10 Haziran 1930 Tarihli Yarın Gazetesi Sayfa 2

Kırklareli Türk Ocağının “İdman Yurdu, gençleri Sahifa ACIYIN! | Trakyaw bağları da acınacak bir haldedir | Muhabirimizin mektubu Hususi muhabirimiz yazıyor : Muhtelif düşman istilâ ve akın- larına maruz kalan Trakyamızın bu güzel ve yeşil köşesi, içtimai hayatımızın her safhasında müt- hiş sademelere oğramış bulun- maktadır. Yekdiğerini tevali e- den lüzumsuz harplerin doğurdu- gu azğın istilâ ve işgaller, vak- tile çok güzel ve müstahsil bir vatan parçası olan bu yerleri, bu mamureleri zavallı bir hara- beye çevirmiş ve istihsalâtını kâmilen mahvetmiştir. j Bağlarından senevi 12 mil- | yon kilo şarap elde edilen Kırk- | lareli, bu gün cidden acınacak | bir haldedir. Burada mahalli te- | şebbüsler — sayesinde şu bir kaç | seneden beri Ziraat müdüriyeti- nin yardımı ile halk yeniden bağcılığa heves etmiş ve yeni yeni bağlar meydana - getirilmiş- tir. Lâkin bunların eski hale ge- tirilmesi için daha bir çok za- man geçmek icabeder, Ziraat müdürlüğü şimdi yeni bir Amerikan fidanlığı meydana getirmekle meşguldur. MANDIRALARDA Kırklareli bu gün en ziyade mahsulâtı hayvaniyesi ile iftihar edebilir. Fakat bu sene mandı- racılarımız. peynir piyasasının böyle ani sukutu karşısında çok mütazarrır. olmaktadırlar. Zira bu vatandaşlar, sütleri çok evvel | yüksek fiyatlarla almışlardır. Mandıracı ustalarının mühim biri kasmı; muüsevidir. — Esasen | mandıracılık ta bunların elinde- | dir. Bunlardan bazıları peynirle- ı | | rimizin kaymaklarını almak ve bazılarıda peynirlerimizi tağşiş etmek — Süretiyle ııılıuılıunıınl bozmuşlardır. Ticaret odııınınl yaptığı resmi tetkikler bunu teyit | etmiş ve nDitekim geçenlerde | | içtimaa nihayet verilmiştir. A | gitmeye ve oradan getirmeye —Mecl#ıste kanunlar Dahiliye memurları i- çin bir kurs açılacak ve bunlara terfi imkanı ve- | rilecektir. | | | İ | | lisi bugün tütün inhisarı hakkın- | daki kanun lâyihasının müzake- | resini ikmal etmiştir. Bundan son- ra dahiliye memurin kanun lâyi- | hası müzakere edilerek kabul edi> miştir. Bu lâyihanın ihtiva ettiği hututu — esasiyeye göre memur- larım âli tabsil görmesi birinci derecede nazarı dikkate alınacak ve meslekte tecrübe görmüş ida-| re memurluklarında bulunmuş | Mecliste köylünün Keskin silahlı bir kanunla h;ikm huzuruna çıkılamaz ! Mecliste Zı'raa;-l;ankası lâyihası üzerine hararetli Ankara, 8 (Telefon) — Mec- liste Ziraat bankası kanununa bazı meddeler zeyli hakkındaki lâyihanın müzakeresi hararetli | olmuştur. Muhtelif hatipler söz | | almışler, münakaşalar cereyan ı etmiştir. Kemal B. ( Adana ) lâyiha- pin heyeti umumiyesi aleyhinde idarei kelâm ederek ziraat ban- kasının alacaklarını tahsil husu- l sunda takip etmekte olduğu usu- | lün sakatlığından, köylünün aley- hine olarak piyasa hareketlerine hakim olamamasından zürraımn isti- | hsal kabiliyetini inhilâl ve inbida- | olması da esaslı bir şart olarak | ma doğru sürüklemekte olduğundan derpiş olunacaktır. Bir dabiliye kursu açılarak meslekten yetiş- miş ve lise ve idadi tahsili göl müş memurlardan daha vâsi bir | sürette İstifade edilecek