9 Nisan 1955 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 14

İKTİSADİ VE MALİ SAHADA verdiği netice şudur ki, her Uç ban- a kendi sahalarında gerekli fa- aliyeti göstermişler, bir sene içinde istenilen müspet noktaya vasıl ol- muşlardı. İş Bankası Iş Bankasımn 1954 senesindeki mev- i hesapları 713 milyon 463 bın lıraya baliğ olmuş, tasarruf mevduatın evvelki seneye nisbetle 61 mılyon 167 bin liralık bir artış kaydedilmiştir. Genel kurulda verilen izahattan anlaşıldığı — üzere, Ğ senesinde bankanın tatbik edeceği "aylık gelir temin eden iratlı küçük cari hesap- ları" da memleketin sosyal hayatına hizmet edecektir. 1954 senesi içinde banka, memle- ketin muhtelif yerlerinde 34 şube ve ajans açmış, bu suretle bunların mik- tarını İ64 e çıkarmıştır. İş Bankası memleketin sınat kalkınmasına muh- telif işlere para yatırmak suretiyle yardım etmektedir. Devamlı bir ar- tış kaydeden sermaye, geçen sene sonunda 80 milyon 590 bin liraya yükselmiştir. Emlâk Kredi Sermayesi rılmı olan Bankası 300 milyon liraya çıka- Emlâk Kr dı Bankası etmektedir. İpote razatı bütün yurda yayılmıştır. Ban- kanın 1950 senesinde il ve ilçe ola- rak faaliyet gosterdıgı yerlerin mık— tarı 46 iken, Sene ıçınde safi olarak 10 milyon kü- min etmiştir. Şeker Şirketi, Et ve Balık Kurumu, P.T.T. Umum Müdürlüğünün finansman 1ş— lerine de yardım etmiştir. Muhtelif deprem bolgelerıne yardımlarda bu- lunmuş, buralarda mühim miktarda bina inşası işini ele almış, tamamla- n işçi kooperatifine de yar- dımda bulunmuştur. 1954 senesinde bankanın yardımı n ve inşaattaki da- ire adedi, 43.866 dır. Bu suretle 43 bin 866 aile ev sahibi olmuştur. ve Kredi Hususi bir banka olan Yapı ve Kre- dinin bir sene içinde, tasarruf mevduatı 49 milyon lira artmış, 300 i . Tesis ettiği meslek kredilerini de 954 sene- si içinde tevsi eden banka, 410 vatan- daşa serbest hayata atılmasında des- tek olmuştur. Kapalı çarşının yangı— nından Zzarar gören esnafa be: yon lira kredi vermek suretiyle, bu— yük bir yardımda bulunmuştur. Ban- ka geçen sene içinde dört milyon lira kâr etmiştir. Güney Afrika Şüpheli tedbirler Güney Afrika Birliği Ekonomi ba- m Bay Eric Louw parlamentoya Yapı Bankası 14 Güney Afrikada Yerliler Hayat hakkı yok ilk bütçesini takdim etmiş ve iki ye- ni vergi ihdas olunacağını beyan et- miştir. Bunlardan birincisi kazançla- ra ikincisi hibelere (donations) ta- allük etmektedir. Ekonomi bakanının vermiş olduğu — izahata göre gıren mali yıl içinde masraf 259 milyon sterline yükselmekte, varidat ise 259 milyon 100 bin sterlıne balıg olmakta- Ğ üt 100 bin liralık bir fazlalıkla bağlanmaktadır. Hal- yıl- da bütçe 10 milyon sterlin fazlalıkla bağlanmıştı. İktisat bakanının bu yılki bütçe- de kazanç gelirleri üzerinde ihdas et- tiği verginin mahiyeti şöyledir: tev- zi edilmiyen kurum kazançlarının beher sterlininden beş şilini vergi o- larak alınacak fakat bu vergi yaban- cılara ait kurumların kazançlarına uygulanmıyacaktır. Hibelerden alına- cak vergilerin gayesi ise veraset ver- gisi kaçakçılığını önlemektir. Keza Güney Afrikalıların aldıkları temet- tuler üzerinden de bir vergi tarhedi- ek ve temettüün menşei tefrik e- dılmıyecek z Ekonomi 'bakanının verdiği izaha- ta göre Güney Afrika Birliği tediye bilançosunun en mustakar unsuru al- tın ve uranyum. İhracatından elde e- dilen dövizlerdir. 1955 senesinde al- tın ve uranyum istihsalatının geçen seneye nazaran daha fazla olması beklenmektedir. Güney Afrika Commonwealth'e aza memleketlerden biridir. Mustakıl bir devlet gibi parlamentosu, meti vardır. Fakat bagımsızlık veya bağımsızlık emarelerı daha ziya vahirdedir. Vakıa bu memleketin ka- nunları kendi parlamentosunda usu- lüne göre müzakere edilip kabul o- lunur. Amma yabancı kurumlar, yer- li kurumlarla mükellefiyetler bakımın dan eşit durumda değildir. Vatandaş- lar kurumlardan elde ettikleri temet- lefiyetlerden müstesnadır. zerinden alınacak olan vergilerin ve- raset vergısı kaçakçılıgım önleme ayesini güttüğü de şüphelidir. Yer- liler elinde sermaye terakümünü ön- hadiselere pembe Afrikaya sermaye tıracağı, hibeler üzerinden vergilerin içtimai adaleti tireceği ileri sürülecektir. iki ihtimalden hangisi hakikate daha uygundur? Bizim kanaatimiz birinci noktai nazar üzerindedir. Çünkü hiç bir müstakil devlet kendi memleke- tinde yabancılara kendi öz vatandaş- larından daha üstün haklar tanımak istemez. Rusya İngiltereye boykot Londradaki daimi Rus ticaret heye- tedair siparişlerin ilga edildiğini bil- dirmiştir. Haber birden bire İngiliz firmaları arasında yayılmış ve bü- yük bir hayal sukutuna sebep olmuş- tur. Zaten Rusyanın taahhütlerine sadık kaldığı ender olarak görülmek- AKİS, 9 NİSAN 1955