30 Mayıs 1929 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 3

Halkbilgisi dereğinde | TÜM taralı birinci sayfamızdadır Ancak bügün işgal etti- ğim mevki itibarile ve sırf bu inemuriyetim icabı olan vazifeyi ifa etmek delayı- sile derneğin işlerini kolay- laştırmışsam bu bana vazi- femi yapmış olmaktan mü- tevellit bir inşirah verecek- tir. Derneğin bana teşek- kürü bir iltifat demektir. Demiştir. Emin B. bun- dan sonra falklorun ek miyetini, bizim memleketi- mizde bu yolda çalışanların himmetini zikretmiş, sözle- rini şu suretle bitirmiştir: — Yüksek inkılâbımızın güyesi halkin her suretle yükselmesidir. Bu yolda yürürken ilmin halka indi- hiç değilse ilmin halk için lâzım olan taraf- larının halkın anlıyabileceği bir lisanla yazılması icap eder; Bunu için karşılaşılan müşküllerin ba- şında dil halkın anlıyabileceği rilmesi, yapmak meselesi vardır: İlmi bir şe Elimizde henüz maalesef bövle' bir Tisan yoktur, Bu na mukiedir olacak lisan sncak .halk dilinin tetki- kinden, bu lisandaki nüans: larin taharri ve tesbitinden sonra vücuda gelebilecektir. Bunu yapacak olanlar da halk bilgisi yolunda, çalışan arkadaşlar. Hepinize muvaffakiyet di- lerim. Emin B. surette alkışlanmıştır. Çarukar ii (Os ve bütçesine 3500 Irak bir tahsisat koymuştur . Bahçenin sizsiniz, siz, hararetli bir tarafı birinci sahılamızdadır) ptoje ve salreri tamamile hazır- lanmıştır . Koner mahallinin bulunduğu * meydanlığın etrsh parmaklıkla çevrilecek ve buraya yalnız anneleri ile gelen çocuklar girebileceklerdir Çocük Bakiğerirde "rest gön- lerde şehir bandosu parçalar çalacak ve yalnız bugünlerde behiçe umuma açık olacaktır Bahçenin iki yerinde Ham- bura olduğu gibi iki buyük tesis edilecektir . Ayrca Avrupa çocuk bahçe lerinde bulutun bütün tesisat, atlı tahiravalliler ve siire bulundurulacaktır. Oyuncaklar kum hevzu karıncalar, bir Alman san” atkârma ihale edilmiştir . bulda yapılacaktır . İstan- Bahçede birde top oyunlar için bir çayırlık tesis olunacaktır; Bütün bu inşaat bir ay zar- ında bitecek vetemmuzda hazır. bulunacaktır. AAA Yaprak dökümü 8 haziranda (Vakıt) sütunlarında Keşat Nuri - Beyin yeni romati Bekleyiniz. şeylerden biridir. Hüseyin Rhai B. üstar İ dımızın anket mevzuu etra- İ fndaki fikirlerinin ilk kıs » mun dün dercetmiştik. Bu mını neşrediyoruz? ide ifade edebilmek,, kötü bir takım hisleri örten bi putadır. Bu hislerden işimize yarıyacakları göste - i , üzerimize sulnazar cel- bedecekleri saklarız. Fa- kat, güzelleş- tirerek izhar ettiklerimizin çoğu, sahte Rahmi ag i ve riyakâran Serez ylmy ps4 yunan işte,| nedir. Sakladıklarım: tama; samimi, benlikle - rimiz, su katılmadık kendi hislerimizdir. Bütün san'atlar ve bil - hassa roman, ifadesinde keskin ve insafsızca tasvir- lerle bu gizliyi göstermiye uğraşır. natürslist “romanlar. halk arssında çok dedikodu w- yandırmıştır. Bu sui tefeh- bümleri en ziyade körük - İiyenler'de gene riyakürlar- dir. Müstehcen, o, insanların içinde bulunup ta izharı memnu olan şeylerden bi- ridir. bugün zarfını yırtıyor, mefhumunu değiştiriyor! Müsteheen, nedir? Bunu biz adabı ümumiyeye m halefet tarzında tefsir e yoruz. Adakı umumiye bu- dutsuz bir terkip -.. Mikel Anjin, Rodenin, Zolânin Mopasanin açık eserleri; müstehcen ve hayasızca it hamile nasıl büyük kıymet- lerinden tecrit edebiliriz ? Firenklerin bir “Obscene,, kelimeleri vardır.