek olan 1700 telefon hattıni tahrip etmiştir. Dördüncü bomba, Yafa kapısında patlayarak dört kişinin ölmesine ve 10 kişinin yaralanmasına sebep ol - muştur. İki kişi olan suikastçılar kaçmağa muvaffak olmuşlardır. Beyaz Kitaba adil ve zikir aa zahürü olduğu © zannolunmaktadır. Ölüler arasında bir arap polis onbaşı: Sı, yaralılar arasında da bir İngiliz polis komiseri vardır, Prens Paul Hitlerle Görüştü Berlin, 2 (Hususi) —— Yugoslavya Kral Naibi Prens Pol, dün, Hariciye Nazırı Markoviç ile beraber, Hitleri ziyaret etmiş ve Her Hitler ziyareti iade etmiştir. Her Hitler misafirleri şerefine dün verdiği ziyafette bir nutuk söylemiş, Almanyanın Yugoslavya ile münase- betlerini sağlamlamak ve genişlet. mek istediğini ve Yugoslavya hürri- yet ve istiklâline ve haduduna hür- met gösterdiğini anlatmış ve bugün iki memleketin çok iyi komşu olduk. larımı tebarüz ettirmiştir. Hariciye Vekilimizin Beyanatı Tahrif Edilmiş Ankara, 2(A.A)) — Paris - Soir gazetesinde ihtişar etmiş olan bir yazıda Hariciye Vekilimize atfedi- len beyanat hakikate tevafuk etmi- yen cihetleri ihtiva etmekte ve öy- kırı bir ruh ve mânada tertip edil miş bulunmakta olduğu cihetle bu yazının Hariciye Vekilimizin fikir ve mütalâalarına uygun olmadığını b a Anadolu Ajansi mezundur. azaldığına delâlet eder. * Mezkür| rTa Büer Başvekili Köseiva - nofu Dobrica hududunda Romanya jandarması tarafın - dan vurulan yirmi Bulgar eşki- yası için talebelerin nümayiş yaptıkları bir günde ziyaret et- Hâdisenin aslı Bulgarlarca tabi - atiyle Romanyalılar gibi telâkki edi- miyordu, Bulgar talebesini atlı po- lisle dağıttılar. Fakat talebenin üs” tüne atlarını sürüşlerindeki gevşekli- ği ve işi mülâyemetle halletmek İhti- yaçlarını görerek polislerle talebenin o meseleye dair müşterek bir his bes- lediklerini #arketmiştim. Bulgar başvekili Köscivanof elli yaşlarında gözüken ve Fransızcayı pek düzgün konuşan bir diplomattır. "Tahsilini Pariste ikmal etmiş olan bu hükümet adamı Dobrica hâdisesi için yapılan bir nümayiş gününe tesadüf eden ziyaretin manasını hemen his - sederek meseleye doğrudan doğruya girdi. Ve söylemeğe başladı: Bulgar Başvekilinin sözleri Bu betbaht hâdiseyi o büyütmek niyetinde katiyen değiliz. Hattâ mat- buata bu hususta fazla bir şey yaz - maması da söylenmiştir, Fakat öyle bir hâdisenin tamamiyle örtülmesine Yy azil KA Londra, 2 (A.A.) — Neşroluman bir tebliğe göre, bir tecrübe esnasında batan Ingiliz Thetis denizaltı gemisi- nin battığı yer tesbit olunmuştur. Tahlisiye gemilerinden gelen tel - graflara göre, denizaltı gemisi Liver- pool'ün 25 mil açıklarında ve 45 met- re derinlikte yatmaktadır. Suyun üze rine telefon dubasını salıvermiştir. Salvar ve Vizilant tahlisiya vapur. ları işe başlamışlardır. Resmi bir ra- pora göre, denizaltı gemisinde 79 ki- şi vardır, Bunların arasında 20 mü- tur. İçerdeki oksijen cumartesi pazar gecesi saat bire kadar kifayet edecek- tir. Kazanın sebepleri hakkında henüz hiçbir şey bilinmiyor. Denizaltı