27 Temmuz 1931 Tarihli Yarın Gazetesi Sayfa 2

g g. ıf muamelerine de karışmaz. Bu müdahele, iş'eri Devletleştirmek Dövlet ücareli yapmak ve ni bayet bu işlerdön Devlete bir, (Birinci sayfadan devam|) hisse çıkazmak - şekillerinde olumaz: Yoksa, hem fardin ve hemde kooperatif sermayelerinin semereli bir surette işlemeleri için bütçe aleyhine mıuıllır sıfatile müdahaleden ileri ge- çemez. Çünkü, - müllü iktusat, yalnız istihsal ve istih'âk de- gildir, Lördin kabiliyet, mu tahassıs olmasını temin eden iştiyak, — yaratıcılık — kudreti gibi unsurlar da milli iktısadın demirbaş eşyasıdır. Demok- raskıe dünyası, bu zihniyetin eseridir. Stalin, son nutkunda bucunsürları - ihtiva-ctmeyen cemiyetin — yaşıyamıyacağını töylemek mecburiyetinde kal- Taiş, Risz ihtilâtini kurtarmak için. - kapitaltamin * ferdiyeti yaşatmak, esaslarına müstemit bir“devlet kapitalizmi,kurmak- | icap ettiğini- itiraf eylemiştir! Bizim zizat sistemimiz ise, 1 — Devletçiliği — inhlsar- cılığa istinat ettirmek, 2 — Ziraat - bankaa ser: mayesini faizle . işlelmek, Gibi iki esasa istinat edi- yor. Fakat, biribirinin ziddı | gibi görünen bu esaşların da. bir sistemi — ifade ettiğimi | anlbıyabiliriz. Hükümet, inhtb sarla bir nevi mahsul ticareti, | yapıyor, . faiz. ilede — para ticaretil Fakat, bu sislemin meyda- na çıkardığı mahsul ile alâka- dar olmuyor,ferdi. teşebbüsler bızakıyor. Bu sistem, “hayat kavgası Ştrugglefor hiça, imilk Hibaralizmi - değikde- nedir? Halbulsi, bu liberakizim inkişak etmişçsermaye ve kooperadifi iş sahasına çıkarmışlır.. Büzde ise, ikist de- yoktur. © halkde, bunları tesis etmekten- başka çaremiz de olamazı Ya-şahsi sermayeyi temerküz ettirmeli veya koopematif” sermayesini tesis eylemeli ! Şahsi şermaye, beynelmi- lel kredisiz. bir iş yapamaz. Birkaç — makalemizde — izah ettiğimiz gibi beynelmilel ihra- tesis -eylemeği Zimaat bankasına sermaye ya- kabi'iriz. Banka, bu sermaye ile beynelmilel piyasada stok karşılığına müstenit mali bir - kredi” bülür. Aynt” zamanda, N— Mült tüplere ayırmak Biz- İstihlâk mahâllerin2 bilâvü- sıta çıkarmak C— Beymelinilel. bossa, oyunlür rma karşı veğ, vE vak> tinden sonr: satmak Ç— Ktedi faizini muamelenin içindeniçikârmak D — İstihsali femileştiterek da- hili ve harici ,istihlik işbetine isti nat ettlimteki Kazanç bakkıi müstahsils lere inhişar etüterek | dâhili ve hazkei piyasaları » tehlikeye düşüden - tuta- vassıt sınıfıda müstahsilleşmeğe mec- bur etmek Ka li W — İstihselit dahilt — istibilitile ihracatı- hakkmeda zamenıt iltiyacıma göre- himaşo tedbirleri koyabilmek ixıi:ı sarahata malik olmak - kabil olacaktır.. Halbuki, — bugünkü. zirai ıiıuıl bu meselelerle Hükümet Hissesiz Şerik Sıfatile Zirai Müdahalede Bulunmali | atılan muvakkat tedbirler, ta. | Supa; findik, üzüm, incir, afb | müsbet bir surette- kareket idaze. — olunuyor. Demok> raki uı—uı-ıı ban işlemi hür lııııııı M alamaz. Yazam: Naci SMAiL Bunları- tomim: etmediktem: son rada bügünkü buhranın önüne geçilemez. Ohalde, — Ziraat bankasını zırai kooporatifçiliği kuracaki bir- şekle- koymak lâzım değilmi dir? Hükümet) zizak Istihsal ve istihlâk — kooperatiflerini fer- diyetçi sistemine terkettikten