12 Ağustos 1930 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 2

2— VAKM Motör Yalova iskelesine yanaş- © tığı zaman gece yarısına bir saat vardı. Güç halle bir otomobil bula- bildim. Saat 11,30 park otelinin önün- deyim. Duvar diplerinde silâhlı nö- betçiler göze çarpıyor. Sol köşede bir masanın başında dört hayalet b Min. Oturanların üçü sivil, biri za- © — bit. Göğsündeki kordonun parıltı- sından hükmediyorum bu yaveri beylerden biridir. Masaya doğru ilerliyorum. Adımlarım ilerledikçe tanıdık simalar birer birer vazıhla- şıyor. Önümde tanıdığım bir genç Suat, yüzünde istiklâl barbinin “ merhale merhale maceralarını oku duğum yaver Naşit Bey, İsmet Pa- şanın küçük kardeşi sevimli, naziki ve ince delikanlı Hayri başbaşa konuşuyorlar, Ekserisi silâh arkadaşım olan bu dostların arasına sıkışrverdim. Hayri Andre Morvadan tercüme! ettiği bir hikâyeden bahsediyordu. Elimdeki gazeteler mevzuun değiş- mesine sebep oldu. SAAT DÖRTTE NELER KONUŞULUR? Konuştuk. ... Konuştuk... Ko- nuştuk.... Saatler geçti... Sabah saat dört.... Gazi Hz.nin misafir- İeri köşklerinden birer birer çık- mağa başladılar. .. Bozok meb'usu| Salih B., Samih Rifat B., Nuri B., Reşit Galip B., Halk fırkası kâtibi! umumisi Saffet B. ve Serbest Cüm- huriyet fırkası lideri Fethi B. çı- kanlar arasında idiler. Konuşma" lar, fısıltılardan anlaşılıyordu ki bu akşam, yeni krarlar verilmiş, yeni fırka bir adım daha ileri at- miştir, Tahsin Beyle Fethi B. biri otomobile Saffet Beyle ben de bir otomobile atladık... Sabaha karşı konuşma, insan- larla konuşma ne tatlıdır... Bizi büyük otele götüren eğri büğrü yollardan geçinciye kadar hep ko- nuştuk. .. Halk fırkası kâtibi umu- misi fırkası noktai nazarından vari ziyeti şöyle hulâsa ediyor: “Bir ne isek oyuz!,, , Fazla bir şey söylemeğe mezun değilim. Otomobil zink diye durdu. Bü- VAKIT In tefrikası ; 60 Kendisi sırtındaki basma entarisi- le göğsünü gere gere gezindiği hali de kunduracı Hüseyin Efendinin bi süklüm püklüm geçiyordu. Eğer kendisi kötü karı olsaydı, ettirmemek için açlığa katlanmış, ler i o çirkeflerden bir zerresinin bile memişti. Ana oğul, bazan sıcak bir kap çorba bile balamıyorlardı. © — cak? Onun yerini yarım © bir baş dolsun Yeni fırka liderinin “VAKIT,a beyanalı Fethi B. mali ve iktisadi meseleler için ne düşünüyor? Gümrük siyaseti—şimendiferler — bir üçüncü fırka mevzuu bahsolursa... — Türkiye zira- at memleketi oiduğuna göre... 7.2.2222. 5 5550205255550 karısı bütün komşuların tâyip edici mekler yemek şöyle dursun, el bile! memişti. Yoksa ölmüş mü idi?... bakışları altında, kimsenin yüzüne| sürmüyorlar, ilâç içmekten istiska bakamıyarak, mahallenin arasm-|illetine tutulmuş gibi yaşıyorlardı. dan dayak yemiş ıslak bir kedi gi-| İçine kan tükürülecek altın İeğen sorsun, kimden sualinin cevabını)Yor mü idi? ... Evvelâ şahsi şere- mayası, cibiliyeti bozuk bir insan) yüksek bir fazilet timsali idi. Aca- olsaydı, ayaklarının ucuna kadariba Neyir Hanımın geçirdiği bu çe- gelen imkânlardan istifade ederdi.!tin imtihandan karısı Semahat Fakat o kendi şerefi için, oğlu Fey-İsıl çıkmıştı? ziye bir gün orospu çocuğu dedirt- memek için, ve esaret altında yaşı-|de bir sürü muzlim hayaller &&n- yan kocasma namussuz diye hitap sefalete katlanmış, zarurete boyun) larile meşbu basık tavanlı