ge- misinin, batmış bir vapura çarptığı ğu zannediliyor. Bütün sabah gazeteleri bu kaza ile meşgul olmakta ve geçenlerde batan Amerikan (Sgualus) denizaltı gemi- s#indekileri kurtarmak için kullanılan İspanyadan İtalyaya dönen 19,000 asker içinde üç ta- * bae İspanyol askeri vardır. Bunlar 4 Ağustosta Roma. da yapılacak resmi geçitte hulunduktan sonra, Tra- bulusa gönderilecektir. Bu hareket, İspanyanın Ber- lin - Roma mihveri ile askeri ittifak yapacağına delil Thetis De Battığı Yer Bulundu Kurtarma Ameliyesine Başlanıldı ve 79 Kişiden Dördü Kurtarıldı ve bütün elektrik tesisatının bozuldu: | patılmasına imkân var mıdır? Fekat şimdilik iki komşu milletin — arasmı açacak halde olan Dobrica hâdisesi - nin iki hükümet arasında başlandığı şekilde hal ve fasledilmesine intiza ren asıl hayati meseleye geçelim, Demokrasi ve sulh taraftarlığı Size şunu katiyen temin edebili- rim ki, biz komşularımızla tam bir sulh içinde ve demokrasiyle faaliye- timizi teşrik ederek emniyet cepbe sinin Balkanlarda da hakkiyle sağ - Tamlaşmasına samimi olarak tarafta- vız, Fakat tâli meseleler ve birkaç ki- lometrelik arazi işi için komşuları - mızla bir türlü anlaşmak kabil olamı- yor. Dobrica işi Vaziyeti iyi izah için ve Dobrica meselesini hakkiyle tenvir edebil - mek üzere biraz maziye dönelim. Biliyorsunuz ki o Dobrlea iki kr- sımdır. Biri şimali diğeri (o cenubi Dobrica, Cenubi Dobrica Son Balkan harbine kadar Bulgaristanda idi. Hal bu ki şimeli Dobrica 1877 ( denberi Romanyalılardadır. Romanyanın Şşi- mali Dobricada mühim emeği var” dır. Orada bir çok şeyler yaptıkları- ni ve o arazi parçasını o tamamiyle İhak eklerini lasdik ederiz. nizaltısının iyesinde mevcut olmadığımı yazmek- İtadır. Amirallik makamından bildirildi. İ ğine göre Great Ormeshond'ın 14 mil açığında bulunan (Thetis) denizaltı gemisi mürettebatından 4 kişi kurta- rılmıştır. 'Thetis'in kendi vesaitile ilerlediği- ne dair verilmiş olan haber doğru de- İğildir. Geminin başı 130 ayak suyun İiçinde, pupas suyun üstündedir. Gemide bulunanların berhayst ol hendis ve bir de tayyareci mevcut-| duğuna dair verilen malümat teey-| yör etmektedir. 4 kişi Davis tahlisiye âleti vasıtasile kurtarılmışlardır. Bun larin arasında beşinci denizaltı filo tillâsı kumandanı Oram bulunmakta. dır, Oram, derhal kurtarma ameliyatı- dı idare etmiye başlamıştır. Tahlel - bahirin de kurtarılacağı ümit edil mektedir. Dalgıçlar Thetis'in o kaburgosına vurmak suretile geminin müretteba- tahlisiye balonlarının İngiliz bahri- ARAN Ğİ © Harp korkusu ve buhran dolayısile bir müddet ! tenberi limanlardan ayrılmıyan seyahat vapur- ları tekrar faaliyete geçmişlerdir. Bu hafta için- de yalnız İngiltereden Akdenize seyyah getirmek üzere beş büyük vapur kalkmıştır. Bu vapurların harekete başlaması Avrupada harp korkusunun tadırlar, . o lıştırılacaktır. Polonyaya verilen ulh Bulgaristan, S Ve Balkan Antantına Neden İştirak Etmiyor Bulgar Başvekili “Birkaç Kilometrelik