1 Ekim 1955 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 19

AKİS, İKTİSADİ VE MALİ SAHADA Bir diktatörün yıkılmasındaki iktisadi sebepler Modern dünya tarihinde dıktator- k ik rol oynadıklarını ö tedir 3 de Sosyalizmin ıktıdara gelışı Almanya'da, Mussolini'nin Faşizmi İ- Salazar'ın Porteki İspanyada kurdukları diktatör- zıtlıklarının mühim erkesin alümudur. Ar]ant nde Peron'un ir zamanda yeni idarecilerin Mısırda iktidarı ele alışları (hadiselerinde ay- ni durumu müşahede etmekteyiz. Filhakika 1946 tarihinde sabık dik- iy taraf, her türlü suiistimal ve yolsuz- lukları ortadan kaldırmak, geniş küt- i yukseltmek ti ve kendisine büyük ümitler bağlan- ışti Peron dokuz yıl iktidarda kalmış- tır. Bu müddet zarfında kendisine ve kurduğu Trejime karşı memnuniyetsiz- likler her gün biraz daha artmıştır. ri ve isyanlar şeklinde tezahür etmiş- tir. Peron bunlara karşı muayyen men aat zümreleri arasındaki zıtlıklardan faydalanarak şu günlere r daya» nabilmiştir. Fakat Peron'un yenme olamadığı güçlükler iktisa- aldığı zaman des- ük kısmını kaybet- İçine dü- Yac © fakat bir leketlerce ibret alınması lâzım gelen bir hâdise olmuştu iş başına geldiğinde Ar- jantin'i istismar etmekte olan Ameri- kan menfaatlerine bir son vereceğini pek çok defalar ve kar t 'i bir ifade ile 1 EKİM 1955 tekrarlamıştı. İşe başladığında talihin edisine oldukça yardım ettiği Ö- rülmektedir. 1946 - 1947 yıllarında ve 1948 yılının başlarında Arjantin haki- katen uzun bir mandan beri görül- memiş ılerleme hamlelerı kaydetti. Bil- eron) yardım laylıkla ve kuvvetli bir şekilde bağladı. Tatbik ettiği prensip o zamana kadar pek az alâka görmüş işçilere biraz a- lâka gösterip,-maddi imkânlarım biraz arttırıp kendisine medyun hale getir- mek prensibi idi. Böylelikle sendika- lar halinde oldukça teşkılatlı bir vazi- rak kendisine kazanmak istemiş, hem da muvaffak da olmuştu. 6 - 1947 yıllarındaki iktisadi inkişafın sebebı ekle edilen fevkalâde mahsul gorulmemış bir Peron antin'in kendi üşü meye başlamış ve bazı tedbirler almak yoluna gitmişti. Fakat dış ticaret şart- larındaki iyiliğin geçici bazı faktörle- rin tesirinde olduğunu hesaplamamak- bü la büyük hatalarından birini işlemiş- i Aldığı iktisadi tedbirler arasında mühim olanları, Merkez Bankasının millileştirilmesi, I. I. nin (Arjan- tinde ithal ve ihraç ıslerını devlet in- hisarı altına alan müessese) kurulma- sı, memle rin devletleştirilmesi ve eş senelik lânlardır. Adı geçen İi ar müesse- sesi ziraat mahsüllerini zürradan - cuz bir fiyatla alıyor, yüksek fiyatla harice satıyor v aki farkı en- dustrıyel gelişme hamlesinde nans- İktisadi konuşmada Pe- iktisadi bağım- sızlığa kavuştuğunu ilân ediyordu. (Büyük mikyasta güdülen yatırım e ücret politikaları yüzünden o geçmeden enflâsyon emareleri belir- meğe başlamıştı. 1946 ylında başlayan güçlükler 1949 ilk baharında bir kriz halini aldı. Peron bütün kabahat "ve hatalarını üzerine yükleyerek maliye akanı Miranda'yı iş başından uzak- laştırdı. yon peso o yar 718 milyon pesoya düşmüştü. Ti- caret bılançosu a çı k veriyordu. Altın ıhtıyatları sür atle erıyerek < 50 Ağustosunda yapmak icap etmi İktisadi devalüasyon güçlüklerden — kurtulabil- milvar menin yegâne çâresi A. B. Devletlerin- den bir mıktar kr dı etmekti ula- şılmıştı. 1950 yılında ticaret bilançosu 450 milyon pesoluk bir fazla ile k a - pandı. Fakat 1951 ve 1952 yıllarında bir kuraklık bütün vaziyet! tekrar altüst etmeye kâfi geldi. İstihsal Arjantin'in son yarım asırdaki en düşük seviyesi- bulmuştu. Yekün devlet borçları de 19,913 miyon iken 1952 de 24,632 milyon pesova yükseliyordu. Bu şart- lar bir takım tahdit tedbirleri alın- masına ve böylelikle de gün, geçtikçe 1948 için 100 itibar edilen işçi ücretleri 1952 de 258 e. 1953 te ise 291 e varmıştı. Tedavüldeki hacmi 1947 de 4.8 milyar peso iken, 952 sonunda 21,3 milyara yakın z a - nlarda ise 26 milyara yukselmıştır Naıkdı milli gelir 20 milyar pesodan 73 pesoya kadar yükselmeler gös- ermiştim un en kuvvetli desteği olan rejimden her gün biraz daha soğuyorlardı. Diğer menfaat ve kuvvet grupları zaten muhtelıf sebepler yuzunden P in if mütegalibeler ve sanayicileri memnun —etme başka bir şey duşunmeyen hükümet 'ta- rafından haksı muamelelere görülüyor ve ıstısmar Peron re_ıımınde topral k reformu diye < © şiyordu. n son olarak a memnuniyetsizliği son haddine ula- şınca, hadiseler bilindiği şekilde cere yan ederek, bir diktatör daha tarihe karıştı.