bir oda- eğmiş, fakat etrafını saran çirkef-|da şeklini tarif edemediği bir ka- in boğulmak şöyle dursun,|dın...... üstüne sıçramasma müsaade et-|durdurdu. Bu perde kapanmalı, e- Ne ola-|önüne İstanbulun hücra bir mahal ekmeklellesinde teneke bir evde temiz velFakat ya ö yavrucuk, ya o altı ya-İdm bugün kendisinden ve ğan da tutuyordu. Ham-|ruhani yüzlü bir kadının ayağı, sıhhati, iştihası! gelir ve onun biraz ötesinde —Halk tırkası haricindeki lâyikler. yük otele gelmiştik. Koridorlarda|nun en kolay çaresi nedir?,, eş iltihak edeceğinden bah-Iruz, dedi. odalarını arıyan meb'uslarla kar- “ — Ecnebi sermayesinin mem-isettiler. Nuri Bey: şılaşıyordum. Rasgeldiğim insan-(leketimize girmesine en büyük en: (o “—- Ümit ve temenni ederim ki “. Fırkamız evvelki gün bir, lar siyasi terbiyede yeni bir mer-)gel paramızın müstakar olmaması» onlar da bizim fırkaya iltihak et-|dün iki, bugün altı azaya malik bir haleyi ifade eden yeni vaziyetildır. Hiç kimse sağlam bir parayılsinler. Hatta ümidim daha fazla-|teşekküldür. Fırkanın kuvvetlene* memnuniyetle karşılıyordu. gayri müstakar bir paraya tahvilisile bizim fırkaya iltihak edecek-|ceğinden şüphem yok ve müfit su” FETHİ B.in BEYANATI etmek istemez. Binaenaleyh para-|lerine dairdir. rette mücadele edecek ve bu vazi” Ftehi Beyi dairesinde buldum.|mızın istikrarı için tedbir almak ve) (“— Bu meb'uslar Halk fırkasılyet hiç bir zaman şahsi vadilere Ve yeni muhalefet partisinin fide-|bu gayeyi bir an evvel filiyat sa-|namma intihap edilmişlerdi, sizin dökülmiyecektir. Şahsıma gelince: rine bazı sualler sordum: hasma getirmek lâzımdır. Ondan|fırkanıza iltihakları verdikelri söz|böyle murakıp vaziyette buluna” “— Beyefendi, dedim, fırkanız|sonra ecnebi sermayesinin memle-|hilâfına hareket olmaz mı? cak bir fırkanm teşekkülünü mem“ teşekkül ediyor, fakat bu fırkanm!ketimize girmesi için yol açılmışl (o “— Fırkamız, Cümburiyet Halk! nuniyetle karşıladım. programı nedir?,, olur. Bittabi bu sermayeyi ürküten) fırkasının esas prensibi olan lâyik- Lider cevap verdi: müşkülâta ve itimatsızlıklara niha-İlik ve Cümhuriyet esaslarında on- “— Program, Gazi Hz.nin ce-İyet verilmelidir.,, dan daha ileri gitmek istiyor. Fır-i vabı matbuatta intişar ettikten son! O “— Görülüyor ki fırkanızın he-Jkamız sol bir fırkadır. ra ajans vasıtasile neşredilecek.,, |defi daha çok iktisadi ve mali Cümhuriyet Halk fırkası meb'-| (o “.— Şimdi, dedi gidip liderimle “.. Hiç olmazsa hututu esasi-lesaslara istinat ediyor. Şu haldelusları sola doğru ilerlerlerse fırka) görüşeceğim. o Fırkanm merkezi yesinden bahsediniz...,, siz bir meseleyi halletmek mevs|prensiplerine daha sadıklaşmış 0-| Ankara olacaktır. “— Gazi Hz.ne yazdığım mek-|kiinde bulunuyorsunuz. Türkiyellurlar, tuptaki noktai nazarlar programın|bir sanayi memleketi mi olmalıdır, “.— Sol bir fırka olduğunuza! hututu esasiyesini tayine kâfidiryoksa bazı ecnebi mütehassısların| nazaran mevkii iktidara geldiği- zannederim, Evvelce söyledim, ge-İdediği gibi yalnız ziraat memleke-İniz zaman bir sosyalist ve komü- ne tekrar ederim ki program bu-iti mi kalmalıdır?,, nist fırkanın serbestçe teşekkülüne gün şiddetle hissolunan ihtiyaçları (o “— Türkiye birinci derecedeltaraftar olacak mısınız? tatmin edecek, mevcut sıkıntılara!'bir ziraat memleketidir. Fakat “.