tohra, bu sistemin beynelmilel | siyasi cepbesiai idare etmek mecburiyetindedir. Bunun için ise, Türkiye Hariciye vekâieti | kadrosuna iktısadi bir bünye vermek, Türkiyenin ithalâtına | karşı ihrasatını kayşılık gös- tezezek yeni uzüldeki (Müba> | delei omval) siyaselini temin eyliyecek umumüi kanalleri açınak lâzımıdır. Şu şartleki, Ticasi alış, ve- riş kooperatiflere — birakılır. Bermlen, beygelmilek — ticaret usulile bükümetin teamin etti- ği pazarlarda işlerini görürler. Bü süretle, cihanın - umumi hazeketi dahilinde kahmış olu- rur; Buğda y bubramı - gör- teniyorki, — bugünkü — iktisat hareketleri baricinde -büulünu- yaruz. Buğday için » ortaya mız yahız buğday buhranıdeğil, yon, tütün, yamuzta, yağ, pey- nir, pamuk, keten gibi bütün idvacatımıza şamildir. Münfe- rit tedbirlerle bir şey - yapıla- maz umuma şamtl'bir sisteme müstenider btrbuhrana nihayet vermelidir. P Naci İSMAİL Hamiçş: Bu kooperatiler nasıt teşekkül kiyede tatbiki kabil bihsal koopenetiflerinin pmuştum. Bilhassa, Zi- raat bankasının bür kredi kooperatili: mahiyetini alimast içim de Aymerikanın köedi sermayesi esası dahilinde bir vizamname-de hazırlamıştım. Herhalde, muhacirin ve umurü idanei xildyat ve heyetli: tcftişiye mür düriyetlerine venilen DU — projeleri — balnak- mikmkündür. - Bühassa, bu | esaslara müşteniden muhacelerin ve aşiretlerin iskânları kakkındaki ııl- Snlı gün" mize gelecek Bugünkü — ekipresle b!rwÜ mebuslar şehrimize geldiler. Hariciye vekili Tevfik Rüştü Bey salı günü şehrimizde bu- lunacaktır. Dükkânları ka- pıyorlar (Bizisci sahifeden devam) Çok evvelleri dirhemi ya- ram İiraya: alınıyordu. Müta- reke zamanlarında 23 liraya kadar çıkmıştı. Bitkaç sene mukaddem — Ruslar, bir gün | birdenbire bir dakika bir sani- ye içinde radyo ile Londra, Nevyork Paris, — borsalarında birer ton- plâtin sateddı - ve fi atlar 7,5 liraya düştü. Şimdi elde mevcut azalmağa başla- dığından 9 liraya kadar- fırla- mıştır. Mücesher piyasasına gelin cer Esasen piyasamızda mal bulunmadığadan fiat aynt ve biç fark yoktur. Fakat umumi piyasada: Pırlanta yüzde 30, İnci yüzde 65, Zümrüt yüzde50 nisbetinde düşkündür. Bizde iyi ve - temiz taşlar fiatını - muhafaza etmektedir. Felemengin - aşağısı olan- (Cdlt faseta) âdi taşların fiatı pek düşüktür. ü Kuyumcuların heyeti umumi yesi sermayelerini — yemektedirler. Çünkü herkes, avakkabi ve elbise- alamıyorlar. Mücevher nasıl alsın!. Sön seneler zarfından 1000 lira sermayesi — olan 2,5000 lira. sermayesi- olan. - 3,10000- | Hira sermayesi olanlar da 58 ve- nede dükkânları kapamağa mecbur oldular. Bazıları sermayelerini büs- bütün kaybetmeden şoförlük, elbisecilik ve ayak — işleri yapmaktadırlar. Piyasadaki bu durgunluk pekçoklarını başka meslek- leve sevkedecektir. . Beyoğlunda bir muayene (Birinci - sahifedan 'davam) enaleyhı Büyükdere ve Harbiye talealarınıda - beyselimilek mühaceret | Beşiktaş seferlerijyapılamamıştır. siyasetinden — alıkmişti. Şirketi: lıaynyede; içtima (Birinci “ sahifeden devam) Şirketi hayriyenin: zarar. gör maesine sabebiyyet veriyor. Bundan endişelenen şizkel hissadanları ; vaziyete- bir çase aramaktadırlar. Şirketi erkâmı - — arasında