ve on- | lara da terfi imkânı verilecektir. | Kanun lâyihasında dahiliye memurlarını terfi ettikten sonra iptida dahiliyeye intisap etmek isteyen memurinin evsaf ve şe- raitinden bahis ve namizetlik devrinin azamisi tespit edilmiş ı | ve memurin kanununun memur- lara bahşettiği terfi hakkını bir İğsistem dahilinde yapılmak üzre dahiliye memurları sınıflara ay- rılarak merkezle mülhakat me- murlarının muadilleri tayin kı- lınmıstır. Bundan sonra devlet bankası teşkiline dair kanunun müstace- liyetle müzakeresi kabul edilmiş ve maliye vekili Saracoğlu Şükrü tashihat yarınki iç- | Beyin kanunda bazı icra — edileceğinden timada müzakeresi tetkiki kabul edilerek yarın toplanmak üzre | mecbur oluyorlar. EKİN BEREKETİ Evelce de bildirdiğim gibi bu sene ekinler çok iyidir ve bilhassa Kırklareli çok afyon ekmiştir. | Şayet afyon fiyatları yükselirse burayu yalnız bu mahsulümüzden (30) bin liranın girmesi muhakka- | kür. Arpa ve bahusus çavdarlar | çok iyidir. Y lnız bu yıl hi rın fazla yağmurlu gitmesi mahsulatın köklerini kesen bir | haşerenin ekinlerimize musallat olmasını mucip olmuştur ki bun- dan en ziyade müteessir olan pancarlardır. BUZ FABRİKASI Burada belediyenin bir buz fabrikası vardır ki bunu Bulga- ristan'lı Şükrü Cem bey isminde çalışkan bir genç isticar etmiştir. Fabrikaya bu sene yeni maki- neler getirmiştir. Bu müessese temiz ve fenni buz imâletmekte- dir. Diğer taraftan belediye peynirlerimize bozuk peynir ka- [ mevcut eski bir buzhaneyi sed- rıştıran bir. — müsevi tutularak mahkemeye verilmiş Ve peynir- leri kâmilen imha edilmiştir. Haber aldığıma göre bu cihet- leri nazarı itibare alan Edirne vila. yeti bu sene san'atlar mektebin- de Türk çocuklarına mahsus bir mandıracılık kursu açmış isede heveskârlardan müracaat eden bulunmamıştır. Bunnn için bura tüccarlarından bazıları mandıracı ustası için Bulgaristan'a kadar detmeye teşebbüs etmiş ve bu yüzden tehaddüs eden ihtilaâf âzâlar arasında bir haylı müna- kaşayı mucip olmuş ve hatta be- lediye reisi istifa etmiştir. Yeni belediye riyasetine geçen “Ye- şilyurt, gazetesi sahibi Ali Riza beyin bilhassa bu mesele ile uğ- raşacağı tahmin edilmektedir. Belediye Bursanın elektrik tesisatını ecnebi bir şirkete ver- miştir. Bunun nafia vekâletin- den tasdiki beklermektedir. | zakeresini teklif etmiştir. | | gatikrazin mümkün olabileceğini | ve binaenaleyh banka borçla ve bu vaziyetin arz ve talep ka- | ideleri bilâfına bir hareket bulun- | duğundan bahsetmiş ve Jâyihanın tekemmül ettirildikten sonra mü- | İsmet ( Çorum ) bankanın si- | tayişkâr bir lisanla yadederek bu kanunla hizmetlerini takviye edeceğini söyledi. Busdan #onra Kemal B. in ( Adana ) lâyihanın ıslahı hak- kındaki takrıri okundu. Vekilin cevahı | İktısal vekili Şakir B. söz ala-! rak lâyihanın çiftcilerin ihtiya- catıni tatmine hadim olacak bir şekilde — yapıldığını bir milyon yedi yüz binden fazla çiftcinin krediye olan ihtıyacının seksen beş milyon liradan fazla olduğunu bankanın mütedavil sermayesi olan on altı milyonun tamamen tevzi olunsa bile kâfi gelmiye- ceğini senevi 40 milyon küsur dönüm