— Biz cümhuriyetçiyiz. Mat-| memleketimizde kolaylıkla tesisi |buat ve münakaşa hürriyetini ka- kabil olan san'atların hayat bula-|bul ediyoruz. sadır, uzun uzadıya nazariyelerle|bilmesine çalışmak borcumuzdur. “. Kadınlara intihap hakkı dolu değildir.,, Bu suretle dahili piyasa mamulâ-| verecek misiniz? ,, “— Devletin tatbik edilen iktı-tmın ve ihtiyaçların dahilden te-| (o “— Vereceğiz. sadi, mali siyaseti iyi neticeler ver-İmini lâzımdır. «— Halk fırkası haricinde ka- memiştir.,, “— Iktısadi ve mali bir proğ-|lan lâyik cümbhuriyetçi olanları fır- li ? Meselâ (o şimen-İramla muhalefet mevkiine geçi-kanıza alacak mısınız? difer (vergiler), inhisarlar hakkın yorsunuz. Programınıza tevafuk| ( “— Programımıza rey verenleri &den gümrük siyasetiniz ne ola-)reddedemem. Maksat ancak ve caktır? Müstehlik şehir balkını,lancak programı tatbiktir. büyük sanayi erbabını mr, köylü ve ağ fırkanın teşkilâtı nasıl ola- Cc : Lider, bu sualime: «— Bizce rey meselesi mühim- “ww Gümrükte siyasetimiz ma''dir. Halk reyini fikir ve kanaati kul bir himaye sistemidir. Bizde! dairesinde istimal etsin bu kadarı büyük sanayi yoktur, Diğer halkikâfidir. smıflarrarasında ihtilâf yoktur. Biz| (“— Matbuat için ne düşünüyor- , Yeni fırkanın yeni âzası Reşit Galip Bey. Fırtına Sıcakların şidde- tinden sonra. Çıkan bu fırtına bazı | ağaçları, bazı ufak ev- leri yıkmıştır. Uzun milddettenberi devam eden bunaltıcı sıcaklar evvelki gece birden- bire fırnaya çevirmiş ve şiddetli bir karayel ortalığı altüst ermiştir. Cece sast dörde doğru çıkan fırtınanın şiddetinden bazı yerlerde ağaçlar yikilmmş, Beylerbe- © yinde bir er, Beyoğlunda bir garaj çök mi Miz sonra fıruna sağnak Şi bir yağmura çevirmiş :ve bütün ortjğu sel kaplamıştır. 4 Bir sast devam eden Yağmurun şid detinden Beşiktaş, Ihlamurdaki bazı ev- lerin ale katını su basmış, Fındıklı, Dol mabahçe deresi taşmış, Bebek amvay» ları iki saat işlişememiştir. Yağmur dün, öğleve doğru tekrar başlamışsada devam etmiyerek hava yine açmıştır. Kandilli rasat merkezinin verdiği me İümata göre hava bügün kismen açık kismen bulutlu olacakur. M. Mübadele Komisyon içt.maıni bugüne bırakın Dün Muhtelit Mübadele komis- yonunda yapılması be yeti umumiye içtima bu güne ehir edilmiştir. ....... ..... çocuk başının kımıldandığını|daha ilk kademesinde bir orospu|benziyen kocasını da beslemek görür gibi olurdu. Kadın yere otur! çocuğu olmak için nasıl büyük bir)mecburiyetinde bulunuyordu. Ha“ muş ve bir çamaşır üzerine eğilmiş günah işlemiş olabilirdi? Onun bir) yatlarmı namuslarile kazanan bin” olduğu halde küçük çocuğu ile ko- aile evinin temiz havasını teneffüs)|lerce ve binlerce kadinlar göz önü” muşuyor, ve zaman ZâmAan gözleri-| etmeğe lâyık olan ciğerleri, nasıl|ne getirildiği takdirde, açlığın fuh” , kasiyeri era e a bir fuhuşanenin içki ve cıgara ko-İşa düşmekte bir mazeret il Bu : ri v >. ad) i yerinde idi. . .. Daha ne istiyordu? | bir Aris ii Va İkiye yk kulu havasile tesmim ve tahrip &- edeceği Baslı iddin maaşla O nice hanımefendiler dı. Kaç seneler, uzun seneler geç- dilirdi?... Bunu bir ana nasıl ya-| o Rüştü zihninde bunları ye ki önlerine gelen türlü türlü Ye-İtiği halde harbe giden koca gel- pabilirdi?.. O ana ki, bu hayatağerini velyü takip eden bir zincif düşmekle, o mel'un basık tavanlı halinde düşündükçe göğsünün tw odaya girmekle kaç büyük abideyi kandığını, nefretinin âzami haddi” tahrip etmiş olduğunu düşünmü-İni bulduğunu görüyordu. Ni h Ne yapacaktı? Şehrin manz8“ .. Başının üstündeki kub-|fine, şahsi namusuna sui kastet* yasına bakış, kendisini ürnitsizliğe sağırdı, istimdatlara ses vermi- miş, onu kirli bir paçavra haline! sy ğa yelbe & eğe kafi yor, yalvarış ve haykırışlara kulak) getirmiş demek değil miydi? ...