February 4, 1934 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 2
— Z—VAKIT 4 ŞUBAT 1934 SON HABERLER : TELGRA MEMLEKET DIŞINDAN: Silâhları bırakma işile uğraşacak bir beşler konferensımı toplanıyor? Almanya, Fransa, İngiltere ve Italya tarafından verilen muhtıralar henüz tetkik devresinde bulunuyor Londra, 3 (A.A) —Dün M. Edenin Avrupa şehirlerinde ziya- | ret etmeyi düşünmediği bile resmi | mahafil tarafından bildirilmiş ol. | masma rağmen “Daily Mail, M. Edenin Londradan perşembe gün- | kü hareket ederek Paris, Berlin ve Romayı ziyaret edeceğini bildire- cek bir vaziyette o olduğunu yaz- maktadır. Alâkadar O hükümetlerle M. lussolininin silâhları ( bırakma işini halliyle meşgul olacak bir beşler konferansı davet edilmesi hakkındaki telkini hakkında gö- rüşecektir. M. Eden bu fırsattan, İngiliz muhtirası hakkında noktai nazar teatisi için de istifade edecektir. | Fransa âyan meclisinde Paris, 3 (Havas ajansi) Ayan meclisi hariciye encümeni, silâh- ları bırakma meselesine dair olan Fransız, Alman, İngiliz ve İtal. yan muhtralarmı yeniden tetkik etmiş ve reis M. Brenger bunların mektedir. Alman deniliyor ki: “Fransız sisteminin ameli neti- celeri ne olabilir? Devletler ağır eslâha ve techizatın heyeti mec- muasını muhafaza edecekleri gibi bunların tecdidi de yasak edilme- diğinden Almanya için o Versay muahedesinin izin © verdiği nevi- den silâhların ademi o kifayetine çaresaz olmak imkân: (o kalmıya- caktır.,, muhtırasında nın bir seviyeye getirilmesi bah- sinde muhtıra Almınyanın Cenev rede ileri sürdüğü çifte şartları tekrar etmektedir. “Diğer devlet- ler yeni bir ordu tipi kabul etmeli ve Fransız müstemlekat kuvvetle- ri hesaba katılmalidir.,, Hava kuvvetleri bahsinde muh” tıra Fransanın bütün büyük ha va filolarının müşterek bir seviye” ye indirilmesi prensipini terket- bir tahlilini yapmıştır. Hukuk (Omüsavatı, Oo otomatik! kontrol, tecrübe devresi ve Ver- ! say muahedenamesinin Rhim neh-' rinin sol kıyısının askerlikten tec- rit edilmesine müteallik 42 ve 43 | üncü maddelerinin ( tatbiki gibi | noktalar sıkı bir tenkide tabi tutul- duktan sonra encümen azasının u- mumi hissi Fransanm halihazırda kuvvetlerini tenkis etmesinin im- kânr olmadığı ve encümenin eski hükümetin âyan meclisinde müte- yakkızane bir milli müdafaa ve Fransanın hariçteki dostlukların arttırılması suretiyle © emniyetin tarsini yolunda beyanat üzerine a- yan tarafından kabul edilmiş olan sı icabettiği şeklinde tecelli etmiş- tir. Müteakiben M. Brenger, son za- manlarda İngiltereye yapmış oldu- ğu seyahatten bahsetmiş, Avus- turyanın diğer (o devletlerle olan münasebetleri ve Anschalussün hakiki vaziyeti hakkında malümat vermiştir. Encümen M. Brenger- yi, müzakere esnasında müttefi- kan izhar olunan hissi M. Daladi- €rye ve encümenin sorulan su- aİlere cevap vermek üzere, kabine beyannamesinin okunmasını mü- teskip, kendisinin hemen encü- mene gelmesi arzusunu beslemek- te olduğunu ilâve eylemeğe me- mur etmiştir. Nihayet encümen, M. Capusu 4: miş olmasına eşef etmekte ve di- ğer taraftan, Fransanın teklif ey- lediği yüzde elli tenzilâtın, mev- cut