23 Nisan 1955 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 14

DÜNYADA OLUP BİTENLER İngiltere Seçimler G eçen haftanın sonunda milyon- larla İngiliz, akşam vakti rad- yolarının başında yer almışlardı Ye- ni Başbakan Sir Anth Eden ko- nuşacaktı. a acağı mevzu |bilini- yordu da, teferruatı akşam a- ayıs! İngiltere o tarih- te yenı seçımlerı yapacaktı. Biraz ev- vel radyolarının başında sakin otu- ran Ingılızler, derhal seçimlerin ne- ticesi ha da tahminlere giriştiler. İngilterede son seçimler 1951 son- baharında yapılmıştı. Normal olarak aha bir seneden fazla zaman vardı. Ama İngilterede seçimlerin erkene alınması âdet haline gelmiştir. Hele Parlamentoda iktidar küçük bir ek- seriyete sahipse millete müracaatın tarihi hemen daima erken olarak tes- temayullerını dıkkatle takip den hükümettir. kim ara se- çımlerının ıhmal olunduğu da hiç vâ- ki ildi uhafazakârlar geçen seçımlerde ekseriyeti pek ufak bir far 19 - sağlamışlardı. Gerçi bu, oııdaıı evvel- ki İşçi ekseriyetten gene fazlaydı a- Muhafazakârlar dikkatli davran- malıydılar. Parti Başbakan ur- chill'i çekilmeye biraz d ü zorluyordu. İhtiyar Başbakan müte- redditti. Seçimlerden evvel mi çekil- meliydi, yoksa partisini yeni muha- rebede de idare ettikten sonra mı? Churchill ikinci şıkkı tercih ederdi. Ama, partisi başka arzudaydı. Nite- kim Ba bakan yerini seçımlerden ev- nilen şey, seçımlerın tarihiydi. İki ıhtımal vardı: İlkbahar veya sonba- har. ony bunlardan yakın 0- lanını seçmişti. Partilerin durumu Ingılterede daima iki parti, aşağı ukarı müsavi kuvvette olm ve bu Ingılız demokrasisinin meş muvazenesini temin etmiştir. Lıberal partinin İkinci Harbinden haylı zaman evvel prestıjını kaybet- si bu asrın başında üçüncü parti vazıyetınde olan İşçileri ikinci parti haline getirmiş ve o tarihten bu ya- na iktidar daima bu iki ana parti arasında paylaşılmıştır. Şimdi Muhafazakâr Parti kendisi- ni Üç ana sebep dolayısıyle kuvvetli görmektedir. Ara seçım erde ve ma- halli seçimlerde Muhafazakâr aday- lar bazı kazançlar kaydetmişlerdir. İşçi Partisi Bevan meselesi dolayısıy- le bir kriz geçirmiştir. İktisad? vazi- yet şimdilik nisbi bir refah göster- mektedir, bolluk başlamış, vesika u- sulü kalkmıştır. Bu üç sebep halen Avam Kamarasındaki 19 kişilik ek- seriyet farkını hiç olmazsa 40 a çıka- Eden 10 numaraya giriyor Bakalım 26 Mayısta çıkacak mı? racak gibi gozukmektedır. Sir Ant- hony Eden'in Kralıçeye lere gidilmesi için müracaat parti ı bakımından bunlara dayanmak- tal Buna mukabil, hakikaten Bevan meselesi dolayısıyle bir kriz geçırmış olan İşçi Partısının en bü avan- tajı Sir Anthony Eden'in ye nı b ir si- ma olmasıdır. Belki de İngiliz mille- ti Sir Anthony'nin Partı liderliği sta- jını iktidarda değil, muhalefette ge- çırmesını istiyecektir. Zaten İngilte- rede iktidarların sık s değiştiril- mesi yolunda bir temayülün mevcut bulunması muhalefetteki partiye da- ima bir ümit vermektedir. İngılızler bir partinin iktidarda pe man kalmasını demokrasileri için tehlikeli addetmekte, değişikliği ter- cih etmekte 19 Nısanda Malıye Bakanı Mr. Butler - Sir An hony Eden'in parti içinde en zorlu - Kamarada dar bıtırıleceğını bildirmiştir. takiben yırmı gün İngiltere hararet- i bir seçim anyasına girecek- tir. Partilerin adayları bölgelerine gidecekler, sert nutuklar soyleııecek gazeteler anketler açacak - n zete işçilerinin grevi bitip gazeteler intişara başlarsa; zi- ydı gilterede gaz çI maktadı bahsi müşterekler ter- m r tip edilecektir. yetinde partılerın temsilcileri B. B. C. den İngiliz milletine hitap ede- cektir. Seçimleri kim kazanacaktır? Hiç şüphe yok ki kati bir tahmin için va- kit henüz pek erkendir. cal ra veriyordu. cal ğı sırada uhafazakârların başında nısbeten tecrübesiz Eden yo Beynelmilel sahadaki netice İngilterenin mlere gitmeye ka- rar vermesi, son zamanlarda üze- rinde sık sık durulan Dörtlü Konfe- nsı - eğer olursa - geciktirecektir. Zira seçim neticeleri belli olmadan yapılacak bir toplantının faydası bu- Prensi, erde bir ya- ber par- tinin dış polıtıkası bırbırınden hayli farklıdır. Hele İşçilerin Bevan ida- resindeki sol cenahı bambaşka bir te- zi müdafaa etmektedir. en Churchill ış başından ayrıl- i İngilti ulles'ın den, ğ sında Dö yükler uluşmasın- dan evvel iki hazırlık toplantısı ya- pılmasını arzu ediyor. Bunların il- ki yü murlar, ikincisi Dışiş leri Bakanları arasında olacaktı. E adar beynelmilel siyaset sahasını doldurabilir. AKİS, 22 NİSAN 1955