21 Haziran 1935 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 5
21 HAZİRAN 1935 CUMA Fava silahlanma yarışı Bütün uluslar bir hava silâhlanma yarışı içindedirler. Bunun sebeb- derini, genişliğini, etkilerini ve büyük devletler hava silâhlarının bugüzkü durumunu gözden geçirmek faydalı olâcaktır. Hanri Buşe'nin İllüstrasyon dergisinden aldığımız aşağıdaki yazısı bu ihtiyaca cevab veriyor; Bugün büyük Avrupa devletlerinden ber biri, gazetelerinin yazıları ve hükü- gnetlerinin kararlariyle, kendisi için kurtuluş yolunun ancak hava küvvetle- rânin imkân nisbetinde hızlı gelişimin- de olduğuna kanağat getirmiştir. Av - rupa dışında Amerika birleşik devlet . leri ve Japonya bu gidişe katıknak zorunda kalıyorlar: “Hava silâhlanma yarışı, na da uluslarin bu kanağatları yüzünden girişilmiş ve devam edilmak- , te bulunmuştur. Bu kanağat, her ulusun, kendi hava- cılığını pek zayıf ve karşısıma çıkması ihtimali olan memleketlerin havacılığını da çok küvvetli görmesinden doğmak- tadır. Şurası meydandadır ki, bitün bü- yük ulusların besledikleri bu kanağat - ların aynı zamazda ve hep birlikte doğ- ru olmasına imkân yoktur. Şu halde ba- m yantlış inanların ulusların gözünde nasıl dogma haline geldiğini gözden geçirmek faydalı olacaktır. 1 — HAVA KUVVETLERİ NASIL KIYASLANIR ? Bir ata *“kıyaslamanın her za . man mantıkiğ olmadığını,, söyler. Hava kuvvetleri kıyaslanırken bu tözün me kadar doğru olduğunu bir misalle isbat edeceğiz. Amerika birleşik devletlerinin ge nişliği, sıyasal birliği, endüstriyel ve teknik kuvveti, iç değişlerin fazlalığı, ve her alanda ileri oluşu, bu memleket- te herkesin hayran olduğu bir havacılık elişimi meydana getirmiştir. Bu geli - şim Avrupada korkusuzca — görüldüğü için, Üzerinde verilecek hükümlerin tarafsız olacağını garanti eder. 1934 baharında, İngiltere ve Fran - sa'da olduğu gibi birleşik Amerika'da da memleketin havada yeter derecede kuvvetli olmadığını ve havacılığın kuv. wetlendirilmesini isteyen bir savaş baş- ladı. Bu savaşa girişenlerin en yetkili ve en yorulmazlarından biri Tekras say- lavı Mak Farlan oldu. Bu adamın — bir gazetede neşrettiği aşağıdaki düşünce- ler hemen bütün gazeteler tarafından geniş ölçüde yayıldı: — Birleşik devletlerin hava kuvvet- keri sayı bakımından (İngiltere ve Fran. sadan sonra) üçüncü ve İtalya, Rusya, Japonya bu alanda o kadar çalışmak - tadırlar ki belki de altıncıdır; — Uçak fabrikalarının sayısı ba - kımından altıncı ve hattâ belki de se - kizincidir; — Kullanılmakta olan ve proje ha . linde bulunan uçakların şekil ve yapı - bışı bakımından ise sonuncudur; — Birleşik Amerikanın, aynı kate. goriden düşman uçaklariyle savaşmak için onlara yetişebilecek uçakları yok- tur; — Şu halde ötekilere bakarak, bir - leşik devletlerin hiç bir harb uçağı ol . madığını ve ileride de böyle uçaklara sahib olmak ihtimali olmadığını söyle- mek doğru olur; — Amerikan hava kuvvetleri Belçi. ka sülcl hava kuvvetleri veya ingiliz ha- vacılığının 6 30 u, veya