mevcut olün temayüle göre, düşünülemçare şudur: Boğa- ziçi sahilinde bir gtöbüs'üm- tiyazı almmak € İşte, bugünkü içtimada, girket - meclisi idaresi, heyeti» yerumiyeden otöbÜS: meselesi etrafında: salâbiyet” taleblude bulunacaktır. Yapılan zan ve tahminlere göre, hissedarkür heyeti umuz miyesinin, meclisi idareye karşı | | edeceği anlaşılıyor. Ozaman. otobüs imtiyazı almak noklası etrafında te. şehbüsatta bülünulacaktlır. Vaziyetin - ne şekil iktisap edeceği - bugün: kestirileme- mektedir. Yani talimatnameye naza- ran bu otomobillerin ruhsatna. meleri de müsadere - edilecek. tir. < Bünlürdan her hanğl- biri. nin Muamelerinin ikmal ettik. ten sonra ıqıo sefer edebilme. leri Valinin re'sen emir verme. sine bağlıdır. Otobüscüler ne diyor? Dünkü — umumi teftişten sonra bir. otobüs sahibi- ife görüştük. Bu zat bize dediki: — “Bundan evyel bir defa daha muayene- yapılmış ve salıh olduğu söylenmişli. Şimdi: çürük- olduğu - ileri sürüliyon. Bunuo sebebini - bir tünlü anlayamadık. Şiradi seferden menedtlen otobüs sahipleri bir istida ile bizzat vali Beye müracaat edeceğiz. Ve- noksanlarımız ne-ise öğranerek bunları yapa- cağız ve tekrar işletmemiz için müsaade. isteyecağ.z, Bir-Tayyare düştü - Metz,; 24 (AsA.) — Bir as- keri tayyare düşmüşsiki , pilot telef olmuştur. Alman Bankalarının- vaziyeti: gBankalar kapıyormu? | Sefarethane böyle bir şeyim vuku- una: sebep 'de bulman Alman bankalarının — tağili — faaliyet edecekleri ve bu niyetlerinide alacakları tahsil edinciye ka- dar hissettirmiyecekleri şayıası deveran ediyor. Düa bu husus etrafında yap- tığımız tahkikat böyle bir şe- yin varidi hatır. olamayacağı merkezindedir. Maamafhih tatilifaaliyet ede- cekleri rivayet olunam Döyçe. bankla Doyçel Ozyent - bankk. membat tahkikatımız olduğun: dan gerek müsbet ve gerek menfi olan cevapları da kaydı ihtiyatla , telâkki : etmek: mec- buriyetindeyiz. Fakat İstanbul, ticaret bu husus hakkında hiçbir malü: mat verilmemektedir. Çünkü, Basarasasaca Bizim alnımız mıntaka saklambaç oynayacaksın? Sa- na neler sorülüyor? Sen- ne- lerden bahsediyorsun? Korkma endişe etme, sorulan — şeylere cevap vermekle vatanperver- liğine leke gelmez. Sen — yine mücahidi azam rütbesinde kâa., Tırsın. Bir buğday, bir. ekmek zamımı, meselesi atlın. Ortale ğr velveleye verdin. Haniya, Meecliâ tadil edildi. Senin ken: dint kurtarmak -için bu kadar g boğduğun lâyihalar ne- oldü. ? Noden müzaktre edilmedi ? Demek ithamlarır mızdan kolayca kurtulacağını koştun, bu balı uçundum. liste bu meselenin 'müstacelen müzakeresi icap etmezmiydi ? Köylünün- kerunması için » Ankarada bir- temayül olduğu kokusunu alır almaz, dağir- menleri, - fırınları harekete getirmekten, başka: ne-dü. şündün ? Zaten meşbur- olan marlfetlerin - hep-böyle şeyler, dep ibaret değilmidir ? y Vatannamınaşmillet namına, fıkara namıma.. arkasından hamiyethi kese namına... Pazarcıklan — sana- bitap, et mek istesin 7" — Meselüz Bize neden böyle bir şey söy- lememiştir ? 