14 Eylül 1930 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 4

79 ni . : Fevkalâde içtima ? © Bir kaç zamandanberi Büyük *Millet Medisinin fevkalâde bir iç- İtimas devet edilmesi. ihtimallerin- #den bahöedilmektedir. Bunun sebe , bug: rde hariçten memlekesi #timize fazla miktarda kambiyo gel İmesinden mütevellit vaziyettir, Ha- ten memleketimize fazla miktar da İngiliz lirası gelmesi haddi zar İtında iyi bir şeydir. Çünkü harice emleketimizden fazla ihracat vu- gelmesi milli in zararlı bir hadise olmak tehli ini yor. Böyle bir tehlike karşı Millet Meclisinin fevkalâ- de suvette içtimna daveti ihtimal: Heri hâtırlara geliyor. Messleyi izah edelim: Son günlerde İzmir ve Mhavalisinden harice fala tütün olmuştur. Mevsim ibre» ant olduğundan az çek diğ İmahsuller de ihreç olunmaktadır. unun neticesi olarak piyasaya faz miktarda İngiliz lirası gelmeğe başlamıştır. Bir derecede ki bazı ünlerde bir gün zarfında piyasaya 280) bin kadar İngiliz lirası ar» zerlildiği olmuştur. Bu ise üç mil on Türk lirası demektir. Halbuki hariçten gelen bu kar İngiliz Hrasmı toplamak içli inde kâfi miktörda Türk parası yoktür. Bankalar iş zamanı olduğu! İn ellerindeki paraları müşterile- ıs kredi olarak değitmışlar, geri- e kalan parayı da konsorsyom tasıtasile ihtiyat olarak İngiliz lira- ma tahvil etmişlerdir. Binaenu- iyh bundan sonra gelecek İngiliz rını âlmak için elde Türk İira- kalthamıştır. Bunun üzerine ban- konsorsyormu hükümete mü- cimiştir. © İşinmühim ciheti şuradadır: ğer hükümet hariçten gelecek faz İs İngiliz liraları toplamayıp ta #iyasayı kendi haline bırakırsa İr- iliz lirasi belki sekiz yüz, belki de yedi yüz kuruşa düşecektir. İngiliz Mirasının bu mevsimde kıymetini Beybetmesi ise Türk müstahsilleri için tamamen zarar teşkil edecek- © Meselâ harice tütün satmış olan bir Türk tüccarı malının bedelini İngiliz Hrası olarak almağa 'mec: burur. Tütünün İngiliz lirası ile meti muayyendir. Bu suretle satmış olan bir tüccarın eline! bin lim göçmiş farzedelim. Bu tüccarı aldığı parayı derhal lirasma değiştirek zarure- dedir. Bu takdirde eğer İngiliz irasmın kıymeti (10) Türk lirası: Ba muadilse bin İngiliz İirası almış ilan tüccarın eline (10,000), şayet iliz lirasınm kıymeti (7) Türk ri kadar düşmüşse ( (7000) hürk lirası geçecek demektir. Bu ise sırf kambiyo farkmdan eleyı (3000) liralık bir zarardan bir şey değildir. Yalnız bir i hesabına mevzuu bahsolan öyle bir zarar bütün memleket müstehsillerine teşmil edildiği tak- yekünun memleket öçin ne mühim bir felâket olacağı ca anlaşılır. Halbuki fazla ih- icat dolayısile piyasada vuku bus cak bu kambiyo düşkünlüğünün n müddet devam etmesi bekle , İhvasnt mevsimi” bittikten variyet gene değişir. Evvelce işmüş olan İngiliz Krasinm kıy- ti bu defa yükselir. Fakat evveli e İngiliz lirası düştüğü vakit müs Bessir olan Türk müstahsilleri için #çmiş zararı telâfiye Tün ie rorsyomu ile hükümeti iş eden en mühim mali mesele bu: için zarar ise, bilâkis düşmesilmeclisten çıkarmaktan #başka türlü bir zarar tevlit ed>- kalmazsa önümüzdeki bir kaç -4 — VAKTE 14 Eyi 1930 NK Uy l imkân kal-İOrta, Bir kadın sovdiği erkeği balte ile öldürmek istedi i | Mecruh Ali Riza Ef. Evvelki gece Şehremininde çok feci bir cinayet olmuştur. Bir ka- dın beraber yaşadığı erkeğin balta ile başını yarmıştır. Hadisenin taf- silâtını yazıyoruz: Şehremininde Kasap ördek ma- hallesinde Kovacı Dede sokağında 48 numaralı evde döşemeci Alı Rı- ın za Ef. ile Münevver isminde