February 27, 1940 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

ee BUGÜN > Welles Avrupada Yazan: Omer Rıza DOGRUL Aeerika Cümhurreisi | Mister acai Rovsevelt'in Avrupaya gön- Wen Bi fevkalâde mümessili Mister elles, dündenberi vazifesi ile gul olmaktadır. Bu vazifenin mahi tan gr Welles dün Römaya vardık. ve Komi İtiya Hariciye Na- sonra Sing, © ile görüşmüş, daha kabul ol” Mussolini tarafından Füştüikten 2? Ye Kont Cinno ile gö- sizin Bildim katlan memnu. ister Velles Avrupada yapacağı em yani gayrima. vletten başlamakla, rakor ebbüste bu devletin mü- luğung > teiim etmek fikrinde ol- Mister yp östermiştir.. Bu hareket, Projesi iie eyi Avrupaya bir sulh Sözleri © Eeİdiği hakkında söylenen “ teyit edecek mahiyettedir. e e Chamberlain'in, son nut- müttefiklerin hedeflerinden Eş m kabul edebilecekleri! ni tap stları Üzerinde durması da ay- takviye ediyor. | iyük tsarruzlara şahit daki kuvvetli şayialar a eeekinde; yi andığımız sırada Mister Mi Avrupaya gelmesi, onun ind, yesilesiyle mükellef olduğu ei © Şüphe bırakmıyor. er Wells, İtalyadı yada çok iyi kar ann olmakla beraber, iki mu- rm, alı temsil eden devlet slam. man, utnklarından, herhalde hoş- Amış olacaktır. Fakat bu nutuk. 4 onun mevki'nd. olan bu dip- ati, diplomasinin bütün kaynak- ta kullanmaktan alıkoyamaz. Bi. 9 diplemasinin hüneri, en güç ve €» dikenli meselelerde kendini gös. terir. Mister Welles'te, Avrupayı sulhe kavuşturmak niyetiyle hare. ket ediyorsa, en büyük güçlüklerle karşılaşacağına emin olarak ve bu güçlükleri bertaraf etmiye yardım #deceğine inanarak gelmiş olacaktır. Amerikanın bütün maddi ve ma nevi yemini temsil ederek hareket ir adam ise, başkaları içi “e m ise, başkaları için gay. A ip pal görünen meseleleri, daha| Tale a kolaylık incelemek vazi- devlet, am miz Tanın da müzaheretini ka- güner al için By beren kr gayrikabili telif görünen lll a hâsil olur, Mis. Ümidi iie mf, Avrupaya bu Avrup; Bele adaki bütün bifaraf efkârı iye, hiç süphe yok ki snih le. bi; indedir ye merikanın sulh lehin- deki Si e müzaheret eder. E- bitaraflarIn da mf damla © olduğu için bize bir üre re gibi eörünen sulhün, marş anlak döşkil et. harip olan Ta eşiğine v; 20 (ALA) — Faber alcmt- rek Vekilliği ortaokul yan İnlebe için tntulacar olan bu Man tutulan < arelerince muntaza. ötekine papa x Ve talebe bir okuldan kula aynesisttiği takdirde gittiği 0. gönderilecek ve yüksek A Reçen talebelerin rdikleri yüksek tahsil bir talebenin bütün tah- Sidadınca hakkında ce ütün idari muamelâtı, , 8eçme vaziyeti ve de. m ve sihhat durumları. talebe hakkında. müşahede ve hü- mahsus kısımlar ate Sayan vardır il kayda Bu sure lara ve Yükle asma ilerlemiş sınıf. lardan gelen tayo kullara başka okul. darların derş ebe hakkında alâka vE esasi malümat e. ki izini Kaybeden Şu ve bu şekilde SON Mm LERİ Ilk Kanada Hava Filosu PEVELİDE Dün İngiltereye Geldi Harbin Başındanberi, Bitaraflar 479 Parçadcn İbaret 1,819,315 Tonilâtoluk Gemi Kaybettiler Londra, 26 (Hüsüst) — Kanada. dan İngilteteye gönderilen ilk hava filosu dün İngüterenin Şimali Garbi- $inde bir limana gelmiş ve İngiltere nin Cenubundaki üssüne hareket et- miştir. Filonun mevcudü gizli tutuk maktadır. Bu kuvvetin askeri. hare. kâta Kanada namına müstakillen iş tirak edecek ilk hava kuvveti oldu- ğu söyleniyor. İngilteerrde müdafaa talimleri 25 Şubatta