müsavatsızlığı, ve Almanya” nın, bir vecihle şayanı kabul ol- mıyan, havai müdafaadan tam- mesini tagyir eylemiyeceğini ileri sürmektedir. Alman hükâmeti kendi teklif- lerini mevzuu bahsederek, siya- setinin yeniden silâhlanmayı istih- daf eylediği hakkındaki iddiaları ret ve bütün diğer devletler tarı- fından ayni suretle tatbik © olun-! mak şartiyle kemiyet ve keyfiyet itibariyle ne kadar geniş olursa ol» sun, kabul etmiyeceği hiç bir ted- İ birin mevcut olmadığını beyan et- I mektedir. takrir muhteviyatma bağlı kalma: |“ Tasavvur edilen tedbirin 11 kânunuevel 932 tarihli beyanna- me mucibince Almanyanın müsa- vat hukukunu temin için. hiç bir zaman kâfi gelmiyeceği muhtıra» da ilâveten ityan edilmektedir. Eğer bir sureti tevsiye elde e- dilmek isteniyorsa, üzerinde mu- tabakat husulüne elyevm imkân mevcut olan terki teslihat tedbir- lerini kararlaştırmak ve fakat bi- rinci itilâfnamenin meri olacağı müddet için fevkalâde surette mü sellâh ve mücehhez - devletlerin teslihatını bugünkü haddinde ip- ka ederek Almanyanın da ayni bad dahilinde silâhlanmasına mesağ verip kendisine müsavat hukuk temin olunmalıdır. Bu hakikat inkâr edilirse, bir Fransız — Sovyet ticaret itilâfını silâhlanma yarışı başlıyacaktır. Si- azaltma plânını hulâsa ve mütex- / mütekabiliyet #&tiyle bu hususta kiben bu plânı tahlil ve tenkit et- | kontrol kabul edileceğini beyan etmektedir. Bu kontrolün teferruatına ge- lince; silâhları bırakma meselesi- nin esas noktaları tevazzuh eder etmez bü hususta anlaşmak kolay olacaktır. Bu meselede müsavat tesis ve tamamiyle temin edilince, ahitna- menin mevkii meriyete girmesiy» le beraber kontrolün de tatbikine geçilmesi tabiidir. uhtıranın son kısmı, evele- Orduların ve ordu mevcutları- | mirde ihtilâf: mucip iki esas nok* | tayı meydana © koyuyor ki, ordu mevcutlarının tahmini, diğeri : de müstakbel Alman ordusunun han- gi tarihten itibaren müdafaa si- lâhlariyle teçhiz olunacakları pek mühim tefevvuku (| hatırlatarak, Alman hükümeti bu münasebatı- nın reddiyle, müsavat hukuku: nun hakikatte tanmmak istenme- diği anlaşılacığını beyan etmek- tedir, Muhtıranın münderecatına gö- Almanya ile Fransa, prensip meseleleri üzerinde anlaşmış ol salar, bütün alâkadar devletler ile vaki olacak'müzakerat kolay- aşacaktır. Ademi tecavüz misakları — akti hakkındaki teklifinin Almanya- nın bütün milletlerle hüsnü mua- şeret ve teşriki mesai arzularına delil olduğundan bahisle, muhtı- ra şimdilik en müstacel vazifenin terki teslihat meselesini o hal ve fasletmek olduğunu © ifade eyle- mektedir. Bu hususta o muvaffakiyet el- re, F- TELEFON. RADYO MEMLEKET /IÇINDEN: Iktısat vek İli Celâl Bey bu sabah vilâyeti, as- keri fırkayı, ipekçilik enstitösünü, sanatlar mektebini ve müzeyi ziya» ret etmiştir. Ticaret odasmın ş6- lunduktan sonra saat 15,30 da C. H. Fırkası binasmda toplanan ipek, iplik ve dokuma sanayi erbabiyle hasbıhalde bulunmuştur. İpek sa- nayiinin bugünkü vaziyetinin ıslâ- bı için düşünülen tedbirler hakkın- daki izahatı dinliyen vekil bey, bir satış birliği ile bütün filatör ve ipek li mensucat o fabrikatörlerinin bu birliğe