Toprağın Bize Terki Bütün Meseleleri Halle Kâfidir,, Diyor İlisi hem de coğrafi vaziyeti itibarile i bulunması lâzım gelen bir parçadır. Cephesi Yalnız cenubi Dobrica hem aba Bulgaristanın tabli hudutları İçinde Dobricayı bize iade etmekle Roman - yalılar büyük bir şey kaybetmiş ol- mazlar, İstihsalâtlarnın ancak yüz - de birine tekabül eden mahsulâtı ze devretmekle Bulgaristanın biraz nefes slmasına imkân vermiş olur - lar. Esasen Dobrica Varnanın hinter- landıdır. Oralarına dayanmadığın - dan Vama ve Burgaz boğulmuş hal- dedir. Yunanistandan istediklerimiz Yunanistandan onlar için ağza «- lınmağa değmiyecek kadar ehemmi- yetsiz fakat bizim Ege denizine mah- Tecimizi temin edecek bir arazi par- çasının bize bırakılmasını istiyoruz. Sirbistanın cenubunu teşkil eden koca Makedonya kıtasını Yugoslav - ya ile ebedi bir sulh paktı imzala - mak için terketmiş değil miyiz? Türkiye ile dostluk Türkiye ile de Edirneyi bıraka - rak bir dostluk paktı o imzalamadık mi? Bunlar hüsnüniyetimizi ve sulh cephesinin takviyesi arzumuzu İsbat eden deliller değil midir? Komşularımız için kale alınmağa değmez fakat bizim için hayati zaru- retler halinde olan bir kaç kilometre- lik arazi yüzünden 70 milyonluk müttehit bir Balkan (o Kitlesinin de- mökrasi sulh cephesine | iltihakiyle Balkanlara karşı çevriler istilâ emel lerine hakiki bir set olmasına mâni olunuyor. Dobrica meselesinin tarzı halini ve Sureti tesviyesini görüşmek üze - re temaslara başlamıştık. Son vazi - yetler malüm. O gündenberi Dobrica meselesi yine muallâkta kaldı. Alman - Danimarka Paktının Esasları Kopenhag, 2 (A.A.) — Danimarka Hariciye Nazırı Muneh, dün parlâ- mentoda, Almanya ile Danimarka arasmda imza edilen ademi tecavüz paktının metnini okumuştur. Pak- tın başlıca hükümleri şunlardır: “İki âkld taraf hiç bir vesile ile biribirine harp ilân etmemeği ta- ahhüt eder. İki taraf ayni zamanda! Danimarka veya Almanyaya taar. ruz edecek oln üçüncü devletlere de yardım etmemeği taahhüt eder. İki taraf biribirinin harbine işti- tile daima temis halinde bulunmsk-; i İtalya, Brener geçidine gitmek üzere Romadan hüdu- da kadar geniş bir otosirat miştir, Bu yola derhal başlanacak ve 10,000 işçi ça- retle tatbik edileceğini müzakere etmek üzere Varşovaya giden İngiliz askeri heyeti işini bitir- miştir. Bu hafta Londraya dönecektir. Roman. yaya verilen garantinin tatbik şeklini konuşmak üzere de bu hafta bir Rumen askeri heyeti Lon- draya hareket etmiştir. rak eden herhangi bir devlete mal satmakta serbest olduğunu tasdik e- der.,, yaptırmağa karar ver- * garantinin askerlikçe ne su- FELEK Müşahedeler Yazan: B. FELEK nkarada idim. Ayda birkaç gün gidip geliyorum. Ben ekseri trende müşahedeler yaparım. Lâkin, gece giden, gere dönen (trende ne müşahede edebilirim? Bu sefer, dö - nerken ekspres yerine ikinci treni tercih ettim, Arifiyeden beriye olan yerleri gündüz gözü ile göreyim diye. Giderken Arnavutluk © sarayma mensup bir zatın komparlıman ar « kadaşlığı