fransız kuv - vetlerinin 9p 401 ve İtalya, Japonya, Sovyet kuvvetlerinin 96 S0 si tarafın . dan yok edilebilir veya işe yaramaz bir hale sokulabilir. — Yabancıların ilerlemekten kaldık- larımı farzetsek bile birleşik devletle . rin, dışarının yardımiyle geriliğini gi - dermek için en âz iki yıl, drşarının yar- dımı olmadan Üüç veya dört yıl ister; — Halbuki, dünyada savgayacak servetleri birleşik devletler kadar bol olan hangi devlet vardır? Aynı zamanda, eski Amerika süel uçakçılığı şefi General Vilyam Miçel Nevyork'ta verdiği bir — konferansta Mak Farlan'in söylediklerini doğrulu- yor, bunları “eksper düşüncesi,, diye vasıflandırıyor ve “umudsuz bir du - Tumda olan amerikan havacılığının kal kınmasını,, sağlaması için Bay Ruzvel. te yalvarıyordu. Daha ileride Amerika havacılığının durumunu gözden geçirdiğimiz zaman koparılan bu gürültüler hakkında ne dü- şünmek İÇâzım geldiği görülecektir. Hele Amerikanın herhangi bir hava sal- dırganından binlerce kilometre urak va bulunduğu gözönünde tutulunca tıp- ki buna benzer düşünceler aytı zaman. da bütün büyük memlcketlerin parla - mentolarında ileri sürülüyor, gazeteler- de geniş bir propaganda konusu olu . yordu. BİR FİLO UÇAKLARI SAYISININ KIYASLANMASI Hava kuvvetleri sayısının kryaslan- ması, eğer terimlere dikkat edilmerse anlamsızdır. Neşrettiğimiz grafikler - de de bu noktayı görmek imkânlıdir Bir memleketin uçak sayısımı aras tirirken- — Saffıharb (fitolar) Tesmiğ sayısı; — Veya bü uaçklara “yedek,, lerini ilâve cttikten sonra elde edilen rakam; — Veya bu rakama okullarda, deneç ve öğretim merkezlerinde bulunan harb uçakları ilâve edilince meydana çıkan mikdar ; — Veya bunlardan başka stok uçak- ları da hesaba katarak varılan mikdar; gözönünde tutulduğuna göre üç ket aşa. ğ: veya yukarısına kadar değişen sayı- lar elde edilir. Gerçi yedek ve stok uçaklar (sefer. berlik yedekleri) nin de sücl değerleri vardır; bununla beraber denilebilir. ki bir memleketin endüstri kuvveti ne ka- dar büyük-olursa xtokları o kadar az ola bilir ve olmalıdır. İlk kıyaslama için ele alımacak en enteresan mikdarlar, harb filolarını meydana getiren uçak - lardır; hizmet görmekte olan idman'ı uçmanlar tarafından idare edilen bu uçaklardır ki hiç vakit kaybedilmeden bir sürpriz saldırımı için kullanılmaya elverişlidir. Bütün sücl uçakların aynı — değerde olduğunu farzedersek, fazlalığı büyük devletlerin programları üzerinde et - kili olan uçak sayılarını nasıl smnıflan. dırabiliriz? Altı grafikten sonuncusu ile bu so- ruya cevab vermeğe çalıştık, Durumları incelenen altı. devletten üçü için bu grafik resmiğ belgelere da- yanıyor: filo uçakları mikdarları Fran- sada 1665, İngilterede 1050, İtalya'da 1206, Birleşik devletlerde 2000 dir. Ja. ponya için hakikate yakınlaştığını san- dığımız bir rakam oraslıyoruz . Bu miktarı iki katına çıkarsak bile bu Av. rupa'da kimseyi korkutmaz. Sovyet Rusya için 2000 uçaklık bir miktar ka- bul ediyoruz; bu rakam bize, bir harbın başlangıcında çalıştırabileceği ve bele çalıştırmakta devam ettirebileceği mik- tardan fazla bile görünüyor. Almanya için biz bir yey söylemiyeceğiz; sözü, bu memlcketin uçak miktarını — belit. mek hususunda birden daha bilgili ve- ya daha cüretli olanlara bırakacağız. — Geçen yıl, Fransayı binlerce ucük yapmaya sevketmek için Lord Rother- mer Almanyanın 25000 sücl uçağa sahip olduğunu göylüyordu. 