13 Temmuz 1936 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 3

“12 TEMMUZ 1936 PAZARTESİ - Kitablar Anne, yurd ve toprak kokusu — NEBİ KARDEŞLERİN KİTABI — Türkiyenin müstakbel iki “Tagor” u: Osman Nebi ve Ziya Nebi, iki kardeş, türk okurlarına küçük, güzel bir kitab verdiler. Şiirin sadece manzum söz de- mek olmadığını bir tarif soğukluğiyle değil, bir inan sıcaklığiyle bize tekrar hatırlatan bu kitabın küçük ve özlü ne- sirlerinde insan sevgilerinin en azizle- ri, en ince ve olgun imaların, en kıvrak ve donuk teşbihlerin işlemesi içinde, hafızaya nakşolunmaya değer, birer na- kış örneği gibi zarif ve sevimli duru- yorlar. Anne, yurd ve toprak nin bu .yeni “mezamir” ini damla dam- sevgisi- la içerken ruhumuzun ferahladığını ve hâyalimizin zindeleştiğini farkediyo- Tuz. Türk gençliğinin güzel ve iyi is- teklerini, türk çocuğuna yapılacak gü- zel ve iyi telkinleri, sanatın haddesin- den geçirerek hulyaların ve düşüncele- rin göğüslerine birer keman teli gibi germek. bu kitab kadar kaç kitabımıza nasib olmustur, bilmem: “Anne, ben dağların üstünde başını güneşe, göğsünü rüzgâra çevirmiş bir kahraman gibi hür bir adam olmak is- tiyorum. Kollarıma kimse zencir vura- mıyacak, boynuma kimse halka - taka- mıyacak.. ve omuzlarımı umudsuzlukla yere indirmiveceğim. Ruhumu kapla- mak istivyen karanlıklarla çok güzel bir istiyen iptilalarla çok güçlü uğraşacağım”... kavsa yapacaöım, beni sarmak “Toprak bana diyor ki: Nasıl ister- sen öyle olacağım yavrum. Tatlı bir an- ne kalbi gibi senin boş tasını doldura- cağım. Beni göz yaşlarınla çamur yap, kar, istediğin sekle gireceğim. Sana yu- ve olacağım. Senin canlı âbidelerin o- lacağım.”... “Kafanı, en renkli ışıklar ve en renkli ülkülerle doldurarak yurduna Odan ve kitabların, karanlıkta yalnız kalmış bir sevgili gibi. ağlıyor. Onları unutup hulyalar âleminde dolaş- mak boşunadır çocuğum.. yabancı di- yarların büyük şehirleri ve büyük sa- rayları, buradaki toprak kulübemiz ka- dar senin kalbini dolduramaz. Yurdun- da açari yabani bir çiçeğin güzelliğini bile, oranın en muhteşem ve en zengin dön. bahselerinde bulamrıyacaksın.. Her sa- tivle van narında, yurdunun hasre- Anadolu- nün. tasından toprağından artırıp — sa- rak ağlamıyorsan, ne sönderdiği ekmek haram olsun. Sev- gilinin göz yaşları haram olsun'... ki bugünkü anlaşmayı, İngiltere is- temiştir. Fakat Almanya kudretinde bir devletin işlerini kolaylaştırırken onun hattâ İngiltereye karşı bile mü- temadiyen ayni mütavaati göster- miyeceğini kestirmek güç bir iş ol- masa gerektir. İngiltere, bu bahiste, daha bir çok fırsatlarda bir çok kıy- metli müşahedeler yapacaktır. Ve gö- recektir ki, tuttuğunu zannettiği ipi, - başkaları ortasından kesmişler ve me- selenin idaresini müstakillen kendi ellerine almışlardır. Burhan BELGE Bütün kelimeler, yerli yerinde.. dil, öz ve güzel.. Sentaks, yeni ve olgun muvazenesini bulmuş.. bütün buluşlar, mahalı ve orijinal.. seven bir kalbin, inanan bir kalbin, ıstırabı sevinç kadar ağırlamış bir gönlün, duyan ve duyur- masını bilen bir gönlün, okumuş ve an- lamış bir kafanın, sezmiş ve manalan- dırmış bir kafanın mahsulleri olan bu nesirlerin hepsini ruhtan gelen bir gü- lümseme ile, içten gelen bir göğüs ge- çirişiyle okuyoruz. “Su - kong'lu” çocuğun rüyası adlrı küçük parçada bütün bir Çin kurtuluşu- nun rüyası ve sıtması, “Benerci kendi- ni niçin öldürdü” adındaki uzun kita- bındaki