November 22, 1937 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 3

E— TASA L AKŞAMDAN AKŞAMA. Diktatörlük ve Fransız edebiyatı Gazetelerin havadis sahifelerinde, Fransaya taallük eden haberleri he- yecanla okuyorum... Âdeta korkarak, ödüm patlıyarak... Yine son günlerde fevkalâde üzül- meğe başladım: Bunun sebebi, Fran- sanın bir çok yerlerinde silâh depola- Fının, bombaların, mühimmat ambar- larının keştedilmesidir, Meğer sağ ce- naha mensup bir teşkilât, hükümet darbesi yapmak için hazırlanıyormuş. — Çok şükür vaktinde haber alın- Mış da önüne geçilmiş! - diye sevini- yorum. '... Biliyotum, diyeceksiniz ki: — Yahu!... Sana ne?,.. Fransız mı- 8in?... O memleket senin vatanın mi ki fırkalarile ve dahili işlerile alâka- dar oluyorsun? Hayır, fakat mesle başka... Fransa- | Parti merkezini de içine alarak, tiyat- da maazallah bir müfrit hükümet, 20- raki olarak başa geçerse, büyük bir | zevkimden - belki de hayatımın en büyük zevkinden - mahrum kalaca- ğım! Mesele şu: Efendim, ben, fransızcadan başka bir iki ecnebi dil daha bilirim. Hayatımın €n eğlenceli meşgalesi okumaktır. Es- kiden diğer lisanlardan da okurdum. Mattâ bir müddet evvel, bildiğim ec- nebi dillerden birini fransızcamdan daha fazla ilerletmiştim. En ziyade ondan okuyordum: Hele harpten ev- velki edebiyatı fevkalâdeydi; beynel- milelleşmiş yirmi otuz büyük müellifi vardı; orta ve ufak muharrirleri de Sayısızdı, Lâkin o dili birdenbire arı soktu! Hem de ne arı, hafazanallah! Şimdi artık - ismi lâzım değil - bahsettiğim milletin o eski şirin, isti- fadeli lisanından eserler okumama imkân kalmadı. Miktarları azalan ga zetelerini elime alıyorum: Bizim Sul- tan Hamid zamanındaki ceridelerin alafrangası! Fakat ayni mantıkdası... Yani padişaha dua ve sena yerine dik- tatöre dua ve sena... Selâmlık resmi âlisi yerine, falanca meydandaki bü- yük merasimin tafsilâtı.. «Kanâdili encüm misil» yerine (projeksiyonelli propaganda fotoğrafları... Terfi, ta- yin ve nişanlar da, maşaallah birinci sahifeleri işgal ediyor... Sonra ne 1s- marlama, yavan makaleler! Hiç biri- nin samimiyeline ( İnanamazsınız. İstatistik bile neşretseler, mutlaka «tasnifi musannadır!» diye şüphele- nirsiniz... Hele edebiyatını hiç sorma- yın: Şiirler bizim eski na'tların, kasi- delerin, medhiyelerin kötü birer nü- munesi! Zira, bizim divan edebiyatın- da şairane dalkavukluk hiç değilse, nesilden nesile devam etmek yüzün- den incelmiş bir sanattı... Romanlar, hikâyeler, hep direktifle, «plân muci- bince» yazılmış... Ve maziden münte- kil klâsik eserlerin emızırları» artık ba- sılmaz olmuş, mevcutları yakılmış, re- jimin gayesine uygun olmıyan sabık muhalledattan bir çokları üzerinde de «rötuşlar yani tahrifler yapılmış! Hiç değilse parçalar atlanmış ! Artık insanda bu kadar mahlüt, » tabir caizse mide bozucu - neşriyatı okumağa heves kalır mi? Tubiatile kalmıyor; kalmayınca da işte meselâ ben, kullanmıya kullan. mıya o bahsettiğim lisanı fransızcadan daha az bilmeğe başladım... ... Şimdi, «Fransada silâh depoları ve ” açılması mukarrerdir... Halkevleri Kadıköyde yeni bir Halkevi yapılıyor Kadıköy Halkevi binası için toplan makta olan komisyon, binanm proje- sini hazırlamıştır. Bugünlerde, bina- nın plânı müsabakaya konacaktır. Vali ve Belediye reisi Muhiddin Üs tündağın riyasetindeki jüri heyetinde İstanbul mebusu Salâh Cimcoz, mi- mar Kemal Hikmet, Güzel sanatlar akademisindeki ecnebi profesörler bu- lunacaktır. Katlıköy Halkevi binası, Kadıköy To, spor ve okuma sâlonlarını havi, muazzam bir bina olacaktır. Bu bi- nanın yüz bin liraya çıkacağı tahmin edilmektedir. Sekizinci Halkevi İstanbulun yedi Halkevine bir se- kizincisi ilâve edilmek üzeredir. Bu hafta Bakırköy Halkevinin açılma