16 Mayıs 1931 Tarihli Yarın Gazetesi Sayfa 3

Memlekette adâlet |Dr. Fuat SabitB. meselesi (Başmakaleden devam) Meclisten itimat isterken, İsmet Paşanın Adli ve İdari ilahattan bahsettiği görül- dü, Halbuki, senelerce ev- vel de ayni hüsnü niyetle Türk Adliyesinin ıslahına çalışılmıştı. Yapılan kanım- ların Başvekil Pş. nn se- lefleri zamanına ait olma nuyor. Türkiye Cümhuriyeti tam demokrat bir Adliye ile elbette iftihar etmek azmin: dedir. Matbuat hürriyetine 1sı- mlamıyan, intihap hürriyeti istikbale bırakılan bir de- hücum ediyor (Birinci sayfadan devam) Efendim bu mesele Mu- hitte çıkmış eski bir maka- lenm ile tahminen iki ay evvel Vakit gazetesi lara- | fından Türk Tıp Cemiyetin- deki Fridman uşısı hakkın- da yap'ığım - tebliğ üzerine mokrasi de, kanunların mü- (açılan anket maruf Hekimleri- kemmeliyeti, vatandaşa Adli dığı aşikârdır. Şimdi yeni Jlerin namus, iffet ve istikamet- baştan ortaya atılan ıslahat, tadilât tem'natlırına naza- ran, Adâlet makinesinde bir kifayetsizliğin, bir tat- min — edemeyiliciliğin, —var olduğu kendiliğinden itiraf edilmiş olmiyor mu? Melekter gibi İsmet P.nın, hiç olmazsa: —“Geçen Baş vekâleti: Miz zamanında yaptılan Hâ- kimler, ceza, ceza usulü muhakemeleri, icra ve iflâs kanunlarile, namı “oecibe- ler, iken Borçlara tahvil edilmesi münasip görülmüş olan kanunlarımız mükem- melise de, daha asri şe- killere ifragı düşünülüyor!.. Vadinde bulunmaları beklenirdi. Dün gelen Telgraf ha- berleri Halk fırkası kong- resinde, — “Jüri, — usulünün münakaşa edildiğini haber veriyordu. Muvafık muhalif gazete: lerde intişar eden haberin hulâsası şudur : Yeni mebuslardan Vasfi Raşit B., “jüri,, teşkili bah- *i üzerinde kemali hararet- le bazı tekliflerde bulun- muşsa da, teklif (handelerle) karşılanmıştır. Diğer bir mebus, Koca eli mebusu Salâhattin Bey de, Jürinin, hbiç olmazsa matbuat davalarında tatbi- kini istemiştir. Eğer Türkiyede hürriye- tin üç ana vasfı bulunmuş olsaydı, Vasfi Raşit ve Sa- lâhattin Beylerin teklifleri €n muhik, en ilmi ve man- tıki bir şey olmak lâzım ge- lecekti. Mevzuu bahis üç hür- riyetten — birincii Meclis hürriyeli, ikincisi matbuat hürriyeti, en muazzamı da: İntihap hürriyetidir. Birinci hürriyetin mec- liste bulunmadığı iddia edi- lemez. O hususta ilerlenmek istendiği takdirle görülüyor. kinci ve üçüncülere geli ce: bunların varlığına np inanmamakta vatanda; Mmuhtariyeti vardır. Matbuat hürriyetine henüz taham- mül edilmek tecrübeleri ya- piliyor. İntihap hürriyetini ise: Daba dün umumi kong- :ıedc yapılan fırka programı e: ina- Vatandaşlar intihap ede- ceğini tanıyabilecek vasıf" lar, şartlarla tecehhüz edi Ninceye kadar, intihap ser“ estisi vesayet altına alın” Mak münasip görülmüştür. Her halde, Vasfi Raşit Beyin, Almanyada şu şekilde Ukuku esasiye tahsil etme- diği tahmin edilir. ğ Bir devlet için en büyük $timal vazife, adâleti te- Mine, vatandaşlar arasında Seyyanen tevzie çalışmak- tr. Mahkemeler katiyen bitaraf olacak, Hâkimlerin İstiklâline asla halel veril- ':"'Yecelı, vatandaş'ar ara” Nda tam bir müsavat gözetile- Sek, şu satırlarla Türk Hâkimle- ve mahkemelere tatiz hatır- îıı bile geçmemiştir. Onlarne d.d" muhterem, ne derece ı'"evıdıı iseler, usul, teşki- t tatbikat o nisbette ta- hih ve islaha mühtaç bulu leri de teminst olarak ka- edilmemektedir. İşte bu noktai nazardan, Hiğa » | jüri, ister umumi kabul | edilsin, denilirse, Matbuata | tahsis edilmek