bir ka- nsorsyöma dzhil olan bankaların dn oturmaktadır. Kendisinden iki yaşında bir çocuğu olmasına rağ” men Ali Rıza Ef, ile nikâhlı değil- dir, Son zamanlarda döşemeci met res'ni ihmal etmeğe, eve geç gelmi- ye başlamıştır. Hatta başka bir ka- dımı sevmekte olduğu, yakında ken disini bırakarak o kadının olacağı Münevvere meçhul birisi tarafın- dan haber verilmiştir. Bunun üze“ rine kavgalar gittikçe çoğalmış -ve bu kavgalardan sonuncusu esnasın- a döşemeci Ali Rıza Ef. Münevve- ri bırakacağını söylemiştir. Ali Ru za EF.yi çok seven Münevver bir kaç gün düşündükten sonra kend sini bırakacak olan adamı vo ken- disini öldürmeğe-karar- “vermistir. Nihayet evvelki gece Ali Rıza Ef. eve geç dönmüş ve hemen yatağa yatmıştır. Münevver de onu taklit etmiş ve uyur gibi yapmıştır. Saat üçe gelmiş, döşemeci derin uykuya dalmıştır. Bu sırada Münevver ya- tağından kalkmış, aşağıya; inerek odun baltasını almış ve derin uy- kuda bulunan Ali Rıza Ef.nin e; velâ sağ koluna sonra tam alnıma indirmiştir. Başı derin suretle ya» rılan döşemecinin feryağdmı . işiten komşular uykularından uyanmışlar eve girmişler ve gördükleri vaziye- ti derhal polise haber vermişlerdir. Münevver baygın bir halde me "e. ze, yarası ağır olan döşemeci has- taneye kaldırılmıştır. Münevver & ve kadın kıyafetinde bir adamın girerek Âli Rıza Ef.yi yaraladığını söylemişse de srkıştırılmca cürmü- nü itiraf etmiştir. Münevver Ali Rıza Efendiyi çok sevdiğini, kıs kandığı için öldürmek istediğini söylemiştir. Kadın delilik âlâimi gösterdiği için müşahede altına a- İmacaktır. Irakta neler oluyor? “Yeni Adana,, yanıyor: Bağ: datta Arap aşiretlerinin iştik- lâllerini korumak için gizli bir komite - teşekkti! ettiği ve bu komitenin “ Ingiliz | komiser ve memürlarma suikast tertibatı ak 1514 olduğu haber verilmektedir. | ora ses 90800 Baya) vol v1 AAA ki telâş ve endişeye mahal yoktur. da »raevcut olan , meselenin muhtelif şekillerde “halli çareleri sı için in müstacdl) surette # İşte Bugün İstanbuldaki banka-vardır. Yalnız bu çarelerin alınma”) bir kaç kanun yapması lâzım gek| br, İngiliz lirasının kıymeti piya-İdiği söylenmektedir. Şayet bu işin! 1 yükselmesi nasi bir çok tüçİtanzimi için bu kanunları. sür'atle! çare hi af. snaleyhi; yapılacak şey, İngiliz/ta iğinde Büyük Millet Meclisinin! Türk yaradı arasmda sab'tliçtimaa davet edilmesine intizar o- İymet mubafsza etmektir. geyden evve! haber verelir.' İlunabilir, Mehmet Asım kurda ikeh Bir ş laha! Diva tarihi, bir meşhur da- | ha kazandı: Zaro ağa! nasıl | ve niçin diye sormayın. Şöbret şartları, artık hesap ve kitaba | uyacak takımdan seçilmiyor. Bü- yük ağır, uzun boy, bir adamın adını insanlığın alnına yazmağa kâfi geliyor. iş böyle bir neticeye vardık- tan sonra, Zaro ağanın şöliretini İ niçin (o yadırgamalı? İhtiyarlık Kıralının bir gürde elli gazete res- mini basıyor, ajanslar onun söy- lediklerini telsiz şimşeklerile bütün! dünyaya yazıyor, günde bin bir yere Pi davet ediliyormuş. Dünkü Ak- şamda onun jaketetaylı danseder bir resmiri de gördüm. Güzel bir Misin beline sımsıkı sarılmış dönüyor. Amerikanın en meşhur dişcilerinden biri, bizim insan çınarına fevkalâde dişler yapmış. Şimdi daha alımlı ve daha manalı gülüyormuş. Gerçi bu Firavun ehramlarından çıkarılmış antıka bir parşömene yeni bir fabrika damgası vurmak gibi bir şey amma, Amerikalı bu, biç hazım işini antika Zevkine feda eder mi? En garibi, yüzlerce iz- divaç teklifile (o karşılaşmasıdır. Genç