13 Mart 1932 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 4
Sahife 4 kle Akşam Buğday mesele sinde çok dikkatli hareket etmek lâzım 4 Baş tarafı birinci sahifede ) edelim... Bununla milletin heyeti umumiyesinin iştira kabiliyetinde bir tebeddül olacak mı? Köylü- nün cebine girecek olan bu beş kuruş, ekmek fiatinin yükselmesi yüzünden, şehirlinin cebinden aynen çıkacaktır. Meseleyi (o sadeleştirmek için, ekmek fiatinin yükselmesinin sair fiatler, ücurat ve saire üzerinde hiç bir tesir (o yapmıyacağını, farz edelim. Bu takdirde bile, netice itibarile birinin iştira ka- biliyetinin artması, diğerinin işti- ra kuvvetinin, riyazi olarak, aynı nispette azalmasını intaç edecektir. Demek ki, bu tedbir, eğer mil- letin iştira kabiliyeti artırılmak isteniyorsa, biç bir netice vermi- yecek, bir sınıf lehine diğer bir sınıf halkı izrar edecektir. Evet! Fransa, Romanya, Buk- ğaristan gibi bazı memleketlerde buğdayı kiymetlendirme siyaseti takip ediliyor. Fakat bu belki iktisadi bir düşünceden ziyade siyasi bir mülâhaza ile yapılıyor. Bu memleketlerde intihabata, binnetice siyasi hayata hâkim olan çifçilerdir. Mevkü iktidardaki hükümet herhangi fırkaya mersup olursa olsun, çifçi sınıfına iltifata onun menafiini, başka sınıflar zararına da olsa, himayeye mec- burdur. Bizde, çok şükür, böyle bir siyasi zaruret ve mülâhaza yoktur. Hükümet, menfaatı ammeyi, hiç bir tarafgirane endişeye kapılma- dan, tayin ve takip edebilir. Esasen şehir halkının, buhrar- dan en fazla müteessir olduğu düşünülürse, yeni bir tazyıkm ona tatbiki muvafık görülmez... Öyle bir tazyık ki, halkın en âciz, en fakir kısmını müteessir edecektir. Bütçesi geniş olan bir ailede, ekmek mühim bir mevki tutmaz.! Fakat fakir, basit bir ailenin maişetinde ekmek hâkim bir yer işgal eder. Memleketin bugünkü vaziyetin- de ekmek fiatinin yükselmesine, zannederiz, hükümetimiz razı ola- maz. Iştira kabiliyetinin bir tarafta artmasına mukabil, diğer tarafta azaldığı ispat edildikten sonra meseleyi biraz daha tamik edelini: Buğdayı kıymetlendirme tedbiri tatbik edilse, mili ihtiyaçtan fazla kalan buğday ne olacak? Bu tabii Dünya piyasası fieti üzerinden satılacak. Mahsul, ya hükümet, veya tensip edeceği bir müessese tarafından sabit fiyatle köylüden alınacağına (o nazaran, ihraçtaki zarar kimetahmil edile- cek?... Tabii devletel. Devlet bütçesi yeni bir yüke ve bilhassa sikleti evelden tahmin edilemiyen bir yüke mütehammil midir? Bunu, şaraiti hazıra dahilinde, mevzuu bahsetmek manasızdır. Çiftçiye böyle bir prim veril mesi, muhakkak, buğday zeriya- tını arttıracaktır. Hazineyi bu farla mahsul müşkül, halli imkân- sız bir vaziyetle karşılaştıracaktır. Devlet varıdat ararkem, yeni geniş bir masraf, tahsisat kapısı açacaktır. Bütün bu muhtemel müşkülât göz önünde iken buğday ziraatini teşvik etmeli miyiz? Bu tememi memleketin şimdiki o bünyesine uygunmudur ? Biz öyle zan ediyoruz ki hava- lide boğday zeriyatımızı artırmak değil, bilâkis azaltmak lâzımdır. Pek yakından tanıdığımız bazı menatık, meselâ Çukurova bu vaziyettedir. Burada boğday zira- ati birçok senelerden beri, hep menfi netayiç vermektedir. Çiftçi- nin israrı toprağı yormuştur.. o