istensin, in- tihap — hürriyetine malik olmıyan bir yerde, mün- tahap bir istibdat, bir te- gallüp zümresi yaratmak- tan başka yaraya bilirdi. Netice itibarile, Halk Fır- kası müntehip'eri bir “he- yeti adül, o heyet tabiatile © fırkaya merbut bulunur, bu takdirde de: Dev- let Adliyesi yerineFırka ka- fasile düşünüp ©o gözle gö- ren bir “Jüri, peyda olmak güç mü olurdu? İzmit mahkemesinde gö- rülen adi bir davayı, ta.. Mene- men divanı harbiae intikal et- tirmeğe çalışmak kadar siyasi hırsla hareket ettiği görülen Avukat Vasfi Raşit Beye, bir kaç ay evvel henüz ceza davası almayı tecrübe eden yeni mebus Vasfi Raşit Beyi hatırlatıp tanıtmak çok Isa- betli olacaktır. Böyle mümeyyiz, farik Vasıflı jürilerin, hissiyatın- dan, tecrübelerinden ne fayda bekleneceği hususunu, ate- şin yeni mebusün — tak- dirlerine terketmek, zalim insaflı mantıklar- ktır. tansada olabilirdi. Ingilterede: bir an'aneyi ge- niş Halk kütlesi zararına temsil etmek, onlar doğru nörülehillrdL Fakat demokrasinin di- kenlik kısmından henüz çık- mağa çalışan Türkiye için tasavvur — değil, tahayyül bile edilemezdi. Vatandaşların, — intihap edeceklerini seçecek vasıf ları 1drak etmiş oldukları hakkı teslim edileceği güne kadar, memleketin başına “jüri, baskısı musallat edil- mek temayüllerinden fera- gat edilmesi beklenir. Bu günün Türkiyesinin ihtiyacı, ancak Devlet Ad- liyerinin ıslabile mümkün- dür: 1 — Hâkimlerin ve mah- kemelerin istiklâli. 2 — Nakil, becayiş, terfi, tekaüt meselesinin ehliyete, wukufa, kideme göre hallı, Tatbikatta hata yapanların mühtelif suret'erle tecziyesi. 3 — Temyiz heyeti umu- miyesi, ya buna mümasil bir heyetin bu mesele akil ve terfilerin lile re'sen teminat olmadığı kadar, hâkim bul neye seçer, olmıyan, için âli ile iştigali n devlet inhası ve € yapılamaması. 4 — Haksız terfi, beca- tekaütlerin şikâyet doğrudan doğruya ması. sınıfına yiş ve mercii başka bir heyet oli 5 — Hükkâm inıtiyaz verilmesi. mesleki refah 6 — Fevkaiâde de yaşamalarının te'mini. Hâkim, endişesiz, müs- terih yaşatılmak, bayallere, tulü emellere kapılmaktan evlâ o'sa gerektir. ARİF ORUÇ için mizden bazılarının verdikleri cevaplara muka- beleten verilmiş beyanattan ibarettir. Tabil bunlar her heki- min hakkı olarık hattâ kıs men vazifesi olarak yapa- cağı şeylerdir. Bunlar doğrudan raya ilimden mülhem aşısından olduğu neticelerin ifa- doğ ve Firitman çok parlak desidir. Kalmet aşısı Bazıları bilhassa ve- rem mücadele Cemiyeti ta- rafrıdan neşredilen “Yaşa mak yolu, gazetesinde Fi- ritman aşısının şiddetle aley- Kalmet Ne bulunarak olunuyor. hinde aşımı medh dersiniz? — Mediyeceğim “Fate- beruya — ülülepsar, derim. Firitman aşısının aleyhinde bulunablar bununla — meş gül olmuyanlardır. — Meşgul olmadığı bir şey hakkında söz söylemek yalnız bizim memlekele mahsus bir şey- dir. Firitman Avrupa — ve rikanın ekseri rinde resmi ve ilmi filin himayesini kazanmış ve vüsi mikyasta tatbik edilege'mekte bulunmuştur. Komşumuz Yunanistan bi- le dzha yakım zamanda resmen müsaade ve kabul eylemiştir. Son zamanlarda verem — mücadele “Akel- aşısı — bütün cenubi Ame- memleketle- meha- Alman cemiyeti Fransada ğer mecruhları, cemiyeti “verem konıma,. ı.