17 Ocak 1937 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 6
ULUT ŞiMALİN CEBELUTTARIK' HELİGOLAND H isçend ada sının yeniden tahkim ve teslih edileceği hakkında son günlerde ve- rilen haberler, bü. tün eski itilâf dev- detleri kamoyları- 'nr heyecana dü. yük bir ku üzere, Veray — muahedı ce Almanya, Haklı olarak - “şi- malin Cebelüttarık'ı, adı verilen bu a. dadaki tahkimatr yıkmağa ve burada bulunan harb âletlerini tahribe mecbur tutulmuştu. Filhakika Heligoland yal- nız Elbe, Ayder ve Vezer nehirlerinin Mmansablarına değil, Kukshafen, Bremen ve Hamburg gibi mühim alman liman Jarının methallerine de“hâkimdir. Bü. Yük harb esnasında alman denizaltı ge- milerinin sığınağı olan Heligoland'ın gok mühim ve müteaddid tahkimatı yı. kılmış, topları tahrib edilmiş, yer al- tındaki Jabirentler ve kazamatlar dol- Gurulmuş, obüs asansörleri sökülmüş ve dıvarlarla örülmüştü. Oraya gönderi - den “silâhsızlama — komisyonu” seneler içinde başarılın ve Almanyaya milyonlarca ingil Jirasına mal olan Muahedeler ve realiteler BB ççema beraber, 986 sonkünunun. dan itibaren Heligoland, muahede- der bükümleriyle realiteler dünyası ara- #sındaki uçurumu her gün biraz daha a- çan hâdiselere sahne oldu. Sonkânun “ayının başlangıcında ada sakinleri, ada- darının l i hayret. Je gördüler. Adanın çök'geniş bir ta kım yerleri ayrılarak etraf ve içlerinin görülmemesi kenarlarına tahta perdeler yapıldı. As kerlerin nezareti altında bulunan - bu tahta perdelere sivillerin yaklaşması bile yasaktı. Diğer taraftan, hemen he- nen her tarafa muazram burgu makine- Jeri konuldu. Bunların yapıtığı cehen - 'emi gürültü hemen hemen dalmi idi ve dinamit infilakları o kadar sıklaştı ki ada halkı artık bunlara aldırış etmez oldu. Adaya gönderilen binlerce işçi, sivil halktan tamamen tecrid edilmiş bir va ziyette kaldılar. Halk usun zaman ada- da bir temerküz kampı kurulduğunu sandı. Bununla beraber, hakikat yavaş yavaş yayılmağa başladı: almanlar Say muahedesinin hükümlerini bir ker daha çiğneyerek Heligoland'daki tah - kimatı yeniden inşa ediyorlardı. Üniforma mı daha kıymetlidir, düğme m H Sieşlena hiç şüphesiz dünyanın '€n mühim stratejik noktalarından biridir. Mesahası oldukça mahdud bu- Janan bu ada, kayalardan - müteşekte fabii bir kaledir ve denizden tahın 70 metre yüksektedir. Vaktiyle Dani markaya aid olan bu yeri 1807 de ingi- lizler zabtederek Napoleoh'un donan - asiyle daha iyi çarpışabilmek için bu- ada bir deniz üssü kurdular. Bundan Şok sonra, 1890 da, İngiltere Zen>ibar. Ja Somali protektorasının - büyü — bir kısmına mukabil, dostane bir — ilde bu adayı Almanyaya verdi. ” n mesahası Heligoland'ınkine -.: 3000 defa daha büyük olduğu için, bu mü . badele ingilizlere çok kârir göründü. Giadston bile sevinçle ellerini uğuş - turuyor ve: “bir düğmeye mukabil bir üniforma aldığını” söylüyordu. Bununla beraber, düğmenin ünifor- madan daha kiymetli olduöu sonradan belli