ile begâm oldum. Bana fasılasız olarak politikadan bahsetti. Tabii Almanlardan, İtal - yanlardan ve İngilizlerden. Ben bezdim, o bezmedi. Gördüm: Her siyasi gurbetzedenin teselli siği- nağı bu politika görtişmeleridir. Be - yaz Ruslarda da uzun zaman bu de- vam etmişti, Dönüşte askerlik hizmetini ifaya davet edilmiş olan bir İngiliz talebe ile yolculuk ettim. a İ Bana ilk yaptığı mülâhaza şu ol- du: — Ağaç yek. — İlerde vardır, dedim. Benim de ona sorduğum ilk suak — Askerlik hakkındaki fikriniz! Oldu. Beklemediğim bir cevap verdi: — Bu karar iki sene evvel veril « meliydi, Geç bile kaldı. İngilizlerin gençleri, kartların - dan daha lâkırdıcı olur. Berikiler yaşlandıkça İngilizleşi- yor ve susuyorlar. Bir İngiliz neleri hilmez diye sit- tinsene düşünseniz bulamazsınız. “Dut” u bilmiyor. Lâkin adını bi- liyor. Gramer kaidelerine dikkat e - © derek görüştüğü O Fransızeasiyle bu yemişin yalnız İsmini işittiğini söyle. diği sırada gözüne bir leylek ilişti: — İngilterede bir asırdanberi nes li kesilmiş bir kuş, dedi, İddiasına göre, fabrika dumanla. rından dolayı İngiltereye gelmez ol muşlar. Garip şey. Bizde de leylekler es- ki ve yüksek mutfak bacalarına yu - valarlar. Demek ki İngiltere leylek” leri, dumandan bıkmışlar, bizimkiler ide bilâkis bacaya âşık. İ Yolda çok leylek gördük. Kuşa benzemesi İçin leyleğin bacağını ve gagasını kesen Nasrettin Hocaya ben pek hak vermedim doğrusu, Pekâlâ kuş. Göbeğine kadar - gö- beği de yoktura, Çamura batan ör- değe mi benzeyeydi! Ha, az kaldı unutacaktım. Leylek lâfından aklıma geldi. Nedir bu kuş kısmının yükseklere olan rağbeti! Kartaldan ispinoza kadar. Hepsi de yuvayı yüksekte yapar, İçlerinde en mıymıntısı görünen tavuk, yük - sekte tüner. Hiç biri meselâ, kedi gi- bi hattâ bir arslan gibi insanların o- turduğu seviyeye inmek istemez. Uçarılıktan mı, kaçarılıktan mı, haşa rılıktan mı? Bizde hasada Hemde Genç İngilizin rivayetine göre, orada daha buğday ekilmemiş. Demek ki, bu ba- kımdan biz ilerdeyiz. Kompartıman j arkadaşım, Ankaraya giderken İstan- bulda ancak bir gece kalmış. Şimdi de bir gece kaldıktın sonra Atinaya © gidiyor. Oradan da İngiltereye dö necek. Adaları gösterdi: — Güzel olmalı, dedi. — Çok güzeldir, dedim. — Hep eğlence yerleridir, değil mi? Dedi, Derhal İngiltere sahillerine ya - kın “Akada” gihi adalarda bir çok eğlence yerleri ve oteller bulunduğu- mu hatırladım, Ve güzel bir yalan söyledim: — Evet, Serâpa eğlence yeridir. Böylece iki müttefik milletin iki dost ferdi olarak ve birbirlerimizin lâflarına şaşa şaşa Haydarpaşaya var 2.2 amam em dık. —— aaa i KISA HABERLER PE. m) İngiltere hava kuvvetlerinde çalış- mak istiyen kadınların miktari fevkalkde artmaktadır. Meysn — orlalarındanberi altmış yedişer kadından mürekkep yeni- den sekiz müfreze teşkil olunmuştur. Da ha da beş bin kadın müracaat etmiş bu- Tunuyor, X Amerika bahriyesine ait bir talim tayyaresi Pensocola körfezinde denize düşmüştür. İçinde bulunan iki tayyare