olarak zeredilen arazinin beher donümüne vasati otuz kuruş münakaşalar oldu nin doğru olmadığını bu günkü kenunlarla banka sermayesinin yüz milyona iblâğına çalışıldığını bu suüretle umumi ihtiyacın te- min edileceğini. meclise yeni gelecek bir kanunla maliye ve- kâletinin banka sermayesine bu sene yedi milyo> liralık bir ser- maye ilâvesini ihtiva — ettiğini söylemiş, kooperatif teşkilâtının takviyesi lüzumundan bahsede- rek lâyihayı müdafaa etmiştir. Bundan sonra Kemal beyin (Adana) takriri reye konularak reddolunmuş, maddelerin müza- keresine devam olunmuştur. Zamir B. in sözleri Zamir B. (Adana) Kemal be- yin Hikirlerine i;tirak ederek 2 aylık ihbarname müddetirin | haftaya endirilmiş olmasının doğ- ru olmayacagıuı söyleycrek : — Bankaların — elinde — alacağına mukabil teminat olduktan sonra telaşa ne lüzum var? Bankanın kimde parası kalmıştır? Keskin silahlı bir kanunla halkın karşı- sına çıkmak doğru değildir. Selâ'seddin B. (Kocaeli) İh- barname müddetinin 1 aya ve Satılma müddetinin bir buçuk aya iblâğına muvafakat edili- yor icra kanunu da fevkalâde tecilin yapılması için ve- kileye salâhiyet v:ıllılhm de- miştir. İktisat vekili beyanatında: — Köylüyü topragından ayırmak hü- kümetin prensiplerinden değil- dir. Maksadımız köylüyü malı- na sahip ve müreffeh yapmak- tır. Bankanın muhtelif zaman- ları zürrâa — yaplığı — yar- dımlardan hahs edelim, işler iyi yürür., demiştir. nun encümene İade edil- nın uzun vade ile lgçl'_:dim'_,—"""" - MAHMUT ESATB.! (Birinci sahifeden devam) metlerini gördüm. Vakii bal budur, iktiza eden hüküm de söylediğim üzere kendi vicdan- larına racidir. Maahaza alelü- mum mezahibi hükemada “vika- yel nefis için , müdaraya mesağ kat'i ve sarihtir. Maalesef ben © hasisadan mahrum yaradılmı- şım ve o yüzden pek çokta zarar çektim., , Yazılan mektuba gelince : Mahmut Esat Beyfendiden bu hususta dahi nefislerinde munsif ve adil olmalarını rica ederim: Ben © Mektupta nefsim için hiç bir mutalebede bulunmadım- Ya- pılan muamelenin islâhı temen- nisinde de bulunmadım. Milletin menafiine taallük edecek UMU- mi mutalâat dermeyan eyledim. Hatta mektubu Başvekil pata hazretlerine takdim eden zata müşarünileyh hazretleri : *“Mektubu alâka ile okudum. Lâkin bu zat kendisi için bir şey istemiyor. Hususi bir arzusu yarmıdır , buyurmuşlar. O zat bu keyfiyeti bana yaz- dı. Başvekil paşa hazretlerinin ibzal buyurdukları bu iltifata teşekkür ettim. Ve hususi biç bir arzum olmadığını da arzey- ledim. Mutavassıt olan zat bu ifadatımı da müşarünileyh haz- retlerine arzeylemişlerdir. O mektubun yazıldığı zamanda vekil Beyeferdi hazretlerinin manzurları olmasını cidden te- Menni eylerdim. Zira mündere- Catına o zaman ittilâ hasıl etse- lerdi bu günki haller belki de Zuhura gelmezdi. Maazalik, ben kendilerinden tekrar rica ederim; © mektubu bir başka zat için yazılmış farzi- le bitarafane mütalâa etsinler ve muhteviyatını acılığından sarfı nazarla müşfik ve muhlis bir Peder irşadı olarak telâkki bu- yursunlar. Bu süretle - ihtiyar edecekleri tenezzül kendilerinin fimabat pek yükseklere tesaut etmelerine bais