mecburi olarak ithal ettiril- mesi hakkındaki temenniler etrafın da Ankarada tetkikatta bulunduk. tan sonra vasıl olacağı netice üze- rine bu hususta kendileriyle tek- rar görüşeceğini beyan etmişlerdir. Vekil bey bilhassa ipekli mensuca- tn evsafını ıslâh hususunun bizzat sanayi erbabının elinde olduğunu i- zah ettikten sonra her mesleğin ken dine göre bir ahlâk: olduğunu, bun- dan uzaklaşılırsa avakibine çare bu. lunamıyacağımı, böyle bir vaziyette devam edildiği takdirde (bundan hususi menfaatlerin de mutazarrır olmakta © gecikmiyeceğini, mem- leket, mukadderatını mühim © mik- yasta sanüyie bağladığı Öketle hu kümâtin sağlam esaslara müstönit #.anunasa, "a BErENEEYENEEEEEERENANEN. DE” aş tara 1 nel sayfada) Avusturya hududu yakında A- vusturyalı olduğu iddia olunan bir lejyonun bulunduğu müşahede e- miştir, verdiği takdirde, Muallâkta ka-| Buda bu kuvvetlerin Avusturya lan diğer siyasi mesailin hallinde | hükümeti aleyhindeki mücadelede yol açmış olacaktır. Alman muhtrasına, O Fransız tahdidi teslihat sistemine dair bir sürü teknik izahat istiyen bir su- al cetveli merbuttur. a Amerika — Arnavutluk Vaşington, 3 (A.A) — Âyan Arnavutluk ile iadeyi o mücrimin muahedesini kabul etmiştir. Söy- lendiğine göre gaye, “Samuel İn- sull,, in iltica etmesine mâni ol. maktır, evuyaman İaiilniiirene ti Türkiye — ele Ticaret mukavelesi Ankara, 3 (Hususi) — Şubatta İmüddeti bitecek olan Türkiye — Ja- ponya ticaret muahedesi üç ay da- ha uzatılmıştır. Maaş yoklamalarının zamanı değişiyor | tetkike ve son zamanlarda âyana İlâhların bütün devletler için ah) (o Ankara, 3 (Hususi) — Mütekait tevdi edilmiş olan Fransız — Al-İden tahdidi evvelemirde bu yarışa | ve yetim maaşlarının yoklamaları man ticaret (o itilâfnamesi zeyli hakkında bir proje yapmağa me- mür etmiştir. Almanyanın cevabı mani olacaktır. Müteakiben Alman muhtırası, Almanyanın, diğer devletlere kar- şı bulunduğu hususi vaziyet içeri- Mart ve Ağustos aylarında yapılı- yordu. . Yoklamalar mali yıla uy- mak için Mayıs ve Teşrinisani ay» larına çevrilmiştir. Paris, 3 (A.A.) — Alman hü-| sinde emniyeti kâfi olabilmek için | Paramızı korumak için .. kümeti Fransa canibinden izhar askeri bir miktar olarak gösteri- Ankara, 3 (Hususi) — Parayı edilen hüsnüniyetten dolayı mem- | len 300 bin kişilik ordu mevcudu- |koruma maksadile, harice gidecek nuniyetini beyandan sonra 1 kâ- | nu mevzuu bahsederek, memle- |mütekait ve yetimlerin, mezuniyet- nunusani tarihli Fransız muhtıra | ketteki siyasi teşekküllerin askeri |le seyahat edebilmelerine dair olan sımda dermeyan olunan silâhları hiç bir mahiyeti İ kikel——bmedir. bir rol oynamakta olduklarını farz | ve tahmin etmeğe müsaittir. Avus- | hükümet arasındaki ihtilâtın halli işin bir takım teşebbüslerde bur lunmuş ise de bunların hepisi de akim kalmıştır. Avusturya hükümeti, Alman unsurları tarafmdan Avusturya a- leyhine yapılmakta olan mücade" leye yakın bir zamanda (o hatime çekilmediği ve Alman o hükümeti bu bapta lâzım gelen teminatı ver: | mediği takdirde milletle cemiye- tine müracat etmek mecburiye- tinde kalacaktır. Berlindeki Avusturya elçisi