26 Ocak 1940 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 6

A ME BAŞVEKİL R. Saydamın Bir Senesi (Bası | inelde efik Saydam, şüphe kaplamıştı, disine hedef ediniyor. Türk zalesi oldu. Dünya anladı ki, İnönü ve onun tasvibine mazhar olan hü. kümet, inkılâp yolundan şaşmaz, onu deripleştirir. İcap ederse onu daha ileri merhalelere kadar götürür. Refik Saydam hükümeti, bu hava içinde yeni intihabı icra etti.Bu inti. habın ortaya attığı şıarlar Inkılâp fir. kasının ve bu Fırkanın mevkii ikti. dardaki hükümetinin hayat ve dev. let idaresi hakkındaki telâkkileri bir kere daha vuzuhla ortaya attı. Yeni hayatın, yeni devlet telâk! nin şıarlarını Milli Şef İn teaddit nutuklam milli bi milli murakabeye müsten:t mokrasi olarak tebellür ettirmişti ve bir senelik kabine faaliyeti de turun muhtelif sahalardaki tatbikatı. dir, Refik Saydam hükümetinin milli murakabeye verdiği ehemmiyet âşl- kârdır. Fevkalâde zamanlara rağ men geniş bir tolerans ile hareket et. mi, olması da demokrasi hakkındaki samimi telâkkilerini meydana kar. maktadır, Olgun bir millet olduğunu isbat e- den camiamızın serdettiği fikirler, Yapılan tenkitler dalma iyi bir mu. kabele görmüş, hattâ bu hürriyetin hududu yabancı rejimlerin milletle hükümet arasını açmak gayesini gü- den neşriyatına bile müsamahakârlık göstermek o mertebesine kadar çık- mıştır. Muharrir olarak şahsen bizim e az rastgelinir bir toleransla mukabele etmiştir. , milli şuurdan döküL bu saha masını millet hürriy tek etmiştir, Çünkü &, milli birliğe des- Dahili meselelerin milli murakabe ve milli birlik çerçevesi içinde nasıl telâkki edildiğine merkezi Ki olan şon zelzele yeni bir misaldir, V lket karşısında hükümetin aldığı se milletle etmesi tskdi gükranla kaydedilecek bir faaliyettir, RR: Saydam hükümeti, dünyanın en karışık olduğu ve devletlerin dört nala harbe koştukları bir za- manda iş başına geldi. Bu devirde iki mühim mesele etrafımızı sarmıştı: 1 —Harp başladıktan sonra milli istiklâli ve sulhü korumak davası, 2 — Harbin inikâsları içinde Iktı. sad! bünyeyi sarsıntılardan kurtar. mak. Harp başladığı zaman ve hattâ harbe takaddüm eden aylarda alınan tedbirler Büyük Harbin, İstiklâl Harbinin şuurünu yüzde yüz kemale erdirmiş olduğu milletin arzusuna uygun kararlar almakta geç kalın- madı, « — Millet ne istiyordu? Müllet istiklâlini korumak, milli sulhü korumak, harp olursa bu harp- te yalnız kalmamak isti Tüstı hakkında şimdiye yazılar yazılan, anlaşmalar, ittifaklar, harici müna- sebetler bu arzuya tamamen uygun bir şekilde tahakkuk ettirildi. Harici siyasetimiz, maceradan tamamen u. i 1 ulhü mu- hafaza davasına dayanmıştır. İktisadi politikamız mili istiklâl davasının tamamlayıcı yeni bir unsu- rudur. Bu bakımdan milli iktısadın inkişafı, sanayileşme hedefi, harbe rağmen İkinci plâna atılmış değildir. Bilâkis hükümetin faaliyerleri ara. sında birinci plânı işgal etmektedir. Harbin başindanberi alınan ted. birler, milli isfihsalâtı arttırmak hususunda ( gösterilen kolaylıklar Cümhuriyet hükümetinin asla tezada düşmeden nasıl İnkişaf temposu ta- kip ettiğini göstermektedir. Milli Korunma Kanunu harbin ve fevkalâde şartların milli iktısa* bin. yesini tahrip etmemesi İçin