31 Ağustos 1960 Tarihli Akis Dergisi Sayfa 30

İKTİSADİ VE MALİ SAHADA r Yardım Bilânço Gesen aaftanın başında Hükümetiy- le yaptığı istişarelerden sonra Ankaraya dönen Amerikan Büyükel- gisi Fletcher Warren basına bir de- meç vererek memleketinin Türkiyeye yardım konusunda 1948 den beri yap- tıklarının bilânçosunu vermek lüzu- munu hissetti, Fletcher Warren bu arada, Amerikan askeri ve iktisadi yardımının toplamının 1948 den bu- güne kada: 2 milyar 800 milyon do- lâra vardığını da açıkladı, Gerçi, bu tarafından verilmemişti. Meselâ, NA- TO Enfrastrüktür Programından nk yapılan yardımlardaki A- merikan hissesinin, Makine ve Kim- ya m Kurumuna Amerikan Hükümetinin yaptığı off-shore mü- himmat siparişlerinin, zırai madde- ler fazlasından yapılan yardımların ve teknik yardımların bu toplama dâhil olup olmadığı bilinmemektedir. Her ne olursa olsun, 12 yıl içinde 3 milyar dolâra yaklaşan yardım a2 bir yardım değildir. Vasati olarak her yıla hemen hemen 400 milyon do- lâr düşmektedir ki Amerikanın bu gayreti ancak teşekkürle karşılana- bilir. Bununla beraber, Amerikanın Türkiyeye yapmış olduğu ve yapma- ğa devam ettiği yardımın aksak nok- talarını da bilmekte fayda vardır. Soğuk harblu bütün şiddetiyle de- vam ettiği günlerde Amerikanın Tür- Kiyeye yaptığı yardımın askeri kıs- mı, uzun bir süre iktisadi yardım- dan daha çok olmamışsa da o mik- tara hayli yaklaşmıştır. Bunun sebe- bi kolaylıkla anlaşılabilir. Son yıllar- d-. ise askeri yardımın iktisadi yar- dıma nisbetle azalmağa başladığı gö- rülmektedir. Zira, bilhassa NATO'ya girmemizden sonra 1952 - 1960 yılla- Tı arasında Türk Silâhlı Kuvvetleri- nin Türjiyenin özelliklerine uydurul- müş Amerikan malzeme kadrolarına intibakı yolunda önemli adımlar atıl- . Bununla beraber, Türk Silâhlı Kuvvetlerinin malzeme bakımından modemnleştirilmesinin istendiği dere- cede hızlı vitrüdüğü de söylenemez. Amerikan Silâhlı Kuvvetlerinde hiz- mete giren birçok silâhlar, ancak o- rae hizmetten çıkarıldıktan sonra Türk Silâh.ıı Kuvvetlerine verilmek- yetiştirilmesinin bir payı da vardır. , yine de Amerikalıların bu ko- nuda biraz daha cabukluğu tercih et- melerinde fayda vardır. Bu sayede hem 'Türk Silâhlı Kuvvetlerinin tah- 30 bük. vard Flethce>» Warren İstim arkadan geli rip kudreti arttırılmış olacak, hem de 'Türk ekonomisine büyük bir hiz- mette bulunulmu; olacaktır. Çünkü bu suretle, Silâhlı Kuvvetlerinfizin ateş kudreti ve hareket kaabiliyetine zarar vermeksizin, hattâ genel savaş kudretini teşkil eden bu unsurları kuvvetl'ndirerek asker omevcudunu azaltmak mür kün olabilecektir. Bu da bize birçok insan cü kaynakla- rını ve mali kaynakları, iktisadi ve kültürel kalkınmaya hasretmek im- kânını e mii Fakat iktisadi, sosyal ve kültürel kalkınma konularının herşeyden çok Türk aydınlarının zihnini meşgul et- meğe başladığı şu sıralarda, asıl ö- nemli olan konunun iktisadi yardım konusu olduğu muhakkaktır Türkiyeye Amerikan iktisadi yar- dımı, doğrusu söylenmek gerekirse, pek o kadar başarı kazanamamıştır. Gerçi, yardımın Türk milli gelirinin rcel olarak artmasındaki payı inkâr edilemez. Ancak esas mesele yine de kaynakların en iyı MA tar- Zının bulunması old yar- iimin en İyi bir şekilde Mn olduğu da söylenemez. Gerçekten. A- merikan Hükümeti sâkıt iktidarı bir iktism.i plân dairesinde hareket et- meğe sevketmekten daima çekirimiş- tir, Gerçi, Prof. Chenery gibi büyük eksperler -1953 de- Türkiyede ilk ik- tisadi plân hazırlığı sayılabilecek ça- lışmalar yapmışlardır. Fakat, Ameri- kan Hükümeti neticede daima Men- deres ve Zorlunun tafrası karşısında mukavemet edememiş ve plânsız ha- reket eden bir Htkümetin enflâsyon- cu -ve antidemokratik- gidişinde halk kütleleri tarafından büyük mukave- metle karşılanmasını önlemeğe yara- yan yardımlarda bulunmayı tercih etmiştir. Gerçekten, yardımın ilk yıl- larında yardımdan alınan yatırım mallarının nisbeti sermaye İistihlâki ve istihlâk mallarınınkine nazaran hayli yüksekken, Amerikan yardımı Türkiye Enflâsyon çukurunun içine daldıkça, hemen hemen yle ğe başlanmıştı. Amerikan yardımı- nn gayesi Türkiyenin uzun vâdeli SEÇME ŞİİRLER yanı Cürk 19617 Sütli Zatrimindi AJANS JÜRK TAKVİMİ BİR SAN'AT HADİSESİ OLACAKTIR. TAKVIM HAKKINDA FAZLA MALUMAT İÇİN UCRETSİZ BROŞÜRÜMÜZÜ İSTEYİN J ADRES Ajans Turk. PK 1091, Yenişehir - ANKAR/ AKİS, 81 AĞUSTOS 1966