“Obesc. ne,, . . Bu alelitlâk iffeti rencide eden şeyler hak- kında kullanılıyor. Fakat iffet nedir? Bunübir had- de irca etmeliyiz. Meselâ, evelden topüğü: nun ucunu gösteren bir ka- dın, iffetsiz sayılırdı. Şim- “diki bacak müsabakaların- daki açıklıkları göz önüne getirelim. > Eski manadaki iffetin: ahlâktan kuvulmakta olduğunu görürüz. Bir opera vardır. runda iyi kalmışsa, “ La granviya, (olacak. Oyun esnasında bir aktris fista- nım kaldırarak halka bal dırını gösterir. Eskiden bu hareket gayet ayıp sayılır- dı. Ağır aileler genç kız- larını bu oyuna gölürmez- lerdi. Bugünkü genç kız- ların. açıklıkları yanında * La granviya , artisti bir rakibe kadar mestur kalır, Hatı- Ta şarkıya, dansa varın- caya kadar bütün bedii heyecanların şehvetle maz- gellandığı' iddia olunuyor- sa da eski zihniyet yeni telâkkiyat - hakkında rey vermek salâhiyetini kaybe- diyor. . Yenilik; Mi el .müssadesini çoğu, sahte ve riyakâranedir. da yarı splak bi bir dansöz karşısında bir genç gün de ikinci ve son kıs- | — Bir insan vücudu, iyi | yg A Üstat romancı- mız Hüeeyin müteleası. Bunun “içindir ki | , MÜSTEHCEN | NEDİR? .— Hüseyin Rahmi Beyin fikri Müstehc en, zarfını yırtıyor ! 0, İk daniğim içinde EE ta taha memnu olan Güzelleştirerek izhar ettiklerimizin Vaktile “Konkordiya,, modernize ettiği şeyleri yürüyor. Onu “Moderniser,, açık sayamayız. Zamanın gidişine adım uydurmak İ istiyorsak havsalanmzı ona i göre genişletmekten başka çare yoktur. Bu da pek haberimiz olmadan kendi okendine | vuku buluyor. Bir telâk- kiden öbü- rüne geçer- ken kanunun Aan'aha, âdet, ahlâkla rabı- tasmı bir - £ denbire gev- şetmem esi arayerde hâkim mevkide - kalıyor. O, kâdim mecradan gelen kanunun o akkâmını tatbik etmek zaruretindedir. Fakat yeni telâkkiyat âdet hük- münü aldıkça (kanunlar şiddetlerini tenkis edecek- lerdir. Bu maruzatımla muhtelif suallerinize mücmelen ce- vap vermiş olduğumu zah> nediyorum. Burada eski telâ kiyata ait biri ahlâki, diğeri fizi- beyin hasebile müşkül ğim. Bu satırları okuyanlar istedikleri hükümleri sinler. Birincisi — Büyük Rus edibi Leon Tolstoy, meş- İ bur bir eserinde şöyle hay- kırır: — Musiki ve dans genç ruhları şehvetle tutuşturan iki sihirkâr vasıtadır. Bütün hayatınca iffetine itinikâr olduğun kızını dans salo- nunda bir delikanlının göğ- sü üzerinde teri terine ge- çerek fıril fırl döndüğünü gördüğün zaman şöyle bâ- ğıra çağıracağım: Çapkın; bırak yavrumu kollarının arasından... Ona ne fikir ve niyetle sarıldığını bili- yorum. İkinci misal — Buüdan çok seneler evel Beyoğlun: da, Könkordya namında bir kafeşantan vardı. Genç- liğimde bir kaç arkadaş oranın müdavimiydik, Bir akşam bize yakın masada hal ve şanlarından taşralı oldukları anlaşılan dört beş genç gördük. Sahneye bir dansöz çıktı, “kısa fistan, sıkı mayyo altında dolgun bacaklar, açık göğüs ve kollar.. Rakıs kızıştı. Dansöz çırpınan bir ke. lebek gibi türlü vaziyetler vers ÇIPLAK! mamsunsanmu VE Son«haberler Mühim i bir kanun Dün neler mü İ i Demiryolları, li - İman ve su ii Lyük yelojiki iki misal