18 mayıs 1925 de ayni adam, Lordlar kamarasındı, Almanyanın şimdi “bher biri bir ton bomba taşıyabilecek büyüklükte 10000 bombardıman uçağı olduğunu bildirdi. Bu hakikati saptamak için büyük güç Tükler çekmiş olduğunu ve bunu bütün soravı üzerine alarak söylediğini de i. lâve etti. — Fakat, 1935 nisanı başlangıcında. Sovyetler birliği harb askomiseri B. Tu- kaçeveki Pravda gazetesinde çöyle ya- zıyordu; “IZ havacılık alayı Almanya- da 2100 bombardıman ve avcı uçağında hizmet ediyor; Göringin örgemiş oldu- ğu 16 alay en önemli #trateji noktala- rında toplarımış olup 1600 avcı ve keşi/ uçağına sahiptir. Yani topu birden 3700 uçak.,, — Fakat az zaman önce fransız par. Jâmentosunun havacılık komisyonu ö- münde hava bakanı şöyle söylüyordu: “1934 başlangıcında Almanya, harb u. gağı olmayan fakat harb uçağına çev- rilebilecek tecim — filolarına sahidti, 1935 in başlangıcında bu memleket 1000, 1100 kadar süel uçağa sahih ola- uçaklarının i i ULUS (1) İşaretli amerikâh istatistiği ıçin şu düşünler ileri sürülebilirz — Alman mevcudu burada — olduğu gibi öteki istatistiklerde de dan başka bir şey değlidir. — Tabye “cüzütamlarının, fransız mevcudu hekikatte 3600 doğil, 1665 dir (ki bu rakam resmiğ olarak — ilân edil- miştir.) Şu halde yüzde 120 nisbetinde bir kabarıklık vardır, — Gene resmiğ belgelerle ilân editen ingiliz mevcudu, 1935 mayrsı başlangı- cında 1050 uçaktı. Yüzde 170 nisbetinde bir kabarıklık vardır. — İtalyan mevcudu, 1200 kadardır. Yüzde 90 bir kabarıklık vardır. — Japonyanın mevcudu bilinmemek- zedir; yalnız 1935 aisanı sonunda japorn hükümeti bu mevcudun 800 — olduğunu söylemişti. Fakat bu sayı hakikiğ sayı. dan eksik gibi görünmektedir. Bu seyı- da da yüzde 100 kabarıklık olması ihti- meali vardır. — Sövyetler birliği yönetmenleri memleketlerinin basrtıle, | mayısta yâ- pılan geçid alaylarına 9050 uçağın gir- diğini bildirdiler. Fakat bu resmiğ bir söz olmadığı için buna inanmak zorunda değiliz. Belki bu sayıtabye cüzütamı uçaklarınındır. — Hava tecim odasının, bir orati- Amerika- nn teyyaâre kuvveti olarak — gösterdiği 2060 uçak, tam kara — (1100) ve deniz (960) birinci hat uçakları mevcudu. dur. Bu sayıda hiç bir kabatıklık yok- tur. Buna göre, öteki memleketler için yapılan kabarıklık tam bizim oranla- diğiniz igbidir. (2) numaralı altasa yarı rtesmiğ (x- tatistiği İtalya ve hele İngiltereden oldukça doğru bahsetmekte, Rusya için hafifçe —artırılmış olan — propaganda mevcudunu göstermekte, fransız mev- cutlarımı bafifçe, amerikan mevcutları. ru biraz daha fazla, Japonyanınkini ize #yice kabartmaktadır. Bu istatistik