töreni yapılacaktır. Bu sene içinde Fatih Halkevinin de Yol vı vergisi Çabuk tahsili için tedbir alınıyor Yol parasının yanlış tahakkuk et- tirilmesi yüzünden elde birçok baka- ya kalmaktadır. Geçen gün Şehir meclisinde de bu cihet münakaşayı | mucib olmuştu, Belediye, tahakkukta | görülen bu isabetsizlikleri düzeltecek tedbirler almağa karar vermiştir. Dİ- | ger cihetten senesi içinde tahsil edile- miyen taksitlerin diğer seneye dev- redilmemesi için de alâkadarlara emir- ler verilmiştir. Bu senenin yol vergi- | si ikinci taksit zamani geldiği halde henüz birinci taksit borçlarını vermi- yen mükellefler görülmüştür. Gerek birinci ve gerek ikinci tak- sitlerin en kısa bir zamanda tahsili temin edilecek, yol vergisi borcunu vermiyenler hakkında tahsili emval kanunu tatbik edilecektir. EA EŞ mebusların da gizliden gizliye iştirâk ettikleri komplolar zuhur ediyor, bun- lar hükümet darbesi yapacaklarmış! diye gazetelerde okudukça korkuyo- rum: — Eyvah! Fransızca da elden gide- cek!,.. Aman Allahım! Bu lisanı da bir diktatör idarenin propaganda vekâ- leti ıslaha kalkışırsa halimiz nice olur? ... Ekser anne babalar; « — Çocuklarımıza hangi ecnebi li- sanı öğretsek?» diye tereddüde düşer- ler, Kendilerine: « — Hangi millet diktatörlük tesis etmek meyillerinden en uzaksa onun dilini öğretiniz!» düsturunu korkma. dan tavsiye edebilirim, Yalnız edebiyat hususunda değil, en klâsik ilimler cihetinden de, şimdiki diktatörlük memleketleri neşriyatı ye- nir, yutulur şeyler değildir. Akşamcı | bet görüyor. Yalnız halk En mamur semtler nakliye vasıtasız Geçen gün Haklı şikâyetler sü- tununda «Ayaspaşa semtinden Dolmabahçe tarikile otomobil iş- letilmesi» hususunda karilerini- zin yazdığı bir mektubu okudum ve pek haki buldum. Mühendis mektebi önündeki dirseği azıcık genişletmek (sure- tile, bu yol Beyoğlunu şehrin di- ğer kısımlarına bağlıyacak en el- verişli bir anacadde olmağa mü- saiddir. Ben, Ayaspaşada oturuyorum, mtuayenehanem de Cağaloğlun- dadır. Düşünün ki, bu iki semi, İstanbulun en mütenâ yerleri ol: duğu halde; ikisi arasında umumi nakliyat vasıtaları işlememekte- dir, Otobüs seferlerinin şehrimizde makul bir şekilde tanzimi bu iki mahzuru da ortadan kaldıracak- tar. Li Sular idaresine teşekkür Bu sütunda yazdığımız bir şi- kâyet üzerine Sular idaresinin büyük bir hüsmüniyetle âlaka gös- termesinden dolayı bu idareye te- şekkür ederiz. Otobüsler Bilet ücretlerile durak yerlerinin belli olmama- sından şikâyet e ediliyor Son günler zarfında İstanbulda otobüs seferleri çoğaldı. Otobüsler, | daha çabuk giltikleri ve ayakta kal- mak tehlikesi olmadığı için, çok Fağ- iki şeyden şikâyet etmektedir. Birincisi otobüs ücretlerinin fazlalığı, ikincisi de du- rak yerleridir: Otobüs ücretleri, tramvaya nisbetle en az yüzde elli fazladır. Bu fazlalığı ortadan kaldırmak lâzımdır. Otobüs işletmenin çok kârlı bir şey olduğu, | Belediyeye birçok müracaatler olma- sile anlaşılmaktadır. Belediye, otobüs hatları tesisine müsaade ederken üc- retlerin de pahalı olmamasını temin etmelidir, İkinej noktaya gelince, otobüsler müşteri gördükleri her yerde duru- yorlar. Fakat inmek istiyenler İçin; «Burası durak yeri değildir» diyorlar. Otabüsler için de durak yerleri tayin etmek ve lâvhalar koydurarak başka mahalde durmalarına mani olmak lâzımdır. O zaman halk nerede binip nerede ineceğini bilir. Viyana veya Berlinden bir operet geliyor Gelecek ay içinde Viyana veya Ber- Tinden şehrimize bir operet gelecektir. Şehir namına celbedilecek olan bu operet Şehir tiyatrosu komedi kısmın- da bir ay temsiller verecektir. Burada operet temsilleri devam et- tiği müddet zarfında İstanbul Şehir Tiyatrosu Ankaraya giderek, Anka- ranın Liyatro ihtiyacını tatmin