arzedece- | için 240 milyon lira kabul olundu Ankara, 29 (A.A) — Bü- Millet inin Du İçtime demiryol- işleri mec günkü da ve limatılarla su için 240 milyon iralık tab olunmuştur. Kanan, Hiy berveçhi arldir I — Hususi İnşalarma kanunlarla mezüni miş olan bati, , Bayındır, ve Ereğli hatlarile Sam- sin ve Eregli liman- da biner dak yaptırılması i ve oniki sarledilmek “üzere 140 milyon Tira tahsisat ve rilmiştir. senede çinde her miktarı ve oniki — Su işleri e sarfi Jazımg e konul ie sârledilmek üzere 100 mak milyon Tire tahsisat veril miştir. 3 - Birini ve ikinci madde lerdeki tahsi müsteinden gelecek senelöre şargil tenhhüt ierasma Nafta vekilf mezun- dar. - Sö'kinünü'kel 102ğ; (8 haziran 1927; “tarih ve 044, 1091 numaralı Kanun larla ibracma' mezuniyet ve ara kafişasılık ire h tütün, İldöri, is- pirto,, vE möyrübetir” küdliye inhisarları hasarların meze kür bonoların: iti ve bu kanun , İle , veriler itahsişar, müstenit © teslihülerin ifası zamanına — kadar Zidat ban kasına * tevdüne devam olu. nur. Ancik her sene varidatan” botlar ile tcah- hüdat borçlarınını sebevi kar şılığı teşkil edildikten Sonra Sazlusı “serbesttir. işba —> Şansın VE Mersin anlar inşası 195 haziran ve 1094, nunlar ilga çdi) Belediye kanunu Dahiliye encüme - ninde tetkikat bitti Ankara, 79 ( Vakit) — Da- hiliye encümeninde tetkiksti bi- ten Belediyeler Kanunu lâyiha - sınd göre, belediyeler idarci hüsusiyeler “kauüi vazife- lerini müşterek “tetisâtla idare için birlik yap. ceklerdir. Birlik tesisine belediye, köy, vilâyet meclislerinin mütlefikan karari şartur. ler, yete bağlıysa valinin, smuhtelif aldıkça, taşralı gençler he- viliyetlere merbutsi Dghiüvenin 1 çW yecanlandılar, Hele birinin yüzü kızardı. Gözleri ba- yıldı. Önündeki — masanın üzerine bir kaç defa ka- pandı. Doğruldu. Merak ede- rek ötekilerden sordum: — Şu arkadaşa ne olu- yor? Hastalandı mı? — Hayır, böyle şeyler görmemiş te... — E., nö oldu? — Su iktiza etti Bu iki diri büyük bir edibin evelki zihniyetin, ikincisi de saf bir delikâhlınınçıp- laktan inasıl mütessir oldu- ğunu gösleriyofey iş Çıplağın bedüyetini örte- rek heykeltraşı, ressamtı, romancıyı, tabiatı tesbitte takyit etmek san'at mefhu- mile öl telif olunabilr?, i Mecliste kere ve kabul edil Ankara, 20 (A. yük Millet — Meclis rcis (oOvekik o Refet riyaseri Demiry 1, limanlar su şirketleri için 246 milyon lira itasına, ve pasaport vüz- danlarının bükümetçe terip ve ihzar esine ve mal bez ka; edil ara ta hlarından 200, larının. 1000 kuru şark istiklâl mahkeme mahküm edilen sabık Genç valisi İsmail Hakı Re- yin külfet netiyici hukukiye- olmak üzre aife dilmesne ve jandarma nakdi t patı hakkınenki lâyihaları müzakere ve kabul sine şamil kanun lunmuştur. Bu Kanuna n an vazife fasi esnasında vet ve polis a beş maaş kadar ve jandarma m ber birine yüz hi - adar tazminat verile » cek şehit düşen veya aldığı yaradan mütessiren vefat e» lanan jan- memurlarile den jandarma zat Tadına ve polis a ırlarının. ailelerin minat iki misline ibldg edi - lerek verilecektir. Bu kanun hazerde asayişin muhalâzasina memur edilen ordu Kitaat erile' efzadına ve bü. hür yardımda bulun ildir. Kanun / tren meriyete girn mektedir. Şakir B. Yeni İktisat