June 28, 1937 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 3

© 28 Haziran 1937 AKŞAMDAN AKŞAMA: Ayasofya müzesi .. Mütareke günlerinde, Ayasofyaya ecnebi bayrağı çekmişler; camiyi ki- İlseye tahvil edecekler, dedikleri za- man bütün kalblerde acı bir isyan ile karışık derin bir nefret hissi uyan- Mmıştı. Çünkü İstanbuldaki düşmanla- rın bu hareketleri türkün ezilen izzeti hefsinin göze çarpar bir timsali ha- dinde maddiyet kesbedecekti. Fakat Türk istiklâl ve hâkimiyetini dâhi bir önderin idaresi altında, ira- desi ve kanı ile temin ettikten sonra, Avrupalı mutaassıpların akıl ve haya- line sığmıyacak bir büyüklük ve bir hür düşünme kabiliyeti ile Ayasofyayı müze haline çevirmeyi düşündü ve çevirdi. Fakat bunu kendi yaptı ve istiyerek yaptı Geçenlerde gazetelerde bir haber okudum. Ayasofyanın dört çan kule- si varmış. Bunları yıkmamışlar, du- var içine alarak gözden saklamayı tercih etmişler. Şimdi bina müze olunca, tamamen eski haline konu- larak bedii ve tarihi kıymeti bir kat daha artırılmak için çan kulelerinin meydana çıkarılmasına karar veril- miş. Bu havadisi okurken türkün âlice- nabane hareketlere meftun büyük ruhunun son bir tecellisi karşısında bulunduğumuzu teslim etmemek el den gelir mi? Türkler İstanbulu aldıkları zaman hiç bir taassup eseri göstermediler. İs- tanbul bugün eski Bizansın bir çok nefis heykel ve âbidelerinden mah- rum bulunuyorsa bunun sebebini türkler gelmeden evvel yapılan tahri- batta ve zamanın insafsızlığında ara- malıdır. Bizim işin de dikkat edilecek bir nokta var. Türkler İstanbulu fethet- tikleri zaman buraya kılıç hakkı ola- rak girmiş galip bir millet idiler, Kim- seden korkuları yoktu. Ayni zamanda, Fatih devrinden sonra, İstanbulda çok büyük din âlimleri de yetişti. Fa- kat, ne o dünyaya meydan okuyan cen- gâverlerde, ne o heybetli ülemada ta- | assuptan eser yoktu. Bundan dola | Yıdır ki Bizans yadigârı olan eserler, meselâ Ayasofya bütün İsa dinine sit resimleri ve salipleri, çan kulelerile ay- nen muhafaza edildi, ” Fakat bu memlekete de dar düşün- ce, kötü taassup, koyu cehalet girdi. Osmanlı imparatorluğu ancak böyle inhitat devresine düştükten sonradır ki kendisini taassubun pençesine bi- rakarak akıl ve mantıktan, hür dü- şünüşten ve netice itibarile terakki ve tenliden uzak tuttu. Tanassup, ceha- let ve tedenni ile bir arada gidiyor. Terakki, kuvvet, medeniyet, büyüklük ve yükseklik ancak hür tefekkür ile vicdan hürriyeti ile ikiz yaşıyor. İşte Türkün bugünkü âlicenaplığı, bugünkü geniş ve derin görüşü yap- tığı inkilâp ile taassubu kırmasının, maddi ve manevi yeni bir kuvvet bul- masının semeresidir. Akşamcı İzmir paraşüt kulesinde yangın başlangıcı İzmir (Akşam) — Türk Hava kurumu tarafından Kültür parkta inşa ettirilmekte olan paraşüt kule- sinin ikinci katında bulunan eski çu- val parçaları ateş almış ve yangın çıkmıştır. İtfaiye yetişerek yangını söndürmüştür. Yangın - söndürülmemiş olsaydı şimdiye kadar yapılan inşaat mah- volacak, hattâ kulenin üst katında çalışmakta olan elli kadar amele fe- ci bir âkibetle karşılaşacaklardır. mein Sürp Agop Arsanın ifrazı işine henüz | o başlanmadı Bir gazete, belediyeye geçen Sürp | Agop mezarlığı arsası hakkında