oldu. Herkesin haklı olarak korktuğu He- Tigolandın tahkimatı o derecede idi dünya harbr esnasında düşman donan malarından hiç biri buraya taarruza ce- #aret edemedi. Onun için, Versay mu. ahedesinin tanzimi canasında İngilter bu adadaki tahkimatın tamamen yıkı masını taleb etti ve bu iş de 1922 de bitirilebildi. Eski Kayzeri örnek tutan 've Versay muahedesinin hükümlerine aldırış etmiyen Şansöliye Hitler, 14 'ne sonra, adanın yeniden tahkim edil. r zamankinden daha ziyade imkânsız bir hale / sokulmasını - Ben bundan salâhiyetle bah- 1890 da İngiltere, Zengibarla Somalin'in bü- ına mukabil bu adayı Alman- ya'ya verdiği zaman bu mübadele İngiliz- lere çok kârlı görünmüş ve Gladston se- vinçle ellerini uğuşturarak: “Bir düğmeye muhkabil bir üniforma aldık!, kat düğmenin ü olduğu sonradan bel demişti. Fa- ıdan daha kıymetli oldu. sedebilirim. Çünkü olimpiyad oyunla- rının deniz yarışları dolayısiyle Kiel de yapılan müsabakalarda tesadüfen yardımiyle şimdi gene dillerde dolaşan bu meşhur ada üzerinde birkaç gün ge- girmek imkânını buldum.. Gördüklerim da halkı hemen hemen münhasıran balıkçılardan veya kılavuzlardan mü- balıkçılardan veya kılavuzlardan mü - rekkebtir. Bununla beraber, adanın baş- Jıca gelir kaynağını turizm teşkil eder Yaz mevsiminin - devamı Heligoland, vahşi — güzelliği. 'nin ve denizin ihtişamlı manzarasının cezbettiği binlerce turistle dolup taşar. Bu rağbetin birinci sebebi - Heligo- Jand'a gönderilen mallardan gümrük rTesmi alınmaması ve tütün, havyar, is - takoz gibi şeylerin burada çok ucuz satıl masıdır. Adada kaldığım müddetçe her- ta rafta hakikaten hummalı - ve - fasılar bir faaliyet gördüm. Binlerce sivil işçi burada durmadan çalışmaktadırlar. De- mizaltı gemilerini barındırabilecek olan yeni bir liman da yapılmaktadır. Ben orada iken, her tarafta denizden çıkan Muazzam çimento blokları bu limanın geklini vazih bir surette belli ediyordu. Bundan başka, adanın kıyıları da tah kim edilecek ve gene çimentodan bir sedle çevrilecektir , müddetince adanın Büyük harbda hiç bir düşman donanmasının taarruza cesaret edemediği Heligoland'daki tahl mucibince yıkılmıştı. Alman hükümeti büyük paralar sarfiyle, Adanın cenub ucunda geniş bir tay- yare meydaniyle, deniz tayyareleri i- gin yerin altında sahalar hazırlanmak- tadır. Sağa, sola, hangi tarafa bakılırsa bakılsın, yüzlerce işçi toprağı kazmak, Sıva karıştırmak, çimento dökmek ve Heligoland'ı teçhiz edecek olan kaza matlarla diğer sığınakları inşa etmekle meşguldür. Adanın şimal tarafındaki burnunda, ber halde gönderici bir telsiz âletiyle mücehhez olacak olan, bir tarassud ku- lesi bulunacaktır.Bu külenin yanı ba: şına, çok İyi gizlendikleri için hiç gö- tünmeyen birkaç tane seri ateşli hafif top yerleştirilmiştir. Bunlar 6 ve 8 san- timetre çapındadır. Daha ileride, 10 san: timetre çapında başka toplar da bulun- dir. Buna mükabil, —ağır toplar her halde adanın orta yerine doğru