kadarki, en iyi cins tohumlar bile, bir iki sene sonra tereddi etmektedir. Burada teşvik değil, bilâkis işkâl, topragın istikbali için, bir zarurettir. “Buğday himaye edilmezse, çiftçi bunun zerinden tamamen feragat eder!,, denebilir.. Bu mü- lâhazada ancak memleketi tanı- mayanlar bulunabilir. Bütüt menfi tecrübelere rağmen, nesillerden beri buğday ekmeğe alışmış olan çiftçi, bundan kolay kolay vaz geçemez. Bunu bazı zirai mınta- kalardaki o müşahedatımız, bize kati olarak, göstermiştir. Bir sene her hangi bir haşerenin tesirin- den kurtulmak için, mesela arpa zeriyatı nispetini artırır; fakat buğdaydan (Otamamen O feragat edemez. “Buğday tarlanın bereketidir,, kanaatı köylünün kafasından çıka- rılmaz. Binaenaleyh memlekette buğday istihsalinin durması mel- buz değildir. Amma istihsal azalır da hariç- ten satın almıya mecbur oluruz. Bu, sulh zamanında, bir felâket değildir. Belki buğday yerine kaim olan diğer mahsulât daha büyük istifade temin eder. Bütün bu mülâhazat bizi şeraiti hazıra dahilinde buğdayı kıymet- lendirmek tedbirinin, ofaideden ziyade zarar vereceği kanaatime sevkediyor. Fakat bundan, çiftçinin yardıma muhtaç o'madığı neticesi çıkarıl- masm.. Bilâkis, memlekette bir çiftçi meselesi mevcut olduğunu pek yakından görmüş, ve ziraatı- mızm mühim ve bilhassa mali teşkilâta muhtaç olduğuna kani olmuşuzdur. Yalnız bu mesele beş on günlük sathi bir tetkik, hararetli bir münakaşanın vereceği ani bir ilham ile halledilemez. Bilhassa gazetelerde mevzuubahs olduğu şekilde, ekmek fiatını yükselterek bütün müşkülâtı iza- leye kalkışmak, kaş yaparken göz çıkarmak olur. Cevat Nizami m0 Arnavutlukta ticaret Arnavutlar Türk mallarını tercih ediyorlar Tiran orta elçiliğinden gelen malümata göre Arnavutluk Tür- kiye ile ticaret muahedesi akdet- memiş olduğundan itbalâtımı umu- miyetle İtalya ve Yunanistandan yapmaktadır. Arnavatlak bu hükümetlere yaptığı muahedeler üzerine güm- rük resimlerinde yeni tenzilât yap- mıştır. Buna rağmen Arnavut hal- kının Türkiyeye karşı olan büyük teveccübleri dolayisiyle tahin hel- vası şekerlemeler, kuru üzüm ve incirlerimiz Arnavutlukta iyi müş- teriler bulabilir. Arnavutlar şekerli mevaddı çok severler. Halılarımız da büyük bir rağbet görmektedir. Halihazırda Bursa kumaşları, namaz bezleri, | ayakkabıları | memleketimizden Arnavutluğa ih- | tahta ve alelâde raç edilmektedir. Arnavutluğa gi- ren eşya biraz pahalı bile olsa bizimkilerin tercih edileceği şüp- hesizdir. Dresdner bankın tahlisi Almanyaya kaça mal oldu? Berlin, 12 (A. A.) — Dresdner — — I bankın tahlisi Almanya hüküme- | tine 417 milyon marka mal ol muştur. Hükümet bu meblâğdan ancak 85 milyonunu istirdat ede- bileceğini ümit etmektedir. Bina- enaleyh mütebaki 332 milyonu Alman mükellefi ödemiş olacaktır. İ | | | İ İy salonunu huncahınç doldurt Tazzn Dübuliye 20 kutuş adam» O - atronun ? Sinemanın GRETA GARBO SOLMUŞ GÜLLER (Romance) filminde çarşamba akşamı MELEK SiNEMASI caktır Bugün son olarak İSTANBUL SOKAKLARINDA ilk Türkçe film yalnız ŞIK SİNEMADA Yarından itibaren PRENSES EMRiNİZ LİLİAN HARYVEY, HENRY GARAT Görmeyenlere son fırsat HİLÂL - MİLLİ Bu hafta pek büyük muvaffakiyet- lerle irae olunan