be- lediye fen heyeti tarafından bir ifraz haritası yapıldığını ve burada buhçe- ler içinde sayfiye şeklinde zarif bina- lar yapılacağını, arsaların satılacağını yazıyordu. Bizim aldığımız malümata göre be- lediye ile tapu idaresi mühendisleri mahkemece verilen karara ve bu ka- rar esas tutularak belediye ve Erme- ni patrikhanesi vekilleri arasında ya- pılan sulhe göre belediyeye ve karşı terafa kalacak bina ve arazinin ifra- zını yeni bitirmişlerdir. Bu, arazinin haritasını yapmaktan ibaret alelâde bir ifrazdır. Şehircilik mütehassısı B. Proste burdan evvel şehrimizde bu- Tunduğu zaman şehrin muhtelif semt- lerile beraber, Sürp Agop mezarlık sa- hasını da tedkik etmiş, bazı notlar al- mıştı. Fakat mütehassıs, şimdi daha ziyade İstanbul tarafının imarı, bil- hassa şehrin büyük münakalâtile İs- tanbulla Beyoğlu arasındaki irtibatı temin edecek caddelerin açılması ve | tanzimi işile meşgul olduğundan he- nüz Sürp Agop sahası ile yakından meşgul olmamıştır. Esasen mütehassıs, mahdud bir sa- haya inhisar eden yalnız bu. sahayı değil, Sürp Agopla beraber Yedek su- bay okulunun arkasına tesadüf eden boslanların ve Dolmabahçe gazhanesi- ne kadar uzanan büyük sahanın bir kül olarak tanzimi ve bunun ayrı bir imar plânına tâbi olması Tikrindedir. | Peynir, yağ Hâlde nasıl muamele göreceği tedkik ediliyor Belediyenin hâlde gelecek sene yap- tıracağı yeni iki pavyona çabuk bozul- mağa müsteid olan peynir, yağ gibi maddelerle yumurtanın kabulüne ka- rar verilmişti. Belediye İktisad mü- dürlüğü bu maddelerin toptan: satışı- nın nasıl idare edileceğine dair şimdi- den tedkiklerde bulunmağa başlamış- tır. Bu hususta Ticaret odası, ofis ve | diğer alâkadar makanilar ilede te- mas edilecektir. Hâlin yeni pavyonu, | yalnız İstanbulda istihlâk edilen mad- | | delerin değil, ayni zamanda İstanbul | tarikile yapılacak ihracatın da tanzi- minde âmil olacaktır. Meyva bolluğu Gelecek haftadan itibaren kavun gelmesi bekleniyor Meyva bolluğu devam ediyor. Bil- hassa erik, kayısı, vişne've armut pek boldur. Erik yedi buçuk kuruşa ka- dar satılıyor. Kayısı 20 - 25, zerdali 1,5 - 10 kuruşadır. Manavlarda iri seçme kayısılar 30 - 40 kuruş ara- sında satılıyor. Vişne 15 - 20 kuru- şadır. Akçe armudu 20 - 25, Mustabey 15 kuruşa satılmaktadır. Son günler- de bir mikdar da karpuz gelmiştir. Gelecek haftadan itibaren kavun gel- mesi bekleniyor. Ihracat için tenzilâtlı tarife Üç taraflı tarife, ağustosa kadar tasdik edilecek cında müşterek fenin tatbiki ında geçen hafta Kuleli- burgazda imzalanmış olan itilâfname- nin tatbiki alâkadar üç hükümet ta- | rafından tasdik edilmesi lâzımdır. Tas- dik muamelelerinin üç hükümet ta- rafından icrası için bir müddet geci- keceği tahmin edilmektedir. Bununla beraber meyva ihracati- nın başlıyacağı ağustosun bidayetle- rine kadar tarife mutlak surette tas- dik edilmiş olacaktır. Tarifenin bir an evvel tanzim edilmesinden gaye de budur. Yüzde 35 den seksene kadar geniş bir tenzilât esası üzerine tanzim edi- len yeni tarifeyi ihracatçılar merakla beklemektedirler. Meyva ihracatçılarında mallarını tren yolile sevk için hazırlıklar göze çarpmaktadır. Kara yolunun tercihi karşısında ec- nebi vapur acenteleri navlunlarnı