Hind kurtuluşünun Trüya ve sıtmasından daha şuurlu, daha tafsilat- lr ve manalı.. “Bir âbidenin karşısında sevinç ve göz yaşı” ve “Barbaros” gibi parçalar gelecek yılın kıraat kitabları- na mutlaka konulmayı hak etmiş yazı- lardır. Mazgirt meydan muharebesi — FERİDUN DİRİMTEKİN'İN KİTABI — “Cihanda sulh, yurdda sulh” uğrun- da açtığımız hava seferberliği işlerinin basında - türk hava kurumunda - çalı- şan Feridun Dirimtekin, toprağı ve yer savaşlarını hiç bir zaman unutmı- yan bir bilgi ve ilgi ile, bize “Maz- girt meydan muharebesi” eserini verdi. Malazgird meydan muharebesinin bir türk tarafından bir — asker ve bir milliyetperver görüşüyle tahlili, şim- diye — kadar bütün tarih hâ diselerini nalıncı keseri gibi hep ken- di taraflarına yontan, ya ırk ya din gayretiyle türk hamasetlerini hiçe in- dirmeye çabalıyan garb müverrihleri- nin zulmünden türkün en büyük hama- set eserlerinden birini kurtarmak gibi büyük bir hizmet ve muvaffakıyet ol- muştur. Türk tarihinin en şerefli ve en ihtişamlı hâdisesinin başladığı 26 ağus- tosun bir başka türk kahramanlığına ve zaferine de tarih olduğunu, türklüğün bütün zaman içinde harikalar yaratage- len bir millet olduğunu türk çocukları- na öğretmek bakımından da bu kitabın temiz üslübu ve öz türkçe cümleleriyle çok faydalı olacağı muhakkaktır. Alp- aslan ve Romen Diyojen harbının bü- tün safha ve taktiklerini hakiki ve esas- lr malümatla izah eden bu kitab, zamanlarda sazetelerde tarih bahisleri- ni allak bullak eden tefrikaların, “karie okutmak için biraz böyle lâzım” şek- lindeki uydurma mazeretlerini kabul etmemekte bizi haklı göstermektedir. “Yazılmaya, müstakil olarak ele alın- maya değer tarih hâdiselerinin kendi- lerine mahsus öyle bir akışları, olusla- tt var ki: buna baska bir amille hız vermek, onları basşka bir mecraya aktar- maya calışmak, zavallı ve çarpık bir emek olmaya mahküimdır”. Kanaatimi- zi kuvvetlendirmeye işte güzel bir ör- nek daha. BUK son İzmit kâğıt fabrikasının munzam bi nalarının inşaati bitmiştir. 7 bu binaların muhtelif cephelerde n alınmış manzaralarını Resimle- gösteriyor. Avusturya - Almanya (Başı 1. inci sayfada) iç sıyasa statüsünü o hükümetin dahili bir işi olarak saymaktadır ve bu iç sı - yasalara ne doğrudan doğruya, ne de dolayısiyle hiç bir müdahale ve tesirde bu!unmxyacaklardır. Avusturya hükü - meti, Avusturyanın bir alman devleti olduğunu ilân eden prensipe uygun 0- larak mevcud genel sıyasasının bilhas- sa Almanya karşısındaki istikametini muhafaza edecektir. Bu vaziyet Roma protokollarını ve Avusturyanın İtalya ve Macaristan karşısındaki durumunu değiştirmiyecektir. Alman - Avusturya> anlaşmasın- dan doğan müsbet tedbirler nelerdir? Berlin, 12 (A.A.) — Dış işler bakan- - lığı namına söz söylemeğe - salâhiyetli bir zat, Almanya - Avusturya anlaşma- sından doğacak müsbet tedbirlerin ne olacağı hakkında dün akşam kendisine sorulan bir suale cevap vererek Alman - yanın gazetelerdeki kalem münakaşa - larına nihayet vermek ve gerekirse bu gibi münakaşalarda bulunan gazeteleri tatil veya ilga etmek düşüncesinde ol - duğunu söylemiştir. Mumaileyhin söy- lediğine göre, şimdiye kadar Avustur- yaya gitmekte olan her almandan alınan bin mark resim pek yakında kaldırıla - cak ve turizm hakkında bir anlaşma ya- pılması için konuşmalara girişilecektir. Almanya ve Avusturya hükümetle - ri, mümkün olduğu kadar yakın bir za- manda affı umumi ilân