ede- cektir. Bay Amcaya göre... İÜzümleri çok iştiha çekici Yiyecek maddeleri Hâlden başka yerde toptan satılamıyacak Şehir meclisi birkaç gündenberi Be- lediye zabıtası talimatnamesini mü- zakere ediyor. Bu talimatnamenin 278 inci maddesi şu şekilde yazılmış- tür: «Borsaya tabi maddeler müstesna | olmak üzere her nevi et, yağ, balık, & zeytinyağı, peynir, sebze, mevya, Lur- Şu, tuzlu balık gibi muhafazası ve Sa- tılması sıhhi ve baytari şartlara bağ- hı yenilecek şeylerin müzayedeli, mü- zayedesiz toptan alım ve satımları bu işlere mahsus hâllerde yapılacaktır. | Hâli olan mahallerde alım ve satımla- | rın başka yerlerde yapılması yasaktır.» | Belediye, bu madde ile bütün yiye- cek maddelerinin toptan satışlarının hâlde yapılmasını temin etmek İsti- yor. Ancak bugünkü hâl binası bu- nun için pek küçüktür. Bu yasak ka- bul edilirse derhal hâli genişletmek lâzım gelecektir. Tadına bakmış! görünce dayanamamış Galatada oturan Kostantin evvelki akşam Alyan sokağından geçerken bir manav dükkünının önünde bir küfe üzüm görmüştür. Kostantin tam ye- mek vakti aç kamına üzümleri bir müddet seyretmiş ve cebini yoklamak ihtiyacını duymuştur. Delikanlının parası yoktu. Bunun üzerine salkımların üzüm küfesinde- ki duruşlarma dayanamıyarak ma- navın meşgul olduğu'bir sırada elini üzüm küfesine sokmuş ve tam salkı- mı alip kaçarken manav görmüştür. Derhal cürüm üstünde yakalanan Kostantin: — Benden ne istiyorsunuz? Üzü- mün tadına bakıyordum. Demiştir. Hadise etrafında polis tahkikata başlamıştır. Sirkecide meydan Ahırkapı ile Yenikapı arasındaki teneke mahallesinin kaldırılması ka- rarlaştığını, burada Devlet demiryol- ları dokuzuncu işletmesi tarafından bir fidanlık ve park vücuda getirile- ceğini yazmıştık. Nafia Vekâleti bu suretle İstanbulun imarına çok kıy- metli bir yardımda bulunacaktır. Nafia Vekâleti bundan başka Sirkeci istasyonu civarının da açılmasını mü- vafık görmüştür. Düşünüldüğüne gö- re bugünkü Sirkeci istasyonunun Çi- kış yerinde otomobillerin durdukları saha İle tramvay caddesi arasındaki dükkânlar kaldırılacak, burası bir meydan haline getirilecektir. Bu hu- susta tedkikler ler ya, maktadır. Cerrahpaşa Re ye- ni mutfak ve çamaşırlık Belediye, Cerrahpaşa hastanesinde son sistem bir mutfak ve çamaşırlık dairesi yaptırmağa karar vermişti. Binanın temel atma merasimi bu- gün yapılacaktır. İ laşması müzakereleri Litvanya le aranızdaki ticaret an- bitmiş, hazır- lanan metin evvelki gün her iki ta- raf arasında parafe edilmiştir. Litvanya heyeti dün sabahki ekspresle şehrimize dönmüştür. Tür- kiye - Litvanya arasında yapılan bu ticaret anlaşması, şimdiye kadar ya- pılan anlaşmalara nisbetle,daha ge- niş mahiyettedir. Litvanya hükü- meti de böyle bir anlaşmayı arzu et- tiği için, ilk defa olarak Türkiyeye bir heyet göndermiştir. Yeni anlaşmaya göre, Litvanyalı- lar Türkiyeden pamuk, kuru meyva gibi, tütün gibi maddelerimizi satın i alacaklardır. Evvelki gün Ankarada Finlândiya ile de yeni bir ticaret anlaşması im- Kadıköy tramvaylarının geç- tiği yollar tamir edilecek Son günlerde Kalamış, Fenerbahçe ve civarında tramvay raylarının geç- tiği birçok yerlerde kaldırım taşları nın yerinden oynadığı ve yolların bo- zulduğu görülmüştür. Bir kazaya meydan vermemek üzere şebekede esaslı tamirat yapılacaktır, — Biçare Negüs!.. Tacından, tah- s. Avrupada 24 nüfuslu ailesini ge- tından olduktan sonra felek ona çata- | indirebilmek için... ari, bıçağını da çok gördü bay Amca... ., Gümüş takımlarını okuttuktan başka otomobilile köşkünü de satılı- da çıkarmış. .. Odasını bile ısıtmaktan âciz bir halde Avrupanın ortasında kalmış!... B. A. — Anlaşılıyor ki kralların bir yardım sandığı olmalı!... Arasıra İç- baran e ması mukadder!...