ucuzlatmağa mecbur kalacaklardır. Bilhassa ihraç mevsiminin hararetlen- meğe başlıyacağı sonbahar bidayetie- rinde bunun tesiri bâriz bir şekilde görülecektir. Kızılay haftası Dün Fatih merkezinde merasim yapıldı Dünden itibaren Kızılay haftası başlamıştır. Bu münasebetle dün Kı- zılay, Fatih ilçesinde merasim ya- İ pulmuştar. | Sabah saat onda Fatih kaza mer- kezinde bütün Kızılaylılar toplanmış- lardır. Törende hükümet, parti, Kı- zılay ve sair hayır kurumları erkânı ve güzide bir halk kütlesi bulunu- yordu. Iâl marşile merasime başlanmıştır. Bunu müteakip Kızılay Fatih şube- sinden Rüştü Diktürk bir nutuk söy- lemiş ve alkışlanmıştır. Kızılay Fatih kazası mensupları her sene olduğu gibi bu sene de temmuzun üçüncü günü saat on beşte kaza merkezinden hareket ode- rek “layla Taksim Cumhuriyet mey- danıma gidecek ve âbideye çelenk koyacaktır, Mezbahada Binireliş çalı- şan amele düşerek öldü 44 yaşında Raça adında bir Bulgar amele dün mezbahadaki tamiratta ça- lişırken 15 metre yükseklikte bir yer- den ayağı kayarak düşmüştür. Beyni parçalanan Raça derhal öl- müştür. İki kömür amelesi arasında kavga Kuruçeşmede kömür amelesinden Haçik ile Muhiddin dün kavgaya tu- tuşmuşlardır. Muhiddin Haçiği başın- dan ağır surette yaralamıştır. Haçik hastaneye kaldırılmış, Mu- hiddin yakalanmıştır. Bay Amcaya göre... için | Bulgar şimendifer ida- | Belediye binası Satılacak arsalar , . . ile binalar tespit .za ediliyor Belediyenin elinde bulunan arsalar- la bazı emlâkin satılacağı ve bunlar- dan temin edilecek para ile yeni bir belediye binası yapılacağı yazılmıştı. Belediye emlâk müdürlüğü bu arsa- ların tapudaki kiymetlerile arsa ve emlâk bakımından kıymetlerini tayin etmeğe başlamıştır. Bunlardan alına- cak neticeye göre satılacak emlâk ve arsalar için bir cedvel yapılacaktır. Bu cedvel şehir meclisinin teşrinisani iç- timaında kati şeklini aldıktan sonra işe başlanacaktır. Belediye, elindeki bu emlâk ve arsaların mühim bir ye- kün temin edeceğini umuyor. Yeni binanın inşasına ancak bundan sön- ra başlanacaktır. Belediye muhasebe usulü Son günlerde belediye hesap mua- melâtını tedkik ve mürakabe eden Di- vanımuhasabat mürakipleri, belediye nin muhasebe usulünün devletçe ka- bul edilen muhasebe usüllerine uyma- dığını görmüşler ve teftiş ve müraka- be bakımından bunda mahzur bul muşlardır. Dahiliye Vekâletinden gelen bir em- re göre belediye ve Maliye Vekâleti- nin kullandığı muhasebe usulünü tat- bik edecektir. Bu usulün tatbikine se- ne başından itibaren başlanacaktır. Plâjlara rağbet Dün Floryada müdhiş kalabalık vardı Dün pazar ve havanın da sicak olması yüzünden halk kırlara dökül- müştü. Boğaz, Adalar, Anadolu hattı boyu çok kalabalıktı. Fakat en ziya- de rağbet Floryaya id. Florya plâ- İı dün insan alamıyacak halde idi. İtfaiye bandosunun çaldığı iştir. | Trenler 97 bin kişi nakletmişlerdir. Boğazın yukarı taraflarında yeni gazinolar açılmıştır. Dün bunlar da dopdolu idi. Vapur ve tren seferleri- nin arttırılması yüzünden halk gidip | gelmekte daha kolaylık görüyor. Dün termçmetre 28 dereceye ka- dar çıkmıştır. Akşam sıcaklık 24 | derece idi, Yeni apartımanlar Maçka tarafında yeni binalar yapılıyor Yakın zamanlara kadar