edeceklerdir. Almanya içinde Avusturya aleyhta - rı her türlü propagandaya nihayet veri- lecektir. Avusturya göçmen kurumları, bu kurumların azâlarına memleketlerine dönmeleri imkânı verileceğinden, nor - mal bir surette feshedilmiş olacaklardır. B. Şuşnig'in beyanatı 12 (A.A.) — B. Şuşnig rad- yo ile neşredilmiş olan beyanatında “ Alman - Avusturya anlaşmasının * — rupa sulhunun sağlamlaşması için kıy - metli bir işbirliği olduğunu, kaydetmiş Viyana, ve “inkâr edilemiyecek görüş aykırılık- larına rağmen bu anlaşmanın başarılabil mesinden dolayı” fevkalâde h-;nud ol- duğunu söylemiştir. B. Şuşnig Dolfus'un Avusturyanın bir alman devleti olduğuna dair olan bir çik beyanatını zikretmiştir. Avusturya yurdseverliğinin gayele- ri değişmemiş olduğunu kaydeden B. Şuşnig, bütün Avusturyalrları kuvvetle- rini vatnasever cephesinin emrine ha - zır kılmaya çağırmıştır. BB Şuşnig ve Musolini arasında telgraflar Viyana, 12 (A.A.) — Avusturya baş- vekili B. Şuşnig Avusturya - Almanya arılaşmasının imzalanması dolayısiyle Duçeye aşağıdaki telgrafnameyi gön - dermiştir. “ Bu fırsattan bilistifade pek sami- mi olan şahsi dostluk duygularımı bir kere daha tekrar eder ve zati devletleri- le tamamiyle mutabık kalarak Roma anlaşmaları esasına dayanan işbirliğine devam edeceğimi temin ederim.” B. Musolini vermiş olduğu cevapta, Roma anlaşmasına -telmih ettikten son- ra şu sözleri ilâve ediyor: “ Yapmış olduğunuz anlaşma Avru - panın ve Tuna havzasındaki devletlerin ihya ve imarı bakımından fevkalâde mühimdir,” “Devleti koruma,, kanununun ana hatları Viyana, 12 (A.A.) — “Devletin mü- dafaası” hakkında bugün neşredilen ye- ni kanun, Çekoslovakya ve İsviçrenin en son kanunlarından mülhem bulun- maktadır. Bundan sonra aşağıdaki hareketler ceza tehdidi altındadır: 1 — Nizamsız kurumlara veyahut hükümet aleyhtarı birliklere girmek. 2 — Katil, silah kullanarak hırsızlık, yangın ve âmme emniyetine karşı sui- kast.ler, 3 — Telgraf hatlarının tahribi ve Yeni anlaşma Avusturya iç politikasıni değiştirmiyecek münakale ve muhabere yol ve vasıtala- rını baltalama, 4 — Telsizle kaçak neşriyat yapmak 5S — Milli müdafaaya matuf olmıya- rak gaz silahları depoları kurmak. 6 — Genel tezahürleri bozmak için gaz kullanılması, 7 — Avusturya durumu hakkındaki yabancı kamoyu üzerinde, elverişli ol- mıyan tesir yapmaya matuf olarak ku- laktan kulağa propaganda, 8 — Avusturya zararına olarak gizli haberalma hizmeti işletilmesi. Anlaşma metni Macaristana bildirildi Viyana, 12 (A.A.) — Başvekil B. Şuşnig, B. Gömböşe Avusturya - Al manya anlaşmasının metnini gönder- miştir. Popüler gazetesinin fikri Paris, 12 (A.A.) — Avusturya Al- manya anlaşmasından bahseden Popü: ler gazetesi, diyor ki: “Anlaşma, aslında gayet dürüst bir akiddir. Fakat bu anlaşma, Milletler ce- miyeti ve kollektif en;niyet aleyhine çevrilmiş bir taarruzun ilk merhalesi- dir ve İtalya, bu taarruza bütün kuvve- tile yardım etmek emelindedir..,, Kabineye yeniden girenler bulunmuş ve 1928 denberi cumur Teis- vise fon Hortsanan devlet bakanı ve B. Gurido Şmid de dış işleri müsteşarı ta- yin edilmiştir. Dr. Von Hortsanan, Münih üni- versitesinde paye sahibidir. Dr. şimdi- ye kadar devlet arşivlerini idare ediyor- du. Kendisi 54 yaşnıdadır. B. Şmid'e gelince, 37 yaşında olup vaktiyle Paris elçiliği müsteşarlığında bulunmuş ve 1928 den beri cumur reis- liği umumi kâtipliğini yapmıştır. Kısa Dış Haberler Zecri tedbirleri kaldıran devletler Sofya, 12 (A.A.) — Bakanlar kuru- lu, İtalyaya karşı tatbik edilen zecri tedbirlerin 15 temmuzdan itibaren kal- dırılmasına karar vermiştir. Buneos-Aires, 12 (A.A.) — Hükü- met zecri tedbirlerin 15 temmuzdan i- tibaren kaldırılmasına karar vermiştir. * Paris — Komünist partisinin yıl- lık konferansı, radikal sosyalist partisi- le, S.F.