kızlar, taze dullar, boyun- larındaki inci kolyeleri kement gibi kullanarak ona: — Gel evlenelim! Diyorlarınış. Hemde yaş kıralı- nın onbir kere evlendiğini bile bile... Şimdi, oAmerikah O ruhunu; onun, sivri ve keskin belirişle- rin. düşündükçe, Zaro ağanın onlar verdiği taşkın heyecanı mazur görmiye daşlıyorum, Zevki yüreğindeki çarpıntı ile ölçen, büyüklüğün en hudutsuz şekli- ni acayipfkte bulan bulanlar için iki asırlık bir adam, uğrun- da çıldıracak bir mevzudur. Kadırların onun kucağına atılış- larmı da pek samimi bir hare- ket diye kabul edebiliriz. Öyle sanıyorum ki her mis Zaronun pörsümüş kucağında, tabi bir gencin kollarında bulamıyacağı zevki tatacaktır. Yaradılışı ol masa da, kendi telkinleri böyle bir neticeyi meydana getirmek için çalışır. Zavallı Zaro, şimdi dolar, şöhret ve güzellik mubhasarası altında kimbilir me haldedir? Gülümsiyen fotoğrafilerine rağ- me, ona acıyor gibiyim. Ağır yükler altında bükülmiyen bel- kemiği, korkarım o fettan kız- lara reverans yapa yapa iğile- cek ve kremli (o avuçlarda sır tabakası silinerek, hayata karşı tırnakları sökülmüş bir pençe haline düşecek, Soma en fenası, şu Ameri- kalılar, merakları, alkışları da- vet ve ziyafetleri ile bizim ihti- yarımızı çok yoruyorlar. * Zaro eğa, çok yaşadı amma bu öm rünü sağla vücudu ile beraber rahat, dağdağasız hayatına borç- budur. “Bari oradan yakayı ça- buk sıyırabilse. Çünkü Amerika- klan merak ve fantezileri bit- meden, şimdiki yaşayışı, “onu yere serebilir. Seyyak GÖMLEK Tahkikatın neticesi: Hükümetin her işi yolunda idi ETİNİ er se bunlar hakkında bir şüphe bes-Jolan büyük ve muteber bir zatı ta liyemezdi. Bunların bu iş için inti-)kibe nasıl cesaret edebilirdi?.. hap olunmaları hekesi memnun et-| (o (Ammar bin Yasir) in Mısırda mişti, bulunduğu anlaşıldıktan sonra Hz. Bu zevatın hepsi Medineden ha-'Osman daha mühim bir tedbiz? reket ederek ahvalini tetkike me- müracaat etti, Bütün valilerine bir ur oldukları merkezlere gitmiş" tamim gönderdi ve bu tamimi hal- ler ve faaliyete başlamışlardı. ka ilân etmelerini emretti. Tamim- Halk büyük camilerde toplanı-'de şu sözler söyleniyordu; “Haber yordu. Bunlar camilere girereklaldığımıza göre halkın bir kısmı halka memur oldukları vazifeyi an-İmemurlardan zulüm görmekte ve latmışlar, kimin şikâyeti varsa onuldayak yemektedir. Bu sene bütün hemen haber verilmesini ilân etmiş! valiler hac mevsiminde Mekkede, lerdi. Bundan başka etrafa müna- bulunacaklardır. Binaânaleyh, ki diler çıkarılarak zulme uğrıyan,'min bir validen şikâyeti varsa ke hükümetten fena muamele görenlmen bizim tarafımıza bareket ve her insanm kendilerini görmesini! şikâyetini haber versin ki onun hek tamim etmişler, her sinıf halkla gö-|kını ihkak edelim. (31,, rüşmüşler, hükümetin muamelâtmı) (3) İbnül Esir, cilt 3, sayfa 6165. tetkik etmişler, mahkemelerin hü-| Butamimi alan her vali onu hal: kümlerini gözden geçirmişler, velka okumuş, halk her yerde bu la- geri dönmüşlerdi. mimi dinledikten sonra devlet rei- Bunların hasıl ettikleri | kanaat|sinin gösterdiği takayyüt ve ihti hükümetin aleyhinde değil, lehin-mamdan memnun olmus, onun bu de idi. Hükümetin işlerinde, idare hareketini dualarla karşılamıştı. ve icraalında bir bozukluk yoktu.) © Ayni zamanda Hz. Osman bü- Halkın hükümetin aleyhinde birltün valilerini de Mekköye çağırmüş hüccet teşkil edecek mühim şikâ-|ve bunların hepsi orada toplanmış- yetleri görülmemişti. lardı. Büyül b bu bü” —6— yük ve mutemet i yetinin| Mekkede