Al- manyadan hiç bahsetmemektedir. Herhalde bisim resimğ — servisleri- mir tarafından yapıldığı anlaşılan Ö- rap Nuvel dergisinin son özel sayısı Fransadan hiç bahsetmemekte, İtalya ve İngilterenin bakikiğ — mevcutlarını Bildirmekte ve B. Hitler, Sir Con Say- Uçak sayısı Alm. Fr . İta h -. « Son zsamanlarda — yapılmış yarı resmiğ bir fransız istatistiği Bir pariümento belgesindeki istatistik unsurları (Sena üyesi B. Mabiö'nün raporu, haziran 1934) men'in önünde, alman hava kuvvetle- rinind İngiltere kuvvetlerile eşit oldu. ğunu kabul ettiği için, ayni sayıyı Al- manyaya da verivermektedir. 1934 ikinci teşrininde Vu gazetesin- de çıkan istatistik nötür görünmekte- dir; Bu istatistikte transız, italyan ve ingiliz mevcutları tabye — cüzütamlarır nrn mevcutlarına göre yüzde kırk mis. betinde artırılmıştır ki bu da istatisti- y Duy Fa İkinci teşrin 1934 de yapılmış bir #ransız istatistiği ö Mm$ © Ü. ğ Alma. Fo. a. J İap 1 haziran 1935 tarihli, bakikate bir istatistik (Dört mevcut doğrudur; üç ğru olup olmadığını anlamek mürakün ( eğildir.) ği yapanın hemen kullanılacak yedel leri de hesaba katmasından — ileri gek miştir. Japonyaya yüzde 65 fazla y aılmış, Amerikanın kuvyetleri ise de 20 eksik gösterilmiştir. Sens üyesi B. Mahiö'nün (haziran 1934) İtalya ve Fransa - içi döğru sayılar vermektedir. Yalnız bit başka memleket, İngiltere, yüzde fazlalık göstermektedir. 3 Aldatıcı bir metod : Hava kuvvetleri mevcudlarının kryaslanması Hava kuvvetlerinin sayı bakımından kıyaslanmasının yol açtığı şaşırtıcı u) luklar h bir fikir verebilmek ve bu - istadstiklerin çok defalar üstünkörü yapıldıklarını okurlara ınlı »4 için, yukarıya 1 den 5 e kadar numaralanmış ve grafiklerin her birinde, doğru olan veya hakika! Grafiklerden birinde yalnız üç memleketin kuvvetlerinin gösteri! tiğin, öteki dört devlet hakkında bir şey söylememiş olmasın beş ayrı yerden gelen beş tane istatistik koyduk. te yakım bulunan sayıların üstünde bir yıldız lmişolması, bunun ilgili olduğu dan ileri gelmiştir. Bu umsurların dördü ve öteki üç kabule değer oranla, aşağıda — sağda bulunan -6- No. İr yaptık ve öne sürüyoruz. Bu istatistik hi denilenleri kıyaslamaktadır. * ilk hat mevcudları » saktır. — Ancak, 6 ay önce, ingiliz hava bakanı, Lord Londonderi, Lordlar ka- marasında diyordu ki: “Almanlar şim- diden 800, 850 harb uçağına sahib ol. duklarını ileri sürüyorlarsa da ancak İngilterenin harb filolarına benzemek- ten çok uzak olan uçakları da hesaba katmak suretile bu rakama varmış ola- caklardır., Yani, Lord Londonderiye göre alman süel uçaklarını — gösteren 800 rakamı fazla şişirilmiştir. Biz de bu fikirdeyiz. Hakikate biraz daha fazla yaklaş- mak imkânı var mıdır? Alman — hava bakanının geçen 10 -| martta alman süel havacılığının ves- miğ şekil ve kuvvetini anlatalıdanberi açık olarak yalnız iki file yapılmıştır. Pck az zaman Önce de alman gazetele. ri yeni iki filonun da hazırlanmakta olduğunu haber veriyordu. Alman hava kuvvetleri her biri 27 avcı