26 Mayıs 1938 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 2

AĞ e ULUS 26-5-1$8 D ÜŞ ÜŞN Ü $ LER ÜlazasannarcanaanranananacannanAneADARNANA BAA AOA AERA LNBN CENALANAZA NN ELAN ASN Üç manzara 19 Mayıs günü, çıplâk enselerini, kollarını ve bacaklarını bahar gü- neşinin velüd ışıklariyle kızartarak, Ankara sokaklarından stadyuma doğru bir sel gibi akan türk gençliğini seyrederken, bu manzaranım, en 4 yakın mazide, hattâ tasavvuru bile imkânsız olduğunu — düşünüyor ve b daha dün, Anadoludan gelen zafer haberini, münevver İstanbulun nasıl bi tekbir nidalariyle karşılamış olduğunu hatırlıyorum. : Geçen gün, türk gençliğinin teknik sahadaki metodik çalışmala- t rınt ve bu çalışmaların nefis eserlerini, sadelik içinde mükemmel bir e olgunlukla bize teşhir eden sanğat okulları sergisini gezerken, yine ma- zi gözlerimde canlandı. Her sahada bilgiden, ihtisastan mahrum edilen " türk yavrularının küflü ve rütubetli medrese köşelerinde çürütüldüğü ” * devirleri hatırladım. '$ğ Ve pazar günü, bir gezinti dönüşü, istasyondan, üzerinde otobüs ve Ş otomobillerin bir karınca faaliyetiyle biribirini kovaladığı ağaçlı asfalt D cadde boyunca, masallarda bir sihirbaz değneğinin dokunmasiyle mey- ) © dana çıkan harikaları zihnimde tedaf ettiren şehre bakarken, yirmi yıl öncesinin Ankarasını, bugün köşede bucakta kalan son izlerini bir ara- ya toplıyarak, muhayyelemde canlandırmaya çalıştım. İki devrin mukayesesini yapmak için istatistiklere, tetkiklere, uzun araştırmalara, ne hacet var? Yüzlercesi arasından tesadüfün gelişi gü- zel karşınıza çıkardığı bir iki manzara, düşü ini ve görmesini bilen- lere ne harikulâde bir belâğatle konuşüyor. — Denizdeki balık gibi, farkında olmadan içinde yüzdüğü nimetlerin kıymetini türk çocuğuna daha iyi farkettirmek için, zaman zaman, göz- lerini, çok uzağa değil, kendi çocukluğumuzu hatırlatan günlere doğ- — ' ru çevirtmeliyiz. — YAŞAR NABİ LAT Hanuaanaf” £ Kızanl Bi Gül bahçelerinin kuruluşu Kat Geçenlerde (Rose Centifolia) kı- ll lık gülünü t hemi: ve faydalarını anlatmıştık. Şimdi de kızanlık güllerinin yı tiştirme — usullerinden bahsedeceğiz. Kızanlık gülleri en kolay olarak - çelikleme usulü ile çoğaltılırlar. Bir senelik kızanlık gül dalları pek çabuk ve kolayca kökleşme kabiliyetini haiz olduklarımdan gül- lük — yapılacak bahçeye doğrudan doğruya köksüz dikilerek yerinde kökleştirilebilirler. Nitekim: Kızanlık gül bahçeleri- Oyresı: Her hangi bir ©V bançe sinde kızanlık güllüğü yapılmak ü- zere ayrılan parter ilk önce 40-50: santim derinlikte kazılarak temizce işlenir. Böylece hazırlanmış olan parter inde 80 - 100 “aralıkla, 25 santim derinlik ve genişlikte bi- ribirine mütevazi çelik hendekleri açılır, Bu çelik hendekleri içerisine 8-10 santim kadar milli toprak veya da- ha iyisi ince dere mili konursşa kök- leşme için çok faydalı olur. Dere mili bulunamadığı takdirde kızanlık gül çelikleri doğrudan doğ ruya hendek içerisine de dizilebilir se de bu takdirde kökleşme nisbeti — daha düşük olur. K Çelikler; kızanlık güllerinin bir — senelik dallarından 30-40 santim u- — zunluğunda kesilen parçalardır. k> Bunları