Cenubi. İngiltereni: büyük bir kısmında bütün gün tay. yare akınlarına Karşı müdafan telim İeri yapılmıştır. Düşmanım Sosthamp ton, Portsmouth ve Gosport'a tar. İruz ettiği farzedilmiştir. Talimler ev. İvelee haber verilmeden yapılmıştır. Doğrudan doğruya veya dolayısiyle bu talimlere 30.000 kişi iştirak etmiş ve hasta arabası, 65 seyyar: hastane ve hastane treni harekete gelmiştir. İngilterenin sahil müdafaa servisi tayyarelerinden birinin pilotları de nizde bir sal üzerinde 6 kişi görerek bir harp gemisini haberdar etmişler. dir. Gemi, kazazedeleri kurtarmıştır. İstikşaf faaliyeti Garp cephesinde dün iki tarafta ha va istikşa? faaliyeti kaydedilmiştir. İngiliz tayyareleri. bilhassa Alman- yanın bütün büyük deniz merkezleri, Heligoland, Borkum Sylt, Breme ve Hamburg üzerinden uçmuşlardır. Fransız ve Alman tayyareleri hat- lar üzerinde muhtelif fotoğraf ve #stihbar uçuşları yapmışlardır. Fransız askeri mahfilleri, bir Fran sız tayyaresinin düşürüldüğü hak- kındaki Alman iddiasım kati olarak tekzip etmektedirler. Batırdan gemiler bilânçosu 25 tarihli Alman resmi tebliği mu. hasamatın başından 20 şubatâ kadar müttefiklerin ve bitarafların bir mil. yon 819 bin 315 tonilâtoya biliğ o- lan 479 parça gemi kaybettiklerini ra ZN bildirmektedir. Halbuki Fronsız amiralliğince be- yan olunduğuna göre, düşmanın ha- reketile batan müttefik ve bitaraf ti, caret vapurlarının adedi 19 şubata kadar 319 ve tonllâtoları da bir mil. yön 65“bin 129 dur. Almanların silâhsız İngiliz ticaret gemilerinden verdikleri zayiat hak- kında Mister Butler, Avam Kamsra- sında İngiliz ticaret gemilerine karşı yapılan hücumların adedini hüküme- tin 12800 tahmin ettiğini söylemiştir. Yeniden balan vapurlar Buşfün İsveçin Söntos vapuru şi.| mal denizinde batmıştır. 30 kadar tayfa kaybolmuştur. Torpillenerek batan İngiliz Ende. vour vapuru mürettebatından 33 ü N kurtar ii İngiliz5 bin tonluk Loeh Maddy va. puru şimal Atlantikte torpillenmiş. tir. Mürettebattan 4 kişi ölmüştür. 35 kişi bir İngiliz harp gemisi ta. rafından kurtarılmıştır. * Dün İlmulden'e gelen “Olympia” ismindeki Danimarka yelkenlisi de. nizde bir Alman tayyaresinin hücü- muna uğradığını bildirmştir. Tayya. re yelkenliye karşı mitralyözle ateş İ açmıştır. Mermiler geminin güverte. sine düşmüş ise de hiçbir hasara se. bep olmamıştır. Alman tayyarelerinin Utrecht e. İyaletinde kâin Wondenborg civarın. dan uçtukları Oslodan bildirilmekte. dir. Hava dâfli bataryaları derhal fa. slivete gecmiştir. Altmark Hâdisesi Norveç Tarafından Hakeme Verilecek Londra, 26 (A.A.) — Norveç hükü. meti, Britanya hükümetinin, Alt. mark hâdisesinde, bugünkü vaziyeti muhafaza etmesi halinde, “hâdiseyi hakeme havale etmek teklifinde bu. lunacağını İngiltereye bildirmiştir. . Londra, 28 (A.A.) — Altmark ile daha başka Alman gemilerini araştır. mak üzere dün öğleden sonra. Nor- veçte Jassing koyu üzerinde üç İn. giliz i una dair bir ecnebi kaynaktan verilen haber, ha- va nezareti tarafından tekzip ediL mektedir. Nezaret hiçbir İngiliz tay. yaresinin bu nevi bir vazife ile tav. zif edilmediğini tasrih o eylemekte. dir. “ (Yakın Şark Devletleri Arasında İktısadi Münassbetler Kahire, 26 (A.A.) — Elmukattam gazetesi, Beyruttaki âli Fransız ko. miserliğinin Yakın Şark devletleri arasındaki fktısadi münasebetleri ta. mamile tanzim etmek üzere Kahire ve Kudüs ile müzakerelere girişmiş. tir. Yapılacak müzakerelerin hedefi, bütün Arap memleketleri arasındak! | mübadeleleri kontrol ve bu mübade. İelerir. inkişafını temin edecek daimi komisyonlar ihdasina müteallik bir itilâfname akdetmektir : Müzakerelerin Türkiye ve İrak'a | il edileceği söylenmektedir. Matbuat Umum Müdürü Ankara, 26 (TAN) — Matbuat w. müra müdürü Selim Gündoğanın bir 417 Ev Yıkıldı Sarsıntı Foklalarla Hâlâ Devam Ediyor Ankara,. 