hac mevsiminde vuku vardığı neticeyi şu şekilde tesbitlpulan içtima çok mühimdi, Hz. Os ettiğini kaydediyor: man Medine halkile birlikte hacce Biz gittiğimiz yerlerde müva- 1 Basra velisi İbni Âmir, hazaya şayan bir şey görmediği- | Mısır valisi İbni Sa'd, Şam valisi" miz gibi müslümanların havası ve! Muaviyeden başka halk her taraf- ya avamı tarafından müvahaza Ve| tan fevç fevç hacca gelmişlerdi. Hz. şiki it ile karşılanan bir ş€7 bula Osman, hakikatin burada tezahi yl , İedeteğine kanidi. Çünkü / şikâyeti Sözleri ve ciddiyetleri her şeyin| olan, eziyete uğrıyan kim varsa, “ fevkinde olan bu muhterem zevat| kendisini görecek, derdini anlata" müvabazaya şayan bir sey görme-|cak, o da bunların hakkını ödiye- dikten sonra bu temin şayialar| cek, memurları içinde bu şikâyetle- neden intişar ediyordu? Bu ,sayis-İre sebebiyet verenleri cezalandıra- ve üzen kimdi? .... Hz. Osm ii 0 mek faariot. hanmse kım eps idi? Lİ men m yim cevabı henüz veri-|min şikâyeti varsa kendisine müra- emiyordu. i caat etmesini ilân etmiş ve şikâyet- Medine halkı, tahkik hey. çileri beklemişti. Fakat bir tek şi- vasıl olduğu neticeden mıcmnun ol- kâyetçi çıkıp uğradığı bir hakaret muş, fakat Hz. Osman, hükümetive ya zulümden bahsetmemişti. işlerinin doğru, dürüst bir mecralHiz, Osman, günlerce beklemiş; takip etmesine rağmen her gün münadileri yeniden çıkar fesat ve fitne hayasmm esmekte| tarak kimin derdi varsa onu söyle devam etmesinden endişe ederek) mesini istemiş, neticede vilâyetlere başka bir tedbire lüzum görmüştü.| gönderilen ve esasen doğrulukları Hz. Osmanm vilâyet merkezle-| müsellem olan ashabım hakikati ol“ rine gönderdiği tahkik heyeti erkâ-|duğu gibi ifade ettiklerini anla» nmdan birisi, ötekiler gibi dönme-| mıştı. mişti. Bu Mısıra giden (Ammar) Fakat bu tedbir de meseleyi hale İbini Yasir) di. Onun gecikmesi hay! letmemişti. li telâşı mucip olmuş, bir aralık! Oo Hz. Osman, bir gün valilerini onun bir kazaya uğramış olmasın-'toplıyarak onlarla görüştü ve £or- dan endişe edilmiş, fakat Mısır va-İdu: K e nl rma yarbay nedir? d Mısra vardıktan takım) 4 mı? iğ Fakat valiler de işin farkında Bu adamlar arasında Abdullah bi; k Hn sil A b değillerdi. Bunlarm hepi: İbni Bişr bulunuyordu (2). göndererek tahkikat yaptınız. Ha- m aney e play vas ile avamm ne söylediklerini yor ki Mısırda şe n'duydı i Sebe oğlu merkezi hükümetin bü- har Kn el adl ağ yük salâhiyetle tahkikate memur met olarak kullanmağa imkân gör- ettiği “Ammar,, ı avlamağa ve onul müyoruz. meşgul etmeğe muvaffak olmuştu.) — Dediler, Bu sözler makuldu: Bü- Fakat bu isimler o zaman pek tel en vak'alar bu sözleri teyit edi hazarı dikkati celbetmemişti. Hal-| yordu, Fakat bu şayiaların ve bu buki Mısır valisi, bu izi keşfettik- Bropagandaların önü nasıl alma van sonra bu ir ne'yaptık»| aktı? armı iyite tahkik etmiş, onları «€| Hz. Osmân bunu sordu. As oğlu kı bir takibe tâbi tutmuş olsaydı; Sait şu cevabı #erinigiğ? Mi DİE fesadın asıl memba... bulmuş) Bu şayialar, büna “Halıda, olurdu. Fakat Mısır. valisi, kendi gizlice uydarulkışgi; gizlice 'neşre- harekât ve icraatını tahkike memur) dilioyr, Sanra halkın diline düşü” (1) Bizim mehazimiz olan Taberi|yor ve halk onu mevzuhahsediyor. tarihi muhakkik müsteşriklerden . De| Yapılacak iş, bunları yapanları a Gajenin riyaseti tahririyesi rm bulmak, onları cezalandır — Siz en mutemet adamları Avrupada banlan”Arapga nlikhadır.. |maktır. (2) Taberi, birinci kasım, sayıfa (Bitinedi)