gülcüler kış başlangıcın- — da keser vemil içerisine katlaya- rak ilk bahara kadar muhafaza e- ©e | Ctntihelis Çati Ki yedudu e üüü v ödillee $i n 'T KA 5 S 15 kilosundan bir mıskal yani (4.8) gram gül yağı alınır ki bunun bu- günkü raice göre tutarı bir liradır.... Bu hesabla büyük ta da yetiştirimmedmi vuyuK dilediğimiz kızanlık gülü beher dönü- münden yalnız çiçek tutarı olarak sahi- bine 30 lira getirebilir. Çubukların verimi de ayrıca he- sablanacak kadar mühimdir. Filva- ki ıı'pırtılıhn:ı sipariş çok olduğu 'de lden geçip çubul ticaretini tercih ettikleri de vakidir, Bulgar hükümeti gül çubuğu ih- r cını tmiştir. Fakat istenil miktarım İsparta ve Burdur havali- sinden temini kabil olduğundan kı- zanlık.gülünün memlekette intişa- rında güçlük görmüyoruz. Kızanlık gülleri kırmızı ve beyaz renkte çiçek açarlar. Kırmızı güllerden çıkarılan yağ (15); beyaz güllerden çıkarılan ise (19) gradoya kadar derece alır... Bununla beraber beyazlar kırmı- zı güllere nazaran daha az verimli olurlar. Güllük tesisinde bahçenin üç te biri beyaz ve üçte ikisi de kırmı- zı güle ayrılmalıdır... miz reis | yırmeardığımmn ŞEHİR HAYATI Kamufay Halkevinde: Projeksiyonlu konferans Bugün saat 18 de Ankara dil, tarih, coğrafya fakültesi doçentlerinden Ba- yan Muine Atasayan tarafından (Be- şer ırklarının tasnifi esasları) mev- zulu bir konferans verilecektir. İsti- yen gelebilir. Halkevliler Mamakta Halkevinin gezici kol gençleri dün akşam da Mamağa gitmiştir. Mama- ğın büyük kahvesinde halkı toplan- mış ve kendilerini bekler bir vaziyet- te bulan kol gençleri köylülerimize birçok tehlikeli hastalıkların geçme sebebleri ile frengi hastalığının ne su retle vücuda girdiğini ve bu hastalı- ğın feci âkıbetini gösteren filimler göstermişler ve karagöz oynatmışlar- drı. Bunu müteakib gençlerden birisi halkı tenvir edecek sözler söylemiş ve bilhassa frengi hastalığı hakkında ve korunmasına dair izahat vermiştir. Virjil, hayatı ve eserleri Dil, tarih ve coğrafya fakültesi do- çentlerinden Hamid Dereli, halkevin- de verilen konferans serisinden ol- mak Üüzere, dün seçkin bir kalabalık huzürunda, büyük Roma şairi Virjil'- in hayatı ve eserleri hakkında çok gü- zel tertib ve tasnif edilmiş değerli bir konuşma yapmıştır. Virjili bir insan, bir romalı ve bir şair olarak gözlerimizin önünde yaşa- dığını gördüğümüz ve tanıdığımız bir adam gibi canlandırabilen bu izah - lar neticesinde hakiki ve büyük san- ğatkârın nasıl inanan, bilen, yurdu ve tabiatı seven bir insan olacağı bir ke - re daha kuvvetle belirtilmiş oldu, Virjilin bikolikleri, jeorjikleri ve eneyidi usta ve güzel bir tedkikden geçirilmiş olarak dinleyicilerin gözü önüne kondu. Genç bilginimizi tebrik ederiz, ——i Belediye reis muavinliği Çankaya kaymakamı Bay Hulük Ni- had Pepi'nin açık bulunan belediye- muavinliklerinden birine ta- Oncumurnyenec Ugrcüs dik. Ankarada bir iki senedenberi de- vam etmekte olan vazifesinde daima muvaffakiyetlerine şahid olduğumuz genç idarecimi yeni vazifesind muvaffak olacağından emin olarak tebriklerimizi beyan ederiz. — Amerikadaki vafandaşlarımızın felâketzedelere