vekilimiz dün işe başladı tayini bugün tstikı iktiran etti. Rabmi © Beyin Şakir Beyin tayini okundu, muvaffakiyet temen- i di B. 17 ye 15 kala ve. kâlete gelerek o memurların tebrikâtinı kabul eni Müte- akiben İsmet Paşa riyasetin- deki mutat Vekiller Içtimaına iştirak etti. me: heyeti Nizamcitin Nazif B. Evvelki gün matbuat ce- miyeti tarafından Tarabyada ajans murabhasları şerefine: verilen ziyafette Nizamettin Nazif B, de cemiyet heyeti merkeziyesi azasından ol- mak sıfatile davetli bulu- nuyordu. Programda kendi- sinin söz yeri olmadığı halde ziyafet o sonlarında fazla neşelenerek resmi ma- hiyeti- haiz bir ziyafete suu telâkki edilmesi tabii olan bazı sözler söylemiye başlamış, nihayet cemiyet reisinin müdahalesile sözü kesilmişti, Nizamettin Nazif B. bu hadise ( dolayısile ziya- İsti müteakip cemiyetin he- yeti merkeziye âzalığından istifa ettiği gibi haber al. dığımıza göre cemiyetin idare heyeti de dün hadi- seyi haysiyet divanının mü- zakeresine sevk ve tevdi etmiştir. Aynı zamanda Nizamet- tin Nazif B: cemiyet İeis- İiğine bir tezkere göndere- rek “istenilmiyeğ, arzu edil- miyeü, “fakat öluni Bir” hadi» se elbette ki sesbabı mâsıl bir tebillikten men ba 5 bulunursa bulun sun, oşâyanı (o tecziyedir, mütalâasile kendisinin hay: siyet divanına” gönderilme- sini istemektedir. AN toplanmıştır . | vej Vedat Nedimi beyi göğel lar birliğinde verdiği konli telhiş ederek Hk kime geçen sün dercetmiştik, ikinci ve son kismi da bügün dererdiyaraz.) Dünyanın bütün lisanlarına , hatta Ermeniceye , caya , hatla Lâtinceye , hatta kısaca ölü vediri bütün lisanlara tercüme olunan ve dünyanın. bütün memleket lerinde her sene oynanan Şeke piri biz Türklere de tamtmak istiyenler medeniyet — piştarla. rından. sayılır . Onlar fena teretime ettilerse , fena oynadı. larsa daha iyi tercüme eden daha iyi oynayanların yetişmesini temenni edelim . Fakat her halde nankör olmı- yalım . Darülbedayiin reperte- varına Şekapiri, Şilleri, Molyeri, İpseni , Şitrindbergi , Tolstoyu sokanlara karş sözümüz ancak İbraniceye , lerin , minnet ve tekdir olabilir. Evelce derülbedayli ettikleri zaman bize Fransı? burjuvasınin kirli çarma- idare lerini tiyatro © idönli olarak telkin edenlerin bu memlekette artık bir tek hakları vardır: susmakl Fakat onlar bu tarihi mis yonlnrin azlamıyorlar. İşte gene bir zamanlar Darülbedayi idare ( edenlerden | İbnürrelik Ahmet Nuri B.de Hüseyin Suat beyi Otakiben |oşunları söyledi: Ben de tamam'le Hüseyin Suat bein fikeindyim. Şekspir lisan itibarile belki kendi mu- bitinde, o kendi memleketinde kıymetlidir. Lâkin bizde halka tiyatro zevkini verebilmek için Şekepirden evel temeli» edile- erk bir “çok. şeyler Hatta öyle ; zannediyorum ki moderen hayata uymuyan fikir ve aksiyonları. itibarile Şekspi- rin eserlerine İngilizler de iti- bar etmezler, o Şekspirin “İng izler için Oylar tarihi bir kıymeti vardır. Yalnız Şekepir değil, Fransızların Melyeri de, diğer bütön milletlerin klasikle- ri de böyledir. Meselâ Molyerin eserlerinde teknik” eski, fikirler iptidai, &- pri yavanidır:. Moliyerin tensili bize biç birşey temin etmez» Nasil beğendiniz mi? Tam Hüseyin Suat beye yakışan bir yanvelekâr (1) değilmi? Burada iki büyük adamın