ÇANAKKALE sesli, sözlü hakiki Türk harp filminin Bugün gündüz ve gece son günüdür. Film barice gideceğin- den bir daha ne İstanbul ve na Beyoğlu sinemalarında katiyen gös- terilmeyecektir. Yarmki Pazartesi gündüz Vukubulan arzuyu umumi üzerine Talebe matinesi: ALEMDAR SiNEMASINDA Bugünden itibaren MARLENE DiETRiCM'in temsili muhteşemi 21 No. CASUS tamamen fransızca sözlü filim. İlâveten: Varyete nümeroları. Gündüz 2 1/2- 5, gece 9 1/2de Bugün ukşam saak: 21,30 da Yalova Türküsü nün Son temsili Bestekârı : Hasan Ferit İstanbul Belediyesi Şehir Tiyatrosu Sah gönü KAFATASI NI Biletler şimdiden sat'iır.. ebesi Raşit Rıza Tiyairosu akşam saat 21,30 da OTELLO 5 perde 2 tablo Şkespirin şaheseri Yakın Kamelya Teşekkür İği filmini görmelisir | MARILYN M | | | İ | | İ ! Bugün her halde MAJİIK sinemasında SALLY, Bu büyük mizansenli renkli opere ALEXANDRE GRAY'ın GLORYA'da Metropolitan operasından $i temsili muhteşemiğir. : BUGÜN Haftanın en güzel programı SEVGİDE N SONRA (Apres Famour) GABY MORLAY ve ViCTOR FRANCEN Tamam tarafından. İlâveten: FOX halihazır dünya havadisleri. Çin hadiseleri. stanbul 12 Mart 1932 (Akşam fatları) İstikrazlar Tahvilât İst, dahili 96,25 Elektrik 485 Şark d. yolları 3,95 | Tramvay 173,99 D. Muvahhide 58,50 | Tünel 4,75 İ gümrükler 5,10) Rühtim 14— Saydi mahi 5,75i Anadolu 2,20 Bagdat, 450) o « W 16— T. askeriye “Mümessil 23,10 Esham İş Bankam 9,60 | Terkos 26,50 Anadola 16,— | Çimento Ar. | 9,— Reji 4,05 | Ünyondey. (o 2190 Şir. hayriye 16,30| Şark dey. 275 Tramvay 4,85İ Balya Y— Umumi sigorta o 10,90) Şarkım. ecza (o 285 Bomonti 27,25 | Telefon 15,55 Çek fiatları (kap. sa. 16) Paris 12,06| Prağ 14,6666 Londra 769,—! Viyana 4,05 Nüyork 0474150 Madrit 6,20 Milano 9,1660 | Berlin > Brüksel 3,3971 | Varşova 4415 Atina 37,21 Peşte 3,9215 Cinevre 2,4425 | Bükreş 80,35 Sofya 6405 | Belgrat 26,76 Amsterdam 1,1777) Moskova 11,18 Nukut (sati5) kuruş, | karuş 20 4. Fransız 171,—| il şilin, Av 28— Yisterlin 70—| #pezeta 16,— 1 dolar 2,—| 1 Mark 32,— 20 liret 2—)| | ye s0,— 1 Pengo M— 2014 Eclçika 170) oley y 20 drahmi Ür aminn 14— 20 i.İsviçre 822,—| 1 Çernoveç < 20 Teva 26,—| 1 Altın M1— 1 flerin 85,—| 1 Mecidiye | 49,50 40 kro Çeki) 125,—) #Banlnot oo 232,— KISA HABERLER X* Samsunda tevkifat — Sam- sunda bir komünist şebekesinin gizli faaliyetlerde bulunduğu te- bakkuk etmiştir. Dört kişi tevkif olunmuştur. » Piyango talihlileri — Tay- yare piyangosunun otuz beş bin liralık büyük ikramiyeyi (kazanan biletin onda bir parçası Çarşıka- pı'da Mehmet efendidedir. Bir diğer parçası da Necati beydedir. * İzmir vapuru — Seyrisefainin Izmir vapuruna büyük ve lüks bir salon ilâve edilmektedir. Bu salon bir aya kadar bitecek ve gemi gene İskenderiye seferle- rine başlıyacaktır. #* Vali muhiddin B. — Anka- rada bulunmakta olan vali Mu- hiddin beyin yarın dönmesi bek- lenmektedir. * Avusturya sefiri— Avustur- ya'nın Türkiye sefiri M. Avwgüst Kral dün Italya'ya gitmiştir. » Mister Gra gitti — Sabık Amerika sefiri Mr. Gru bu sabah Loit ŞTiryestino o kumpanyasının Italya vapuriyle şehrimizden ay- rılacaktır. Xx Tıbbi muayene lâğvı — | (Hayfa), (Cezayir), (Philippeville) Sevgili faziletli ve daima