-ı;miyl'" gibi cemiyetler resmen Fi- ritman aşısını kabul ve tat bik etmektedirler. Almanyada bir hekimler ve müesseseler ta- rafından tatbik edildiği gibi bir kaç ay eyvel Pr. Firit man bizzat Breslâva kadar giderek verem — mücadele cemiyetinin elli kadar has: tazına meccanen aşısını tat- bik etmiştir. Bundan ba den bir Alman gazetesi ya- zıyor ki: Bu gelen bir âlim değil insanları verem ifriti- nin elinden kurtaran Nibe- bunya kahramanıdır. Pariste beynelmilel! verem ve kan çok ser taharriyatı cemiyetinin | 3.5-931 de vukubulan he- yeti umumiye içtimaında 2130 kişiye verem şifa ve koruma aşısı tatbik ettikle- rini ve aldıkları şifa neti- cesinin yüzde doksan oldu- ğunu size vesaika istinaden temin edebilirim. Le Populoire gazetesi- nin 294-931 tarihli nüsha- sında verdiği habere göre Firitman bu — yakınlarda Parise giderek bir muhtelit heyeti ilmiye muvacehesin- de aşısını — tatbik edecek imiş. Lizbon gazeteleri Firit- man aşısının bir seneden beri Portekizde tatbikına ait taf- ON HABERLZ w Maliye vekili Fırkada rı_ejı;;;r.’ Tütünlerimizin piy Kimler ? Para suiistimalini yapmış ? Ankara, 15 (Hususi) Düyunuumumiyedeki — para hırsızlığı - tamamile — tesbit edilmiştir. Çalman para mik- tarı 726,188 liradır. Bu hırsızlik ile alâkadar mes'ul mevki kısma olmak üzere de görülenler dört ayrılmışlardır. 1 — Doğrudan doğruya bazırlık yapanlar. İptal ko. misyonunda aza olupta vazifeleri başında bulunmu- yarak bütün iptal muame lâtında hazır bulunmuş gibi mazbatayı imzalıyanlar. 3 — İhsak komisyonun- da aza olup ta paraların yakıldığı zaman orada bü- lunmamış - fakat “pa'alar tamamen yakıldı demek su- vetile ihrak mazbatası imza- hıyanlar. 4 — Hükümet murah- hasları oldukları balde ipti- dal evrakını birer birer say- mıyarak morahhas - sifatile mazbataları imzalamak su- retile hırsızlığa meydan ver- dikleri iddia olunanlar. Maznunlar Leonidas Astiras— Gişe Baş Memuru Sirigo Defteri kebir şube müdür muavini Mümeyyiz Camiyan, Vezoe Müdürü Merti Teodor, Te mistokli Azdesi, Belenski. İptal Murahhasları M. Recat B, MubahatB, Mesut B. M. Yorgo, Nişan, Legoste- diş efendiler, Kudret B, İhrak murahhasları Vitali Ef, müfettiş, Ahmet B., Nikolaki, Kostakf Anas- ndiler. | | | | j deli hakkak olduğu lam çocuklara yakalattırdığı pek çok şa- yanı dikkat âlimler tara- fından kabul ve ileri sürü- yanDi sağ- vereme lüyor. Memleketimizde — epice müdafaa edilmiş olan Sübeh faclanı maallesef — bunun açık bir isbatıdır. Lübek faciası —Lübek de kaç kişi aşt- lanmış ve kaç kişi ölmüştü? — Zan ediyorum aşıla- | nanlar 240 kadar vardı.Bu- nun 76 &1 şimdiye — kadar muhtelif tarihlerde — öllü son ölenin bir kaç gün ev- vel olduğuna göre bu ölümler tevdi ediyor demektedir. Almanyada Kalment aşı- sını ileri sürenler bu hö- diseyi ört basetmek için çok uğraştılar fakat Mızrak çu- vala girmedi. en nihayet Kalment aşısının mahiyeti anlaşılmağa başlandı. Biz bir senedenberi bunun aley- hinde olarak yalnız kalmış- tık Fakat zannediyorum ki bana ihihak edenler yakın zamar a çoğalacaktır. Türl yede tatbik edi- lecekmiş Verem — mücadelesinin silât İle dolu imiş. Şuda | köngresinde Kalmet aşısının gösteriyorki Fransada - bile Firtman aşısı büyük merha- lelerle yörümektedtir. Verem mücadele cemi yetinin şöylediğimiz beya- nalına lâzım gelen ceapları yermekte kusur etmiyece- gim. Kalmet aşısına gelince: Maalesef bu gün yalnız fai- Türkiyede tatbikma geçil- mesi hakkında bir temenni vardı nedersiniz? — Ben de işittim. Fakat bu temenninin icresına te- şebbüs edileceğini hiç zanet- miyorum, Çünkü bir Lübek faciası da burada mreydana - getir- ’ i ) | İe! i zeriyata müsaade verili sası niçin .. dü Tütünlerimiz