olacaktır. Yemin ile temin eylerim ki: O dakikadan itibaren ortada ne #imdiki ahvalden eser kalır, nede Müstakbelen mümasilleri olacak ahval zuhur eder. Bilfarz zuhur etse dahi, bun- lar en metin ve en azimül hulk müdafilerle karşılaşır. Müdafaa için kendilerine zahmet düşmez, külfet isabet etmez, Mamut Esat B. namı kalbi millette tabemah- şet mevkii ihtiram bulur. Ve Mahmut Esat beyfendi bizzat bu yolda azma muktedirdir. Vakıtta vardır. Vekâleti hini teşriflerinde Zongüiâ:îı köm- ürlerimizdetehlü kededir.. Milli servete yazık! Hükümet tarafından lanzim edilmiş bulunan yeni - iktisat programında madenlere de bü” ;flk bir yer ayrıldığı görülmekte- lir. Bu yüzden bir hayli Türk parasının dahilde kalacağı tah” min edilmektedir. Bilhassa bü meyanda zonguldak kömürleri” miz ön safta göze çarpmaktadır- Halbuki bir taraftan kömürleri” mize ehemmiyet atfedilsin diğer taraftan kömürlerimiz limanlar rımızda dabi İngiliz ve Rus kö- mürlerile rekabet edemez bir hale gelmişlerdir. Bu hususta kömür tacirleri” mizden biri bir muharririmize şunları söylemiştir : — Maalesef — kömürlerimiz piyasamızda daha İngiliz ve Rus kömürlerile rekabet edemiyecek bir hale gelmiştir. Bu çok aci bir şey olsa gerektir. Bundan iki sene evel İngiliz kömür maden amelesinin grevi dolayisile kömürcülüğümüz bir az inkişaf edecekmiş gibi bir hal atzetmiştir. Hatta Zongoldağa tetkikat için bir, iki de heyet gitmiş ve tetkikleri neticelerini bir raporla alâkadar makamlara bildirmiş- lerdir. O raporlarda gürülen rakam- lara nazaran da senelik Zongul- dak kömür istihsalimizin 1.000.000 tonu bulmak ve geçmek istida- dında olduğu anlaşılıyordu. O zaman bu vaziyettön isti- fade için harıl harıl müzakereler ve yer yer münakaşalar oldu. Fa- kat vakta ki iş bir az sogudu. Her şeyde ve her işte olduğu gibi bunu da ihmal ettik ve bunu da unuttuk. Bundan dolayidir ki, kömür lerimiz bu günkü hale düşmüş bulunuyor. Her şeyden evvel kömürle- rimiz için istihsal ve nakliye masrafı işi ve bir takım tekâ- lifle karşılaşmış bulunuyoruz. yoksa başka şekilde, yâni kömür havzamız asri vesaltle techiz edilmediği ve istihsal me- saili düşünülmediği takdirde kö- mürlerimizden ve kömürcülüğmü- zden hayir beklemek faidesizdir. Şimdi olduğu gibi kömürleri- miz İimanlarımızda bile fiatca harici kömürlere rekabet ede- merz. olvakıt müsteşar bulunan Ke- nan beye: “Cumhuriyet adliye- sinin esaslı islâhata muhtaç bu- lunduğunu,, söylediklerini beyan buyuruyorlar. Mesleğin az çok tecrübe görmüş eski bir hadimi olmak sıfatile arzeylerim ki cum- huriyet adliyesinde şimdi de bazı mertebe islâhata ihtiyaç vardır. Bu ihtiyaç neden Mahmut Esat beyfendi yedile olmasında Hasan veya Hüseyin beyler elile zail olsun. Bigaraz olanlar, eyi bir adliyenin vücut bulmasını isterler: Onlariın eşhat ve esamii eşhas ile alâkaları olmaz. Ancak muvaffak olanları süs veydayı kalplerinden kopan alkış” larla tebcil ederler. Mahmut Esat beyfendi için bu yol küşü dedir. Mütekit bir adam oldu” gum için, sözlerimin mahsolü vicdanım olduğuna allahı. azi- müşşanı işhat eylerim. Sabık Mahkemel Temyiz Reisi evveli avukat Ömer Lütfi