ta- rafmdan M. Neuratha tevdi edile- cek olan bu telgrafnameden bü- yük devletler de haberdar edile- cektir. Almanyada nasıl karşılanıyor ? Berlin, 3 (Havas ajansi) Al man siyasi mabhafili, Avusturya hükümetinin Alman hükümeti ta- rafından Avusturyanm Berlin se- firinin teşebbüşatına verilen ceva- bı memnuniyet verici (o mahiyette telâkki edişinden sıkılmış gibi gö- rünmektedirler. Cevap (metnini aynen neşre karar vermişlerdir. Bu cevap evelemirde Cerman turya hükümeti bu ana kadar iki! ili Bursada tetkiklerine başladı Celâl Bey ipek fabrikatörlerinin dilek- lerini dinliyerek izahat verdi Bursa, 3 (A.A) — İktisat Vekili )bir sanayiin mevcudiyetini şiddetle jarzu ettiğini söylemiştir. Mahmut Celâl Bey, müteakiben tesisi kararlaşan sun'i ipek ve kam- karn fabrikalarınm niçin kurulaca- ğını izah etmiş ve bilhassa Bursa, Balıkesir ve Çnakkale vilâyetleri- nin merinos mıntakası olması itiba- riyle Bursada tesisi o mutasavver kamkarn fabrikası üzerinde tevak- kuf ederek bu fabrikanın > memle- kette yerli merinos koyunları yetiş» tirilmesinin temini maksatlarından ilham aldığını, buğün iki buçuk mil yon liralık merinos ipliği ithal edil- diğine göre fabrikanm muhtaç ol- duğu yapağıların memlekette istih» sali halinde bu paranın mühim bir kısmının merinos yetiştirenlerin ce- bine gireceğini, bu itibarla çiftçi Yatandaşların nazarı dikkatlerinin. ... lâzım geldiğini işaret etmişler- Ar. Vekil B. sun'i ipek fabrikasınm da Bursada tesisi ihtimalinin mev- cut olduğunu, söylemiş ve sanayi er» babmın verdikleri izahattan do- layı teşekkür öderek ayrılmışlar» e. Vekil B, yarın öğleden sonra Gemliğe gideceklerdir. Geceyi ora» İha geçirirse vöneeşenteiiyi rikiyle İstanbula gidecektir. varsa NaEa Nan. ..aereni Viyanada Tethiş! | hukuk menfaatine dahil edebile- cek iki devlet arasmda bir ihtilâf değil, fakat Avuğturya hükümeti ile bütün Alman milletini ihata e- den bir tarihi hareket arasmda ih- tilâf olduğunu teyit “etmektedir. Almanya, Alman milletine ye» ni bir cesaret veren hareketi ka” mun harici tutan bir hükümet &is- İ temine karşı lâkayt kalamaz. Fa- kat Alman hükümeti Avusturya» i nın dahili siyasetine karışmaktın İ itina ile sakınmiş ve küvvet “isti- mali bir müdahaleyi veya muahes delerin tesbit etmiş olduğu taah- | hütleri ihlâli hiç düşünmemiştir. | — Alman hükümeti, o Avusturya hükümeti ile Avusturya milli s08- yalist mahafili bu barışmıya mani olacak hiç bir şey yapmamıştır. Bundan sonra Alman hüküme- İti Sehuhmacher meselesinde gös- termiş olduğu itidali hatırlatıyor. Ve Avusturya şikâyetlerini tefer- ruatiyle münakaşa ediyor. Nota şu suretle neticelenmek- tedir; Alman hükümeti, yaptığı tah- kikat neticesini beklemeden, me- seleden diğer devletleri Berlinde i teşebbüsata geçmesiyle ayni za- manda haberdar etmesinden dola- | yı Avusturya hükümetinin kullan» dığı bu usulü garip bulmuştur. Al- man hükümeti, milletler cemiye- tini meseleden haberdar etmek te- şebbüsünden gelecek mesuliyetle- ri Avusturyaya bırakmakta, bu ledilemiyeceğini olmadığını ve İlâyiha vekiller heyetine verilmiştir.| ya — Avusturya ihtilâfma “tabii söylemektedir.