iyi olmadığı için piyasa düşmüş. Bandrol talebi gene reddedildi Ankaro, 15 (telefon) — Halk Fırkaşı kongresi en- cümenlerinde tütün işleri de müzakere, edildi. Tütün mesaili hakkında vilâyet kongreleri kleri bazi mahallerde tül yatına verilmesi musaade ve tütün mübayaasında ba- yiin de hukukunun muhafa- zaslle beraber züra: himaye edecek usullerin vaz'ı, ban- drol usulünün ihdası, sigara satış fiyatlarının tenzili h- susatıdır. Bu huşusat hakkında Ma Hiye vekilinin izahatı, tütün | istihsalâtında fazla istihsal- den ziyade nefis tütün ye- tiştirmek hem müstahsilin menfsati ve hem de tütün mahsulünün ihracında mem lekete fazla para getirmek noktasında daha nafi cağı cibetle tütün zeriyıatn ola- İverişli olmıyan mıntakalarda nesi gibi bu nazaran doğru olmuyacağı günkü düşünceye Vekâlet istinat İktısat marifetile tecrübelere ederek tülün zeriyalı manatıkının tefriki yoluma doğru gidildiği ve inhisar idaresinde takip edilen senet usulleri tütün sa ferağlarının teshil edildiği ve inhisar idaresinin doğrudan doğruya köylüden mubayas ve avans vermek suretile bir taraltan müstahsili himaye cihetine gidildiği ve maa- mafih tüccarısıkıntıdan kur tarmak maksadile satılma- yarak tüccar elinde kalan beş altı milyon kiloluk tütün mubayası kararlaştığı, bandrol usulünün şimdiye kadar muhtelif defalar Bü- yük Millet meclisinde müza- keresi sepketliğinden tekrar mevzu — behsedilmesine lü- züm bulunmadığı, sigara sa- tış fiyatlarında kaçakçılığı men noktai nazarından dahi sigaralarının tenzili düşünülmekte olup diğer — tütün altın farkı hesap edilirse muharebeden Fiat lardan fazla! bir fiyat mev- cut olmayıp esason Tükse tü- tünler ihraç düşüncesinden | hariç olması hasebile fiyat- larının yüksek — olmasında bir mahzur olmadığı ve ne de olsa inhisar meselesi bir köylü fiyatı fiyatlarında evvelki diyorum. Bir - Alman dediği gibi “Çocuklarımız tecrübe hayvanları değildir, ”| risalesinin — Firitman aşısı ile aldı. ğiniz — muvafakiyetler hak- kında rirmisiniz? Rica sormayınız yine propaganda yapıyor |diyecekler ve bu sefer haklı olarak. | Biz. birakalım hakikat W kendis! söylesin. j bir az malümat ve- ederim — onu | senelik ı zeri- lerinin ve bütç merkezinde toplanmı nin bütün 10 mil- inbisar idaresi mübay yon — kilodar bunun sunu haric yısile 30 olan rım milyon düştüğü ve bimnetice eldek h imt lan | inhisar imtiyaz iheti- fade tütün (h rakabı vaziyet ihdası ile x. rol ifa edilmekte © gayrivarit bulund sen lütün pazar! tütünlerine ade günlerde tüce olmamasından lit olup el saları anc veyahut tütün epeyce bu te lün müstehli fade etmesini tabii tün hassa — köylü da) fiyatın tenzili ka gördüğünden satış Hatlerinde da mâni olacağını düşü İnbisar id enkib e$i kadrc t yapılmas bulmuş ve bu son şekil M liye vekili tarafıcdan da kabul edilmiştir. 80,000 Dönüm Kendir ekildi. IS(A.A hita Kaslomonuu Kendir muştu yüksek zürra zerriyatı almış ve senekinir endir. ekmiştir. Geçen — seneki miktarı 30.. dönüm, salât 3,5 milyon kilo idi Vilâyetin her tarafında mebzulen yağmurlar yağ Feyiz ve bereket şa yet bir. dere mışlır. yanı memr cededir. Küre linde Ağlı mın him miktarda se de ekinlerin kısa dolayisile faz'a muştur. Vilâyetin Seyd. mıntak dolu düşmü olİn hasarat r. Ağ Kuzayaka bi fareler tamamil iştir. Mücadele ye minlaka Azı ve Seydiler devam Murat Bey, fare mıntakalarını laşara hektedir. Bugüne kade tamamile ekilen arazi 8n,( 00 dönümdür. edilece kâır faaliyet