İ.O. sosyalist birliği ve C.G.T. ye sempati mektubları kabul etmiştir. Parti sekreteri Jiton, parti azâsı a- dedinin 187.000 ve gençlik kurmları a- zâsı sayısının da 65.000 i geçtiğini söy- lemişlerdir. * Atina — Yunan emniyet kurum- ları Selanikte Doktor Ludvik Pesler is- minde bir sırbı, vaziyetini şüpheli göre- rek yakalamıştır. * Paris — B. Kiyap, Paris'te vefat dolayısiyle mebusluğa nemzedliğini koymayı kabul etmiştir. münhal olan * Roma — B. Musolini, dün akşam alman büyük elçisi B. Fon Hassel'i ka- bul etmiştir..Bu mülâkat hakkında hiç bir tebliğ neşredilmediği gibi ne ko- nuşulduğu da anlaşılamamıştır. * Moskova — Dış işleri komiser ve- kili B. Krestinski ile amerikan birleşik devletleri işgüderi B. Henderson 13 temmiız 1935 de Sovyetler birliği ile A- merika birleşik devletleri arasında im- zalanmış olan ticaret anlaşmasını bir yıl daha uzatan notalar teati etmişler- dir. * Londra — Ottava'dan gelen ha- berlere göre, Ontario eyaletinde sıcak- tan ölenlerin sayısı elliyi geçmiştir. Sovyet sularında nizam- sız olarak avlananların davası Moskova, 12 (A.A.) — Tas ajansı bil- diryor: Kamçatkadaki petropavloskdan bildirildiğine göre, Kamçatkanın şark ve garb kıyılarında Sovyetler Birliği kara sularında nizamsız balık avlarken Sovyet sınır makamları tarafından 27 haziranda yakalanmış olan üç — japon vapurunun kaptanlarına aid dava 7 tem- muz tarihinde görüşülmüştür. Mahkeme maznunları 150 den 300 rubleye kadar para cezasına mahküm etmiştir. Mogol cumuriyetinin on beşinci yılı Moskova, 12 (A.A.) — Tas ajansı bildiriyor: Bütün gazeteler, Mogol halk cumuriyetinin on beşinci yıldönü- mü dolayısile makaleler neşeretmekte - dirler. Pravda gazetesi diyor ki: “ Mogolistan halk inkılâb partisi ve yeni hükümet, memleketin yabancı il - hakçılardan ve derebeylerinden kurta- rılmasını ilk vazife saymışlardır. Yeni Mogolistan hükümeti ve halk partisi bütün çalışkan halkının yardımını te- min ederek, derebeylerin mukabil ihti- lâllerini bastırmışlar ve bu suretle inkı- lâb esaslarına dayanan yeni bir devlet kurmuşlardır.,, “ Mogol ordusunun doğu sınırında- ki taarruz teşebbüslerine karşı göster- diği kahramanca mukavemet, yeni Mo. golistan mogol ulusunun eski harb kah- ramanlığını andırmaya muvaffak olmuş ve mogol ordusu bugün memleket istik- lâlinin müdafaasını temin edecek du- rumda bulunmuştur. ” Sovyet sınırını geçen jJapon askerleri geri gönderildi Moskova, 12 (A.A.) — Dış isleri halk komiserliği, japon büyük elçisi B. Ohta'nın 1 temmuzdaki iltimas talebi- ne cevaben, Mandurlu istasyonu civa- rında 28 haziranda sovyet tevkif edilen 4 japon süvari neferinin geri verilmesi için mahalli makamlara emirler verilmiş olduğunu bildirmistir. Bu hususta yapılan tahkil-at, bu dört askerin bilmiyerek sınırı tesbit etmiştir. arazisinde geçtiklerini Bayındırlık bakanımız B. Ali Çetin Ka ya, yanında Divan muhasebat reisi B. Seyfi Oran ve vekâlet müsteşarı oldu- gu halde eveli gün Bendderesinde ya- pılmakta olan su bendini gezmiş ve in- şaat etrafında bazı direktifler ver» !, '