yardımı Amerikanın Detroit şehrinde bu- lunan Türkiye çocuk esirgeme kuru - mu tarafından orta Anadoluda yer teprentisi yüzünden felâkete uğrayan vatandaşlarımıza yardım yapılmak üzere Türkiye kızılay cemiyeti genel merkezine beş yüz on dolar gönderil- miştir. Tepebaşı - Galatasaray caddesi genişletilecek encümenlerinde Arzuhal encümeninde : Encümene tevdi edilen arzuhaller - den ruznameye alınmış olanlar hak- kında vekâletlerden davst edilen sa- lâhiyetli müdürler dinlendikten ve mevcud ahkâm tedkik edildikten son- ra bu arzuhaller karara bağlanmıştır. Milli Müdafaa encü irazi, na aid dış ticaret istatistiklerini lâtta 6.201.000 lira, ihracatta da Askeri fabrikalar tekaüd ve mua- venet sandığı hakkındaki kanun lâyi- hasının müzakeresine devam edilmiş- tir, Dahiliye encümeninde 'e 1 — Emniyet teşkilât kanununun bazı maddelerinin değiştirilmesi hak- kındaki kanun lâyihası, 2 — Birinci, üçüncü ve dördüncü umumi müfettişliklerle müşavirlikle- rinin teşkilât kadroları hakkındaki 2856 sayılı kanuna ek kanun lâyihq sı müzâkere ve intaç olunmuştur, Kamutayda y bugün topl. name şudur : 1 — 1938 mali yılı muvazenei umu - miye kanun lâyihası ve büdce encü- meni mazbatası , Çağrı X Sermayesinin tamamı devlet taar- fından verilmek suretiyle — kurulan iktisadi teşekülerin teşkilâtı ile idare ve mürakabeleri hakkındaki kanun lâ yihasını müzakere eden muvakkat en- cümen bugün saat onda toplanacak- tir, X Milli müdafa encümeni bugün sa- at onda toplanacaktır. XMaliye Encümeni bugün umumi heyet içtimaından sonra toplanacak- tır, : Poliste - Birden bire yürüyen iktır, Ruz- İlkledrisalmüfellişlerî umumi muvazeneden Dış ticaretimizde inkişaf Başlıca ihraç mallarımız kıymet ve mikdar itibariyle yükseliyor | Başvekâlet İstatistik Umum Müdürlüğü 1938 senesi nisan 2f tamamlamış bulunmaktadır. Alınan neticelere göre, geçen senenin aynı ayına nazaran İ 1.552.000 lira bir artış vardır: İthalât ve ihracat kıymet yekünlarının 1936 - 1937 senelesi mukayesesi, rakamlara üç sıfır ilâve edilmek üzere, şudur: 1938 1937 İthalât 14565 — 8364 — 7 İhracat 9.408 7.856 661? Başlıca idhalât maddelerinin 4 aylı rakamları: (Rakamlar üç sıfır ilâvesiyle) okunacaktır yin edilecek olanların Gazi Terbiye enstitüsünden veya ecnebi memleket- lerdeki mümasil mekteblerden mezun olması şart olacaktır. bilecekleri okulların öğretmenlikleri- ne mükteseb maaşlariyle nakloluna- caklardır. Bügün vazife görmekte olan ilk tedrisat müfettişlerinin bu kanun mu- ibi Vi ye alınacak- larla bu kanunun meriyetinden evvel ilk tedrisat müfettişliği yapmış olup- PY SOYT ı lacaklar!? - nasıl maaş alacaklar! ... c v çüklei — Tz Yün mensucat 2.689 İlk tedrisat müfettişlerinin umumi ıl:ımî ipliği g.;:ğ : 'amı mensucat çi muvazeneye _alxîmalar! l.