alınmış tedbirleridir. Refik Saydam hükümetinin bir se. nelik bilânçosu böylece teratsız bir faaliyet yekünunu ifade eder, mevkii iktidarı iş gal ettiği zaman etrafımızı bir bilhassa hariçten gelen bu şüphe inkılâp davasını ken. inkıld- bının istikbali hakkında kalalara te- şıyordu. İlk hare. , bu tereddüdün i- Baikantarda Sulh Bloku Konsey İçtimaıdan Sonra Bir Konferans Daha Toplanacak (Başı 1 incide) hislerimin teminatını kabul etmenizi rica ederim. Li Roma, 25 (A.A.) — Harlelye Naz rı Kont Ciano ile Yunanistanın Ro. ma Elçisi B. Metaksas 1908 tarihli| ticaret ve seyrisefaln o mukavelesini mil eden bir anlaşma imza etmişler. dir. Rumen petrol ofi. Romanyanın petrol için vücude ge. tirdiği yeni teşkilâtın Almanyaya tazla petrol vermeyi istihdaf eti İ Romanya ajansı bir tebliğ neşretmiş ve şu izahatı vermiştir; “Petrol ve müştakatı, Romanya ih. racatı yekünunun yüzde 62 si kil etmekte olduğundan merkez! bir ofis ihdası zarureti hasıl olmuştur. Gayesi, İstihsal, istihlâk ve ihra tanzim etmektir. Bu sebepten dolayı 15 ikincikânun 1940 da nesredilmiş olan bir kanun ile bir petrol ofi das olunmuştur. Bu kanun, petrol o. fisine evvelce Rumen maden kanu- nunun petrol kumpanyaları hakkın. da derpiş edilmiş olduğu şekilde pet. Tol kuyularının kontrolü salâhiyetin! bahşetmektedir. (Bası 1 incide! İtalya zarar görecekti zim memleketlerimiz. Iki nt mevkide bulunmuyorlar.,, - Şu halde bi. sı yapae tliğinden bahseden bir İt kanaatin samimi dı? İtalya, Işte burasını İngilizlere karşı deniz üssü olarak kullanıyoruz,, diyor. Halb yarlığı Anadolu. ğına, ğ her gün öğüne öğüne e kendi denizi Jtalyanın hakiki maksadı İduğu için Balkanlarda da Türkiye i- le tezat balinde bulunuyor. Eğer İ- İtalyanın maksadı, gerçekten, dünya. Petrol meselesi nin ihdası, Roman; fis ihdası tasavvur edilmektedir Bütün bu Romanyanın dahili ihtiyaçları dikkate alınarak olup ecnebi m: veçhile endişay. Times de iğ bir dair yapılan neşriyat Üzerine resmi İY tedbirler, u münasebeti azıda şu mâl rol alacak olursa, İn arasindaki ticaret it zenesi bozulacak ve bu vet irilmektedi Balkanlarda Türk- Italyan Çarpışması £ hakiki önce ve nihayet Türkiye ile bernber | delillerdir. maksatlarını anl, Ancak, Balkanlarda şim bu meselede, | niz Sovyet Ru seden Romada bilinmek $ nim kanmatim « hakikelen bu |bir nokta var: Bu çok aha kudret. 4 eks a tehlikesinde Balkanlı a tarafından bir ti İtalya, <8 in talyan kudretin! için bu, pek belli bir şe İngiltere de bunu de muhasara eden | ve Balkanları koruduğu » bir şeyden başka ne ifade eder? pekâlâ malmi olarak Balkan an! s İtalya, işte böyle emperyalist ol- | dımlarını uydur: k bir ba sempati ile b istiyor. munhasıran mıya yeter /Tifoya Karşı ıları tehdit tlerden biri tifodur, » bu eden en İ meselesini İ metod ke: mektebi b Hans Zi eskidi rvard müderi İsör John Franklin Anders bu işi Yeni keşif ticesidir ve bütün dük bu keşiften istifa bebiyet bulmak işine Iki yol metod tekemn etle insanları bu etten imkânı hasıl olmuştur. Benzin Vesikaları : rilecektir, a karşı gelinmiş olacaktır. Benzini vesika ile vermek İn ohum- ia alara ayda 44 galon, rinde kullanılan arabalara ise 17 dağıtılıyor. Almanyada arabaları husust için kullanmak geçen