yer- leştirilmiş olsa gerektir. Çünkü o ci lik varda, cephanesini 60 metre derini ki kazamatla: birkaç top gördüm. danın cenup kısınına da çoğu 14 santimetrelik olmak üzere toplar muhakkaktır ki, adada benim görebildiğim tahkimat ve silâhlar, hazırlanmakta olan şeylerin ancak ufak bir kısmıdır. Filhakika, a- dadaki yeniden inşa plânı için iki sene- lik bir program tatbik olunacaktır. Almanyanın bu sıralarda tahkim et mekte olduğu ada yalnız Heligoland değildir. - Norderney'de, Borkum'da, Sylt'de, velhasıl her tarafta aynır faali yete rastlanılmaktadır. Almanya, Dani- marka sınırlarına kadar her tarafta kı- yıları tahkim etmelfte ve sanki - bütün dünyanın deniz ve hava kuvvetlerine karşı ergeç harba girmeği düşünüyor. muş gibi, müdafaa işleri için milyarlar harcamaktadır. (Dagens Nyheter - Stokholm) yetleştirilmiştir. Şurası şimalin Cebelütta rıkı., BÜĞv1010>A Elâziz halk türküleri ve oyunları Elâziz Halkevinin güzel — sanatlar komitesi çok güzel bir teşebbüste bu- lunmuş. Elâzize has türkü ve oyunları toplamış ve bunlardan resimli ve nota- h güzel bir kitab vücude getirmiş. halkımızın bir hizmet anlatmaya hacet yoktur. Halkevleri edebiyat — ve sanat kollarının en mühim Folklör çalışmalarının fikri terbiyesine ne büyük teşkil ettiğini uzun boylu işlerinden biri bu folklör sahasında çalışmak ol- malıdır. Elâziz halkevinin — teşebbüsü bu sahada güzel bir örnek teşkil edi ÜÇ AYAK Sadi Günel tarafından vücude ge - tirilmiş müzikli, oyunlu bir - revüdür. Müellif Elâziz halk türkülerini — esas tutarak bir armonizasyon vücude getir- miş, halk oyunlarından istifade etmiş, ve bunları toplu olarak halka tanıtacak güzel bir eser vücude getirmiştir. Ge - ne Elâziz halkevi tarafından bastı miş bu eserle de folklor yolunda mü - nevverlerimizin ne güzel çalışmalar ya- pabileceklerini görüyoruz. YÜCEL Sonkânun tarihli 23 üncü sayısında gu yazılar vardır: Behçet Kemal; 'nat ve iman”, Will Durant “cennetin kapısı”, Haydar Tolun “aşkın edebi Psikolojisi", Osman Nebi “dağların başı” Maeterlinck “nasıl facia müelli- fi oldum”, Atsızyoldaş: “yüzyıllardan seçtiklerim”, Münir Reşid Öymen “bir tenkidin tenkidi,, Seniha — Bedri “bir gün,, gülrler, fıkralar ve hikâyeler. adına — hak kazanan bu adayı yeniden tahkime başlamıştır. Yukardaki resim, yapılması düşünülen limanı ve tahkimatı gösteriyor. yat, Versay muahedesi 17/1/ 1937 ündelik SANCAK, TÜRK YURDU (Başı 1. inci sayfada) larmı kaybetmediği gibi bugün dahi Ankarada Tor ve Doruk (dağ tepe- şeklinde yaşamaktadır. İskenderun körfezi etrafında çö- reklenmiş olan dağ kümesi Sumerli: ler devrinden belki daha evvelden. beri Türklerin elinde bulunmuş olan bu Turlardan biridir. Orada yaşıyan milletlerin hepsi Alpin ve Türk idi, dağların durumu üzerlerinde ve yan. larmdaki yaşayış şartları Anadolu. da ve Asyadakilerin ” aynıdır. Proto: historyada da Hatay mıntakası Ana- dolu halkınm bütün etnik ve kültü. rel vasıflarını muhafaza