ı_akkıfıdî.kı Demir ve ğelik 7336 kanun projesi büdce encün Makinel 6.984 geçmiştir. Kara nakliye vasıtaları — 2.868 Projenin ilk maddesiyle vilâyet hu- Başlıca ihracat maddelerinin 4 susi idare büdcelerinden maaş almak- rakamları: ta olan ilk tedrisat müfettişleri u- n | < mumi muvazeneye alınmışlardır. (Rakamlar üç sıfır ilâvesiyle) Büdce encümeninin tadil ettiği kad 1938 ro cedveline göre, 15 ilk tedrisat mü- —— fettişi 70, 30 tanesi 55, 50 si 45; 80 ni ;ğ“'“n.. 12.330 ; : uru üzüm 3,014 40; 90 nı 35, ve 120 si 30 lira maaş a-| pPamuk (ham) 3.645 lacaklardır. Yekün 385 dir. Krom cevheri 1409 Projenin yürürlüğe girmesinden | Fındık (Kabuklu, 3.473 sonra ilk tedrisat müfettişliğine ta-| kabuksuz) Ham deri 1138 İlk tedrisat müfettişleri, evvelâ staj okunacaktır jiyer olarak tayin edileceklerdir. Staj- İTHALAT larını muvaffakıyetle yapmış olanlar, 1938 — 1937 doğrudan doğruya müfettişliğe geçi- ——— rilecektir. Staj sonunda muvaffak o- îıfğ;g:ü ?Z%ğ 3'43 î;â: lamıyan veya müfettişlikte kalmaları | İngiltere — 1.695 320 468 vekâletce uygun görülmiyen müfet- î::f;;h İ'Zâg l--gğ ığg; tişler menşelerine göre tayin oluna- | İsveç 335 177 92 Polonya 296 49 167 Harici ticaretin başlıca memleketle itibariyle inkisamı şu veçhiledir * (Rakamlar üç sıfır ilâvesiyle) Ulus basımevi karşısındaki Reisler garajı önüne tamir edilmek için bıra - kılan 919 numaralı hususi otomobil â- ni olarak hareket etmiş ve yolu süpür mekte olan temizlik işleri amelesin- den Yusuf Termiyer'e çarparak yara- 1 sebeb olmuş! Çalınan tavuklar Atpazarı çarşısında Muharrem Ta- vukçunun çarşı ortasına bıraktığı 9 tane tavuğu Süleyman Apar tarafın- dan çalınmış ve suçlu kaçarken yaka- lanarak polise teslim edilmiştir, İddialı bir sarhoş Seyid Şahin isminde biri sarhoş o- larak Tabakhane mahallesinde bağırıp çağırarak ve “bana yan bakana yan ça- karim,, diye elindeki bıçakla gelip ge- çene saldırdığı görülmüş ve yakalana- rak müddei umumiliğe teslim edil- miştir, Ü — derler. T (Rose Centifolia) kızanlık gülü-| — İstanbul, 25 (Telefonla) — Belediye Bu da bir başkası ge Isparta gülcüleri böyle 1 liık İnün lekette intişarı çok ehemi- | bu sene Tepebaşındaki Asri si d H Ucar isminde biri sarhoş o - 1pol ö gül çubuğu hazırlayıp her sene ilk | yetli ve faydalıdır. Galatasaraya doğru giden caddeyi ge - | larak gece yarısı îadîielerde bağıra- veır,mı?tı.r. — baharında satmaktadırlar. K lık gülü: Bulunduğu yeri | nişl ğe başlıyacaktır. rak £ isti bozduğundan| Baş 3' Anlatıldığı şekilde açılan hendek | şgüzel kokuya doyurur ve para ka-| — Prost Kadıköy ve Üsküdar cihetle - | polis tarafından susması söylenmişse - İler içerisine bu çubuklar üç uca|zandırır. rinde tetkiklerine başladı. Sonbaharda | de dinlemiyerek tekrar nâra atmaya — gelmek üzere boylu boyunca dizilir Onu seve seve yetiştirelim. buraların da avan projelerini verecek- | başlamış ve yakalanarak müddei u- ler. BK ULUÇAM Çubuklar dizildikten sonra hen- ç tir, memleketlere tahsile gitmiş ve tah- silini bitirmiş olanlardan tekrar ilk tedrisat müfettişliğine tayin edilen- lerin 1683 numaralı askeri ve mülki tekaüd kanununun neşrinden sonra husust idarelerde geçen hizmet müd- detleri mütekaidliklerine sayılacak- tır. İstanbuldaki büyük camilerin famiri İstanbuldaki büyük camilerin ta- miri srrasında şehrin imarı da naza- rı dikkate alınarak camiler civarında- bulunan medrese, çeşme, sebil, türbe ve mümasil binalarında alâkalı dai- relerce tamir ve imarlarının da temi- ni kararlaşmıştır. Bu