| vketmeğe, : üşürm! Sonra ötede hakkı çalman bir ko:jidi- İstanbul denilen bu koca ui” A e vi bi Manda (Semahat) denilen bir kat” Rüştü düşünüyordu: pas pia vak Rim ra nasıl bulunabilirdi? Kendisi erkek olduğu halde on-| günah bir yavru bulunmuyor muy- : ” R İüetgili ii lari bulamamış mıydı? .. Bir erke-|du?... Bir hata, bir heves yüzün- Cihangirdeki yanık evinin ğin yapamadığını âciz bir kadın/den kaç şeref, kaç haysiyet payü- irem > rm Cigara dumanları ve içki koku-| asıl yapabilirdi? . «» mal ve rüsva oluyordu. ibaşka onu sor yeri yı i Düşünceleri bu noktaya” gelin) Açlık insanı nasıl fuhşa sürüte (tu. Koca semt halkı, şiddetli bir ce, tekrar gözleri önünde havası|liyebilirdi ki Veysi Efendin'* 'tarı-|fırtınaya uğramış sarr yaprakla” cıgara dumanile ve içki kokularile| şı Neyir Hanımın vâziyc iin de|helinde koca şehrin dört bucağını Bu hayali, bu noktada şiddetle! dolu olon o basık tavanlı mel'un! Semahatin vaziyetinden farkı yok“ dağılmışlardı. Semt komşusu İbrs” Jodanın perdesi yavaş Yavaş açılır)tu, Neyir Hanım, harbin en fens(him Beyden de hâlâ bugüne kada” bediyen kapanmalı idi... ve e ie bir şüphe ateşile ve Ürer piri bütünibir haber alamamıştı. Zaten 9 Sonra onun yerine gözlerinin) Yanardı. çirkeflerin fevkinde kalmış ve alnı) mahşer gününde, o ana baba O kadin belki fena olabilirdi.|camura düşmemişti. Üstelik © ka-| önde kimse İimeenin. fari recesini aşan vergiler yükletmiştir. Bundan maada şimendifer için ya- pılan fedakârlıklar nisbetinde in- şaatı nafia meydana getirilememiş “.— Fırkanın naşiri efkârı ola- cak mevcut bir gazete var mı? “.. Son malümat olarak size) («— Mevcut gazetelerden hiç bi- rmda Âzami tasarrufa riayet velsöylieyim ki Kütahya meb'usu Nu-jri bizim organımız değildir. Bir isİri Bey, fırkamıza ilk intisap eden! gazetemizin olması lâzımdır. i iği NURİ B. NE DİYOR? desidir. Bu suretle vargilerin tah-İetmiştir. Aydın meb'usu Reşit Ga- Nuri i yemek yerken gör- fifine imkân bulunacağı ve halka|lip, Erzurum meb'usu Tahsin İs-İdüm. Bozok meb'usu Salih Beyle en ağır gelen inhisarlardan alınan|tanbul meb'usu Haydar, Ankara| karşı karşıya oturuyordu. Salih B.: rüsumun da hafifletilebileceğinelmeb'usu Talât Beyler de Serbest| (o «— İki muhalif meb'usun bir kaniim.,, Cümhuriyet fırkasına iltihak et-|sofrada yemek yediğine hayret e- “— Memleketimize ecnebi ser-| mişlerdir. diyorsun galiba, bir sofrada oturu- mayesi celbedelim di; “- Bazı gazeteler 64 meb'usun! yoruz ama ayni yemekten yemi Eli yetmez, gücü yetmez olan bu zavallı kimsesiz onu kime kendisinden irağ olsundu. alsın? . Rüştünün nazarında Neyir H. en be na- O vakıt Rüştünün gözleri önün- landı: değildi dememiş mi idi? çocu- şındaki yavrucuk? ... Onun taksi dan baska iki alil gözüyle kö ir) ğundan iki e kö- ' ve günahı neydi? ... O, hayatınm) şeye bırakılmış metrük bir yastığa m