26 (TAN Muhabirin. den) — Develi kaza merkezily elva. | tındaki köylerde sarsıntı fasılalı bir surette deyam ediyor. Bu kazada şim diye kadar yıkılan evlerin ssysı 417 yi bulmüş. 100 ev de kismen hasara uğramıştır. Vali Parti Müfettişiyle beraber bü tün felâket mıntak: dolaşmış; fe. lâketzedelerin yerleştirilmesi ve is- şeleri için mahallinde icap eden bü. tün tedbirleri almıştır. Diğer taraftan felâket mıntakasın da pek yakında yeni İnsaata haslan. ması, ancak İnşaatın köy ye: değiştirilmesi suretiyle yap rarlastırıİmistır. Zelzele devam ediyor gece 2340 da şiddetli ve bu sabah 4.30 da hafif olmak üzere K seride iki zelzele daha kaydedilr tir, Erbaa, (TAN) — Gece, gündüz muhtelif fasılalarla şiddetli zelzele- ler devam etmektedir. Sinirleri za- ten bozulmuş olan halk, evlerinde barakalarında rahat bir gece geçire- mivorlar, Diğer taraftan buraya gelen ha berlere göre bugün saat 9,20 de Mü- reftede de gürültülü bir zelzele ol. MUŞtUF. Balkan Memleketlerinin Yumurtalarını İngiltere Alacak Tondra, 26 (A.A) — Daily Sketch gazetesinin yazdığına göre, Britanya hükümeti, Balkan memleketlerinin Mhrag ettikleri bütün yumurtaları sa. tın alarak bunların Almanyaya sev kine meydan vermemek üzere bir kumnenva teşkil etmiştir. İtalya - Fransa Ticari Müzakereleri Paris, 26 (A-A,) — Bir İtalyan ti. röret heyeti bugün Parise gelmis Heyetin iki memleket arasmda yeni valiliğe tayin edilmesi kararlaştırıl- mıştır. bir ticaret anlaşması akdi için mü. zakereler yapacağı bildirilmektedir. pa 3 İki Temaşa Hâdisesi Yazan: B. FELEK ünya hâdiseleri" acıklılandıkça, bende bir aykırı haleti ruhiye doğüyor ve inadına eğlence ve vaki! geçirme vesilelerine karşı muhabbet ve alâkam artiyor. Onun için, eğe bugün Fin harbi en kanlı şekliyle Sovyet orduları için bir çetin imti- han olur; ve bir Cihan İlarbi mya üzerinde Dimeklesin kıbe, gihi deh. şetli bir tehdit olarak sallanırken ben temaşa bahislerine karışırsam, bü bareketimi yukarda söylediğim ayki rı, fakat mukavemet edilmez baleğ ruhiyeme atfodiniz. Efendim! Pazar günü, gündüz Ex tuğrul Muhsinin oynayıp İpekçilerin çevire (Şehvet Kurbanı) filmini gördüm. Akşam da Fatih Helkevinin tertip ettiği (Karagöz) gecesinde bur Tundum, Bu iki temaşa hâdisesini bir ma aleye sıkıştırırsam ne birinin, ne de öteki hakkını vermiş olacağım. Onum için biribirinden tamamen ay- rı ve birisi doğmakta, diğeri ölmekte şwbeve ait bu İki ayrı ser. isini bugün, ötekini yarın mütalân edeceğim. Muhsinin çevirdiği film, vaktiyle meşhur Alman aktörü Emil Yanings” in çevirmiş olduğu (Guand la ehsir succombe) ismindeki filmin Türkçe. ye adapte edilmişidir. Evvelâ dünyanın en büyük artist. lerinden birinin hakikaten yarattığı böyle bir mevzuu intihap edişteki cesaret, hattâ eüreli takdir etmemek kabil değildir. Çünkü Emil Ye İnings'in henüz tesiri zail olmamış 0- İlan dâhiyane eseri yanında Ertuğru. İlün en ufak bir zaafı müb: alı bir Inkisarı