sonteşrindi tibaren menedilmistir. Bu hafta " bahs taksileri: Romayı Roma, 25 (ALA, ciye Nezareti, doktor Clodius, vel İtatyan decektir. aarru- | ki, biliyor Hayri Omer e mhiekap ğleden sonra Beyoğlu Ağacar ireremda Mn Vİ Peletnn 418 nın bu köşesinde, bugün sulhü koru- | mak olsa idi, Balkanların,en kuvvetli uzvu olan ve Boğazlar elind duğu için herhangi bir jesti bütün! yarım adada kendi tesirini derhal göstermesi mukadder olan Türkiye ile, şu tehlikeli günlerde yanyana| bulunması lâzım gelirdi. Halbuki 1 talya, daha kuruluşundanberi, Tür- duğu Balkan anlaşmasına düşman oldu. Eğer Yugoslavya ile bir dos luk muahedesi yaptı i manyanın Balkanlara sarkması teh. likesi başgösterince bir “bitaraf Bal. kan bloku,, fikri bütün İtalyada bü- yük bir incizap uyandırmışsa, eğer, Yunanistanla anlaşarak Yunan — Arnavutluk sinirlarındaki askerlerin | çekilmesine yol açmışsa, ve nihayet | bugünlerde bir Rumen — Macar an. laşmasının realize olmasını istiyorsa. | flhakika bütün bunlar, Balkenları harp sahnesi olmaktan uzak tutmak içindir; ama İtalyanın maksudı, ken. di tabii bloku ile müstakil bir Balkan | politikası ve müstakil bir Balken kudreti içinde Balkanların bitaraflı- ğini temin etmek değil, Italyan mü. zahereti ile, daha açık konuşulabilir, İtalyan nüfuz ve kudreti altında top- Yanmış bir Balkanlar bloku ile bu ne- ticeye varılmasıdır. En mühim bir nokta Belgratta bugünlerde akril Balkan Antantı konseyinde, ve İngiltere ile ittifak halinde bulu. nan Türkiyenin mevkiinin şüpbeli gösterilmesi, Türkiyeye mukabil İ. salyanın bu konseyde hiç değilse mü şahit olarak bulunması iyi olacağı gibi imalı neşriyat, nihayet İngilte. | 7 renin Balkanları harbe sokmak menfaati olduğu yolundoki devamlı | propaganda, Bulgaristanın Belgrat | konferansına İştirak edeceği haber. lerinin İtalyan gazeteleri tarafından | #tinslı bir şekilde tekzibi, İtalyamn kiyenin tabii olarak başında bulun. | SBE EEE OSMAN bulun. | YEŞEREN LI B AN KASI TURK ANONİM ŞİRKETİ TESİS itatüleri ve Türkiye Ci 2292 Numaralı 10611 (241611933 tarihli Sermayesi ; ihtiyat akçesi * LONDR TARiHİ 1863 mhuriyeti ile münakit mukavrfenamesi 933 tarihli kanunla tasdik ed. 2435 | h Resmi Gazete) 10.000.000 ingiliz Lirası 1.250.000 ingiliz Lirası başlıca Şehirlerinde , MARSİLVA ve NİS'de A ve MANÇESTE MISIR. KIBRIS, YUNANİSTAN, İRAN IRAK, FILISTIN we MAVERAYI 1 ERDÜN'de Merkez ve Şubeleri Filyalleri ve bütün Dün ————— — / İ VUGOSLAVVA, RUMANVA, YUNANİSTAN, SURİYE, LOBNAN | yada Acenfa ve Muhabirleri vardır Her nevi Banka Muameleleri yapar Hesabı cari ve mevrlual Tıcari kre: ve vesakh Turkiye ve Borsa emirleri hesapları Wi krediler küşadı "cnebi memleketler üzerine keside senedal 1SKONLOSU Esham ve tahvilât, altın ve emtaa Üzerine avans Senedat tahsilan ve saire En yüksek emniyet şartların. Kasalar haiz kıralık Servisi vardır, Pivasamn en müsait şartlarile (kumbaralı veya kumbarasız) tasarrut hesapları açılır — Harp zamanlarında Bütün iten koru. temin edecek derecede aşı is. halleden yeni bir Harvard tıp) loji dairesi doktor | Pastör mü.) mütehassıs. Harry Plotz erinden profe. ğa muvaffak olanlar arasında. irmi senelik çalışma. ya mil le edecek. veren Amerikada korumak sır