2 — Bu işin mutlâkâ- bir bit yeniği, olacaktır. Nedensa buralara asla, yanaşmışyorsun. Bu mektubun, Arif Öruç gihibir serseri tarafından yazıldığını söy,. gürültüye patırdiıya ne lüzum var? Ve biur-zat kendisinin - se- ninle hususi görüştüğünü söy: lemiyormu? Hatta yanınız da. bir başkası daha varmış. Tabii bu vzatım küm olduğuda meydana çıkacaktır. Sonra bu Süleyman Efen- diyi hatırlamamazlıktan- geli> yorsun, halbuki kendisile hu susi ve mahbarem, şeyler : ko- muşmak için mutlâkareyi tanı» aynen” Serseri; dünkü- paçavrasındıa. ve- sika diye «Pazancıks tan — aldığını söylediği bir mektubü. . derediyor" Büunun ak$i sabit olsaydı, Mec- | lüyorsun.Cunım efendün telâşa, | | kazıktar kurtulmuş bir- ser: yok, diyar bankaların tatili faaliyeti hak: kında — ticaret müdüriyetine müracaat edilmiş değildir. Keyfiyet hakkında istifsar da bulunduğumuz Alman safa- rethanesi, meseleyi hayretle Sefarethane erkânından uç zat: — Tatili faaliyet için ma- kul hiç bir sebep yoktur, de- miştir. Göreki Döyçe öryent bank ve gerekte Döyçebank memur- larından malümatlarına müra- esat eylediğimiz salâhiyattar Zeyat hemen hemi ynen çu cevabr vermişlerdir: — “Böyle bir şey mevzuu- bahs olmak değil, v bile olamaz! Keyfiyeti şiddetle tekzip edebilirsiniz!. sesr hendine-baki. S )f Eğer bü ııııımp uydurma - değilse, mutlâka kemdi gibi Dir senseniye 15- marlayıp yıanın:r Fakat artık serseri pek ği için Dü son marifeti pek budalaca — bür kepaze> likten ibaret kalmıştlır. Sözde- Ser öreke senelerinde Rür. Bir kere ke- niz allit dolacaktır. Zemgim ola- ağı, rekali ver saadet- içindes yaşıe yi ıuxıııı dem ş “Vllş Seralikderirbelizine öt neşriyan meydandadın. Şayet varsa bü meke tubu. yazanın- Acf > Oruç gbi Tilikler nevinden Bir — vatar haini olduğu —mulukkak O zaman “ben lmhımı.uun. diye makâle- ler yazmışeolan Yuşus Nadi Beyin Ö- sözleri, söylemiz- olmaştına; İmkân varımıdır ? O zamanki | neğiyatın- dan dolayı İngiliğle: detle takip edilirkea mağil mütaflâk — olan; Y Böyüt — İngihe'lerle - mül ananda aleyhinde- sahileler — do yazısı, çıkmıştır.. Şahsan da) binbir felikete uğrayan Nadi Beyin müte- teke denilen meş'um beğenme- si mümekün inüdür ? Nadi-B. — hakir katen bu- fikirde olsaydı, — bunu yalk nız, Pazarcık'tım mektinr yazan sere seri: veya Celiye ni süylerdi;. bâzis ları, gibi bu fikirleti, gazetesine - yaz Si mdüğie mi - vandı ? Fakat dedik ya - semeri. o, kadan sersemlemişti ki ağandan çıkanın. Kür. Tağı bile işitmiyor ve ilemi de kene disi- gibi kör ve sersem zanmediyor. (Şenrülbaleti: oluuğu AlL Kizmalir ağ- zina yoraşan — sözleri — Başınıbarriri. arize - isnat ediyor — vaya - elliriyon. Hayc Düdala, hay ! Cumhuriyetter kesilimiş parça No güzeli negüzel! — İşte “kendi:. ağzınin - ve- kaleminle “tutuldun: “Yeni Gün, de “Ben İttihatçıyım !, diyen bir adam nasıbolurda- “İdvihalçr serse- rrerinden- kurtulacağız, der, mardadan. filân bahaeder - di- yorsun ? Ah,. Söylersek, nasılki mütarekeden bir. Iki ay evvel: “vaktils Baba Tahirin kuca-« ğından kalkıp ocağına otür- düğünç — İttihatür — terakki aleyhine cephe almıştım. Eğer Adk Kemanli - iabar etmeseydi pekti'â Riza Tövfiklerle, Dahi- lye nazırs . Mebmet - Alilerle anlaşmış: gitmiştin. -Bünu da inkâr edebilirmisin ? İşte, bu. kereste - tüğcarı Hacı Süleyman — Efendinin söninle- görüştüğü günler bu zamanlura — tesadüf | ediyor. hayırl;, Diyebilinmisin? Vatan- perver ve İngilizlörin takiples rinden Anadoluya - firar eden: Yunus! 