hayale sebep olabilirdi. Fil mi iki bakımdan mütalâa etmeliyiz. Birincisi sinema sanatı bakımından, diğeri tiyatro sanatı bakımından, Birinci noktai nazardan film biz. de yapılabilecek olan işin son haddi- ne dayanmıştır. Elimizdeki vasıtalar ve imkânlar bizi bundan öteye götü- remez. Muhakkak bir şey varsa bun. dan evvl yapılan filmlerin hir çokla- rında gi en. eğreti sahneler, mii, cerret ve havada kalmış muhavere- ler, durgunluklar ve nin heyeti w İ mumiyesindeki ipeohörence yani ra. bıtasızlık bu filmde yoktur. Buna mukabil güzel denecek bir reji, İyi bir kesiş ve pürüzsüz bir $es göze ve kulağa çarpıyor. Bundan daha ileri. büyük sermayeye mütevakkıf tek- İnik tekâmüller, zengin dekor ve ka- labalık figürasyon gibi unsurlarin tahakkuk ettirilebilir ki; bilhassa bir filmden ziyade bir tiyatro eseri de- nilebilen bu filmde buna zaten ihti. İyaç ta yoktu. Hattâ bilfarr (Jan Ga- ben) in oynadığı bazı Fransız film. leri vardır ki bizimkinden daha fa- o bir okuldan #,,. <*kiden okuduğu çıkarmak, İnakânı gi şekilde kayıt caktır, önlenmiş ola. Balkan memleketlerinde, Nazi casusları, her za- mandan fazla çoğalmıştır. Gestapo, hemen her yerde, “Tahrik teşekkülleri,, kurmuştur. Slo- vakyadaki Gestapo şefi M. Karbus, şu anda, giz- li bir vazifeyle Macaristanda bulunmaktadır. Oradan, bazı hareketler hazirlamak, ve siyasi ajanların yerleştirmek üzere diğer Balkan şe- hirlerine geçecektir. Bilhassa cenubi Dobricada, kesif bir casus faa- liyeti sezilmektedir. Bunlar, oradaki Bulgar ekalliyetlerile, Rumen polisi arasında micade- leler çıkarmaya uğraşmaktadırlar. Mahut Makedonya komitesi de, bunlar tarafın. dan harekete geçirilmiştir. Onların şeflerinden birisi, şu anda, Berlinde Gestapo şefi Himmler. le temaslarda bulunmaktadır. Balkanlarda dolaşan Alman castıstarından mik him bir kısmı, kendilerine, “röportajlar yapma ya çıkmış birer gazeleci,, süsü vermektedirler, * Alman ağır sanayilnin, yakında Yugoslavyada teşekkül edeceği bildirilmektedir, Bu husustaki müzakerlerin Almanya lehine olarak tamamlanması hususunda, Dok. tor Birekmann tarafından gösteriln gayretlerin boşuna gitmiyeceği sanılmaktadır. Yugoslavyayla Almanya arasında, bir de, Bosna de miryolu meselesi. mevcuttur, Habsburglar zamamuda inşa edilmiş olan be demiryolunda, eski Avusturyanın da hisesi vardı, Şimdi Almanya, “vârisi bulunduğunu söylediği bu hisseyi Yugoslavyaya | terkedebileceğini bildirmekte, ve buna mukabil Yugoslavyadan 5,000 va gon istemektedir. Ruzün, Almanvanm her taraftan İstediği şey vagondur: Romada Clodias, Belgratla, Birekmann, Bükreşte Guldo, Sehmidi, hep ayni şeyi istiyorlar: Vagon! Müm- kün olduğu kadar fazla vagon!.. * Şu anda Bükreşte bulunan şayanı dikkat sima- lardan birisi de, bu Guido'dur. Guido' Sehmidt, Avusturyanın istiklâlini kay- bettiği günlerde Sehussehnigg kabinesinde Ha- riciye Nazırı olarak çalışmaktaydı. Ve o sırada, düşman hesabına memleketine ihanet ediyor, bütün sadakatini, Hitlerin emirlerine karşı gös- teriyordu. Nitekim, Von Papen'in yaplığı an- laşma ve plân neticesinde, Sehusachnigg'in ma hut Berchtesgaden seyahatini tertip eden de oydu. O, bu hizmetlerine mükâfat olarak, Gö- ring'in Avusturyadaki fabrikalarına umumi müdür tayin edildi. Pilsen, ve Skoda fabrikala- rının işleyişinde de, mühim ve kârlı birer va- zife aldı. Şimdi, o, bu fabrikaların mümessili sıfatile