İstanbul ef- hetinde apartıman kiraları yüksekti. Buna sebep bu semtte apartımanla- rn az olması İdi. Son seneler zarfında Fatih, Beyazıd, Aksaray taraflarında birçok apartımanlar yapıldığından ki- rTalar düşmeğe başlamıştır. Bugünkü halde en yüksek kira Tak- sim ve Ayazpaşa semtindedir. Maçka ve Nişantaşına da rağbet fazladır. Bu- ralarda konforlü apartımanlara mü- racaatlar çoktur. Maçka tramvayının Maçka mezarlığına kadar işlemesi ve seferlerin arttırılması üzerine Maçka palastan ileride yeni apartıman yapıl maktadır. — Çarşıdan geliyorum, ayakta du- | racak halin yok bay Amca...” bi eği .. Çocuklara birer yazlık şapka İle | yazlık pabuç... . Bahçeye şezlong... .. Kendime de bir plâj gözlüğü al dıml. Malüm a yaz hazırlığıl,, © Zavallı üsdadi.. Gazeteler yazdı. Bir muhakeme si- rasında İki taraftan biri ötekine: — Üstad. demiş. Üstad sözünü işiden karşıki taraf hemen: — Bize hakarat ediyor.. bizi istihfaf ediyor. Bizle alay ediyor. diye muka- bele etmiş... Bir zamannlar en kalantor, en ko- daman ilim adamlarına, edebi, damlarına söylenen bu üstad bugün bir küfür telâkki ediliyor. Ve bu telâkki de doğrudur. Üstad kelimesini o kadar suiistimal ettik ki bugün birinin ağzından bu sözü işitmek pek çoklarına, bir nevi haka- rel gibi geliyor. Teni nerede ise: — Üstad denildiği zaman: — Sözünü geri al.. üstad senin ba- bandır. diye mukabelede bulunacak- Jar. Düşünüyorum da şu üstad kelime- sini ne derecelerde bol kullandığımız hatırıma geldikçe güleceğim geliyor. Boyacığa görürsünüz. Adamcağız ayağını uzalır ve emreder: — Şunu adam akıllı parlat üstad... der. Balıkpazarında bir ses İşitirsiniz: — Üstad. kaça bu palamutlar... Tramvayda kalabalık arasında du- yarsınız; — Üstad. kes bir Sirkeel.. Sağa bak üstad, sola bak üstad, ar- kana bak üstad, önüne bak üstad... İşte bunun içindir ki üstad sözü şimdi bir çoklarını kızdırıyor. Bu üstad kelimesi neye benziyor bi- lir misiniz?.. Gençliğini gayet iyi, g&- yet zengin, ve büyük adamlarla geçir- miş kadınların düşe düşe nihayet Galata sokaklarma kadar inmesine.. vaktile «Üstadı kelimesi ne için ve kimler için kullanılırdı” Şimdi dilenciye para veritirken: — Al şunu üstad.. diyoruz. Zavallı cÜstadr.. Çekirgeler hakkında tedkikler Balıkesir 26 — Berlin hayvanat bahçesi çekirge ve haşerat şubesi mü- dürü profesör Ravey buraya (gel miştir. Profesör asistanları İle beraber Türkiyedeki çekirgeler üstünde ted- kikat yapmaktadır. e Profesör (oRavey şimdiye kadar 200,000 cins çekirge üstünde tedki- katta bulunmuştur. Gaziantepte abide parki yapılıyor Gaziantep ( Akşam ) — Müde zü HPE | faada şehid düşen altı bin kahrama- nın eziz ruhlarını ihya maksadile kurulan şehidler âbidesi etrafında güzel bir park vücude getirilmeğe başlanmıştır. Park Yansenin plânına göre ha- zırlanmıştır. Alleben mesiresine ka- dar anfiteatr şeklinde uzatılacaktır. Kars süt fabrikası tekrar çalışmağa başladı Kars 26 — İki senedenberi işlemi- yen kuru süt fabrikası tekrar çe lışmağa başlamıştır. Köpekler bir genci parçaladılar Kars 26 — Meredis köyünde İdris isminde bir genç gece evine dö- nerken bir sürü köpeğin hücumuna uğramıştır. Köpekler zavallı İdrisin her tarafı- nı parçalamışlardır. İdris ölmüştür. aşısı