1 — Riza Tevfiğedahâalet ı!-ılin mü?- 2 — Onlunla mı? 3- Rızo Tııl.ı. Mehmet | Aliye el yazınla yazılmış dehaletnan meler, seni . tevkif - etmesin diye- o.zaman İstanbal. polis- müdürü: bulunan miralay Ha: ü intern, yüzek | dolacağını Teşebbüşlerine de- vam ediyor Geçenlerde tatili -tediyât €den Sanayi ve Ticaret ban- kasının.. vaziyeti - bügünlerde kat'i surette tavazzuh edecek tir. Malâmolduğu veçhile, bü- banka, — Cegey bankasının kişelerini kâpamasından mütes essin. olmuştur. Çünkü- Sanayi- ve . ziraat bankasmı mezkür banktan im Ukraz akteylediğinden, kendi vaziyeti de müşkülleşmiştir. Buğünlerde, Sanayi ve ti- caret bankası erkânınmı milli bankalarla olan müzakeratı,. söylendiğine göre iyi, bir safs hadadır. Dün akşam geç vakite kadar devam eden müza- keratın neticesi alınmamakla beraber, bu gün vaziyet tama- men tevezzuh ediyor. Fakat, bu hususta - ticaret müdiriyentine resmi bir malü- mat gelmiş değldir. kkaşeses eee aa aa eee s aa Hd Baye havele edilmemiş midirz? 4 — Şu Serklderiyan- emri verilmemiş midir? Seni Dahiliye nazırı Mehmet Ali kara gözlerin için mi serbest Biraktırmıştı?” Ya n'çin? 5S—Onlarla bir anıaşman ob masaydı, seni birakırlar midi hiç? Aalaşılıyor ki bu günlerde, ittihatçılara — Tönet ettiğin bu günlerde, Pazarcıklı keresteci Hacı Süleyman efendi ile gö- rüşmüş ve keselerinin altunla söylemişsin.. Höş şimdi'de o keseleri doldurmuş vaziyetindesin - yal Allah afiyet versin, inşallah daha âli olursun! Zati vatanperveranenden, israczla istirham ediyoruzi Yab nız. — sorulan. şeylere, cevapı. vermek'te olsun, baihil dav- ranmayın arada sırada: — Evet, deyin., kâfi... baş- ka bir şey isteyende yoktur. Sönin - servetine dokunacak; el sunmak- isteyecek' kimseler- olmadığına emniyet et — Allah onları sana senide onlara bar gışlasın arlık sana: Çok sewv- diğin paraların içinde boğulun! Diye- tatlı ve ıdılılıım inki sarlarda bulunmaktan başka çare kalmamıştır. * b * Dün. vatan haini Arif Oru- cun nasıl. gazetecilik ni seruyorcun? Yerden gi kadar hakkın var. Uıınırl nasıl gazetecilik yapıyor ? Menetmeli; çıkarttırmamalı, Hesikalil ğti 1 - ” Yarabbi.. senin - için ne büyük: muvaffnkiyeb' olurdu. Bir defa gazetenizin- satışını Oruçi dun. diye baba- hindiler gibi şunada burada kabarır durum dun. Bir kişiye karşı, on bin.. ne muazzam | muzafferiyet olurdu. değilmi? Doğrusu, senin büu derece iz'ansız alduğunu bilmiyorduk: Böyle ceffelkalem işmi olur? bkyle şeylerde el oğlu mahkeme kurulmasını, herşeyin inceden inceye- aranmasını istemezmiya? Bukadar bir-bakkı da çok mu: görüyorsum ona.. İstiklâl mahkemesi zahıtla- rı orada, Ankarada durmuyor. mu? Sen de zinufus bir mebus . değilmisin sonları neden — alıp ayaen. neştetmiyorsun? Onlar- dan daha mükemmel hiyanet vesikasımı olür? Nasıl bu babayiğitliği — ya- pa biltyormusun? İşte o zeman- — Ağşkolsun Diyeceğiz, Ve “Yarın. ıda. Sonra - bizim:ağzımızdan. çın kan sözü geri almayanlardan olılııluııırı nlhlnüı' Şu ar- Çhkü.lılı lıuukhu zabıt. ları vermezler, Fakat zatı mü- dirdirler. ruz fıkara babası, köylü ha> misi vatanperver mücahit... gae