iki cümlesini hatırlıyorum. Paskalın sözi: — Bilmedikleri şeye küfr ederler. Ankara kedileri islâh edilecek vardır. Makimiyeti milliye mizde okuğuğumuzs Anka etinden bir. kaç nütidesi olarak Bunların | dahastalık hazar dik culbettiğinden Jeil tinin islâhs ile hastalıklârının u 1. ala hassısları ievni. “teübirler büşlarimıstır. Kedi amuhipleri sevinsinleri ! Ti “kedisi kolütşan, olmalar hatta Japon- | i Türküz, İ Hamlet dejener. | şrlarını, kalaya ve ruba değil | dalağa hutap eden adi vodrik | Dehalara kapılarımızı açmalıyız! —— m Türk tiyatrosunda terceme eserler- Susmaları lâzımgelirken - Şaheserlerin antikası your - Halkı inşa edeceğiz Gölenin sözü: Benzediğin | ruhu kavraycbilirsin * Eğer bizde de dehaların ye- tişmesini / istiyorsak başka mik letlerin dehalarını gümrüksüz, hatta prim vererek memlekete ithal etmek © inecburiyetindeyiz. Dehayı dehalar yetştirir. Tespih böceği gibi kendi içimize kivr- larak, kaplumbağa gibi sert kabuğumuzun büzülerek etrahmiza oshaletin ve küsah- lağım seddi çinini çekerek kendi kendimizle kalırsak baricimizde öoşan beynelmilel san'at ve ilim “ummanına bir nehir değil bir damla bile akıtamayız. Biz Şekspiri anlamayız biz insan (değiliz! içine demek , demektir. Bizim şinranz şu olacaktır Biz Türküz ve bizde Şekspiri anlıyacağız. ve halk anlıyor . darülbedaylin en çek oynanan ve en çok rağbel gören piyeslerinden biridir» . Bugün milletler son astin ikısadi. inkişah ve teknik tarak- kileri neticesinde o kadar bire birlerine yaklaşmışlar ve milletler arasında mel alış verişi gibi fikir aş verişleri de" o kadar genişlemiş ve tabilleşmiştr ki artık hiçbir memlekette ecnebi bir şaheserin tercümesi yadır- ganmamaktadır. . Bügün «bu gibi “aksölimeller geriliğin alâmetdir . Fakat biz anık geri kalmak istemiyoruz . luk adımlarla koşmak ve ileride» kilere katılmak istiyoruz . İsteyen yerinde pineklesin , fakat önü- müze dikilmiye cür'et etmesin : Ezeriz ! İşte yeni Türki neslinin şiar. * Güzeli gözel koğamaz ; ne kurlar, mede şahassrler bir- birlerini yemezler. Onun için yeheserlerin bayatlanmışı, eski” mişi , yalaz tarihi ve milli kiymeti haiz olum , intikas yoktur . Şah eser her zaman ve her yerde şaheseydir, bütün dünya şaheserlerine kapılarımızı ve ruhlarımızı ardına kadar. aç- smalıyız . o İbtilülden sönreki Fransada Hügo şöyle diyor « Seksen senedenberi hatırı sayılır bir çok geyler yapıldı , bütün bir köhne medeniyet ba- balarımızın hürmeti sayesinde yıkıldı 5 Çak iyi: oldu. O şimdi yerde ... Bu iş bhti . Şimdi zekülar | Hepiniz ayağa, iş ba ina , yorgumuğa , vazileye .. İşimiz inşa etmektir , halkı ihşa etmek 1» Biz de öyle diyoruz: Vazi- temiz halkı inşa etmektir , halkı Inşa etmektir , halki eğlendirmek Vedat Nedim nin yeni İranla münasebafımız AMAR ar er DE hz hakkında Ost tarahi bi Elgan mesaili fazla bir malümata malik değilim. - Amarul'ah han şahsan dostumuzdur. Biz de bu peticedön müteessiriz. Fakat her hangi bir hü- kümetin dahili ahvaline müdahale edilemez. Bu hu- sus esasen bizi alâkadar edecek bir şey değildir. Binaenaleyli İran hükümeti- nin her hangi bir müdaha- lede bulunacağı haberi doğ. ru değildir. şayıalar gvelce de esasen tekzip edil. n Cemiyeti al m e üzere e kedi