uçaklık 4 filodan mı ibarettir? Şüphesiz ki hayır. Fakat bu bilinen miktarlar ne kadar aşılmıştır. Alman şeflerinden başka ihtimal ki kimse bil- miyor; ingiliz parlamentosundaki ay- tışmalardan sonra şu saatte — şurası is- pat edilmiş görünüyor ki alman süel havacılığının İngilizlerinkine kıyasla- nabilecek 800 uçakları yoktur; bundan başka, Almanyanın bugüne kadar, ye. ni hava ordularını kuvvetlendiren bir kaç kişilik bambardrman uçaklarına sahib olmadığını kaydetmek lâzımdır. Öte yandan, filo halinde örgenmiş, o- kullara ve deneç merkezlerine sahib bir havacılık, açık havada uçuşlar yap- moak gerektirir. Şu halde alman uçak- çılığının kuvveti de bu yolda yavaş ya- vaş meydana çıkacaktır. Bazı uçaklar daha saldırıcı mıdırlar? Kıyaslanmaları ne kadar güç ise de, uçak mikdarları kamoyları ilgilendiri. yor. Çünkü uçaklar saldırım, hücum ve sürpriz silâhlarıdır. Şu halde bugün veya yarın bir memleketin ilk anda bi- ze saldıdarak yalnız harb açmak değil ayni zamanda yapacağı yıkılarla panik- uyandırmak suretile sonucu kazanacak kadar harb uçağına sahib olup olma- dığınt bilmek bizim için çok önemli- lidir. Ş Eğer bütün uçaklar eşit olsaydılar yukarda saydığımız uçak mikdarlarının kryaslarması bize yeter bir fikir vere- bilirdi. Fakat bütün uçaklar ayni de- ğerde midir? Ve hele, ayni mikdar u. gak ve battâ ayni teknikle, kullanıma şekillerindeki doktrin ayrılıkları iki devlet havacılığının saldırış kuvvetleri arasında büyük ayrımlar yapmaz mı? Bazı kimselerin iddiasına göre bir takım devletlerin hava kuvvetleri - ve bele Fransanınki - bir “hava ordusu- na,, gereken özgür çalışma rubunu he. nüz kazanmamıştır: Saldırıcı filoların zaafı buradadır. Tamtersine, başka memleketlerde, ve hele İtalyada, hava kuvvetleri saldırıcıdırlar ve hepsi bir “hava egemenliği,, elde edecek şekilde örgenmiştir. Bu bizde resmiğ bir şe- kilde geçen yıl müdafaa edilmiş olan bir terzdir. 1 temmuz 1934 de büyük Avrupa devletlerinin hava kuvvetlerindeki sal- dırıcı unsurlar göyle krıyaslanabilirdi: ç olmazsa sayı bakımmdan kıyaslanabilecek ııevendl Fransa: 240 : gece bombardıman « gağı olan 426 uçak.— İngiltere: bombardıman uçağı olan 380 uçak. « İtalya: 110 u gece bombardıman olan 330 uçak. Üç memlekette de e Fransa ile İtalyada bu miktarların çe Bu ceki ve verimi ar olan m dir. Görülüyor ki bu saldırıcı kadar zayıftılar. Ğ Bu zayifliğin sebebi vardı; imkân yoktu. Bu zayıflık genel için kimseyi korkutmaması g ve ortadan kaldırıltnası için daha büdeclere ihtiyaç vardı. (Bu önemli yazının sonu ki sayımızdadır.) Evlenme Basın Genel Direktörlüğü işya larından arkadaşımız Server İs kit'in emekli tüzecilerden B. Aki Özgür'ün kızı Bayan Bedia Ö gür'le nikâhları çarşamba gü yapılmıştır. Genç evliler dün Şe hür lokantasında bir çay - vererel bu mutlu hâdiseyi kutlamışları Toplantıda İc Bakanımızla bü Bazm Genel Direktörlüğü ç: daşları, şehrimizdeki — gazel ve seçkin cağrılılar hazır b rdır. ' Arkadaşımızı te'irik edoc. ha tiyarlık dileriz. "i