Ro- manyada bulunmaktadır, Ve Romanyaya, muh- taç bulunduğu harp malzemesini yapmayı tek- lif etmekte, buna mukabil, mühim miktarda, petrol, buğday ve vagon istemektedir. Almanya- nın bütün bu işleri kontrol edebilmesi için, Ru- men petrol ofisinin başında bulunan Romanya- Uunın atılmasını, ve onun yerine, Berlinin itima- dım haiz bir kimsenin yerleştirilmesini de talep eylemektedir: Bu mevkie teklif edilen adam da, Viyana Belediye Reisi Stewbacher'dir. Şu anda, yine Bükreşte bulunan ikinci mühim sima da, “Matbuat ataşesi, sıfatını taşıyan dok- tor Wolff'dür: Hakikatte Gestapo'nun, Bük- reşteki gözü, kulağı, ve eli bu adamdır. * Varşovada, “Avrupa Oteli, adini taşıyan, ve: Alman bombardimanmdan nasılsa kurtulabilmiş olan büyük ve tarihi bina, Polonyanın istilâsından sonra, orada bulunan Nazi Şeflerinin, ve büyük Gestapo ajanlarınm ikametgâhı haline sokulmuştu. Dört gün evvel, hu bi. naya meçhul eller tarafından atılan bombalar, binayı kısmen harap etmiş, bir kaç Nazi Şefinin ölümüne se- bebiyet vermiş ve orada ikamet edenlerde dehşet uyan. 'dırmıştır. Fakat, Almanlar, öldürülecek bir Almana mukabil, 100 Polonyalının canıma kıyacaklarını ilân ettikleri, ve bu kararlarını bir kaç defa tatbik eyledikleri halde, bu son suikasti müteakıp, hiç hir Polonyalıya ilişmemişler- dir: Buna sebep olarak. bu suikastin, Polonyalılar ta- rafından deği! de, aralarında şiddetli ihtilâf bulunan iki Nazi Şefinden birisi tarafından hazırlandığının Gestapo tarafından anlaşıldığı gösterilmektedir. kir bir dekorla çevrilmiştir. Şu mu. İhakkaktır ki; dekor veya figüresyon fıkaralığı, (Şehvet Kurbanı) adım muhafaza etmiş olanı bu filmde zaten göze çarpmamaktadır. Filmi yapanlara da söylediğim giz bi, böyle rabitalı bir sesli: film çevi- rebilmek için filmeiliğinin ma- ruz olabileceği azim zorluklar karşı. sında sarfedilm'ş olan ceht tıpkı Sov- yet orduları önündeki Fin kahra. manlığına Benzer. Nisbet o derece cesaret kırıcıdir. Gelelim filmin temsil sanatı bakı- mından kiymetine, bir kere bizatihi Filmin yükünü yüklenmiş olması ba. kınından Ertuğrul Muhsin bu filmi © kadar dolduruyor ki, diğer arka- daşlarını tamamen siliyor. Onların içinde kendini gösterebilecek yegüne ikinci rol Cahidenin rolüdür. Al ların çevir. ilk filmde bu rolü olduğunu pek iyi hatır im (Marlene Ditrih) idi, i oynamıştı, Ta hiatin verdiği estetik avantajları, Bayan Cahidenin bu filmde daha İyi kıymetlendirmesini beklemek hak- kımızdı. Çünkü iki çocuk bahası, a» ğir başlı, muntazam ve kâmil bir 8- damı baştan çıkarmak ve sevdasiyle gönlünü tutusturup sefalete sürük- lemek için çok. amma pek çok daha fazla aşifte olmak gerekti, Yoksa !ki mevrun bacak veya bir aralik si- ne görmekle baştan çıkıveren bu bâs banım karakter zaafına hükmetme- miz icap eder, Ertuğrul, bu filmde zararsız başlı. vor, mükemmel olarak bitiyor. Vez- nedar rolünde biraz sun'ilik-var. Bel. ki de bunu hesabi bir adamın vasfı dır diye takınmış. Oradaki makyajı da sakat. Eğer, sakal takmadan bir kaç gün evvel tıraşını bırakıp yanak. larını tüylendirseydi, taktığı kara sakal sırıtmıyacaktı, Sakalını tıraş *ttikten sonra bardeki halinde de ara “ra haliyle münasip diemiven ra hatlık var li çocuğuyla karısını, ve evini barlanı, muntazam varlığını diri diri göm. müş bir adamın çehre hatlarında da” (LâHen savfavı cevirinir.. MEELEK A TN A EAA a, ELA