hususu temin i- çin teşkil olunan komisyon İstanbul- daki Haseki, Mahmudpaşa, Mihrimah camileriyle civarındaki binaların ne şekilde tamir edilecekleri hakkında üç rapor hazırlamış ve Başbakanlığa lık tetkik edilerek müta - lealarını bildirmek Üüzere raporları Kültür ve İç Bakanlıklariyle Vakıf-| ) lar genel direktörlüğüne göndermiş- mumiliğe teslim edilmiştir, tir, — dek yarısma kadar (harç) toprak - — |a doldurulur ve hafifçe çiğnendik. ten sonra üzerine bir miktar eski — gübre serpilerek bolca sulanır... Kiçu Çelik hendeğini yarıya — kadar — doldurmakla meydanda kalan ark j çeliklerin salma sulanmasında kul- Düello ! Düello, bu orta çağdan Avrupa- ya miras kalan barbar âdet, iki ti- yatro muharririnin birbirlerine kı- ’* - lanılabilir..... lıç çekmeleri ve birbirlerini yarala- Bi Çelik hendeği doldurulacak | maları dolayısile fransız gazeteleri- - harç, müsavi nisbetlerde biribirine | nin, hattâ bizim gazetelerin diline 4 — karıştırılmış bahçe toprağı, ince de-| pelesenk olmuştur: Kalemle birbir- - re mili ve yanmış gübre ile yapılır.| Jerini haklayamıyanlar, işi kılıca Çeliklerin dikim zamanı nisan| döktükleri için ! K ayıdır. Mevsime göre on beş yirmi . Halbuki bir garb atalar sözü, “di- : 'y, gün içerisinde toprak içinde kökleş- | Jin açtığı yarayı hiç bir kılıç aça- — meye başlıyan çelikler” tomurcuk| maz/,, der. Fransız' tiyatro muhar- gözlerinden de toprak üzerine doğ-| rirleri ise dillerile açtıkları yarala- ru sürgün verirler. rı kılıçla zağlamağ karar vermiş o- . Bu taze sürgünleri yabani otlar-| Jacaklar ! n —— dan ayıklamak ve toprakları her za- Tiyatro tenkidinin netameli bir " man nemli kalacak kadar sulamak şey olduğuna, ben, oldum olasıya, - |a bakım işi de görülmüş olur. Bul kanaat gatinnleidınimdir. şekilde yerinde kökleştirilmek su- Bizde de bir defa bir şair, tiyat- retiyle yetiştirilen kızanlık gülleri| ro tenkidine kalkışmış ve bir artis- ertesi yıl yaz başlarından kıymetli | timizden şahane bir tokat yemişti, F hsulleri olan çiçeklerini ğ Bir münakkid de yazdığı maka- başlarlar. Normal verim üçüncü yaz başlar ki bu da her gül fidanr için — 300 grama kadar çıkar. - Yağışlı ve gül yapraklarına çok çiğ düştüğü senelerde gül çiçek yap Bizde iş ancak bu kadar ileri gi- raklarının 10, kurak yıllar da ise, — debilirdi. Molyer'in, Korney'in, Ra- leden dolayı böyle bir tokad tehdi- di almış, bundan sinirlenmiş, niha- yet, tehdid sahibine giderek: — Üstad, şu tokadı at da vesvese- den kurtulayım! demişti. J e Ve Unmalar sin'in ülkesinde tiyatro hayatı daha eski ve daha ileridir; Onun için o- rada tiyatro muharrirlerinin birbir- lerine kılıç çekmelerini, biraz da haklı mı bulmalı ,nedir? — T. İ, Yıldızlar ! Sinema e SN Bütün dünya gazetelerine ke- paze olmak bahasma yıldızlık ve şöhret de geri dursun! Çiftlikte beslenen modern kuşlar ! en çok meşhur olan, en çok sevi- len, en çok beğenilen insanlarıdır. Onun için bir çok gençler, birer yıldız olmak arzusiyle yanıp tu- tuşurlar, : Fakat yıldız. olmanım mazha- riyeti yanı başında felâketli ta- rafları da vardır: Geçen gün bir gazete, sinema — yıldızlarından Vivyan Romansdan