neşeli | anacığımızm ölümü ile gönülleri- mizde açılan matem ve iztirap yarasını sarmağa koşan sevdikleri- mize ayrı ayrı mukabeleye gücü- müz yetmiyor. Onun için bizi teselliye koşan mektup ve telgraf | gönderen aziz dostlarımıza karşı ödemeğe mecbur olduğumuz şük- ran borcumuzu Şu satırlara yük- lüyoruz. Varolsunlar ve Tanrı onlara acı göstermesin. Rahmetli Tevhide hanımım çocukları Münire, Nazire, Mazhar, Nurettin Cemalettin. ve tekmil (Tunus) limanları mw varedatma karşı konulmuş olan muayenei tıbbiye tedbiri kaldı rılmıştır. * Sıhhat işleri — Belediye, sıhhat işleri müdürlüğünü lâğve- dilerek bir muavinin riyasetinde ufak bir kalem halinde bu şube- nin vilâyeti sıhhiye müdüriyetine bağlanması kararlaştırılmıştır x Kahve ibtikân — Kahve fiatları üzerinde ibtikâr yapıldığı hakkında verilen mazbata üzerine müddei umumilik tetkikata ve ihtikârın kimler tarafından yapıl- dığını tespit etmeğe başlamıştır. Radyo 13 Mart pazar akşamı Istanbul (1200 m.) — 15 Gre- mofon, konser, 19,90 Bedayii musikiye heyeti, 90, Gramofonla Wir opera, 21 Kemal Niyazi bey ve arkadaşları tara fından alaturka saz, 22 Stüdyonun tango orkestrası Belgrat (m. 4295) — 19 Gramofon 19,90 konferans, 20,10 güzel Helen opereti. Bükreş (394,2 m) 18,10 mühtelif” musiki, 19 musahabe, 19,40 gramolou, 20 radyo orkestrası, 20,5 şarkı, 21,05 radyo orkestrası, Budapeşte (505 m.) — 19,50 Macar halk şarkıl cazband. Roma (441,2 m.) senfonik kor ser, 19,30 gramofon, 20,45 Napoli rad- un tebliği, 21,#ö şarkı ve musiki, yı 22,55 radyo jurnal. Varşova (lillm ) 20,15 halk konseri, 21,05 edebi musas habe, 23 dans havaları Viyana — ( 19,50 şarkı, 20,85 Prencesse de cirgue opereti, 23,05 haberler 0 konser, 14 Mart Pazartesi akşamı Belgrat (42955 m.) 17,90 çingenej muzikası, 19 fransızça ders, 19,30 jim: nastik, 90 mili şarkılar, 21,20 kOnser, 22,90 baberler, 22,30 konser. Bükreş (91,2 m) 18,10 Radye orkestrası, 19 ımusalabe, 19,10 gramo fon, 20 salon musikisi, 20,30 konferans; 20,45 şarkı, 21,15 piyano konseri, Budapeşte (550.5ın.) — 16 çinge- ne muzikası, 19,40 şarkı ve konser. Roma (441,2 m.) 20,lö gramo: fon, 21 konser, seri, 22,55 radyo jornal. Varşova (1411 m.) 17,86 hafif musiki bavakırı, 19,45 radyojuraal, 20 Limbewg radyasu, 20,15 Prencess m. ) 18,15 mu saha a der, 19,45 operi de cirguo opereti, ) radyo Şurnal, 22,40 dans havaları. şarkıları, 20,10 askeri muzika 21 kon 30 dans havaları. Esirgeme derneği balosu Türk hanımları Esirgeme der- neği menfaatine martın 17 inci 13 Mart İİİ 19 muhtelif, 2,10 hafif musiki konğu perşembe günü akşamı Eden sa- lonunda bir balo verilecektir Balonun o mükemmeliyeti büyük hazırlıklar yapılmıştır. #* Uludağ'da bir ölüm — Ulu dağ'da odun kesmeğe giden Hü- seyin isminde bir adam seller tarafından sürüklenmiş, boğulmuş- için Bir unsuzdan daha iyi, bir ilâçtan daha mükemmel Nakahat devrenizde şayet uzviyetinize hastalıktan he- nüz zayıf bulunan cihazı hazmi vasıtasile yeni kuv- vetlere kabili temessül ve mvkavvi bir tarzı tagaddi tedaviyi tesri tatbik (ederseniz ve iktisabı o afiyeti edecektir. Yom Nekahat müddetini kısaltır. Türkiye için depoziterleri : C. Pervanides ve L. Hazapis Galata, Tel, Beyoğlu 588