değildir. Fransada bu ndan İtibaren bu İş vesika- ik sanayi işlerinde kullanılan aret İş a 15 galondan| başlanarak 75 galonu kadar benzin saat 16 dan sonra kullamıi- | müsaade olunmuyacağı tamir t erkânile temas €- bü- (Başı 1 incide) mış olanların da ıstırap içinde bu - tunduklarını öğrendik. “Bu büyük felâket karşısında na- sıl fedakârlıklarda bulunmak! İ ğunuzu duyuyoruz. “Karla örtülü sa! mış olan kardeşlerinizin yardı koşmanın onların acılarını dindir: nin ne kadar zor olduğunu tah diyoruz. Bütün bu güçlükleri diyor ve acılarınıza yi ediyoruz. Bu müşkül yardım olarak göndermekte olduğu. muz eşyaların kabulünü ba. idi, * imparatorluğun her tarafından | İs- liyor.,, Lord Lloyd, yardım için. yapılan davete her sınıf halkın gösterdi İkın alâkayı bilhassa tebarüz rek bu hususta komiteye para ve eş-| yayı ihtiva eden binlerce mektup ve paketin gelmiş bulunduğunu ve bun. erede benzin artık vesika. kü ğ ru n olan X rep, Meler ların mümkü! süratle felâket bütün vesikalar sahip iplerine dağıtık İ zedelere ulaştırılacağını bildirmiş ve İ sözlerine nihayet verirken Türk li. ylece benzinin İsra-| jetinin büyük felâketler karşısında daima gösterdiği sabır ve meteneti bunda da göstermekte devam edece- ğinden emin bulunduğunu söyliyerek “Siz kuvvetli bir milletsiniz. Ha rap olan bu yerleri yeniden mamu - reye çevirerek bu felâketten ye bir kuvvet alarak le. ga | yoruz. Allaha ısm Dün kaydedilen zelzeleler Ankara, 25 (TAN Muhabirin. den) — Sıvasta bugün beşer saniye- lik üç zelzele olmuştur. Zilede de devamlı zelzeleler olmaktadır. Bu. gün üç saniye süren orta şiddette bir zelzele kaydedilmiştir. Gümüş- İhanede de son 24 saat zarfında muh. elif şiddette 4 zelzele kaydedildiği! bildiriliyor. Kollej Müdürünün sözleri Tr ni da pi ii maske konferanslar vermek üze. re zelzele halarma giden Bebek A. “ İmerikan Kol Direktörü Doktor Yalte, Erzincan, Giresun, Ordu ve £ vilâyetlerinde tetkiklerini bi. xe dönmüştür, Doktor Valter, tetkikleri o hakkında konfe. | umumiyesini merikaya hareket etmiştir. Kollej nüdürü kendisiyle görüşen bir mu. “.. Felâket sahaların gezdim. A. nerikada vereceğim konferansların müsbet neticelerini görmek için tet. kiklerime mevzu (ittihaz ettiğim bütün felâket sahnelerini, sefalet lâvhalarıni, zelzele dolayısiyle kayan ve yerinden oyniyan arazi parçala. rınt, husule gelen muazzam çatlak. lan fotoğraflarla tesbit ettim, bütün müşahedelerim ( hakkında tamamen hakikate müstenit notlar topladım. Biz Amerikalılar, realitelere uygun müşahedelere fazla kıymet veririz Bu müşahedelerin tevlit edeceği 808- İyal a da © nisbette büyük ve şü. mullü olacaktır. Bunun için Ameri. kada muhtelif şehirlerde muhtelif rümrelere mshsus konferanslar ve. receğim. Tebiatiyle felâket sahaları. na ait aldığım fotoğrafları da pro- jektörlerle Amerikah o vatandaşları. kalarını celbe çalışacağım. Seyaha. tim 25 gün kadar devam edecektir. Mukavim inşaat hakkında Zelreleye karşı mukavım inşast mevzuu üzerinde dün akşam saat 17,30 da Yüksek Mühendis mekte binde bir konferans verilmiştir. Kon. foransı Profesör İhsan İnanç vermiş ve profesörlerle talebeler ve belerli. ye fen beyeti azaları tarafından din- lenmiştir. Profesör İhsan, bir binanin