10 Haziran 1930 Tarihli Yarın Gazetesi Sayfa 1

İSTANBUL : Ankara caddesi TELGRAF : İstanbul Yarın TELEFON : i POSTA KUTUSU : 4248 395 Dünkü münakaşalar! ._..ıw Ziraat Bankası meseles nin şiddetle münakaşası efkârı'memnun edecek mahiyette idi Dün Büyük millet mecli- | tinde ziraat bankasına ait bir lâyiha müzakere edilmiştir. Bu lâyiha, ziraat bankası ka- Bununa bazı maddeler ilâve- sini Istihdafediyordu. Ziraat bank mex'elesi Türk köylüsünün hayatı, varlığı, işi Ve istikbalile alâkadardır. El- deki kanun, icra ve satım kısımları, kıymet takdiri hak- kındaki maddelerile, krediye ihtiyacı olan köylüyü doğru- dan doğrüya insafsız faizcile- rin kucaklarına atıyordu. Daha doğrusu, acil ve imhali l mümkün olmıyan ihtiyacını der- hal tatmin etmek mecburiye- tinde bulunan köylü, uzun me- rasim ve şekiller karşısında haftalarca oğraşmaktansa, ken- disine hemen para veren ve fakat iliklerini emen mutavas- tıtların kucağına alılıyor, bile bile kendi sayini istismar etti- riyordu. Ziraat Bankasına gelince : O da, ticari muamelelerle meşgul — oluyordu. “Açıkçası: kasalarını itibar üzerine iş ya- pan faizcilere açık bulunduru- yor, ayni para, başka bir elden köylüye, yüzde yüz yirmi faizle verilmiş oluyordu. Bu cihetleri eyi tetkik ettiği anlaşılan Adana Meb'usu*Kemal, bey dün millet meclisinde zira- at bankasını şiddetle tenkit etmiştir. Kemal bey, haklı ve açık tenkidinde: Bankanın zür- râın istihsal kabiliyetini inhilâle hatta, inhidama dogru sürükle- diğini söyleyecek kadar acı, fakat bir hakikat ifâde eden beyanatta bulunmuştur. Meb'uslarımızın milletin öz ihtiyaçlarına tealluk eden me- selelerde göstermek istedikleri hassasiyet memnuniyeti mucip ahvaldendir. Memleket - işle- rinde idare mes'uliyetini omuz- larıma alanların Millet vekil- leri huzuruna sevkettikleri her lâyiha, açık münakaşalara tâbi tutula; olursa, hayırlı, müfit neticeler elde edilmek pek tabildir. Netekim Kemal bey ile Zamir bey (Adana) şu lâyihaya haklı surette dokunmamış olsalardı, hükümetin hazırlamış olduğu Tâyihaya eller kalkacak, mak- satta hasıl olmıyacaktı. Lâ- yiha da tekrar tetkik edilmek Üzere ait olduğu encümene Made < dllmiyecekti. GAZİ HZ. Halbuki iki meb'usun aleyhte, diğerlerinin lehte olan sözleri, ayrıca İktisat vekili Şakir Beye resmi salâhiyeti ile zürram acıklı vaziyetini itiraf ettirme- ğe de sebebiyet vermiştir. İktisat vekili Millet ve- killeri huzurunda verdigi iza- hatta, bu gün Türkiyede“i mi- Iyon 700,000,den fazla çift- çinin kredi ihtiyacı içinde kıv- randıgını, umum ihtiyacın “85, milyona baliğ oldugunu söyle- miştir. Şu hesaba ve bu rak- kamlara göre, Hükümete dü- şen vazife, ortadaki muazzam ibtiyaç karşısında alınan ted- birleri saymak, söylemek ol- malı idi. Halbuki, Şakir Bey, ( 85 ) milyona karşı hükümetin an- cak (7) milyon karşılık bula- bildiğini ifade etmiştir. Buna nazaran da tam “on iki , sene beklemek zarureti karşısında bulunuluyor demek olur. Eğer gene zülfü yare do- kunmuş olmakla ittiham edil- mek istenmiyeceğimizi bilsey- dik, bu sene de milyonlar sar- file devam