etti. Şimdi İskenderun dediğimiz Alexandrette iskelesi adını nereden ve nasıl alır. sa alsın bu ad Anadoluda milâttan önce on üçüncü asırda yaşamış A- lakşandu'nun adından ayrılamaz. Vaktiyle Türk yurdlarını bu su- retle çizmiş olan tabii coğrafya son Türk kültürü ile kati boyasını aln- ca nerelerinin Türk yurdu parçala. rından veya müstakil Türk yurdla - rından olduğu taayyün etti. Kemalist Türkiye, teşkilâtı esa- siye kanunu ile sıyasal Türk milleti. ni kendi milli hududları içinde tes- Pit etmiş ve bunu bir. umde olarak hürmet mevkünde tutmuş bulunu- yor. Fakat bu o demek - değildir ki hudud dışında bir Türk varlığı göz göre göre ve kasten haklarından ve hüviyetinden uzaklaştırılırken Türk kamoyu hararetlenmiyecek ve hare- kete gelmiyecektir. Fazla olarak Ha- tayla olan bu alâka Kemalist Türki. yeil “doğmuş ve onun yap- tığı muahedelerle b Hatay henüz bir adım bile uzak- Taşmadığı Türk milliyetinin İskende- ran - Antakya üzerinde ' bu alâkar nn ve kutsallaşmış / bağların hara: duyan müstakil bir. parçası: dır. Türk Kültürünün yarattığı yük- sek milli gurur böylece etnik imti- yazlariyle - kaynaşınca iyetir Yüksek derecesini bulur. Bu yüce duygu ile oynamanın çıkaracağı ne- tice müsbet de olsa. menfi de olsa etrafını şiddetle müteessir eder. Akıl- h ve önü gören siyaset bu ve- hezaba katandır. POLiSTE İstasyon geçid bekçisini dövdü İstasyonda - geçid bekçisi Osman oğlu İsmail, hamal Zeki oğlu Abdul lah tarafından dövüldüğünü iddia et miştir. Abdullah yakalanmış ve müddei umumiliğe verilmiştir. Kavga eden terziler Tahtakale civarında terzi Kenan oğ- tu Hasan, Hüseyin oğlu Hakkı ve Meh> med oğlu Muharrem bir kadın meseler sinden kavga Cetmişlerdir. Hakkı ve Muharrem birleşerek Hasanı dövmüşe ler ve taşla yaralamışlardır. Hakkr ve Muharrem / yakalanmış ve müddei u. mumiliğe teslim edilenişlerdir. eti Tabakhanede - seyyar satıcılık ya pan Mustafa oğlu Adil, Süleyman oğe Ju şoför Mustafa tarafından — sebebsiz yere hakaret görmüş ve Mustafa yaka. Janarak müddei umumiliğe verilmiştir ti ihtiyaçlarını temin etmek için devamlı bir mesai sarfedilmektedir. Bu cümle- den olarak yıllardanberi getirilmesi bah- e mevzu olan şehre üç buçuk kilemetre mesafedeki Çam çam suyu şehre geti. rilmiştir. * Gazianteb, — Bilhassa kış günle- rinde memur, tacir ve münevverler için oturacak ve eğlenecek yer bulunmama- çöz önüne alınarak şehrimize bir şehir kulübü açılması kararlaşmıştır. * Dinar, — Yeni halkevi binası inşa- ati ikmal edilmiştir. Çok modern bir plân üzerine yapılan binanın iki büyük salonu, kütüphanesi, sineması, radyosu, Muhtelif komitelere aid odaları ve bir de misafirhanesi vardır. * Gazianteb, — P.T.T. idaresi şehri- mizde telefon tesisatı - yaptırmaktadır. #imdilik elli numaralı olarak yapılmakta olan telefon tesisatı icabında 400 numa- raya çıkarılabilecektir. Telefon tesisatı yapılması şehrimiz iktisadi durumu ü- zerinde çok iyi bir tesir bırakmaktadır.