şöyle bahse- diyordu: “Vivyan R: , meğ Meksikada çift çubuk sahibi bir general hükümete isyan etti. Şim- di tayyare ile kaçmağa mecbur o- lan bu âsi adamın çiftliğinde on yedi tayyare bulunduğunu haber veriyorlar. Eski çiftlik sahibleri, kaz, hin- di, tavuk, horoz, güvercin tavus kuşu gib şeyler beslerlerdi; bili- bu general çiftlikte kaz veya hin- sunda bazı değişiklikler hakkındaki kanun projesi, encün lerden geçerek Kamutay ruznan alınmıştır. kadro cedveline göre 150 lira maaş lan 8 birinci sımif vâli, 125 lira maaf alan 10 ikinci sınıf vâli, 100lira m alan 25 üçüncü sınıf vâli, 90 lira m alan 18 dördüncü smıf vâli vardır. ri 90, sekiz vali muavini 80, beş B muavini 70, birinci sınıf idare heyet” leri azâları 90, ikinci sınıf 80, üçün sınıf 70, lira maaş alacaklardır, İstan" bul ve Ankara mektupçuları 70, ikin” ci sınıf mektubçular 55, üçüncü s. mektubçular 45, dördüncü sınif mek* tubçular 40 lira alacaklardır. murlarının kadro ve büdce imkânlari nisbetinde maaş yükseklikleri edilmiş bulunmaktadır. Dahiliye vekâleti vilâyetler kad yapılın Büdce encümeninin tebit Ankara ile İstanbul vâli muavin Sayısı iki olan birinci sınıf nüfus müdürleri 55, dört tane olan ikinci si” nıf nüfus müdürleri 45, üçüncü sınıf nüfus müdürleri 40, dördüncü sınıf nü fus müdürleri 35, beşinciler 30 lira a“ acaklardır. Bu proje ile dahiliye vekâleti me- temin| di yerine 17 tane semiz tayyare beslemiştir. ' Bu modern kuşun nasıl yumurt- ladığını bilmiyorsanız ispanyolla- lara, yahud, çinlilere sorabilirsi- niz. Eğlenmeğe karşı sigorta! Sigortanm ilk vatanı olan İn- gilterede yeni ve tuhaf bir sigor- ta daha icad edilmiş: Eğlenme- meğe karşı sigorta ! Bir eğlenti yerine, bir seyahata gideceksiniz. Eğlenirseniz ne âlâ; eğl iz o n sigorta idaresi size tıkır tıkır paraları sa-' yacaktır. Fakat aynı eğlence, aynı var- yete sizi eğlendirir de beni eğlen- dirmez, diyeceksiniz ama, elbet sigorta müthassısları buna da bir âu'e bulmuş, bir ölçü koymuşlar- ir. Bu baberi alınca bizim eğlence riz ve çiftliğe çekilmel kid. faal şehir hayatından çekilmek Piçmiş; on yaşında iken hırsızlık ig!” ha etmiş! SKH E ŞÖSÜ | "ei $ e _' Ü Vef YA NS â gelirdi, Şimdi işe mo- dern dünya bu itiyadları, her iki yönden de değiştirmiş olacak ki yerleri den bir çoğunu hatırla- dım: Böyle bir sigorta bizde de ku- rulsaydı, her halde, bir aya var- miş rüzgâr li yedi metre kadar hızla esmiştir. derece olarak kaydedilmiştir. ve doğu Anadolunun şimal tarafların” da yağışlı diğer yerlerinde geçmiştir. 24 saat içindeki yağışların kare metereye bıraktıkları su miktar? | Bayburtta 11, Gümüşhanede 30, Siva$ ve Çorumda 2, Ankara İstanbül, Bursâ Kastamonu, Çanakkale, Erzurum, Er- Hava rüzgârlı geçti Dün şehrimizde hava bulutlu geç garbiden iyede En düşük 1sı 13 en yüksek 1sı da 24 Yurdda hava orta Anadolunun şark bulutlu. incan, Kayseri ve Ulukışlada bir ki* ğ logram kadardır. En düşük 181 Konyada 10, Erzu* rum ve İspartoda 9, Van, Sivas ve Muğ | lada 8, Kayseride 7, Karsta 6 derece- j dir. En yüksek 1sr ise Adanada 26 Elâzığda 28, Malatyada 30, Diyarba- _ınuiflübıyrığmçekerdi! kııdaszdlnee,dir. çi y