edilecek olan şi- mendüferlerin köylülerin iske- letlerini mi taşıyacaklarını kemali samimiyetle hükümet- ten sormak isterdik ? ! Kaldı ki, köylünün tazyik edilmemesi, çektiği mihnet, yoksulluk ve sefalet karşısın- da basit kolaylıklar görmek lazımken, Hükümet — Ziraat Bankasının eline yeni — tazyik silâhları vermek İstemekte idi; Hükümet yeni teklifile borç- luya ihbarname müddetini iki aydan “bir haftaya,, indirmek istiyordu. Bu zaten umuzları çöken köylüye nefes aldırmı- yacak çok ağır bir tekliften başka birşey değildi. Ziraat Bank lehine ve çarıksız köylü efomtlilörtükte aleykine.. Yapılan — şiddetli itirazlar karşısında İktisat vekili Boyin: «Köylüyü toprağından ayırmak hükümetin pren- siplerinden değildir. Mak- sadımız, köylüyü malına sahip ve müref/eh yap- maklır 1?.. » Cevabını vermiş olması, i- tirazların rağmına, cidden bir şaheser teşkil etmiştir. Ârij Oruç isini Dün hususi trenle hareket ettiler, Bugün şehrimize teşrif ediyorlar Ankara : 9 (A. A.) Reisicumhur hazretleri bugün öğleden sonra aat 18 - de Gazi İstasyonundan hususi trenle İstanbula hareket bu- Yurmuşlardır. Gazi hazretleri istasyonda Büyük Millet Meclisi Relsi Kâzım, Başvekil İsmet, Büyük erkânı harbiye reisi Fevzi Paşalar ile vekiller meb'uslar tarafından teşyi edilmiştir. Emirleri - veçhile Ayrıca merasim yapılmamıştır. l RIN böyle Kuruçeşme' Kömür depoları halâ kaldırılmıyor!; Geçen gün kuru çeşme ve Arnavutköy havalisindeki kömür depolarından — şiddetle remanetinin şiddetle nezarı dik- katini celbeylemiştik. Şehremanetinin halkın sıhhat | | ve hayatile daha fazla oynan- | masına müsaadede bulunmıyaca- | gi zannedilmekte idi. Haber aldığımıza nazaran, kömür depoları civarında oturan- lar, esaslı bir mahzar ile maka- matı aliyeye mürdcaata karar vermişlerdir. kıral Yeni Yeni " | kabineyi bi Ateşkil etti : Gj Yeni kıral Karol Bükreş 8 (A.A ) Karo'un avdeti şevk ve mem- nuniyetle karşılanmıştır. Kabine atilâf edemediğinden istifa etmiş- tir. M. Minoresko yeni kabi- neyi taşkile memur edilmiş ve başvekâletle hariciye nezare- tini deruhte etmiştir. M. Mibail vici dahiliye, M. Raducano ma- liye, M. Lugosano maarif; cene- ral Codesco hariciye nezaretlerini deruhte etmişlerdir: Sabahleyin milli meclis prens karol'u ittifak ile kral ilân et miştir. ÖĞ rneinl İtalya hariciye nazırı Varşovada Varşova, 9 (A.A) İstalya ha- riciye nazırı M. Grandi 2 gün kalmak üzre Varşovaya gelmi - ştir. ğikayetler var ! ; | şikâyet | edilmekte olduğunu yazmış, şeh- | prens Karol'u niyabet meclisine kabul etmek * veya - kendisini kıral ilân etmek hususlarında örmek isteriz! ABONE : Dahil için seneliği 1400 Hariç , “ 2700 İLÂN ; Tarifeye tabidir. Fiati 5 kuruş 10 Haziran — Sah — 1930 Adalet istiyoruz ! Güde YANAD ARLE Y L ONUK LA F V KORKUNÇ BİR İMHA! Trabzondan şehrimize ve Ankaraya akseden şüpheli ve müthiş bir ölüm vak'ası Ölümü'fevkalâde şüpheli K ve graip olan *Abdürrahim B. | — Sabık temyiz reisi evveli Omer Lütfi B.in İsmet Paşaya gönder- diği mektubu evvelce neşretmiş- | tik. Adliye vektli 'Mahmut Esat - | Haydar Rifat