inşaat projesi yapılırken zelzelenin hesaba nasıl katılacağını izah etmiş ve bik hassa temel sütunları ve duvarları is le beton -kubbelerde nazarı dikkate alınması icap eden noktalar otrafın. da teknik malümat vermiştir. Konfe- irans çok istifadeli olmuştur. Malatya Bez Fabrikamna yerleştirilen felâketzedelerin isimleri Malatya, 25 (Tan Muhabirin. den) — Malatya bez ve iplik fabri. kasında — yerlestirilen felâketzede yurtdaşların isimlerini bildiriyorum: Hediye Sümeraka, Süphiye Kaymaz, Bahçeli hanım, Perihan Kaymaz, Vesile Akçın, Sultan, Mustafa karı Emine, Hil İngilizler | sizden rica ediyorlar. Bu yardımlar, | kes adan, İrlandadan her yandan ge- | İs felâketzedelerle | neşgul ettirmek için dün akşam A.| ma göstermek suretiyle onlarm alâ. | | dar, İ etmekte bulunan İngiliz Amir 26.1. 940 Lord Lloyd Londra Radyosunda Türkçe Bir Nutuk Sö yledi mi, Mürüvvet İncegül, Huriye, Esma Ki Naftse İsmall Mak Bi Hamdi Doğu, E Ali Rizü Öndemi Vâzım Örük, Muzaffes ver, Tunca, Mehmet kın Hs Hatice kızı Sevim, Yusuf kı bem kızi Şefika, Fatma kızı Refika, Fotra Eyhem kızı Sümer, Süleyman Hasan kızı Şadiye, Mehmet kin Mahbup Süleyman kızı MO oğlu Bahaettir kızı Naciye, oğlu Aydo gan, kı Sıdika, oğlu Orhan, kızı Leman, Meb. kizi Natma, kızı Nezahat, Hasan kırı Fat“ ma, kin Zeh Selim kın Nimet, eğildi Mükerrem, Mahmut kızı Şerife, Maehmeli koz Pakize, Süleyman Mir Yatma, Asus) kızı Hatice, Abidin kızı Leman, kız S0“ zan ve kizi Harden, ş Malatya İnhisarlar * atölyesinde| yerleştirilen | felâketzedelerin isim- İleri de şunlardır: Cemsl Özgenç, Mümte$i Nuzmiye B: ma Başaraı Bani Mehm Dündar, Remziye Dündar, Huriye Falka Dönd Uygun, Mehmet Ersen, Necmettin Torun, Meb Halil oğlu » Azkan, ar Uludağ kan, Nuri oğlu Hamdi Güngör ve İshak kın Mehlâp. » Hacer Pakize, Torun, Mehmet Belçika Bir Taarruza Uğrarsa İngiltereden Yardım İsteyecek Başı, 1 inelde) “İngilterenin Belçikaya overmiş olduğu garantiyi harekete getirecek unsurların en esaslısı, bu garantides istifade için bizzat Belçikanın İngil tereye müracaatta bulunması olma. ldır.,, demişti. Buna mukabil resmi Belçika ma. hafilinde, bir taarruz takdirinde Belçikanın kendisine verilen garım. tinin ifasını İstemiyeceği beyan edil. mektedir, Maltada mühim bir toplantı Maltadan bildirildiğine göre; Ak- lenizdeki Fransız deniz kuvvetleri. in başkumandanı Amiral, Akdeniz. deki İngiliz kuvvetlerine kumanda i ile her iki tarafı alâkadar etmekte olan meseleler hakkında görüşmek üze. re Maltaya gelmiştir. İngilterede 20 lâ 24 yaşındaki genc ler silâh altına alınmak uzere 17 şu« betta kaydolunmıya davet edilmis» lerdir. Bunlar kısım kısım çağırıla" caklardır. Yeni kura efradının çağırılması 0. zerine mart nihayetinde İngiliz ordu. sunun mevcudu 1,750,000 i tutacak- tar, Amerikadan İngiltere, Fransata 6 ilâ 8 bin bombardıman tayyaresi, bir çok avcı tayyaresi safilması için mü” bim bir mübayaaproğramı tetkik eli mektedir. 1 milyar ilâ 1 milyar 700 milyon dolara baliğ olncnk o'an vro” gram şimdiye kâdar kaydedilenlerin hepsinden geniştir. * Bugün bitaraflara ait üç vapur ma yine çarparak batırılmıştır. Bunlar” dan biri Norveçe ait Biyerjç vapu” rudur ve 1750 tonluktur. Diğer vi" pur Anto ile Patriark'tır.