beyler davasının | dün intişar eden muhakeme bu mektuptan bahsetmiştir. Ömer Lütfi B. Adliye vekiline cevaben dün gazetemize diğer bir mektup ğöndermiştir. “Yarın, hakikate sahifaları açık hür bir gazetedir. Bu davada bitaraflığımıza binaen sabık temyiz reisinin çe- vabi mektubunu da aynen neşre- diyoruz: * Haydar Rifat Bey muhake- mesinin celsei ahiresinde Adliye Vekili Mahmut Esat beyfendi Hazretleri şahitler hakkındaki tamlarını dermeyan eyledikleri sırada sözlerini beş sene evvel Başvekil İsmet paşa hazretlerine yazılan ve geçenlerde Yarın gaze- tesinde intişar eden bir mektuba tuptan bahsedildiği zaman hayrette kaldım. Çünkü Ömer Lütfi beyle her gün pek hürmetkârane görü- şürüz, böyle bir mektup yazmış olan adamın benimle temas et- memesi lâzım gelirdi, buyurmuş- lar. Dikkat ettim, müşarünileyh hazretleri beni o mektubu yazdı- ğamdan dolayi değil yazdıktan sonra kendilerile temas ettiğim için muahaza buyuruyorlar. Fil- hakika o mektubu yazdıktan son- | tafıilâtında Mahmut Esat B.de | intikal ettirerek: * Bana bu mek- | Trabzonda Ankaraya ve şehri- mize akseden fevkalâde şayanı dikkat bir vaka olmuştur. Trabzonda intişar eden Yeni Yol refikimiz bu vaka etrafında (Umumi bir teessür bir ölüm ha- disesi) serlevhası altında şu pek mühim tafsilâtı vermektedir : “Bir buçuk senedenberi şeh- rimizde bulunup mubadil alım satım işlerile iştigal eden ve halük, nezih, kibar, ve herkese karşı temiz kalpli ve bilhassa hali vaktı yerinde olmıyan müs- tahsil köylüye karşı satış işlerinde çok vicdanlı hareket eden bir zat olarak tanınmış ve sevilmiş bulunan Serez - mübadillerinden l Hacı Abduş zade Abdürrahim | bey bu sabah, kaç gündenberi İ (Devamı 5 inci sahifede) MAHMUT ESAT BEY! “...Cümhuriyet adliyesinde şimdi de - bazı mertebe islahata ihtiyaç vardır!...,, —— Sabık Temyizreisinincevabı ra kendilerile teşerrüf. etmemin sebepleri meçhul kalınca bu yol- daki muahaza gayet muhik gö- rünür. Ben oesbabı izah edeyim: ; Onların insanlık muktezasında | dahil olup olmadıklarını tayin hususunda yine kendi vicdanları hâkim olsun. Millet hizmetinde uzun sene- | ler sarfolunan mesainin mahsulü | olan ahkemei — temyiz reisi evvelliği uhdemden müşarünileyh yedilenezolundu. Hal böyle iken kendilerile niçin temas ettim, ütf ve imdat ümit ettiğim için | mi? Zannederim bu ciheti ben- den evvel kendileri kabul bu- yurmazlar; o tiynette bir adam olmadığımı — itiraf büynklüıüıu elbette Ffeda etmezler, Hakikat şudur: Mahkemei temyizden ayrıl- dıktan beş altı &y sonra müte- addit zevat, Müşarünileyhin beni hayir ve hürmetle yadettiğini ve hakkımda azim azim sitayiş- lerde - bulunduğunu — töylediler, | Bu haberler tevali ettikçe etti. | Düşündüm, Mahmut Esat Befendi | de gayetle bir İnsandır. Ne ol- | duysa oldu. Elinden bir iş çıktr. | Hakkımda tstimal buyurduğu lisan gösteriyor ki vledanen mu- | azzep olmuşlar, hatırımı hoş | tutmak istiyorlar. Ben kindar | bir adam Gdeğilim. Lotüs dava- | sındaki muvaffakiyetleri üzerine kendilerini — tebrik — ettim ve görüştüm, Hürmet ettim, hür- (Devamı 2 inci sahifede)